장음표시 사용
41쪽
collyria varia quondam celebria describit, quae piper vel Vulgare, Vel album Vel longum ingreditur: unde quoque intelligi potest, quod illo tempore iam triplex hoc genus piperis in usu fuerit. Sed susticiant haec ex Celso indicasse. XXIX. Apud sCRIBONIVM LARGVM piperis tam nigri, quam albi et longi usus saepissime commendatur, eaque in quam plurimas compossitiones, quas describit, adVersus eos morbos recipit, ContraquOS a DIOSCO RIDE et CELso laudata fuerunt,
quae etiam dignae sunt, ut in ipso autore legantur et perpendantur. GALENVS recte dicit, quod omne piper potenter calefaciat, siccet ac roboret, atque cum primis utile sit in cibo, quando Ventriculus debilis, cruditatibus aut flatibus repletuS, aut non bene concoquat: ubi tamen piper album reliquis praefert, illudque non minutim contritum, sed vel integrum vel crasso solum modo comminutum. Hac enim ratione vim suam calefacientem in primis solum Viis edere, ibidem quasi extingui et non in totum corpus siVesanguinem, sicut alia calefacientia, se diffundere, eumque utendi modum utilissimum longeque praeferendum esse vult ei, ubi minutim contritum assim matur. Imo affeVerat, quod hac ratione assumtum,
praesertim si aqua calida super bibatur, saepe singul-- tum, Calorem p. n. in toto corpore Vehementem aliboe mala concitaverit. Neque haec observatio destituitur ratione, in qua Vero eXtricanda diu breVN
42쪽
tatis caussa immorari nolo, dum quilibet haud adeo dissiculter eam intelligere posse existimo. PulVerem etiam de tribus piperibus compositum, nobis reliquit, qui in Pharmacopoeia Augustana, nomine specierum matrioli pipereon Galeni describitur, a) in omnibus affectibus ventriculi frigidis sane non contemnendUS. Piper denique cum aqua singulis diebus assumtum
ad quartanam curandam commendat: quo forte factum est, ut adhuc hodie a vulgo contra febres intermittentes et cumprimiS quartanas, Verum raro eX aqua, sed, in quo Galenum corrigere Voluit, eX sp ritu vini, Vel vino saltem, frequenter usurpetur. XXX. ORIBASIVS, praestantissimus post G LRNVM inter GraecOS Medicus, non solum, quae hic et Dioscorides de piperis natura et usu a rmarunt, confirmaVit, Verum eiuS usum adhuc extendere allaboraVit. EX multis pauca speciminis loco adducam. In Synopsi ad Eustachium filium iis, qui ventriculo debili laborant et quibus cibi in ventriculo
ace)cunt, Lib. IX. cap. X. sequens commendat. N. piperis et sem. aneth. a 5j. sem. cumin*p. V.F. pulVis: cuius cochleare unum dormituris ex vino diluto dandum. Et Vero, cuius stomacbus flatibus distentus, decoctum calaminthae, cum modico mellis et piperis adiuncto exhibendum, quod cap. XI. repetit, et quantitatem piperis 5j determinat. Praeterea illud in universum, ut calebriens et siccans valentissimum,
ac Q Λ Galano vero ipso Lib. IV. de valetudine tuenda.
43쪽
ac deinde ut medicamentum, quod humores abundautes, ac praesertim e capite per os extrabat, si subinde manducetur. Postea in tom. II. pag. m. 6S7. inter medicamenta, quae stridorem movent, piper qVoque refert, quod Ut cetera aromata igitUr in eum usum, ubi opus, commendat. Id quod etiam egregie facit, si aqua calida per aliquod tempus ei superinfundatur, vel loli vel aliis simul vegetabilibus idoneis admiXtis, quod infusum tu omnis generis morbis a frigore et trau-
Diratione suppressa ortis, itemque in paro semo febrium intermittentium, et praesertim qVartanarrem, quan do aestus minui et sudor provenire incipit, praestantissimum esse potest. Reliqui scriptores Medici Graeci et Latini Veteres, quia antecessores tantum imitati sunt, nihil notatu dignum, praeter iam dicta, nobis reliquerunt.Ergo ad recentiores progrediemur.
XXXI. Hi vero omnes , uno fere ore conveniunt cum eiS, quae VetereS et cUmprimis DIOSCORIDES, CELSUS SALENVS et ORIBAsius de nobili hoc aromate praedicamni, atque Verum deprehenderunt
atque adhuc hodie deprehendunt, quod scilicet sit
insigne calefaciens , stomachicum et roborans, quibus, quasi cardinalibus eius virtutibus reliquae omnes, quas supra eX modo laudatis scriptoribus Medicis, N. XXVII. ad XXXI. recensuimus, deduci possunt. Siquis enim evolvat praestantissimos Medicos praeticos itemque scriptores materiae medicae huius et duorum seculorum ultimorum, et speciatim Paracelsum, Platerum, Riderium, S inertπm, Caspar.
44쪽
Caspar. Hu'manuum , Abroederum , Et mulierum , medelimv, Paulum Hermamrum, Lemer γπm , Daleum, Valentinum , Frid. re hiannum, Acta Naturae Curiosorum, VratistaViefiitium, aliosque praestantiores, et ubique deprehendet, piper saepius hinc inde ad varios morbos commendari. Nimis prolixum esset omnia ex iis eXcerpere , sed pauca ibium speciminis loco adhuc proferam. XXXII. Ex his vero non adducam, quid cum veteribus commune habent, sed de quibus hi vel nihil tradiderunt, Vel non tam bene, Vel quae Veterum doctrinam singulari modo confirment. Ita enim RIVERIVS ab refert, a ructibκs acidis molestissimis piperiS grana V. Vel q. mane integra , quinque horis ante prandium, ieiune deglutita, Consiliarium regium, trium Vel qUatuor dierum spatio, a molestissimo illo malo liberasse, et cum simul appetentia ipsi prorsus esset deiecta, Ventriculum inde ita
roboratum esse, ut postea mi de cibum caperet, atque optime concoqueret, sic ut totum corpus inde refocillari et substantia eius absumta reparari visa sit. Caspar. HOFFM ANNUS in Medic. ossicin. Piperis usum cum Vino Vel spiritu Vini, teste ETTMVLLERob), saepe in colica frigida extollit: quia calefacit et
acidum destruit, itemque apud C RATO NEM, CO sit. IO2. f. 274. conserV. rosar. Cui immixta sint grana aliquot piperis albi per medium sem, commer
45쪽
DE PIPERE. 41dat in morbis, ubi debilis est Ventriculus et cali, dum hepar. PARA CELSUS quoque piperis usum in pluribus morbis a cauisa frigida vel acida omtis , adhibuit , siicut multis in locis ex scriptis eius videri potest; id quod etiam fecit PLATERVs, illudque etiam quam maxime in impotentia virili variis in formulis, pag. m. S6I. extollit. QUERCET MN v s in diaetaetico et Ilo RSTI Vs in Instit. Med aliique multi, ad et scidos humores dis luendos & acidos destruendos, ob sal eius subtile et penetrans, quod al-
calicae est naturae, taladant. Th. BARTHOLINVS a) varia remedia popularia de pipere describita que laudat: et primo quidem, si in ipsa febris accessione piper cum spiritu vini exhibeatur; vel absit thium in aceto coctum cum pareco pipere, tribus diebus continuis, eodem tempore. Ita et ante tremorem febris cum lauri bac cis piper sumtum frigus febrile compescere, eX MACRO de Virtui. herb. cap. 66. refert. Praeterea in capitis morbis a caussa frit da illud utilissimum esse censet. Sic quoque I OELSe R. II. de febr. novem piperis graua integra, plures dies deglutita, liberare a assuVercti. ΤΗΕΟ- Dos IVs pro secreto habet Epist. med 9, in stomachi debilitate, ante cibum in Vel f grana piperis deglutire. SCHROEDERVS quoque in pharmacop. sua piper valde laudat et inprimis etiam eius oleum, quod flatus discutiat, paro simumque tertianae praecaVeat, si a. horis ante paroxysimum ad gi. iij. Vel iv. assumatur, id quod etiam facit ARNEsaeus Lib. de oleis destili. si cum myrrhae, A. purgato prius corpore, assumatur.
46쪽
XXXIII. ΕΤ MVLLE Rus in notis ad Schroederim, ubi de pipere agit, ita de eo disserit. Piper cimn sit aroma, ut sapor et effectus loquuntur, quod consistit in sale volatili acerrimo, et quidem alcalico egregie incidit et penetrat; adeoque pituitam crassam, in primis viis stabulantem, attenuat, acidumque absorbet ac destruit: hinc ubi acidum peccat, piper optime
convenit. Ergo ad cruditates Ventriculi acidas destruendas; una cum multis aliis inde pendentibus *mptomatibus, egregie conducit, atque appetitum pro stratum resuscitat. Grana enim eius integra, Vel craS so modo contrita, tunc assiimia, Ventriculum Optime roborant, et melius Operantur, quam si pulveris subtilioris forma exhibeantur. Nam piper integrUm vires suas in Ventriculo aeque eXerit, quam pulVeri- satum, sicut id l. c. uberius probat. Adeoque usius
eius in colica , quae ab acido aut frigida caussa) oritur, quia hoc destruit, est egregius, sicut iam 9.
XXXII. docuimus, quando nimirum grana aliquot V. g . Visi ad X) integra Vel leViter contusa, cum vino generoso Vel spiritu Vini propinantur. Praete ea intermittentibus eadem ratione, praemissis universalibus, aliquot horis ante paroXysmum usurpatum, febres has, imo et ipsas quartanas saepe sanat, maXime Vero eas, Vbi frigus magis affigit, quam aestus : exemplumqMe refert de iuvener I annos Μto,PaI 7O grana leViter contus a pro una dosi assu sit et febris inde cessavit. Et quamvis febris post dies aliquot, ex haustu cereVisiae frigidae, redierit, piperis tamen continuato usu iterum se curaVit. Si
47쪽
quando forte etiam febris non semper omnino inde tollatur, Vehementius tamen trigus et rigor inde maxime minuuntur. Oleum piperis est egregium stomachicum, et in colica ac quartana ad gutt. iij vel IV optime prodest. De ustu eius externo insta proponemus. Essentis cum Istim vim parata, mire appetitum acuit. Species de tribus stiperibus, quarum S ALENus auctor est, egregie digestionem promovent et Ventriculum roborant. XXXIV. Piperis etiam Vires in praecavenda cardiastis autores Hist. morb. VrariStaV. An. 17 2. p. 133, egregie laudant et commendant eis, qui ex esu fructuum horaeorum, itemque cucumerum et melonum, adeoque eX refrigeratione Ventriculi cardialgia facile corripiuntur, Ut commista tali errore mox pueperis gr. X. deglutiant. HARRISIVS multa egregia
etiam refert de insigni piperis usu, praesertim in f bribus intermittentibus et malis a ventriculo frigido omtis Q atque ToRTVs de refert b) ipsum ad Imperatorem, passione quadam stomachi, ab assii to cibo laborantem, noctu Vocatum esse, atque rogatus, quo remedii genere huiusmodi passioni mederetur, cui Romani Medici nihil opis afferre potuissent' promte respondit, se hominibus sic amictis v num pipere inspersum exhibere. Piperis grana X, XV ad XX. crasta modo contusa languidis in venerem, ut egregium stimulans siVe apbrodisiacum, cum libra lactis calidi, hora vel biliorio ante concubitus tem-
a) in Dis 2 suis Medicis chirurg. dissert. de Aqua. b) lib. de Febribus, inibi pag. 433.
48쪽
pus Dn. Praeses sumenda suasiit, aliisque qui a lacte abhorrebant, Vel obesi erant, cum hausto vini generosii, atque magnOS inde effectus notavit
XXXV. Denique et de usu piperis in cibis adhuc
nonnulla annectam. Veteres quidem a pipere abho- ruisse ex Plutarcho refert L ISTE RUS; a) attamen postea eius usum adeo inValuisse, ut omnium aromatum apud eosdem vulgatissimum factum sit, atque apud APICIVM ViX unquam in suis condimentis desit, atque sexcentis fere in locis adhibituri inveniatur. Deinde haud raro acetariis, quae Vel eX lactuca, Vel brassica, Vel cucumeribus, Vel eX raphano parantur, modica copia & crasso modo contritum admiscetur, eoque, me iudice, non solum his gratior sapor cor ciliatur, Verum etiam ad appetitum languidum e citandum quam maxime prodest, ac simul vim eorum refrigerandi nimiam sua Vi calefaciente moderatur et corrigit, ne Ventriculum nimis refrigerent aut laedant. Praeterea cum fruetu adhibetur nonnullis rebus condiendis et fermentandis, ut brassieae muriaticae, item cucumeribUS minoribuS aceto condiendis, ubi non modo eosdem usus praestat, qUOS in acetariis modo indicaVimus, Verum etiam ut diutius conserVari queant, facit. Ita et embammatrmulta vel intinctus grati parantur, quae piper ingre
neis. Multis tandem oleribus decoquendis, tam saporis exaltandi gratia, quam ut facilius digerantur, a di solet: atque hunc morem iam apud veteres fuisse,
uta in Praefat. ad ostium de Arte coquinata.
49쪽
ut betae piper admiseuerint, Videri potest ex MARTIALIs epigrammate, ubi canit:
Vt sapiant Diuae fabrorum prandia betae, o quam 1 .epe petet vina, piperqπe coqNVS.
Atque eX nae Virtute cibis gratum saporem concit,andi , modus ille loquendi originem traxisse videtur, quo sermones ingenio et acumine pollentes, sermones sale et pipere conditos appellaverint; et denique etiam quando acetum Vel eX Vino Vel ex cerevisia conficere Volunt, piper tam nigrum quam longum,
adiici Blet, quo ipso longe fortius atque praestanti-
XXXVI. Praeter vires autem, quas piper e erit interne in corpore humano, externe quoque iuvariis corporis malis egregie prodest. Non hic repetemus, qVae supra iam pag. 36. eX CELSO de usu eius eXterno aliisque aliis in locis adduximus; sed solum nonnulla, cum eX recentioribus scriptoribus, tum ex nostra observatione specimina producemus. Pseperis igitur pulvis Vel per se, Vel cum rad. irid. Flori vel veratri,vel mercurialibus pulVeriblis miXtUS, egregium errhinum est in Variis morbis capitis et oculorum frigidis, ut aiseetibus soporosis, apopleXia, amaUrO- si et cataracta incipiente. Praeterea est apoplitegmatizans, si manducatur Vel solum, Vel cum uvis passis, aliisve idoneis, in dentium doloribus et morbis modo nominatis. Piperis decoctum cum aqua paratum
50쪽
commendat. Rec. spir. Vin. theriae. androm. Jlhpulv. piper. long. et caryophyll. a Sij. M. et charta emporetica, hac miXtura madefacta, parti circumvolv tur. Granum piperis O cumprimis albi, cavo i trusum, haud raro, educi a pituita aut putredine, talium sedat, et si dentes cavi granis eiusmodi piperis, foraminulis aut sitnubus eorum, scalpello adaptatis, impelluntur atque replentur, sicut alias frustulo plumbi aut mastichis fieri solet, multos a dentium dolore praeserVat. Oleum piperis denti cavo dolenti ad guttas si vel iij cum linamento carpto immissum, a multis scriptoribus contra dolores hos commendatur ; cui usui etiam essentia eius servire potest. Ita etiam hoc oleum febrium vehementiorum rigorem, cum oleo laurino vel Nucis moschatae, spinae storsi et ventriculo inundium, egregie moderatur. Ita et idem oleum partibus paralyticis prodest, si eo probe sese centur; quo Vero in casu spiritus piperis forte adhuc maiores Vires eXerere potest, quia est penetrantior. XXXVII. Quemadmodum Vero nulla res est tam bona, quae non perverso usu possit fieri mala sive noxia, ita hoc quoque de pipere quam verisINmum est: nam multos eius sapor adeo delectat et aseficit, ut larga nimis copia isiud quotidie assinnant. Imo de Russis et Polonis referunt, quod multi illorum illud quam frequentissime spiritui vini, quando hic
eis non satis acriS et Valens Videtur, magna quantita te admisceant, Unde autem facile sanguinem nimis calefacere et ad febres disponere, imo Viscera, ut de aliis malis nunc non dicam, inflammare possunt. I terea tamen dum consuetudo ipsiis altera quasi fit natura