Theologiae moralis compendium ab ... Josepho Segna breviter concinnatum ad usum Seminarii suae Dioecesis

51쪽

exhibet clericos. S. Isidorus Pelusiola c Lib. I.

Epist. 28. . n. I. scribens ad Palladium Episcopum inquit : Mulierum con ressus, Mir OPtimac nota vis Optims J , quantum seri potest, Et id ipsum in onent tot alii Sancti viri. Ergo juxta

eos mulierum maxime Conuersatio Clericis interdicitur. Et, si aliquando non ob confabulandum, nou ad jocandum , non ad ridendum ; sed vel ex necessitate, vel ex urbani tule, et convenientia sint illae invisendae ; non solus cum sola , ut monet idem S. ΙΙeronynius Epist. ad Nepol. hoc nccidat ; et sermo sit breuis , et rigidus , ut sjebat S. Augustinus relatus a S. Tlioma Opusc. de modo consit. ).6a. Q. Quid dicendum , si mulieres si ut honaesam te 2

Etiamsi forent sanctae, earum Conuersatio , praesertim si sit frequens, est fugienda. Imo, ut

notat idem S. Augustinus ibid. quo sanctiο-

res fuerint, eo magis alliciunt; et sub Proetextu blandi sermonis immiscet se Oiscias impiisSima libidinis. Et resert luctuosa exempla Sacerdotum eminentium , qui in hujusmodi occasione proruerunt. Nec in Proeterita castitate juxta monitum

praefati S. Hieronymi ibid. Clerici conisidant:

in puncto enim accidit quod non accidit in anno. Et idcirco sacri Canones Cap. clericus Io. Dist. 8 i. mulierum Conuersationem frequentare etiam sub pcena Depositionis Clericis interdicit. 63. Q. Quid dicendum de clericis cohabitantibus cum sceni in is γη. Si simplex Conoersatio est tam periculoSR ;quo periculosior cum ipsis cohat,itatio 7 Cum Jwmina Se er esse , clamabat S. Bernardus Serm. 65. in cantic. ) , et feminam non COSnOSCero,

52쪽

nonne plas est, quam mortuum suscitare 7 Si er. go, o Clerice, nullum mortuum suscitasti, nee

suscitaturum confidis quod est minus ; sperabis in tam periculosa occasione non e urum , Praesertim si vivas habeas passionesinene nutritus sis,

et otiosus 3 Quod nunus est, non Potes ; et quod majus est . Mis, ut credam tibi 2 Et ob tam grave periculum in Cap. nobis s. 'de Coliabit. , et alibi velatur Clericis cohabitatio cum mulieribus, nisi sorte de illis sint, in quibus naturato foedus nil mali permittet suspicari. 64. Q. Quaenam sunt mulieres , in quibus niImali suspicari permittitur 7u. Sunt matres, aviae, materterae, amitae , S

rores , nepotes , aliaeve strictae consanguineae Cap. cum omnibus Im. dist. 8 r. , si sint bonae sam se. Nam si forent aliquo modo suspectae ; etiam istaea Clericorum domibus essent arcendae. Vide Fer- raris V. clericus Art. 4. 3. Notent autem clerici , quod S. Augustinus nec cum Propria s rore voluit cohabitare, dicens Cap. Legitur a5. dist. 81. Qui cum sororct mea Sunt , Sor res meae non sunt. Et idcirco si in domibus pa-

Tentum , fratrum etc. Clerici habitent , cauti sint eum ancillis domesticis , et cum illis , quae domumsdventant; tum ut periculum et Proprium, et illarum evitent a tum ut propriae iam in consulant. 65. Q. Quid dicondum de mulieribus non conis sanguineis .. Si a Clericis dobilis adhibeantur conditionex, et mulieres sint honae famae , et aetatis provectae , idest quinquaginta annorum , ut explicat Mona celli Tom. I. Tit. 6. Arm. I. n. I. ἔ laarum

semulatus , et cohahitatio Clericis permittitur in cap. Cum in juventuto i5. de Praesumpt. . Sed

53쪽

quia saepe evenit, ut mulieres minoris aetatis tam intae sint virtutis, et bouae sam de , ut nullum dent male suspicandi locum ; et contra ullae in majori aetate constitutae , hung Suspicionis locum adhue

praebeant ; hinc, ut monui Ferraris Ioc. cit. n. 9. , conscientiae , et prudentiae Episcoporum remittitur, ut, attenta petate , qualitate , et mo rum honestate tam Clericorum , quam mulierum , eis concedant, vel interdicant, sed quoad fieri potest, ab hujusmodi sumulatu Rbstineant Clerici , in quo ob pugnam , quae intercedit inter spiritum , et aut Vincendum , aut pereundum

est.

66. Q. Sunt ne pliae conversutiones a Cier, cis vitandae ro. Fugiant etiam ponsortium virorum dissolutorum , ebriosorum, incredulorum, aut ad alia vitia deditorum ; praeter enim scandalum , quod sopulis praeberent; eorum Vitia iacile imitabuntur. Di enim dicit Psalmista ; Cum PerverSO Peroem teris. Imo, si v liquis Cleri pus sit indisciplinatus , et ab ecclesiastico spiritu alienus ; ob easdem rationes etiam ipsum evitent : nisi spiri lucharitatis moti , talium clericorum aut Iaicorum conversationem ad inStar Redemtitoris quaeritent ;ut Dei auxilio a vitiis illos retrahant , et ad meliorem frugem adducant, Et meminerint etiam Clo

rici, juxta S. Hieronymum ibid. facile con

temni Clericum , qui βαρο vocatus ad stranium, ire non recuSαι.

54쪽

PARAGRApuus V.

Da Tabernis, Cruulis , Choreis etc. ωitandis a Clericis. 6 . Q. Quid dieendum de Tabernis , et C Pulis In Cap. clerici 4. 44. statuitur rclerici edendi, et bibendi causa tabernas non ingrediantur, nisi peregrinationis necessitate compulsi. Id ipsum praescribit Canon I 3. Apostol. Si quis Clericus in cauρona cibum cvere deprehensus fuerit, a communions excludatur exc totamen necessario in Dinere. Et, si a communione potest excludi, idest excommunicari ; transgressio censenda est gravis Quoad crapulam Uero Innocentius III. sic decernit Cap. A Crαρα- Ia I 4. de Vit. et honest. Cleric. : A craρula, idest a superfluitate ciborum , uti explicat Glossa , et ebrietate , idest a superfluitate potus , Omnes Clerici diligenter abstineant ; et tranSgreSSOTES suspendi mandat. Et Apostolus I. Cor. 6. Io. excludit ebriosos etiam laicos a regno Coelorum. 68. Q. Quid censendum de choreis Cum Chorein modo, qua communiter ETer centur inter mulieres et viros , sint juxta Bella

minum Conc 4. Quadrag Segneri etc. plenae periculis , et valde provocantes ad libidinem ;quia ibi liberae manus , liberi oculi , liberi pedes , Objectum delectabile proximum , et vividum : iet m. , cum , ut notat S vasilius Serm. 8. de

Temp. , si non omnes mulieres bisce occasioniψhus peccatum corροrct e gerunt , Omnes tameuanimo depravatae, et inquinatin Sunt ; cumque ,

55쪽

tharae et choreae , ibi virorum ιδnebrae mulierum perditio , Angelorum tristitia , diaboli festum ;nemo uon videt , in Iuanto horrore sitit hae habendae a Clericis , qui ossicio sui ministerii contra haec tripudia declamare debent. Et S. Antoniis nus Par. a. Tit. 6. c. s. tunc excusat a peccato gravi Clericos , quando inter Se , et non in pylassentia laicorum hujusmodi levitatibus se da

rent.

69. Q. Sunt ne Canones hujusmodi spectacula Clericis vetantes pSunt maxime. Reseram aliquos. In C. His igitur dist. αS. legitur : A mundi poluptatibus Clerici sese obstineant; non Nectaculis , non pompis intersint. Choreas prohibet C. Non νoriaret dist. 5. de Consecr. Choreas prohibet Tridentinum Sess. 25. Cap. 1 a. de Besor. . Choreas ducere , et spectare prohibet S. Carolus Cone. Prov. I. p. a. . Idipsum Patres Concilii Burdi galensis , et alia. S. Franciscus Salesius in quihusdam occasionibus eboreas permittit personis laicis, sed cum conditionibus tam dissicilibus , ut sint quasi impossibiles. observatu. Quoad Clericos tamen , in suis Constitutionibus Synodalibus Part. 3. Tit. 4. Suspensionem ipso iacto incurrendam in illos Sacerdotes imposuit, qui eo sceles

ris deosnerint , ut Choroas nedum Syectare , sed ce ducore audarent. Vide Bened. XIV. de Syn. Diosc. Lih. xI. Cap. I Q. n. II. et Instit. 26. an. 6. ad 9. t

o. Q. Quid notandum circa Comoedias , alia . que Spectacula 2

Cum in Comoediis repraesententur ut plurimum res turpes , aut Saltem amatoriae ; in eisqua

otios addischtur modus decipiendi , et alia mala t

56쪽

ideirco Sacri canones ap. Ferrar. V. clericus Art. 4. i4. eas Clericis interdicunt; et S. C. Concilii nomine Clementis XI. die M. Octob. I o6. mandavit Vicario Capitulari Aquilano i ut sub gravibus poenis Sacerdotibus , aliisque Clari-

eis vetaret, ne illis , quae publice laetendae erant icom sed iis , intervenirent; etiamsi res sacras , et spirituales illae repraesentarent. Illis pariter inter, dicitur mimis , jaculatoribus , at histrionibus in tenderet. Sicut et vetatur illis personatos . vulgo mascheratos incedere. Et S. C. Concilii ro. Apr. I 645. declaravit, posse, Episcopum etiam Excommunicationis poena Clericos personatos i

cedentes Punire , ac coercere. .

. . .

Dis privilegiis clericorum. . I. Q. Quaenam sunt Clericorum Privilema

v. Volens Ecclesia singularibus savoribus eos prosequi , qui divino servitio Sunt mancipati, duo .hus privilegiis eos donaviti Privilegio poni et Prigilegio Canonis. Privilegium, Fori in hoc consistit quod statim ac est quis insignitus clericali Tonsura , de jure communi tam tu .eausis civilibus, quam in criminalibus eximitur a. potestate Iudicis i laici, et subjicitur Iudici et Foro Ecclesiastico. vide Canones ap. Ferraris V. Clericus, Art. I. sed , si quis sit tantuns Tonsuratus, aut Minorista , ad hoc ut gaudeat hoc Privilegio uuam ex . tribus conditionibus, quas Tridentinum

Sess. I3. Cap. 6. de Bes. requirit , debet habere; idest, vel habeat Benescium Eeclesiasti m ; vel clericalem habitum, et tonsuram dese-

57쪽

rens, alicui Ecclesiae ex mandata Episcopi Insem..iat; val in Seminario Clericorum , aut in aliqua Sehola de licentia Episcopi versetur. 72. Q. Quare dixisti : de iure communi - . Quia, si in aliquibus Regnis, aut Nationi hus particularia sint Concordata , haec serventur Itit evonit in hoc regno Neapolitano ubi vigoro ultimi Concordati saeti cum S. Sede anno I 8I8. Art. αo. quoad causas civiles, ut in contractibus , haereditatibus , debitis etc. Clerici, etiamsi sint Sacerdotes se hoe privilegio non gaudent; sedi ad instar laicorum Iudici laico subjiciuntur. Quando autem Clerici hoc Privilegio priventur ;quando iterum acquirere possint , quando gaudeant; si Clerici sint conjugati , vide apud Auctores , et

Praesertim Ferraris loco citato,

3. Q. Est ne aliquid notandum circa hoc Privilegium 2 v. Nolandum , quod Clerici absque Episcopi licentia nec testimonium judiciale in Foro saeculari apud Iudicem laicum serre possunt Cap. Testimonium Ir. Quaest. I. et alibi ). Et si absque hac licentia Cloricus deponat ; etiamsi ejus depositio soret valida : posset tamen ab Episcopo poena arbitraria puniri Bellet. disquisit. Cleric. Par.

a. tit. de Cier. tenct S. I. n. 6. et de poen. Cle Tic. St. n. 14. ). Et praeterea notandum , quod, xi Episcopus permittat Presbytero pro causa civili in Foro laicali deponere , cum hisce conditionibus permittere deset; r. dummodo ex ejus deinpositione aliquo modo crinainalitas oriri non possit. I.' ut juramentum veritatis dicendae praestetur

58쪽

. In hoe consistit, quod i Ecclesia volens, ut suis ministris , quos Apostolus Ephes. a. 19. mi appellat, omnis reverentia exhibea- ur ; statuit Can. IS. Conc. Later. II. sub In noc. II. quod, si quis fruadente diabolo , in cisis

Ticum , vel Monachrum auderet manus ωiolentas injicere ; ides o actione externa i guaviter iniuriosa, et peccaminosa ipsum, vel res ei adhaerentes atti gere; soret iuxta Cbmmunemii ipso facto ex communicatus; etiamsi laesio esset levis, et tactus physicus. Iovissimus. Ut qui Cloricum seri rei , perincuteret , careoraret, aqua , pulvero , vel luto seu daret , venenum illi praeberet, in. illuni conspueret ; ejus vestes laceraret ; pilcum pal tum etc. per vim ei eriperet ; qui equum , ' in quo consi det, vulneraret; per fraenum sisteret, et similia. Vido B. Ligorio Lib. I. num. 272. 2 3. 2 4. quod dicitur ido Monachis , intelligitur etiam da IIonialibus', corumque Conversis , et Novitiis.

S Q. Quid important verba illae Suadenso diiabolo 2 ι- u. Important, quod actiones illae graviter injuriosae fiant ex animo pravo , ex malitia, cx odi οι ex ira, advertenter; ita ut peccatum sit mortale. Et hoc. veri scatur etiam, si taliter quis percute ret seipsum , aut ab alio pereuli sineret , ob injuriam , quam .suo statui Clericali irrogat. Hinc qui ioco percutit, vel iocose se invicem percutiunt etiam cum aliqua ira, quae ad peccatum mortale non pertingat : qui ex ira subitanea non plene advertens percutiat e genitores , magistri, superioreS , qui ob correctionem , licet aliqua ira accensi , si-lios , discipulos , subditos modorate percutiunt et pro modo eulpae verberant; non incurrunt in hane Exeommunicationem. Dieitur moderiate: nam

59쪽

S. C. concilii, ut refert Zaeharia apud Creset Lib. 7. n. 3t8. declaravit excommunicatum quemdam Sacerdotem, qui correctionis causa suum discipulum , qui erat Clericus , in capite pluries percussit, et deinde pugnis, et etiam bacula verberavit. B. Ligorio ibid. n. I S. 6. Q. Omnes ne Clerici gaudent hoe Privit gio Canoris 2. v. Varii sunt qui non gaudent et .' Clerici, 'qui dimisso habitu, et tonsura Ecclesiastica , negotiis saecularibus se immiscent, si ter admoniti ab Episcopo non se emendent p. In audientia i 5. de Sent. excom. et alibi ). a.' Clerici degradati, et solemniter depositi ex Cap. Degradaeio a. do Poenis in O.' et alibi 3.' Gerici latrocinia , grassationes , aliave delicta enormia perpat tites; vel hella , et seditiones in populo 'commoventes Cap. Cum non ab homine I . de Sent. excom. et aliis hi J. 4.' Clerici bigami, idest, qui duas uxores habuerunt, aut unam , quae suerat vidua , aut alias corrupta cap. unico de Bigamis ). Quando autem Percussores Cloricorum sint vitandi; quando per

cussores excusentur ab incurrenda Excommunica

tione; quis ab ea absolvere possit , et alia ad rem; videbimus Lib. V. dum agetur de censuris

ARTICULUS IL

De Clericis in veciser in Articulo praecedenti da Clerieis

an genere. Agamus nunc de Clericis in spacie , consideratis nempe ut Benesciatis, Pensionariis, Praestimoniariis , Canonicis . Parochis , Consessariis; et videamus qualitates, et dotes, quibus

60쪽

praedili esse debent; 'quae sint eorum ossicia, et obligationes; quid possint; quid non possint: ut

unusquisque quae sui sunt muneris probe calleat ;et pro sua, Propulique salute solerter exequi studeat

C A p u T I. De Benefetatis in genere. 8. Q. Quid intelligitur sub nomine Bene diari 2 Intelligitur ille Clericus, cui collatum est

Beneficium Ecclesiasticum, seu jus perpetuum Per cipiendi fructus, seu reditus ex bonis Ecclesiasticis, Ecclesiastica auctoritate cohstitutum propter aliquod munus pariter Ecclesiasticum. In sequentibus Paragraphis videbimus , quae sint eorum qua litates , et dotes , et alia, de quibus supra. PARAGaapnus I.

De Dotibus , et Qualitatibus Beneficiatorum. 9. Q. Quas qualitates, et doles habere debet Benisciatus p

. Multae sunt; sed reseram tantum praecipuas. Requiritur I.' ut is , cui consertur hujusmodi Beneficium , sit ex legitimo matrimonio natus cap. Cum in cunctis de elech. ; non sit simoniacus Cap. Si alicujus 59. de eIeci. ; non sit infamis, aut alio modo irregularis Cap. Henricus a. de cleric. pugn. ; et non sit aliqua censura inn datus Cap. Cum dilectus 8. de consuet. , et ali-hi r dummodo legitimam, dispensationem nori tinuerit. a.' requiritur , ut is sit clericus sab