장음표시 사용
301쪽
3oo ETRIcx prout ipse voluerit immutare, movere aut Sisterer Nonne sufficientes ad id habere potest rationes , cum miraculum sit medium aptissimum probandae revelationi , quam mox possibilem et Perutilem probavimus 3 Noune potuit, leges instituendo, pariter derogationem seu exceptionem iis suturam decernere , cum eam sapientissimis de causis fieri posse praevideret 8 Nulla sane in hoc repugnantia; et tunc Deus nec inconstantiae nec Ievitatis argui potest, cum omnes legum exceptioves praevidit, et eas ob certas rationes ah aeterno decrevit. Inquiritur autem utrum miracula signa sint certa revelationis.
Miracula splendida et aperta, nomine Dei facta, Probant peram esse religionem, in cujus gratiam eduntur. Prob. Propensio universalis, constans et invicta, est certum veritatis argumentum, ut eVidens est, alioqui Deus ipse, a quo Solo ProVe nire potest hujusmodi propensio, nobis esset auctor erroris, et da omnibus dubitandum foret; Porro homines seruntur propensione universali, constanti et insuperabili, ad divinam religionem credendam , in cujus gratiam fiunt miracula ; I' quidem constanti et universali. Omnes enim SPOnte et naturaliter iudicamus Deum non derogare legibus a se institutis, nec iis derogari. Permit tere per splendida miraeula ipsius nomine facta, nisi an gratiam veritatis; atque ideo populi omnes, Iucaei, Christiani, Pagani, Mahumetani, etc., quaedam miracula in gratiam suae religionis invocarunt; quod sane non fecissent, nisi Persuasum habuissent veritatem religionis efficaciter per miracula prohari . Hinc ipsimet deistae miracula negarunt ut reveIationem possent rejicere, ipseque Spinosa latebatur ee fidem christia
302쪽
nam amplexurum, si Lazari resurrectionem certam habuisset, ut testis est Baylius. 2' Ferimur, etc., propensione insuperabili. Nonne enim insuperabilis est haec propensio cui cessit Pharaonis et magorum pervicax obstinatio, cui cessit contumax multorum Judaeorum incredulitas , cui cessit gentilium superstitio cupiditatibus ac praejudiciis suffulta, et tot saeculorum Praescriptione confirmata ; cui cessit denique orbis sere universus qui religionem christianam , non Obstantibus voluptatum blanditiis timoreque suppliciorum, amplexus est y Ρraeclare ergo deistarum coryphaeus, ipsemet BouSSeauris Che un uomo ci venga ra tonando a questo,, modo et mortali io vi annuncio Ia volonta deli', , AltisSimo; riconosceto alla mia voce colui cho,, mi manda . . Io comando at sole di cambiare il,, Suo corso, alle stelle di formare uti altr'ordi- ,, ne, alle Inontagne d' appianarsi , at marosi d',, innalaarsi , alia terra di prendere uti altro as-D Petto: a colai maravigile chi non riconosce. ,, rebbe tantosto Ia voce det Signor della natu- ,, r ' , , . . 'Obj. Numquam possumus esse certi miraculum esse patratum, aut a Deo provenire; ergo non possumus ex miraculis judicare veram esse aliquam religionem. RESU. Neg. ant. Dantur enim quaedam sacta ita splendida et legibus naturae bene notis adeo contraria , et in talibus circumstantiis patrata, ut certo judicare possit etiam rudior ea esse miracula, et vere a Deo provenire. Quis enim inspiciendo miracula quibus confirmatur religiocnristiana, v. g. mortuos saepius Suscitatos, aegros subito et ad vocem imperantis sanatos, Panes multiplicatos, Christum ipsum virtute pro-Pria resurgentem, etc., non statim dicare potest ea esse vera et divina Numquid medio naturali potest corpus jam corruptum ad vitam revocari, aut morbus inveteratus ad vocem de-
303쪽
pelli r Si quod hujusmodi medium cognoscant
cleistae, illud, quaeso, velint manifestare. Nam quid medio naturali produci potuere tum solis desectio, tum motus terrae, quae moriente Christo eontigerunt, et quorum ipsimet pagani, Phlego scilicet et Talinus meminerer Non id sane contendet quisquis nondum rationem abjiecerit. Aut num etiam diei potest haec tanta miracula ab aliquo imposiore, Deo ipsius nomine, et qua si virtute fieri Decim permisisse, nisi medium aliquod dederit erνoris detegendi Z Et quare facta essent in gratiam reli ionis tam sanctae et ex. cellentis, in Dei gloriam et hominis bonum, ad vitium depellendum virtutemque Promovendam, haec miracula splendida nisi ab ipso Deo et ejus auctoritate proveniant 7 Haec omnia sane non conveniunt impostori. Hinc, ut jam diximus, orbis sere universus in hac constanti prodigiorum serio Dei potentiam non potuit non agnoscere; et ideo fidem amplexi sunt tot homines vitiis antea dediti, tot ingenio praestantes viri, qui velisionis veritatem his inciti miraculis, in atrocissimis tormentis strenuo confessi sunt. Ergo potest religionis Divinitas omnibus pex mixacula innotescere . Atque ideo civis genevensis: ,, Ilis tereto carattere degi' inviati di Dio h uti ama. is naetione dellae poteneta divina, che puO interis rompere e mutare it eorso delia natura a tari lento di coloro che ricevono una tale emana- ,, Zione. QueSto carattere e senga cpotrasto ilis piu brillanto di tuiti, iI pili sopprendente, il,, pili pronio a saltare agit occhi ; quello, chois contrassegnandosi da uti essetio istantaneo e,, sensibile, Sembra estgera it meno di eSame eri di discussione. Percio questo curattere e Pur,, quello, onde rimane specialmenta colpito ilis popola, incapace di ra tonamenti seguui dais mature osservaZimi, e in tutio Ie cooe .cHa- ,, vo dei 5emi. M
304쪽
Prophetia dicitur praedictio certa eventus sir-turi , epia communi hominum judicio , causis naturalibus praevideri non possit. Proindeque ad
veram prophetiam requiritur ut ante eventum saeta sit, et quidem medio supernaturali, nec sor tuito casu cum eventa concordet. Prophetia evidenter Deo possibilis est cum omnia sutura prae-Eognoscat, possitque ex antea dictis homini qua ocognoscit manifestare; id a nemine sano potest negari.
Prometia probat peram esse doctrinam, in cujus gratiam edula eSt. Prob. Dens solius esse potest autor prophetiae, Siquidem cognitio, quae mediis naturalibus acquiri non potest, superat, ut evidens est, omnem intelligentiam ereatam quae nihil absque medior potest Intelligere. Sie ipse Deus de se testatur : M Nec est similis mei annuntians ab ini- io quae necdum facta sunt Esaia 46-Io a , , Hinc omnes populi sua ficta oracula Diis tribus. runt, et vates ab iis inspiratos crediderunt; porro Deus non potest aliquam prophetiam edere ingratiam erroris, ut clare patet; ergo, ete, 2' Ρropensio universalis, constans et irresisti-hilis, invictum est veritatis argumentum; Porro habent omnes propensionem constantem et invincibilem ad credendum veram esse religionem quae prophetiis inniti rur; omnes enim populi prophetias in suae religionis gratiam et confirmationem invocarunt, easque tamquam probationem ejus veritatis attulerunt, me. Ergo probatur invicte per prophetias et miracula veritas religio
305쪽
nis revelatae. Nunc autem expecidendum est utrum haec signa alicui conveniant. ARTIcutius ΙΙ.
Existit aliqua religio dogmatum et praeceptorum subIimitate admiranda , quae, dum iaceret orbis densissimis tenebris involutus , a quibusdam ignotis praedicatoribus annunciata, genus humanum, nou obstante cupiditatum resistentia metuque suppliciorum, tanciem ad se pertraxit. Quotquot huic nomen dedere, eam miraculiSprophetiisque landatam praedicaverunt. Nunc ergo expendendum est utrum res ita se habeat, huicque examini locum dedit quorumdam nomen philosophorum usurpantium insana dubitatio. Ante omnia autem satendum est quod si vera sint miracula in ipsius confirmationem allegata, Divinitas ejus non possit in dubium revocari. Reseruntur enim in ipsius confirmationem Plurimorum resurrectio, subita aliorum curatio, tempestatum sedatio, terrae motus, inexpectata et
naturaliter impossibilis defeetio solis; quin imo
ipsiusmet auctoris sua propria virtute resurrectio, et alia multa quae non ex alia causa quam a Deo provenire possunt. Atqui horum omnium veritas invicte probatur variis argumentis quae nunc reserenda sunt, xv ex narratione librorum Novi Testamenti; a' ex traditione constanti et universali; 3' ex variis horum miraculorum cou sectariis .
Cum in libris Novi Testamenti eontineantur
religionis suadamenta, invicte adstruenda est eorum authenticitas, integritas et veracitas, adversus recentiores deistas.
306쪽
Libri Moi Testamenti sunt oere arathentici, non auetem sumositi.
. Prob. Illi libri sunt vere authentici, qui traditione constanti et universali, iis auctoribus ab natio tribuuntur, quorum nomine inscribuntur, alioquin, ut evidens, est, nihil iam in sactis hi-Storicis inconcussum remanebit; porro libri No- ι Testamenti traditione universali ab initio tributi sunt iis quorum nomine inseribuntur. In id consentiunt ea tholici ,' haeretici et pagani. I' Catholiet in quorum eoelestis isti libri sub nomine apostolorum legebantur. is Pereurre ecclesias, in ,, quit Tertuli. apud quas ipsae authenticae lit-
,, terae RPostolorum recitantur. Eos citant au
plurimi, etiam In I et II saeculo; eos Vario idiomate retulit in Hexaptis Origenes; eos a salsis per regulas eritices discrevit Eusebius, etc. a' meretici qui numquam eos esse authenticos negarunt, quamvis eorum plurimi intererat, cumus testimonia ex his desumpta obiiciebantur; sed se apostolorum emendatores jactitabant, ex Iren. a . haer. lib. III, ea . 5. ; quin imo doctrinam Suam per eorum auctoritatem firmabant, ut
videre est apud Iren. Iib. I, caρ. 8 et 0 . Tertul. Praescript., ea . 38 et 49 ); Ephip. haer. 33 γ.3' Etiam pagani, Celsus, Ρorphirius, Julianus,
qui nullo modo negant, imo supponunt librorum Sacrorum auctoritatem quam tantopere eorum intererat negare; plura commemorant quae se ex libris discipulorum Christi excerpere confitentur; expresseque nominat Paulum, Mathaeum, Marcum, Lucam et Ioannem , ipse Iulianus, ta quam Librorum Merorum .uetores; ergo uni versali constantique traditione tribuuntur, etc. unde sic solita eum energia 'concludit dia se i- sint ,, L' autentici th dei uuovo testamento e Pro-
307쪽
vata dalla consessioni e talle stesse obbiezἰo, , ni dei pagani , che hauno in preso a consuta - , , re la religione cristiana; essa h provata dat Iacondo ita edalla dourina degli antielir eretica de' quali gli uni ricove vano te uostre scrit ture, e gli altri non ricusa vano di ammetterte , Se nota perchh sacovan oglino professione di,,. Spregiare gli apostoli, che ne Ii crede vano au- ., tori; ella e pro vata dat sucoessori immediati,, degli apostoli, i quali hanno gilato Pel mag-
,, si or numero i libri dei nuovo testamento co- is me formanti parte dolia solitura sacra; final - - meu te e provata tali' antica uadigione , co- ,, Stante ed unanime di tutis te chirae eristia-
,, ne. Quot catena, quale nwIlitudine di te Stimoni ,. e quia testimoni l Dei cristiani im- , , Peguati dat pia vivo interesse, P interesse deli'
,, e terna Salute, a non soTrire che un imposto-
,, re Si ri vestisse dei nome o deli' autorita di uni, apostolo di Gesti Cristo; degli eretici proscrit ri ti, sco immicati talia chiosa, s eha in abbaa is donarIa, si portano saco loro i lihri che vi,, banno trovati; dei resto alterando, corrom - ,, pendo, Ssigurando Ia sua dotirina, Ia sua mo- ,, rate ed ii suo culto, non a venii pili altro dico mune con esso let, tranne que' libri flessi , , , che lor sono di condantia; de 'pagatii . de' si- ,, loso si abili, nemici irreconciliabili dei cristia- , , neSimo, attenti a profitiare di tuiti lor avvan iugi , versati uella lettura, do' nostri santi li-M bri, oude sanno. essi ii subbielio de' loro mot- , , donde, tragono vi opposieci dissicotth; calocati alla sol tito da salti cho possono dis- is coprire Ia Dodo e la suppostgione, e nulla man- ,, eo rendenti ore gio alI' autenti chegeta delIori nostre smittureia Anche ua' altra natae, qualis testimonii E. vi 'epi in intra intera P ntichi - ., ta una sola opera, Ia di cui origine. sia costis bene attestata i Autorita des ita. sia Nouν. M Trat. Pag. 29 e Seg. ,,
308쪽
SPEEIAMS. MI: . Et Ver qm nam tempore potuissent illi libet ab aliquo imposiore supponit Numquid ante mortem apostolorum Z Sed quis id tentare ausus sui&Seir Nonne rem tanti moment, cognovissent apo stoli, eum occlesias ipsi. . invisereot, aut discipurios ad eas mitterent 7 Nonne coatra huiusmodi fraudem reclamavissent, qua decepti suissent bo mines. immensis laboribus a se conversi r Aliuno de magis apud chris,lauos noti erant apostolorum mores, doctrina, vigilantia,i zelus, sententiast et Praedicationum. stylus et materia, , quam ut aIi quis ausus saerit, et potuerit aliis illudexst sausis scriptis, et narrationibus sub apostolorum n mine promulgatis. Numquid post mortem Ap stolorum 2 quomodo decipi . potuissent ultristiani supevstites Z Quomodo credidissent eccusiae se epistolas ab apostoIis. ascepisse , et earum authograpba prae manibus i habere, ut refert Ter. tuli., si post mortem illorum confictae fuissent Libri ita quihus coniicietur Christi doctrina eius inque, miracula, nota potui s)eRt a christianis ignorari, P aes ertim cum Piuilipe in ecclesiis Ieseren, tur,. oee Sub nomitae nominum illustrium, quo rum scripta ignota non fuissent, fingi et. supp0ni quin fraus statim detecta suerit. Ergo libri illi sunt authenties.
Lubri noot Testamenti rum fuerunt quoadit, Suistantiam adulterati.
- .iProb. I.ψ Si libri Novi Testamenti fuissent quoad substantiam adulterati, id contigisset vel aetate apostolorum, vel subsequentibus; atqui neutrum dici potest, et i x. ' quidem nou aetate apostolorum: reclamassent enim apostoli, et fideles ab iis eruditi, qui: summe venerabantur
quidquid ab iis aecesiurant. Aliunde quis adeo impudens esse potvisset, ut id ausus fuerit
309쪽
3o8 ETnte LNon aetatibus subsequentibus t tune enim erant exemplaria prope infinita per totum orbem spa Ba, miae in omnium manibus versabantur, ubi qua legebantur, et ab omnihus tamquam religionis et spei suae sundamentum habebantur , ac Proinde reclamatum suisset undique.
Prob. u. Si suissent adulterati, vel a iudaeis vel a paganis, vel a thristianis; atqui nihil ho.
rum dici potest. r. ' Non a Judaeis adulterari potuerunt, tum quia obstitissent christiani, tum quia sustulissent, ut evidens est, quae in ris reperiuntur suae genti indecora, et doctrinae contraria 3 tum quia non omnia habere potuerunt exemplaria . a.' Non a paganis, Et propter easdem rationes. 3.' Non a christianis, tum quia non potuerunt omnes in id consentire, adeo ut in omnihus regionibus eadem fuerit adulteratio, nemine reclamante, et nullis omnino ne aposta lis quidem revelantibus; tum quia eos magis Venerabantur quam ut voluerint adulterare, ut ex variis patet exempli si praecipueque' ex damnatione traditorum quia minis cedentes, eos Paganis tradebant; tum quia non habere potuerunt variarum sectarum omnIa exemplaria; tum etiam quia, si id catholici fecissent, reclamassent hae in retici, et vice versa. Ergo, etc. Obi. In libris Novi Testamenti innumerae Sunt variantes, adeo ut triginta millia recensuerit Mil. Iius in sua editione; ergo suerunt adulterati. Re . a.' nullas esse variantes in rerum substantia, siquidem' in omnibus codicibus eadem dogmata, eadem miracula reperiuntur. M E egliis meri Vero, inquit ri Montaget, che sono da P
is pertuito gli stessi dogmi, la stessa morale, Iori siesse prmigioni, te stesse promesse, to Stes- D so a amento di storia, che da tuiti i manosi scritti, da sinite Is versioni , da initi i libri ,
is medesima legislagione, Ia mederima legge ;, a. Illae variantes probant integritatem Libro
310쪽
rum Sacrorum, nedum infirment, nam multitu-d o variantium fluit necessario ex multitudine ex emplarium et versionum s atqui eo certior est
in tegritas libri cujusdam, quo plura Sunt e em plaria, in levibus tantum discrepantia, siquidem eo dissicilior fuit adulteratio . Variantes illae nihil aliud sunt, ut plurimum, quam accentuum, comarum, Iitterarum, Particularum, aut verborum, ut nona morum difierentiae, quae ex innumeris versionibus, codicibus, manuscriptis proveniunt ; nil mirum est igitur eas tanto numero reperiri . Nonne eadem et multo plures reperiuntur in libris profanis, quamvis nullae sint aut paucae eorum verSioneS, et manu scripti multo pauciores, ut annotavit doctissimus Betiiter 2 Attamen non ideo adulterati
Veraces sunt libri Novi Testamenti, proindeque cerιissima sunt facta quas in iis re -
, Prob. Iis testibus et historieis sdes omnimodo adhibenda est, quos certissime constat nec deceptos fuisse nec deceptores; atqui seriptores Novi Testamenti constat nec, etc., r.' non suismse deceptos . Quomodo enim multi homines, quorum Sapientia ex scriptis et orbis conversione satis demonstratur, potuissent decipi circa iacta obvia, gravia, per tres annos frequenter et Publice reeetita 8 se Non occorrevano che degli oc- , , chi , inquit du Volsin, per sapere se G. C. D avea guarito malatii e d' ogni specie , se aveais risuscitato un morto seppellito da tre giorni, o Se con una Parola avea calmato it surore deis, marOS . Se con uti piccolo numero di pani ed, , alcuui Pesci avea rese satolle pili migliata diis uominis se dopo Ia sua morte, era stato Fidio