장음표시 사용
751쪽
rust. steata vivificat & documenta, ae praecepta ordinataria affectam humanum, humanos actus inquantum ad hoc secundum, lex noua non ultificat immo quoad litteram etiam ipsa occidit. Rom. vij. Nunc soluti sumus a lege mortis, c.
Sext. L x vetus, res temporales duntaxat eam seruantibus pollicebatur Lx autem noua, res a cernas, patriam videlicet cestestem, iuxta illud Apostoli Rom. iiii si em qui ex lege sunt , haeredes, euacuata est fides,abolitaeit pro m. sito Gal. iiij. Nam si ex lege
septimo. Lex vetus, lex vetustatis est, quia iam senescens, eessauit Lex autem noua lex est, nouitatis Tem puerna, non in tabulis lapideis scripta, ut vetus, sed in hominum cordibus. Unde Apostolus Rom. vis. aiebat. Ita ut serviamus in nouitate spiritus,& non in vetustate litterae. Octauo . ex vetus cum deo nos minime conciliat, nec eum ipso pacem habere facit Lex nou id optime operatur, testante hoe Apostolo Rom. v. ubi ait Iustificati gyiure fide pacem habeamus ad deum Nono Lex vetus per Moysen, seu per Angelos data est, non immediate adeo, sed lex noua a deo immediate pro manavit. Vnde Apostolus . at iij. Quid igitur lex Propter transgressores posita est, ordinara per Angelos, in manu mediat Otis. Decimo . ex vetus peceatum ostendebat, at ipsum non delebat, Unde Apostolus de prima, inquit Rom. Di. Per legem. n. cognitio peccati,& vit. Sed peccatum non cognoui niῖ per legem in lex noua peccatum ipsum delet, hominemque iustiticat. Vnde Rom. iij.
Nine vero sine lege, iustitia dei manifestina est, testimonium habens a lege, trophetis. Et Rursus. Iustitia autem dei per fidem Iesu Christi. Et Iterum. Iustificati gratis per gratiam ipsius . Et de utraque loquens. Gal. iis inquit. Si enim data esset lex quaerois et viviticare, vere ex lege esset iustitia. Sed con-
752쪽
e Iusit scriptura omnia sub peccato , ut promissio ex fide Iesu Chiisti daretur credentibuI.
De lege humana , eiusque desinitione , ac utilitate, iecessitate
deque eius effectibus Caput lX.
LEX humana scripta,sic des nitur Lex huma Legis hu-naeli, quoddam dictamen pratica rationis, Mn suu regulantur R diriguntur humani actus Haec autem lex a lege naturali, non scripta, originem diicit Pendet namque ab ipsa uti conclusio,&determinario quaedam . Dicit namque naturalis lex, hominum mentibus indita, Nulli malum esse faciendum,at ex humana, ab ho e prineipio de- dueit veluti conclusionem. Nullum esse occidenda caetera negativa praecepta Pendet vero ut deterin minatio quoniam naturalis lex dictat omnem peciaeantem, desino uenitis, elis puniendum,at lex humana punitionis modum determinat, ut vel de capi tetur, vel suspenda ur,decapitetur si occidit, suspendatur si furatus est,cte.
De utilitate, necessitate legis
humanae. VTix siquidem suit, ae pernecessarium Legis
nonnullas leges ab hominibus condi. Nam ah cum in hominibus apritudo quaedam didi c. spositio ad virtutes fit, complementum tamen peis sindustactioque eiusdem virtutis,hominibus . tum per monitiones,tum perleges est Nam illis hominibu diui bonae dispositionis naturalis sunt, vel bonae consuetudinis,vel bene assecru diuinae gratiae munere, sum v iij sunt
753쪽
ciunt sibi monitiones ad opera virtutum capessenda amplectenda, at illis qui ad vitia proni proterui sunt, nec facile verbis moneri possunt, necessiaria lex humana est, qua metu pqnae, viiij se retra henses, ad virtutum opera dirigantur . Hil enim si non amore, timore tamen Metu pena ad virtutes inducuntur ac pacem . Et id quidem meruesti , quoniam sicut homo si virtute, perfectus sit, optimum est omnium animalium, ita si sit a lege separatus, iustitia, virtute, omnium animalium et pessimu
De effectibus humanae legis seu, actibus
Numis VAT Tvo actus sunt humanae legis, sci-υ---π' lice percipere, prohibere, permittere, pu- qu. o. cnire. Praecipit namque lex humana virtu- οὐ sinι xum actu , qui ex genere suo boni sunt. Prohibet actus vitiosos ex genere suo, permittit autem actus ex genere suo indifferentes Puni postremo ino- hedientes,4 legibus rebelles . Plaemia re vero non ponitur ut legis actus, quoniam ad quamlibet priuatam personam pertinere potest, non autem punire,& ideo hic actus legis est,praemiare vero ui in I me.
Humana MN Es, siue boni sint,sive mali, humanae ut, .m subuuntur legi. Nam cum lex duplicemnes subdis habeat virtutem,directivam, videlicet, quatur tenuS in virturum opera dirigit,& coactivam , quatenus timore pena instigenda coguntur legem obseruare, Virtuta directiue omnes iusti, di virtuosi,
754쪽
more perantes, subduntur, Virtuti vero coacti uarii iusti minime se bijciuntur, leti solum praui atque in is iussi. Si vero lex humana legi diuinae repugnaret namo ad eius obseruationem obligaretur. Quicunque autem spiritu sancto, siue Spiritu dei aguntur, ii profecto non legi punitiue, at solum legi subduntur amoris, ut fili j legi paternet,&hoc modo etiam Christus sub lege factus eli, ut ait Apostolus Gai. q. Misit deus filium suum factum sub lege, e . Iniusti vero legi sub ijciuntur, ut serui, domino,qui timorepe ne duntaxat, ipsam, obse tuant. Et licet princeps, non sub ijciatur legi, quatenus infert violentiam, vel penam, subiicitur tamen quatenus habet vim directivam . Est autem aduertendum , quod humana lex vestiget, debet religi i, diuinae legi eongruere, rationi, seu legi naturali, esse consentanea, saluti istilitati humanae, proportionari. Vnde
Isidorus dicit, quod lex humana, debet esse honesta iusta,& possibilis, honesta, ut legi diuinae, iusta, ut legi naturali, postibilis, ve utilitati communitatis, se
S leges humana iustae sint ex fine, ex auctori Leges haurate,&ex discretione, subditos obligant in se manae iis ro conscientiar,&necessitatem imponunt at Παι, cώc Titestante hoe scriptura Prouerb. viij. ubi scribitur. Per obseruare me reges regnant, di legum conditores iusta de renemur.
Consuetudo autem rationabilis vim legis obtinet, degem abolet, est legum interpretatrix JUnde Augustinus ad Casul Episcopii,ait Mos populi dei, instituta maiorum, pro lege sunt tenenda,& sicut praeuaricatores legum diuinarum, ita contemptores consuetudinum ecclesia sicarum , fune
755쪽
coercendi. Et D. Thomas prima, secundae q.xcvij. arti c. iij hoc expresse tellatur,inquiens, omnem legem a ratione proficisci,4 voluntate legislatoris, legem quidem diuinam, naturalem, a rationabili de voluntate, legem autem humanam a ratione hominis regulata, quemadmodum subdit hominis ratio ioluntas in rebus agendis , 'erbo manse- stantur, ita dacto , claretque quod verbo humano, potest lex mutari, aes etiam exponi, quatenus ostendit manifestatque interiorem motum conceptumque rationis humanae , quare per actus maxime multiplicatos, qui consuetudinem essiciunt, mutari potest lex, exponi, etiam quippiam causare, quod legis virtutem obtineat, quatenus, scilicet per exteriores actus multiplicatos, interior voluntatis motus,rationisque conceptus, emcacissime declaratur, quandoquidem illud quod multotiens fit, videatur ex deliberato rationis iudicio, prouenire. Romanu Haec ille . Atqui circa humanam hanc legem, eiu Sq. pontifex obligationem,dubium exoratur, num possit Roma potest leonus pontifex, uti in terris,summus princeps , leges gem eou conderes, obligantes ad mortale crimen, omnes,dere ac non eas obseruantes, non eis, ut par est, obtempe mortale rantes. Huic dubio perpulchre respondetur, ne mi peccatum ni, nisi scismatico,vel male de pontificia auctoritate ligδε sentienti,dubium esse, quin tales leges condere possit,subditos, ad laetate crimen obligantes, si eas ob seruare renuunt. Id autem praeclarissime constabit,
si ab Apostolo Paulo principium sumpserimus, inquiente Rom. xlij. Potestatem omnem a deo esse.
Non enim est, inquit potestas nisi a deo, Cum itaque potestas qua libet, siue ecclesiastica, siue secularis, a solo deo sit, hine optime fit, ut cum summus pontifex leges condit , legi diurnae, naturali, aerationi conformes , diuina faciat auctoritate Cumque deus ipse perlegem mortales omnes, ad eius obseruantiam,sub gna laetatis criminis obstrin
756쪽
gere possit,in pontifex quoque dei auctoritate accepta, poterit per legem, ab ipso conditam, omnes sibi iure subditos , ast ingere sub pina mortalis peccari, ut eam ipsam observent; Et propterea idem inquis bati pol lotus, id praeclare declarans. Omnis amma,
potestatibus sublimioribus subdita sit sui cunque enim potestati rc sistit, dei ordinationi resistit . Qui
autem resistunt, sibi jpsi damnationem acquirunt. En quam clare Apostolus asserat, omnes, legem a potestatibus sublimioribus traditam , non obseruantes,in eidem resistentes, damnationem incurrere, damnationem inquam, ex laetati crimine prouenientem. Quod optime declaratur ex ipsius Apostoli verbis subiunctis, dum inquit Necessitate subditi estote non solum propter iram, nempe principis vitandam, atqui etiam propter conscientiam, neci scilicet inquit Theophylatus conscientia carere appareas . Non enim euidentius insinuari potuit obligatio obediendi,quam necessitate parendi. Quod enim liberum est tacere vel praetermittere,necessarium certe nemo astruit. Id etiam ,eo confirmatur, quo dicimus,omnem humanam legem iustam,ab aeterna dependere,quo fit ut qui humanam legem iustam transgreditur,& diuinam quoque transgrediatur,hoc attestante saluatore. Luc.x. ubi ait. Qui vos audit,me
audit, qui vos spernit me spernit. Et Apostolo. . The salo iiij inquiente, Scitis quae praecepta dederim vobis, per Iesum dominum nostrum . Rursus
confirmatur, hoc idem auctoritate Augustini ad Bonifacium,quae habetur. Dist. ix. cap. Imperatores ubi dicitur. Quicunque legibus Imperatorum,quae pro dei veritate feruntur, obtemperare non vult, acqui Peceatum rit grande supplicium . At obiiciunt haeretici, ve mortala, luti Ioannes Huss. Ioannes uicie Tmorumque se no aufers ctatores, nullam prineipibus praestandam ese obe principi dientiam , si mortali quopiam aificiamur peccato ram,i
Verum id quam erroneum sit, quas que haereticum , minu constat se satem.
757쪽
constat ex hoe,quoniam mortale peccatum, non aufert principibus potestatem praecipiendi, nec subditos ab eorum eximi obedientia Quod probatur sacri Euangelij auctoritate Ioan. xix Constat enim Pilatum scelestissimum extitisse hominem, quandoquidem inter caetera ipsius scelera, iniustissimam protulerit sententiam aduersus Christum saluatorem nostrum, ut crucifigeretur.& tamen ex ipsius Christi sententia,constat, ipsum habuisse, adeo potestatem, ut eum ipsum ad mortem condemnaret. S: enim
inquiente Pilato, Christo saluatori nostro Nescii, quia potestatem habeo crucifigere te, potestatem habeo dimittere te Respondit Iesus Christus Non haberes potestatem aduersum me ullam,nisi tibi datum esset desuper . Ex his itaque Christi verbia
expresisti me constat, mortale peccatum, auctoritatem, potestatemque nequaquam adimere. Quamobrem aiebat Petrus Epistola prima, eap. ij. Subiecti estote omni hum finae ereaturae propter deum
siue regi quas praecellenti, siue ducibus tamquam ab eo missis, ad vindictam malefactorum , laudem vero bonorum. Et infra Serui subditi estote in omni timore dominis, non tantum bonis& modestis, sed etiam discolis. Firmiter igitur astruendum est , pontifices siue bonos, siue malos, potestatem habere, leges condendi, ad mortale peccatum obligantes , omnes subditos
eas non obseruantes. Idque uti indubitatum, tenendum est. Et haec de legibus bre
758쪽
ORDINIBVS.CCLESIASTICAM Asia potestatem duplicem est, sic pote
constat,alteram, Iuri se Uonis, consecrationis alteram, plex.
potestas rurisditionis est ad regendum populum, mortalibus a Christo , tradita Omnis enim potestas a deo est, inquit Apostolus Rom. xiij potestas consecrationis est illa, quae tum ad consectionem , tum ad administrationem sacramentorum nouae legis ordinatur . Et sileae duae praecise ad inuicem comparentur ut una alteram secludit, secunda, est prima praestantior, quippe quae iulius est finis. Nam prima iccirco tribuitur, ut Opulus a malis coercitus, in bonis se exerceat, quo possit dignius,diuinis participare sacramentis. Sed ne in re hac confusionem admittamuS, nunquam intendimus comparare potestatem iurisditionis potestati ordinis , sed seorsum potestates iurisditionis inter sese in potestates consecrationis inter se etiam . Pro cuius claritudine ponitur haec prima conclusio.
759쪽
De ecclesiasticis potestatibus,
CONCLUSIO PRIMO . V UT A sunt potestates, potestate
simplicis sacerdotis praestantiores. Nim ut de summa omnium pote-P.utifici state in hac conclusione breuiuscule p.lsa, ud loquamur, cum de ipsa speciali rer
mn um tractatum simus edituri, id solucisse suprema remus. Potestatem poni sciam a Christo, Petro immediate traditam, S in Petro, omnibus succeiasoribus suis, per illa veiba. Ioan Vltimo Pasce oves meas,ese simpliciter primam, omniumque aliatum sontem ae originem. Nam nulli unquam
Apostolorum legitur Christum haec vel ba dixisse, nec curam ovium uniuersalem dedisse, sed soli Petro qui iurisditionem in omnes Christicolas, etiam in ceteros Apostolos, a Christo accepit, cum ius verum regendi totam Ecclesiam inpostolos etiam susceperit Caput quippe fuit simpliciter omnium Vnde dictum est ei a Christo. Tu vocaberis Cephas , quod interpretatur caput . Et id sane regimini pollitico, omni alio regimine praestantius conuenit, ut supremum quippiam ponatur, per quod tota regatur multitudo,&a quo auctoritas quaeque descendat ad potestates medias usque ad extremas. Hine aiebat Arist. Polliticorum secundo, RV - : Regnum esse optimam polliciam. Cumque Ee- ut m clesia regimen, ut polliticum , sit a Christo insti- pollui. tutum proculdubio, in ipso, rectorem quempiam
uniuersalem , a quo omnis auctoritas in medios, in extremos scaturiat, ponere, necesse est. Hic vero ponti sex est. Et quicunque ab unitate, uniuersalis huius pastoris recedunt, ecelesiis, per oeuntiatem scindentes, schismatici vocantur. Nulli
itaque dubium erit quo ad potestatem iurisditio-
760쪽
Et earundem ordinibus,&c. 34 I
nis, quod pontifex non sit simplici sacerdote , maior . Quamuis etiam simplici sacerdote, Episco-lius M uiator, Marchipresbiteris etiam omnibus,
decanis, plebanis, prioribus, abbatibus , nihil ominus, Aerius haereticus dolens quia episcopus εr s. ordinari non potuit ut testatur Aug. lib. iiij de Heres asseruit, & docuit, Episcopum , non esse simplici sacerdote superiorem. Hune errorem post multos annos ab inferis reduxere Valdenses, quos Mumset etiam imitati sunt Marsilius Paduanus, Joannes V uiciess eo quod episcopatum Vigoriensem quem Ioannes ambiebat, non est assecutus. Ait namque Ioannes uicis . V uicie T. facerdotes omnes, Apollo lis, succedere, hae in re, diaconos vero, reliquis discipulis . Sed peraeprectum est , ut primum ostendamus, solos Episcopos esse vere Apostolorum sucte res, presbiteros vero , esse discipulorum vices gerentes. Et huiusce teli imonium rei, firmamque iidem facit. a Beda super Luc. lib. iij. cap. xv lic inquiens. Si deda eut duodecim Apostolos formam Episcoporum exhibere simul demonstrare, nemo est qui dubi tet, si eis hos lxxij figuram presbiterorum, id est secundi ordinis sacerdotum gessisse, sciendum est, tametsi pri mi ecclesiae temporibus, ut Ap stolica scriptura testis est , virique presbiteri, utrique vocabantur Episcopi, quorum unum scientiae maturitatem , aliud industriam cure pastoralis significat Isidorus quoque itidem sentit in quo Isidoris dam sermone in synodo habito sie dicens . Presbiteri quippe luccis bres est vicari sunt lxx. discipulorum , qui praecedebant dominum Iesum Christum in omnem ciuitatem cloeum , quo erat ipse venturus . Ita presbiteri, quia adiutores sunt Episcoporum rudes populos initiant, baptizandos, unitati Ecclesiae incorporant, in omnibus saeramentis usque ad manus impositionem , populo dei ministrant . Episcopi vero , saccessiores sunt Apostolo