장음표시 사용
311쪽
Vitaque cum gemitu fugit indignata sub umbras.
Tum vero inmensus surgens serit aurea clamor
Sidera, deiecta crudescit pugna Camilla, Incurrunt densi simul omnis copia Teucrum Τyrrhenumque duces Euandrique Arcades alae. At Τriviae custos iamdudum in montibus Opis Alta sedet summis spectatque interrita pugnas; Utque procul medio iuvenum in clamore furentum Prospexit tristi multatam morte Camillam, Ingemuitque deditque has imo pectore voceS: Heu nimium, virgo, nimium crudele luisti Supplicium Teucros conata lacessere bello lNec tibi desertae in dumis coluisse Dianam
Profuit aut nostras umero gessisse S3gitta S. Non tamen inc corem tua te regina reliquit Extrema iam in morte; neque hoc sine nomine letum Per gentis erit aut famam patieris inultae. Nam quicumque tuum violavit volnere corpUS, Morte luet merita. Fuit ingens monte sub alto Regis Dercenni terreno ex aggere buStum Antiqui Laurentis opacaque ilice tectum; Hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit et Arruntem tumulo speculatur ab alto. Ut vidit fulgentem armis ac vana tumetitem
Cur inquit, diversus abis' huc dirige greSSum, Huc periture veni, capias ut digna Camillae
Praemia. Τune etiam telis moriere Dianae Dixit et aurata volucrem Threissa S 3gittam Deprompsit pharetra cornuque insensa tetendit Et duxit longe, donec curvata coirent Inter se capita et manibus iam tangeret aequis, Laeva aciem serri, dextra nervoque papillam. Extemplo' teli stridorem aurasque sonantis Audiit una Arruns haesitque in corpore serrum. Illum exspirantem socii atque extrema gementem
Obliti ignoto camporum in pulvere linquunt; Opis ad aetherium pinnis aufertur Olympum. Prima fugit domina amissa levis ala Camillae; Turbati fugiunt Rutuli, fugit acer Atinas,
Aen. XI, 835. Tyrrhenumque u Tyrrhenique α. - 839. multatum et mulcatam MPR. - 854. Iulgentem armis M PR laetantem animis Mi.
312쪽
P. VERGILI MAR0NIS 870 Disiectique duces desolatique imanipli Tuta petunt et equis aversi ad moenia tendunt. Nec quisqvana instantis Τeucros letumque serentis
Sustentare valet telis aut Si Stere contra, Sed laxos referunt umeris languentibus arcus 875 Quadrupedumque putrem cursu quatit ungula campum. olvitur ad muros caligine turbidus atra Pulvis et e speculis percussae pectora matreSFemineum clamorem ad caeli sidera tollunt.
Qui cursu portas primi inrupere patentis, 880 Ilos inimica super mixto premit agmine turba, Nec miseram effugiunt mortem, Sed limine in ipso, Moenibus in patriis atque intra tuta dona 'rum
Confixi exspirant animas. Pars claudere portas, Nec sociis aperire Viam nec moenibus audent 885 Accipere orantis, oriturque mi Serrima caedes Defendentum armis aditus inque arma ruentum. Exclusi ante oculos lacrimantumque ora parentum
Pars in praecipites fossas urguente ruina Volvitur, inmissis pars caeca et concita frenis 890 Arietat in portas et duros obice poSitS.
Ipsae de muris Summo certamine m3treS,
Non Strat amor verus patriae - ut videre Camillam. I ela manu trepidae iaciunt ac robore duro Stipitibus ferrum sudibusque imitantur obustis 895 Praecipites primaeque mori pro moenibus 3rdent. interea Turnum in silvis saevissimus inplet Nuntius et iuveni ingentem fert Acca tumultum , Deletas Volscorum acies, cecidisse Camillam, Ingruere infensos hostis et Marte secundo 900 Omnia corripuisse, metum iam ad moenia ferri.
Ille furens et saeva Iovis sic numina poScunt Deserit obsessos collis, nemora aspera linquit. ix e conspectu exierat campumque tenebat, Cum pater Aeneas Saltus ingressus aperto Ss05 Exsuperatque iugum silvaque evadit opaca. Sic ambo ad muros rapidi totoque feruntur Agmine nec longis inter se paSSibuS 3bSunt, Ac simul Aseneas sumantis pulvere campo SProspexit longe Laurentiaque agmina vidit,
313쪽
AENEIDOS LIB. XI. XII. 225 Et saevum Aenean adgnovit Τurnus in armis Adventumque pedum statusque audivit equorum. Continuoque ineant pugnas et proelia temptent, Ni roseus fessos iam gurgite Phoebus Hibero Tinguat equos noctemque die labente reducat. Considunt castris ante urbem et moenia Vallant.
Turnus ut infractos adverso Marte Latinos Desecisse videt, Sua nunc promiSSa rep0Sci, Se signari oculis, ultro inplacabilis ardet Attollitque animos. Poen0rum qualis in arViS,Saucius ille gravi venantum Volnere pectuS, Tum demum movet arma leo gaudetque comantis Excutiens cervice toros fixumque latronis In pavidus frangit telum et si emit ore cruento: Haud secus accenso gliscit violentia Τurno. Tum sic adfatur regem atque ita turbidus infit: Nulla mora in Τurno; nihil est, quod dicta retractent Ignavi Aeneadae nec, quae pepigere, recuSent. Congredior. Fer Sacra, pater, et concipe laeduS. Aut hac Dardanium dextra sub Τartara mittam, Desertorem ASiae, - sedeant spectentque Latini Et solus serro crimen commune refellam, Aut habeat victos, cedat Lavinia coniunx. Olli sedato respondit corde Latinus: O praestans animi iuvenis, quantum ipse feroci
Virtute exsuperas, tanto me inpenSius aequum est Consulere atque omnis metuentem expendere caSUS.
Sunt tibi regna patris Dauni, sunt oppida capta
Multa manu, nec non aurumque animusque Latino eSt.
Sunt aliae innuptae Latio et Laurentibus arvis, Nec genus indecores. Sine me haec haud mollia satu Sublatis aperire dolis, simul hoc animo hauri: 9109155 1015 20 25
314쪽
Ρ. VERGILI MARONIS Me natam nulli veterum sociare procorum Fas erat, id lite omnes divique homineSque canebant Victus amore tui cognato sanguine Victu S, 30 Coniugis et maestae lacrimis vincla omnia rupi: Promissam eripui genero, arma inpia Sum pSi. Ex illo qui me casus, quae I urne, Sequantur Bella, vides, quantos primus patiare labores. Bis magna victi pugna vix urbe suemur 35 Spes Italas, recalent nostro I iberina fluenta Sanguine adhuc campique ingentes ossibus albent. Quo referor totiens quae mentem insania mutat Si Τurno exstincto socios sum ad Scire paratus, Cur non incolumi potius certamina tollo
40 Quid consanguinei Rutuli, quid cetera dicet
Italia, ad mortem si te Fors dicta resuteit Prodiderim natam et conubia nostra petentem Respice res bello varias, miserere parenti SLongaeVi, quem nunc maestum patria Ardea longe 45 Dividit. Haudquaquam dictis vi0lentia 4 urni Flectitur, exsuperat magis aegrescitque medendo.
Ut primum fari potuit, sic institit ore:
Quam pro me curam geris, hanc prec0r, optume, pro me Deponas letumque sinas pro laude pacisci. 50 Et nos tela, pater, ferrumque haud debile dextra Spargimus, et nostro sequitur de volnere Sanguis. Longe illi dea mater erit, quae nube fugacem Feminea tegat et vanis sese occulat umbris. At regina nova pugnae conterrita Sorte 55 Flebat et ardentem generum moritura tenebat: Τurne, per has ego te lacrimas, per si quis Amatae
I angit honos animum, - SpeS tu nunc una, Senectae
Tu requies miserae, decus imperiumque Latini Te penes, in te omnis domus inclinata recumbit
60 Unum oro: desiste manum committere Teucris. Qui te cumque manent isto cert3mine CASUS, Et me, Turne, manent; simul haec invisa relinquam Lumina nec generum Aenean captiva videbo.
Accepit vocem lacrimis Lavinia matris 65 Flagrantis perfusa genas, cui plurimus ignem
Subiecit rubor et calefacta p0r ora cucurrit. Indum sanguineo veluti violaverit ostro
Α en. XII, 55. moritura libri monitura Ribbeckius.
315쪽
Si quis ebur aut mixta rubent ubi lilia multa
Alba rosa, talis virgo dabat ore coloreS. Illum turbat amor figitque in virgine voltus. Ardet in arma magis paucisque adlatur Amatam: Ne, quaeS0, ne me lacrimis neve omine tanto Ρrosequere in duri certamina Mariis euntem, O mater; neque enim Τurno mora libera mortis. Nuntius haec, Idmon, Phrygio mea dicta tyranno Haud placitura refer: Cum primum crastina caelo Puniceis invecta rotis Aurora rubebit, Non Τeucros agat in Rutulos; Τeucrum arma quiescant Et Rutuli; nostro dirimamus sanguine bellum; Illo quaeratur coniunx Lavinia campo. Haec ubs dicta dedit rapidusque in tecta receSsit, Poscit equos gaudetque tuens ante ora frementis,
Ρilumno quos ipsa decus dedit Orithyia,
Qui candore nives anteirent, cursibuS 3Ur3S.Circumstant properi aurigae manibusque lacessunt Pectora plausa cavis et colla comantia pectunt. Ipse dehinc auro squalentem alboque orichalco Circumdat loricam umeris, simul aptat habendo Ensemque clipeumque et rubrae cornua criStae,
EnSem, quem Dauno ignipotens deus ipse parenti Fecerat et Stygia candentem tinxerat unda. Exin . quae mediis ingenti adnixa columnae Aedibus adstabat, validam vi corripit ha Stam, Actoris Aurunci spolium, quassatque trementem
Vociferans: Nunc, O numquam fruStrata Vocatus Ηa Sta meo S, nunc tempus adest; te maxumus Actor, I e Turni nunc dextra gerit; da Sternere corpuSLoricamque manu valida lacerare revolsam
Semiviri Phrygis et Dedare in pulvere crinis
Vibratos calido ferro murraque madentiS. His agitur furiis totoque ardentis ab ore Scintillae absistunt, oculis micat acribus ignis, Mugitus veluti cum prima in proelia taurus I errificos ciet atque irasci in cornua temptat Arboris obnixus trunco ventosque lacessit Ictibus aut sparsa ad pugnam proludit harena. Nec minus interea maternis saevus in armis
316쪽
P. VERGILI MARDNIS Aeneas acuit Martem et se suscitat ira Oblato gaudens conponi foedere bellum.110 Τum socios maestique metum solatur Iuli Fata docens regique iubet responsa Latino Certa reserre viros et pacis dicere leges. Ρo Stera vix Summos spargebat lumine montis orta dies, cum primum alto se gurgite tollunt 115 Solis equi lucemque elatis naribus emant: Campum ad certamen magnae sub moenibus urbis Dimensi Rutulique viri Teucrique parabant In medioque focos et dis communibus aras Gramineas. Alii fontemque ignemque ferebant120 Velati limo et verbena tempora Vincti.
Procedit legio Ausonidum pilataque plenis
Agmina se fundunt portis. Hinc Τroius omnis Tyrrhenusque ruit variis exercitus armis, Haud secus instructi ferro, quam si aspera Martis 125 Pugna vocet. Nec non mediis in milibus ipsi Ductores auro Volitant ostroque superbi, Et genus Assaraci Mnestheus et fortis Asilas Et Messapus equum domitor, Neptunia proles. Utque dato signo spatia in sua quisque recessit, 130 Defigunt telluri hastas et scuta reclinant.
Τum studio effusae matres et volgus inermum Invalidique senes turris et tecta domorum Obsedere, alii portis sublimibus adstant. At Iuno e summo, qui nunc Albanus habetur, - 135 Tum neque nomen erat nec honos aut gloria monti Prospiciens tumulo campum aspectabat et ambas Laurentum Τroumque acies urbemque Latini. Extemplo Τurni sic est adfata Sororem, Diva deam, stagnis quae fluminibusque sonoris 140 Ρraesidet; hunc illi rex aetheris altus honorem Iuppiter erepta pro virginitate sacravit: Nympha, decus fluvi0rum, animo gratissima nostro, SciS, ut te cunctis unam, quaecumque Latinae Magnanimi Iovis ingratum ascendere cubile, 145 Praetulerim caelique libens in parte locarim:
Disce tuum, ne me incuses, Iuturna dolorem. Qua visa est Fortuna pati Parcaeque sinebant Cedere res Latio, Τurnum et tua moenia texi: A en. XII, 130. telluri R tellure ΜP.
317쪽
Nunc iuvenem inparibus video concurrere satis, Parcarumque dies et vis inimica propinquat.N0n pugnam aspicere hanc oculiS, non foedera poSSUm. Tu pro germano si quid praesentius audeS, Perge; decet. Forsan miseros meliora Sequentur. Vix ea, cum lacrimas oculis Iuturna profudit Terque quaterque manu pectus percussit honeStum. Non lacrimis hoc tempus, ait Saturnia Iuno; Adcelera et fratrem, Si quis modus, eripe morti, Aut tu bella cie conceptumque excute foeduS. Auctor ego audendi. Sic exhortata reliquit Incertam et tristi turbatam volnere mentiS. Interea reges, ingenti mole Latinus Quadriiugo vehitur curru, cui tempora circum
Aurati bis sex radii fulgentia cingunt, Solis avi specimen; bigis it Turnus in albis,
Bina manu lato crispans hastilia ferro. Hinc pater Aenea S, Romanae Stirpi S origo, Sidereo flagrans clipeo et caelestibus armis Et iuxta Ascanius, magnae spes altera Romae, Procedunt castris puraque in veste Sacerdo SSaetigerae fetum suis intonsamque bidentem Attulit admovitque pecus flagrantibu S ariS. Lli ad surgentem conversi lumina Solem Dant fruges manibus salsas et tempora ferro Summa notant pecudum paterisque altaria libant. Tum pius Aeneas stricto Sic enSe precatur Esto nunc Sol testis et haec mihi I erra precanti, Quam pr0pter tantos potui perferre laboreS, Et pater omnipotens et tu Saturnia coniunx, Iam meli 0r, iam, diva, precor; tuque inclute MaVorS,Cuncta tuo qui bella, pater, sub numine torqueS; Fontisque Fluviosque voco quaeque aetheris alti Religio et quae caeruleo sunt numina ponto: Cesserit Ausonio si fors victoria Turno, Convenit Euaudri victos discedere ad urbem, Cedet Iulus agris nec post arma ulla rebelles
Aeneadae referent serrove haec regna laceSSent. Sin nostrum adnuerit nobis Victoria Martem,
Ut potius re0r et potius di numine firment
Aen. XII, 170. saetigerae vulgo libri: saetigeri. - 176. precanti uvoeanti PR.
318쪽
P. VERGILI MARONIS Non ego nec Teucris Italos parere iubebo I90 Nec mihi regna peto, paribus se legibus ambae Invictae gentes aeterna in foedera mittant. Sacra deosque dabo; socer arma Latinus habeto, Imperium sollemne socer; mihi moenia Τeucri Constituent urbique dabit Lavinia nomen. 195 Sic prior Aeneas, sequitur sic deinde Latinus Suspiciens caelum tenditque ad sidera dextram: Haec eadem, Aenea, Τerram, Mare, Sidera, iuro, Latonaeque genus duplex Ianumque bifrontem Vimque deum infernam et duri sacraria Ditis; 200 Audiat haec Genitor, qui laedera fulmine sancit. Τango aras, medios ignis et numina testor: Nulla dies pacem hanc Italis nec foedera rumpet,
Quo res cumque cadent; nec me vis ulla volentem
Avertet, non, Si tellurem essundat in undas 205 Diluvio miscens caelumque in Τartara solvat; Ut sceptrum hoc - dextra sceptrum nam sorte gerebat Numquam fronde levi fundet virgulta nec umbras, Cum semel in silvis imo de stirpe recisum Matre caret posuitque comas et bracchia ferro;210 Olim arbos, nunc artificis manus aere decoro
Inclusit patribusque dedit gestare Latinis. Τalibus inter se firmabant foedera dictis
Conspectu in medio procerum. Τum rite Sacratas In flammam iugulant pecudes et viscera Vivis 215 Eripiunt cumulantque oneratis lancibus aras. Λt vero Rutulis inpar ea pugna videri Iamdudum et vario misceri pectora motu;Τum magis, ut propius cernunt non Viribus aequis. Adiuvat incessu tacito progressus et aram 220 Suppliciter venerans demisso lumine Τurnus Tabentesque genae et iuvenali in corpore pallor. Quem simul ac Iuturna soror crebrescere vidit Sermonem et volgi variare labantia corda, In medias acies formam adsimulata Camerti --225 Cui genus a proavis ingens clarumque paternae Nomen erat virtutis et ipse acerrimuS armis In medias dat sese acies haud nescia rerum Rumoresque serit varios ac talia fatur: Non pudet, o Rutuli, pro cunctis talibus unam 230 Obiectare animam' numerons an viribus aequi Non sumus ' En, omnes et Τroes et Arcades hi sunt,
319쪽
Fatalisque manus, infensa Etruria Τurno. Vix hostem, alterni si congrediamur, habemus. Ille quidem ad superos, quorum Se devovet aris, Succedet fama vivusque per ora feretur; Nos patria amissa dominis parere superbisCogemur, qui nunc lenti consedimus arvis. Τalibus incensa est iuvenum sententia dictis Iam magis atque magiS Serpitque per agmina murmur; Ipsi Laurentes mutati ipsique Latini. Qui sibi iam requiem pugnae rebusque Salutem Speraboni, nunc arma Volunt foedusque precantur Infectum et Turni sortem miserantur iniquam. His aliud maius Iuturna adiungit et alto Dat Signum caelo, quo non praesentius ullum Τurbavit mentes Italas monstroque fefellit. Namque volans rubra fulvus Iovis ales in aethra Litoreas agitabat aves turbamque sonantem Agminis aligeri, subito cum lapsus ad undas Cycnum excellentem pedibus rapit inprobus uncis. Arrexere animos Itali cunctaeque volucres Convertunt clamore fugam, mirabile ViSU, Aetheraque obscurant pinnis hostemque per auras Facta nube premunt, d0 nec vi victus et ipso Ρondere defecit praedamque ex unguibuS ales Proiecit fluvio penitusque in nubila fugit. Τum vero augurium Rutuli clamore salutant Expediuntque manus, primusque Τolumnius augur, Hoc erat, hoc, Votis, inquit, quod Saepe petivi. Accipio adgnoscoque deos; me, me duce ferrum Corripite, O mi Seri, quos inprobus advena bello Τerritat, invalidas ut aves, et litora Vestra
Vi populat. Petet ille fugam penitusque profundo
Vela dabit. Vos unanimi densate catervaSΕt regem vobis pugna defendite raptum. Dixit et adversos telum contorsit in hostis
Procurrens, sonitum dat stridula cornus et auras Certa secat. Simul hoc, simul ingens clamor et omnes Τurbati cunei calefactaque corda tumultu. Hasta volans, ut forte novem pulcherrima fratrum Corpora constiterant contra, quos fida crearat
Una tot Arcadio coniunx Τyrrhena Gylippo,
320쪽
Ρ. VERGILI MARONISHorum unum ad medium, teritur qua sutilis auro Balteus et laterum iuncturas si bula mordet, 275 Egregium larma iuvenem et fulgentibus armis, Τransadigit costas fulvaque essundit harena. At fratres, animosa phalanx accenSaque luctu, Pars gladios stringunt manibus, pars missile ferrum Corripiunt caecique ruunt. Quos agmina contra 280 Ρrocurrunt Laurentum, hinc densi rursus inundant Τroes Agyllinique et pictis Arcades armis. Sic omnis amor unus habet decernere ferro. Diripuere aras, it toto turbida caelo Τempestas telorum ac ferreus ingruit imber, 285 Craterasque focosque ferunt. Fugit ipse Latinus Ρulsatos reserens infecto foedere divos. Infrenant alii currus aut corpora Saltu Subiciunt in equos et strictis ensibus adsunt. Messapia S regem regisque insigne gerentem 290 Τyrrhenum Aulesten, avidus confundere foedus, Adverso proterret equo, ruit ille recedens Et miser oppositis a tergo involvitur aris In caput inque umeros. At fervidus advolat hasta Me8Sapus teloque orantem multa trabali 295 Desuper altus equo graviter ferit atque ita satur: Hoc habet, haec melior magnis data victima divis. Concurrunt Itali spoliantque calentia membra. Obvius ambustum torrem Corynaeus ab ara
Corripit et venienti Ebys0 plagam que ferenti 300 Occupat os flammis, olli ingens barba reluxit Nidoremque ambusta dedit, super ipse secutuSCaesariem laeva turbati corripit hostis Inpressoque genu nitens terrae adplicat ipsum; Sic rigido latus ense ferit. Ρodalirius Alsum
305 Pastorem primaque acie per tela ruentem EnSe Sequens nudo superinminet, ille securi Adversi frontem mediam mentumque reducta Disicit et sparso late rigat 3rma cruore. Olli dura quies oculos et ferreus urguet 310 Somnus, in aeternam clauduntur lumina noctem. At pius Aeneas dextram tendebat inermem Nudato capite atque su0s clamore Vocabat
Α en. XII, 273. auro M alvo'Servius. - 288. adsunt ad stant M'. - 310. elauduntur ΜR eonduntur P.