Dissertatio medica inauguralis de Pipere

31쪽

DE PIPERE.

nus inde constituit eamque in Horto Clissortiano, nobilissimo opere, p. 6. Tab. IV. delineavit, cui ab ipsostquentes notae si ve characteres tribuuntur. Calix, nullus, at receptaculum inaequale; corosia, inuo Vocabulo florem petatodem intelligit) nulla; b Stam na sive filamenta, nulla; Anmerse, duae, oppositae ad radicem germinis subrotundae; Psillum, germen maximum ovatum; Solus, nullus; Stigma, hispidum ,

Pericarpium, bacca fimbrotunda, Unilocularis; Semen, unicum, globosum. Hae sunt notae, quas L INNA Qvs huic Americanae plantae, quam pro pipere hybet , adscribit, et quas Cl. R o Y E N V s, ut dictum modo est, quoque amplectitur. Vtrum autem hae e iam in pipere orientali rotundo ac longo ita deprehendantur, an alia ratione sese habeant, ii, qui has plantas florentes in proprio solo, quia apud nos hactenus haud Viguerunt, eXaminare cum citra pOS sunt, aliquando decidant. Mihi magna intere pia

tas piper repraesentanteS, quaS MONARDUS, CLV SIVS, STA PELIVS, PIS O et RHE DIV s, locis citatis, ad exemplaria Indica de vero pipere dederunt, et eam quam L IN NAEVS loco citato, de piperis genere demonstrando sistit, differentia intercedere Vbdetur, ut dubitem an haec et orientales species conveniant , atque ad unum idemque genus iure referri queant, ob rationeS Varias, quas quilibet, utriusque partis figuras inter se conferens, Observare poterit.

D a XXI.

b adeoqne ab autore H, Malab. valde recedit et dimeatit.

32쪽

DISSERTATIO INAUGURALIS XXL Tandem et illud adhuc in historia naturali piperis Vulgaris desidero, quod plerique et quidem etiam recentiores autores, qui de eo scripserimi, ut GARCIAS, CLUSIUS, STA PELIVS quidem dicant incolas piperis plantas iuxta truncos arborum plantare; Verum nullus horum meminit, utrum semina illic loci terrae committant, atque piperis plantas ex seminibus ibidem eleVent, ain potius per radicum serpeutium, quae facile se multiplicare solent, divisiones, ut in Lupulo, Glycyrrhiga, aliisque multis plantis fit, aut per ramulos resectos, si1-cut in Vitis, ribesiorum aliarumque plantarum plantatione fieri potest, terrae tantum insertos, illas multiplicent. Tandem tamen in Christophori a CosΤΑΙibro aromatum, ubi de pipere agit, inVeni, quod sarmentum eius seu ramus tinta praegrandem qualemcunque arborem aut Palum defodiatur, atque bubulum stercus et cinereS cum aqua inspergantur, ita plantam inde brevi crescere et intra annum fructus proferre. Idem fere assirmat RHADI vs in loco citato H. Malabar. p. 23. ubi ait, quod colatur per fragmenta ramorum terrae commissa. Sed an non etiam per seminu aut baccas maturas, aut radicum divisiones propagari queat, quemadmodum mihi videtur, silent omnes, ita ut hac in parte, historia piperis naturalis adhuc manca sit. Alia adhuc circa historiam piperis naturalem monenda essent: sed ne nimis pro-

a fiat mea dissertatio, progrediar nunc ad

CAPUT IL

33쪽

DE PIPERE.

CAPUT ILDE

PIPERIS VS V.

XXII. lntequam piperis usum exponendum suscipimus,

quem experientia multorum seculorum et vulgum et empiricos et Medicos rationale S docuit, perscrutari prius iuvat, quid de piperis natura ac viribus ex odore et sapore, tanquam sensibus illis, qui praeceteris Vegetabilium indolem, naturam et VireS ΠΟ- bis quam maxime revelare solent, contestura assequi Valemus. Quando igitur piperis species odoratueXploramus, percipimus in eis odorem fragrantem, aromaticum, acriuSeulum, peculiarem, eX qtlo piper ab aliis rebus haud adeo dissiculter distinguimus. Qiuaecunque Vero reS eiusmodi odore fragranti aromatico et acriusculo gauderit, calidam sive calefacientem Virtutem possidere omnes Medici rationales recentiores iudicant ac docent, inter quos solum nunc WEDE LIVM Patrem a), breVitatis causa nominare Volo.

XXIII. Praeterea quaecunque res saporem obtinent acrem, aromaticum, fervidum , linguam et fauces, quando manducant ur ac deglutiuntur, quo aduren- tem, ut Piper, Zingiber, Zedoaria, Amomum, AcOrus, Cinnamomum, Caryophylli, Cardamomum,

a ob libri cius egregium de Facultatibus medicamentor. et Amoenitates Materiae Medicae.

34쪽

DISSERTATIO INAUGURALIS

Macis etc. faciunt, illa non solum propter hunc saporem calefacientia habentur ῆ Verum etiam, dum assumuntur, et Praesertim in paullo largiori copia, calorem in Ventriculo et corpore nostro reVera eXcitant et augent. Adeoque quod piper, Omnesque eius tres specius primariae, imo et aliae supra indicatae, virtutem habeant cate scientem, nemo forte est aut fuit inter EuropaeoS, imo et inter Arabes et Persas, teste G ARCI A l. c. p. et praesertim Medicos, qui hanc virtutem neget Vel solum etiam in dubium vocet: adeoque quamplurimi lique etiam ex Vulgo

in morbis, quos frigidos appellant, pipere pro Ventriculo frigido calefaciendo, aut febribus intermi tentibus , quas Germani ob frigus, quo ipsae singu- lique earum pGOVSmi incipere solent, trigidas appellant, Kalte Fleber propellendis fugiendisque utuntur. Adeoque dum ei sectus piperis adeo manifestus est calefaciens, isque sane in magno admodum

gradu, prae multis aliis aromatibus et calefacient, hus, mirari satis non possumus, quam ob rationem Medici Indi, quos Vero omnes empiricos esse affe-Verat GARCIAS, pag. mihi 89, piper, una cum Omnibus aliis aromatibus, frigidum esse statuant, sive virtutem ei refrigerantem tribu TIta, dum gustus et usus quemlibet facile contrarium docere possimi, atque hinc Indorum hanc sententiam PIso l. c. ridiculam Pronunciat, quae sola experientia refutari Potest.

XXIV. Sed non solum piper in Aubstantis aut pulVere in ore detentum fervidam illam qualitatem satis

indicat

35쪽

DE PIPERE.

33 indicat, Verum etiam omnis, qπae ex ipse parautur, ipsam quam manifestissime evincunt. Consistere mihi videtur insignis haec vis fervida et urenS in quodam sale admodum penetrante et Oleo adeo acri, fervido, et volatili, sicut in Omnibus aliis aromatibus,

id quod odor fragrans eius, qui ab oleis et salibus volatilibus provenire solet, satis indicat. Praeter odorem vero hoc uberius probamus ex denulationibus piperis, tam cum aqua simplici, quam cum spiritu vini. Cum aqua simplici destillari curavimus libram unam piperis nigri, et ex hac libra olei 5j. alembi- cum transiit acerrimi saporis, id quod simul etiam omnem aquam sapore piperato vehementer impraegnavit. Deinde etiam piperis similem quantitatem cum spiritu vini rect cato destillavimus, atque spiritus huius duas libras acerrimo piperis sapore impraegnatas accepimus, qui sepiritus piperis appellari potest: manifesto, ni fallor, indicio, piper et sale et oleo volatili gaudere, quia tam cum aqua quam spiritu vini alembicum transeunt, eosque liquores acerrimo suo sapore inficiunt. Interea tamen piper post destillationem relictum, quod mirandum, adhuc tam Mcre erat, ut ViX ab alio pipere distingui potuerit, id quod ingentem piperis acrimoniam indicare potest. XXV. Omnia, praeter haec, praeparata silia piperis genumμm qsoque saporem acquirunt et referunt. Praeparavimus enim Ephemiam piperis, atque piperis

ἶj crasso modo contusi, spiritus vini recti scatissimi fisi affudimus, et digerendo per aliquot dies essentiam ii

36쪽

DISSERTATIO INAUGURALIS

vescentem inde eduXimus, quae, si non majorem, quam oleum eius destillatum, obtinet acrimoniam, tamen ei ViX atque ne ViX quidem hac in re cedit:

ita ut haud dissicile sit quam plurimis eiusmodi essentiam piperis pro ipso eius oleo Vendere, dum pauci ex sapore aliquam disterentiam agnoscent. Denique comburi curavismis piper, eX MO Oleum aquae beneficio extractum ac destillatum erat, atque eX eo salpi eris quoque paravimus, id quod cineritii est

coloris et insignem adhuc piperaceam acrimoniam possidet, atque ponderiS erat 51'. EX quibus omnibus piperis insignem Vim fervidam atque calefacientem satis patere eXistimamus. Quaecunque Vero eiusmodi vim calefacientem obtinent, illa quoque roborantem, excitantem, stimulantem aliasque inde pendentes vires possident, easque per rationem a priori, ut dicunt, perspicimUS. XXVI. Quando autem nunc experieuliam, tam aliorum, quam nostram simul in auXilium vocamus,

de viribus et Uu piperis longe mox futuri hinnus certiores. Incipiamus vero ab alitiqv stimis si iptoribus medicis pergendo inde ad recentiores, sic inde tanto magis piper

omni tempore pro re aut medicamento acri, stimulante, roborante et calefaciente, unde deinde et aliae

vires deducendae, habitum atque usurpatum fuish, liquido constabit. HIPPOCRATES quidem, quantum deprehendere potui, piper interne, sorte propter insignem eius acrimoniam, et quia eius Vires forte tunc in Graecia nondum exploratae erant, non dedit sed solum

37쪽

DE PIPERE. solum in morbis mulierum ad uterum purgandum, una cum granis cnidiis in forma glandis sive pessi adhibuit. a) ΤHEOPHRASTUS autem utrique piperis generi, et rotundo et longo, generatim vim calefactoriam, Mia multae simul aliae Virtutes, sicut in vino, comprenenduntur, adscribita, quam tamen in longo validiorem esse statuit, quam in rotundo, atque speciatim contra cicutam auXiliari, docet, b) sed praeter haec nullam eius virtutem aliam indicat, adeoque

tunc temporis nam sub Alexandro Magno vixisse dicitur) vires eius parum adhuc Cognoverant, atque forte in magno aut frequenti usu nondum in Medic, na fuit. Successit Vero temporis et nominatim Dyos Co RIDIS temporibuS, qui Iulio Caesari coaevus fuit, c) et cuius scripta GALENVS Valde commendavit, longe plura iam de eius Viribus cognoverant;

nam ita de eo scribit: d) piper album aptissimum

remediis oculorum, antidotiS et iis medicamentis, quae contra VenenataS bestiaS parantur, theriaca Vocant. Longum intensa mordacitate praeditum et subamarum, antidotis itidem et theriacis accomod tum. At nigrum albo suaviss est, acrius orique gratiaus ac magis aromaticum, ad condimenta utilius est. Paullo post vero omves piperis virilites tunc notas coniungit et dicit: se omne piper Vim habet calefaciendi. ,, urinam ciendi, concoquendi, attrahendi, disic

o Teste Iusto in chronologia Medica pag. d) Libr. II. cap. IS9,

38쪽

,, tiendi, detergendique ea, quae oculis tenebras ομ fundunt, conVenire etiam seu potum seu illitum ,, febrium intermittentium rigoribus, ac Venenatari rum quoque bestiarum morsibus auxiliatur et paris tus eXtranii. QIun et tussi aliisque pectoris vitiis is linctu potuque succurrit, faucium etiam malis,, CORVenit cum melle perunctum et tormina discuis tit, potum cum lauri foliis tenellis; manducatum is cum uVa passa pituitam e capite prolicit. Dolo- ,, res quoque sedat, Valetudinem tuetur, appeten ,, tiam mOVet, et concoctionem iuvat ad intinctus,, additum. EXceptum pice, strumas discutit.

XXVII. A Latinis scriptoribus Medicis antiquis

et nominatim Scribonio LARGO et CELSO quam

plurimis in morbis commendatur atque in quam plures apud ipsos compositiones, tanquam medicamentum polychrestum ingreditur et cum primis C E L S V S, qui inter calefacientia primo loco illud ponit, Lib. 2. Cap. 27. Adeoque in omnibus morbis frigidis et praesertim ventriculi, ubi coctio debilis, ubi natus et pituita molesti sunt, ubi cibi desiderium deficit, itemque in colicis Ventris doloribus, a causa frigida ortis, aliisque similibus malis, hoc non sine ratione , tam in cibo quam medicamentis, commendavit Libro 3. cap. Ia. piper contra febres intermittentes laudat, et ait: ante accessenem aeger bibat aquam calidam cum pipere; siquidem ea calorem moVent et horrorem

non admittunt : speciatim Vero contra quartanam duplicem cap.16. Praeterea id contra renum morbos, eOS

que sine dubio frigidos, quando pituita frigida forte

39쪽

DE PIPERE.

obstructi, et urina dissiculter succedit, aut arenulae vel calculi. rte minores sint, quae mala symptomata concitant. His aegris suadet Lib. 4. cap. X. quiescere, alvum in Vere, saepe desidere in aqua calida, neque cibum neque potionem frigidam astumere, bibere liberaliter, et aducere modo cibo, modo potioni piper, Sc. quae maXime urinam mOV re asseVerat. Libro eodem cap. I7. adversus lumbricos latos laudat inter alia potum aquae, cui contritum piper adiectum sit; nam acrimonia piperis lumbricis adversa esse videtur, sicut et alia acria lumbricis contraria sunt et quia stimul pituitam frigidam, tanquam nidum lumbricorum destruit, varias ob rationes anthelmiuticum esse potest egregium. In ventris fluxu, praesertim a caussa frigida orto, praemissis e-Vacuantibus, et praesertim per Vomitum , quem hic

commendat, piperis illum ad alvum si tendum, recte

suadet, Lib. .c.I9- roborat enim et calefacit Ventric tum atque intestina. Inter Antidota adversus Venena sumta, vel contra morsius animalium Venenatorum et

speciatim Ptolomaei Regis et Mithridatis, quae cap. 23.

describit,piper album & longum recipit,id quod postea

GALENVS 2, ORIBASIVS, aliique recentiores Graeci secuti sunt. Sigillatim Vero a versus serpentum morsus CKLs Vs necessarium esse ait, Lib. V. cap. 27. u. 3. ex foro ere portionem vini meri cum pipere, quia calori movendo humorem intus coire non pateretur Ham maXimam partem Venenorum frigore interimere existimavit. EX quibus patet, nullum ex veteribus Virtutes piperis melilas descripsisse CELSO

E a XXVIII.

40쪽

XXVIII. Atque haec specimina frequentis et magni usus pmeris, Celsii temporibus, qui Tiberii tempore vixisse creditur, interne ut medicamentum adhibiti, sussicere poterunt. Nune quaedam etiam exempla usus piperis externi ex ipso ex multis aliis proponam. Et primo quidem illud laudat in affectibus auctum, eisque sine dubio frigidis ac pituitosis, qui

saepius in uvula siue gurgulione occurrunt, quando in magnum tumorem inde distenditur, ut et deglutiendi et loquendi facultatem laedat. Nam Lib. s. cap. 22. n. 9. Ubi de gargarizationibus loquitur, ita scribit: se Gargarizationes astem aut laevamsi caussa fiaisunt, aret reprimendi, aut evocandi. Laevant lac, cr Amor Vel ptisana. Reprimit autem aqua, in qua len- isticula, Vel rosa, Vel rubuS, Vel cotoneum malum etc.

decocta sunt. Evocant autem sinopi, piper. ,, Hinc adhuc hodie moris est et saepe prodest, si parum pueperis contusi Vel per se, Vel melle remixtum ope

instrumenti idonei uVulae a pituita tumidae , subinde admoveatur; quippe eX ea egregie et multam pituitam eVOcat. Lib. V. cap. VI. Piper inter medicamenta rodentia et cap. VIlI. inter adurentia ab ipso refertur, atque hinc etiam mirum non est, quod cap. IV. illud inter ea remedia reserat, quibus vulnera aut ulcera aperta serVari queunt. In cervicis mombis, ut antispasticum forte, aut reVellens) commendat cum sicu contusum, et ut cataplasma ei impositum, quod etiam in obsceFibus emolliendis et rumpendis haud alienum est. Contra varios oculorum

morbos quibus Diosco RIDEs iam piper prodesse