장음표시 사용
301쪽
MEDITERRANEI. 233 cupiditate, anno Christi M. D. XXII. diuitem,munitam,& popuIolam urbem,toties antea seustra petita 8c obsessam,Turca haud multis diebus cepit, omni simul eius agri ditione adiecta. Cum eam fiatres illi ducetis & quatuordecim plus minus annis tenuissent. Fide tamen publica nostris cocessum fuit, ut tempore praescripto si liberet, tu uerterent, cumq3 bonis omnibus quo uellet emigrarent.Ita in Melitam
ab illis migratu est de qua suo loco dicetur. A Rhodo Cyprum uersus multae insulae,sed fere paruae 8c ignobiles. Ipsa Cyprus noue aliquana inmt do, ut Pomponius tradit,regnorus edes, media inter Ciliciae Syriae littora iacet,longitudine ab occasu in ortum ducta,& a Borea Cilicio, ab occasu Pamphilio a Meridie Phoenicio,ab ortu Syrio mari clausa. R Cerastis aliquando dicta, quod multis promontorqs ceu cornibus infestis assurgat. Horu unu Cromyum Straboni dictu,ab Anemurio Ciliciae promontorio no amplius quinquaginta milliu pasiau abest,
Ceruis etia illinc in Cyprum natare ausis, sagacissimo terraru odore, ut tradit Plinius. Promontortu quod ad Orientem est Dinares,ad Occidentem Acamas dictu,duabus ceu metis longissimae dimesionis,positis. Austrini lateris extrema, ab occasu Zephyriu ab ortu Pedalium, promotoria Ptolemaeus facit. In mediterraneo mons altus Olympus, amnesq3 ex eo,Lycus in Meridiem Lapethus in Septentrionem emuissus. Credita est continenti adhaesis se olim parte qua Syria est, insulis etiamnum quae Clides diculur intermediis. Strabo libri decimiquarti
fine Cyprum describens, fertilem eam uino, oleo, seumeto esse tradit, abundauit & aere,Cyprio cognominato,uulgo cuprum uocatadcν inprimis illi Iaudis tributu,quod naue ab ima carina ad summa uso carisbasa, nulla externa sed domi nata paratat materia absoluere & comis mittere Pelago potuerit,adeo ligno, aere, pice, lino,abundat.Romani eam sublato Ptolemaeo Aegyptio rege, ob famam diuitiarum magis quam ulla iusta caussa moti occuparui. Catone mox misso qui regiam pecuniam Liburnis imposita in urbem adferret. Ea,ut ait Florus,aerarium Po. Romani latius quam ullus triumphus impleuit. Inde multis saeculis Romanorum ditionis fuit, postremo rebus Orientis afflictis cum Persae & Saraceni omnia incursionibus uastaret multis annis illioenti paruit. Nuper aute Iacobo regi cesserat Ioanis filio,qui cum Caistharinam Marci Cornari j Patricia Veneti filiam, a Senatu pro more adoptatam, uxore accepisset, Sc ex ea posthumum reliquisset, eo ipso haud diu superstite, Veneti insula iure haereditario sua fecerat, Anno a nato Christo M. CC CCLXX. Hodie* per praetorem Cyprium regnum, quemadmodum &Cretense Sc Corcyraeum,administrant.
Oppida Cypri apostoli aetate quindecim fuerat, ex quibus Praecipua Salamis in amoenissimo sinu Orientalis littoris posita, ad quam Pavo Samir.
302쪽
Ius A Barnabas comite Ioanne cognoimento Marco a Seleucia Syriae nauigantes,Peruenerui.Lucas enim Actoru XIII. Abierunt,inquit, Seleuciam,& inde nauigauerunt in Cyprum, Sc cum essent Salamine annunclauerunt sermone Dei in synagogis ludaeorum,habebant auo
tem dic Ioannem ministrum,&peragrata insula uso ad Paphum inueo nerunt quendam Magum &c. Siquidem Paphus in littore Occidenis tali posita est, ut peragrari insulam oportuerit e Salamina Paphum tendentibus. Est & Amathus praeclara urbs in ora Australi, & conistra in Boreali Corynaeum. In mediterraneo autem Tremythus.Indiacat autem Lucas e Papho postmodum soluisse Paulum,&Pergam Pamphiliae appulisse, illinc enim utpote ab Occiduo littore aptissima in Pamphiliam nauigatio est. Durat adhuc Paphi oppidum restaura
tum, ut arbitror, cum Hieronymus scribat sua aetate uestigia tantum
extitisse, ex quibus qualis fuerit olim Paphos apparuerit. Salamina postea a Constatio, Constatia uocata est, quo nomine Sc Hieronymi aetas utebatur. Hodie Famaugusta Episcopatu etiam clara qui tamen cum multis alijs eius insulae Metropolitanam quae didicosiesis dicitur, reueretur. Haec est Cyprus quae Barnabam apostolum cognomento Ioseph,leuitem, nobis aedidit, Pauli coministrum, praeterea Ioannem Marcum Barnabae consobrinu, qui initio ambos in Cypria nauiganαtes secutus in secuda profectione soli Barnabar adhaesiit:inde Pauli rursum cominister factus, Vir sanctus & ministerit gloria insignis,alius, nisi fallor a Marco euangelista cuius in Catalogo meminit Hieronymus.De illo Ioanne,sic Paulus II. Timoth. IIII. Marcum assumis Pium adducito una tecum, est enim mihi perutilis ad ministeriu. Et ad Col. IIII. Salutat uos Aristarchus cocaptiuus meus,& Marcus consobrinus Barnabae,de quo accepistis madata &c. Meminit eiusde Luiscas Act. XIII. & XV. capite. Praeter hos apostolicos uiros,ueteis rum Episcoporum clarissimi memorantur,Triphyllius temporibus Constanti j imperatoris,Quem eloquentissimum sui temporis & celeberrimum suisse Hieronymus tradit. Praeterea SpiridionTremythuntis episcopus,praecipuus patrum Niceni Synodi, qui Irenes filiae ministerio contentus rure maxime egit. Sozomenus refert eum peregrino
cuidam ad se diuerteti, qui suilla in quadragesima vesci,quod Christianus esset,abnuis Let,dixisse:Hoc magis uelat eum debere, quonia diutinnus sermo admoneat, Mundis omnia esse munda. Salaminae aute seu
Constatiae episcopus Epiphanius fuit, Hieronymo singulari amicitia& familiaritate iunctus:cuius hodie celebris in uniuersa Cypro memoria extat. Scripsit contra omnes haereses, & de lapidibus,quorum frequens in scriptura mentio est librum,Hieronymo exhibitu,uelut ipse
alicubi Hieronymus tradit. Extat es epistola eius ad Ioanne Hieros lymitanum
303쪽
MEDIΤERRANEI. lymitanum episcopuscripta quam Latinam fecit Hieronymus. Hic est Epiphanius qui uelu ecclesiolscuiusda in Palaestina animaduersum,discidit, quod imagine uel Christi,uel sancti cuius a depicta contineret: de qua re ipse ante dicta epistola ad hunc modu loquitur,Cum ergo uidissem in ecclesia Christi cotra authoritatem scripturarum hominis pendere imaginem,scidi illud, 8c magis dedi cosilium custodibus eius
dem loci, ut pauperem mortuu eo obuoluerent,& efferrent alli* contra murmurates dixerui,Si scindere uoluerat,aequu erat ut aliud daret,
velumq3 mutaret. Quod cum audissem me daturii esse pollicitus sum,&illico me missuru &c. Et paulo inserius: unc aut,inquit,misi quod potui reperire, & Precor ut iubeas presbyteros eiusdem loci suscipere Delum a latore,quod a nobis missum est: 8c deinceps praecipere in eo, clesia Christi istiusmodi uela quae cotra religionem nostram uen iunt, non appedi. Decet enim honestatem tua hanc magis habere solicitudinem ut scrupulositatem tollat quae indigna est Ecclesia Christi &po pulis qui tibi crediti sunt.Hactenus Epiphanius Hieronymo interprete. Ex quo intelligimus imaginum usum in ecclesius Hieronymi aetate,n5 modo nullu fuisse,sed 8c scripturis aduersum dc illicitu uisum esse: alioqui nec tacuisset Hieronymus ad facinus Epiphani3,cum in Palatis stina tum ageret, nec transtulisset epistola quae eius rei meminit,si aut actum praue,aut male traditu ab Epiphanio putasset:uidelicet homo tam infensus haereticis,tam* delicato in cessendis doctrinis stomacho. Prosecto & Lactatius Firmianus grauis in primis author qui sub imis peratore Costatino uixit,idem demostrat, uidelicet no solu ultu usum simulachroru sui saeculi Christianis, sed ita etia tum uisum esse ut ne liceret quide simulachris uti. Capite enim secudo,secundi libri diuinaruinstitutionu simpliciter asserit, Dei imagine semper superuacua esse, quippe cuius numen ac spiritus ubiq; diffusus abesse tauquam possit. Et simulachrum dei non esse illud quod digitus hominis ex lapide aut aere aliaue materia fabricatur,sed ipsum homine, quonia sentit 8c mois uetur, & multas magnas actiones habet . Quin amentia esse iudicat effingere quae postmodum uereamur, aut uereri Zc colere quae finxiamus. Sed & ineptissimos esse homines qui non intelligut,ipsa simulachra si sensu donaretur magna gratia habitura artificibus,& nd seipsa, sed artifices potius,a quibus 8c per quos essent,adoratura,ut quorum manibus nata specie figuramq3 ac pulchritudine accepissent,idi fuisa sent, quod fuisse se Priapus apud Horatiu fatetur,cum inquit:
Olim truncus eram Ficulnus,inutile lignum, Cum faber incertus,scamnum secaret ne Priapum:
Maluit esse Deum,Deus inde ego furum auium Maxima formido,
304쪽
a 8 INSULAE MARIS Sed haec,inquit Lactantius, nemo considerat, insecti sunt enim peris
suasione homines ac mentes eorum penitus succum stultitiae biberui.
Adorant ergo insensibilia qui sentiunt: irrationabilia qui sapiunt:
exanima qui uiuunt: terrena qui oriuntur e coelo &c. Porro adorare Latinis est genu flectere,coram uereri,honorem exhibere,honore eXs
hibedo procumbere. Suetonius in Caligula de Artabano Parthorum rege supplice, Venit,inquit,ad colloquium legati Consularis,& transis gressus Euphratem, Aquilam dic signa omana Caesarum* imagines adorauit. Rursum eodem capite Lactantius, amista,inquit,mortainlium digitorum ludicra, & fragilia figmenta, ex quolibet materiae geonere formata, quid aliud sunt, nisii terra ex qua nata suntet Quid ergo rebus inferioribus subiacetiset quid capitibus uestris terram superpoinnitisc &c. Alloquitur quidem his uerbis Gentes,cum Christianis nulla tum es sent simulachra.Demus autem tum fuisse,ut sunt 8c prostant hodie, humanis itidem manibus de fragili materia artificum ingeniis
enata, quis negare ausit etiam aduersus nostra tam quadrare Lactanisti j uerba, quam aduersum Ethnicorum statuas scripta suntet Certe ni,hil nostra ab illorum idolis,origine, materia, effigie, artificum manu, disterunt,etia si contendamus nihil horum a nobis adorari. Iam negat Firmianus, dei simulachru recte de ulla materia posse costitui,quoniaipse Deus coram ubiq; praesto fit,nec uerius exprimi possit quam ipse se expresserit, hominem ad imaginem sua condendo. Nam Sc Paulus Rom. primo palam testatur, Dei immortalis gloria imminui quoties per mortalis hominis imaginem aut similitudine effingitur. Idem Lais ctantius capite IIII. eiusdem libri: Vbi ergo,inquit,ueritas estr Vbi
nulla uis adhiberi potest religioni ubi nihil quod uiolari possit appaoret: ubi sacrilegiu fieri nullum potest. Quicquid aute oculis manibus subiectu est,id uero quia fragile est,ab omni ratione immortalitatis est
alienum .Frustra igitur homines auro,ebore,gemmis,deos excolut 8c exornat,quasi uero ex his rebus ullam possint capere uoluptatem. CaPite autem XVIII. inter caussas uanae religionis idolorum duas potissimum adducit: Alteram,quod simulachra quae colutur,estigies sint hominum mortuoru: Alteram, quod imagines sacrae quibus inanissi, mi homines seruiunt, omni sensu carent,quoniam terra sunt. Proinde decimonono capite:quare,inquit,non est dubiu quin religio nulla sit,
ubicun* simulachrum est. Nam si R E LI GIO ex diuinis rebus est, diuini autem nihil est nisi in coelestibus rebus, caret ergo religione sirmulachra,quia nihil potest esse coeleste in ea re quae fit ex terra. Quod quide inquit,de nomine ipso sapieti apparere potest,Quicquid enim simulatur id falsum sit necesse est, nec potest unquam ueri nomen accipere quod ueritatem fuco Sc imagine mentitur. Si aute omnino imita
305쪽
MEDITERRANEI. 27'tio non res,potissimum seria, sed quasi ludus ac iocus est: non religio simulatio sed Mimus religionis est . Praeferendum est igitur uerum
omnibus falsis calcanda terrestria ut coelestia consequamur. Hucus Firmianus,non cultum modo,sed 8c facturam simulachrorum exagiaetans,indignum existimans ad speciem religionis trahi quod fragile, caducum, terrenum* 8c sine sensu est. Quod dicere tamen aut scribe , re non potuisset, si ecclesiae Constatini saeculo usum ullii simulachro, rum habuissent. Nio profecto magis, quam propheta deridere ea tanta cum libertate potuisset, si ex lege uti simulachris licuisset. Hoc enim quod exclamat Psal. C. XIIII. Simulachra gentium argentu& aurum,opera manuum hominum. Os habent 8c non loquentur,oculos habent A non uidebui,aures habent dic non audien nares habent
non odorabunt,manus habet 8c no palpabunt, pedes habent Sc non ambulabunt: non clamabunt in gutture suo. item: Similes illis fiant qui faciunt ea &c. tam contra Iudaeorum simulachra fecisset,quam seis cieb t contra Gentium idola. ihil enim est horum omniu quae sunt a propheta aduersum statuas eo loco instinctu spiritus sancti prodita, quod non dictum uideatur in uniuersum cotra simulachra. Nisi si nostris quaedam simulachra sint quae de nulla terrestri materia,nec ullius hominis manu facta constare possit. Neque id iam nunc narro uelut disputans de imaginibus: sed admoneo tantu de temporum statu,id fide historiae, quae plane conuincit ueteres 8c apostolicae doctrinae obseruantes ecclesias simulachroru usum respuisse. Aelius enim Lampridius Ethnicus scriptor quem hoc libentius cito) in uita Imperatois ris Alexadri Seueri Capitolium,inquit,septimo die cum in urbe esset ascendit, templa frequentauit Christo templum facere uoluit,eum inter deos recipere, quod Sc Adrianus cogitasse fertur,qui templa in omnibus ciuitatibus sine simulachris iusserat fieri, quae hodie idcirco quia non habent numina, dicuntur Adriani, quae ille ad hoc parasse dicebatur: sed prohibitus est ab his qui consulentes facra,repererant omnes Christianos futuros, si id optato euenisset, & omnia templa desereda. Hactenus Lampridius. Manifeste testatus eum more Christianis fuisse ut in domibus suis & templis nulla simulachra haberet. Talefacturus Seuerus erat & iam Adrianus passim extruxerat ut dainta occasione hoc commodius ritum Christianum inducere posset nisi daemonia diuersum suasissent,scilicet simulachra in templis eripeda ne sua interiret religio. Paganis nus igitur fuit, no Christianismus, quod idem author tradit Seueru in domestico Larario suo Christu habuisse& Abraham,id enim publice sibi ut Christiano no licuisset,qui tamen eodem in Larario no hos solum,sed N Apollonium magum, & OrisDheum Vatem ueterem, illis coniunctos ut deos colebat. Si cui uacat
306쪽
26o INSULAE MARI s ne sim longior Tertullianum legat capite XII. Apologeticio quo in honore ueteribus Christianis simulachra fuerint inueniet. Quin &Augustinus libro de Ciuitate tertio M. Varronem praedicat, quod
licet septus pressusq3 tantae urbis peruersa consuetudine,dicere tamen& scribere fuerit ausus,eos qui primi populis simulachra instituissent, 8c metum dempsisse,& errorem addidisse. Eleuatur enim stiperstiatione religio, 8c minus timent qui non nisi coram simulachro ueneras bundi trepidant, caeteris uero in locis quod libet agunt. Iustior illis &sanctior metus est, qui nec loco se nec tempori accommodates, & semper, Sc ubique Deum timent, certi & praesentem eum 8c humanarum actionum, imb & cogitationum inspectorem,neque illum certo loco, aut ad statuas, sed in omni loco esse, omnia percipere, intueri,cognosscere. Ad quod illud Christi attinet,Veros adoratores non in monte nec Hierosolymis sed in spiritu Sc ueritate adoraturos. Sed ad insulas reuertendum est. Corcyra contra Epirum iacet Adriatico mari citacumflua, quanquam illic & Ionium & Siculum occurrunt,tameri iulud quoque quod Siciliae ab ortu, & parte meridiani littoris imminet,
Adriaticum uocat Ptolemaeus,sicut Adriam Lucas Actoru XXVII. Adria, Nauigantibus, inquit, nobis in Adria circa medium noctis,suspicaisbantur nautae sibi apparere aliquam regionem. Notius autem quam
ut memorem,id mare & Adriam dici ab oppido ueteri, & Adriaticu, Ciceroni etiam Adrianum, cuius sinus ille est Adriaticus dictus qui Venetias usque R Tergestum ingreditur. Corcyra nonagintaseptem millium pasctuum longa est, Homeri etia Poemate illustrata, & Ulysis
sis nota hospitio. Vulgus nauticum hodie Corsiunam uocat. Diuerso a latere & contra Brutium agrum Sicilia panditur, insula non fertiliotate modo ob quam tamen Cereri 8c Baccho consecrata ueteribus fuit, & horreum etiam urbis Romae credita) sed frequentia atque ueis tu state oppidorum, amnium commoditate, S gestarum rerum meis moria, uictorins* Poenorum & Romanorum alternantibus, super omnes alias insignis. Credita &ipsa Italiae aliquando continens fulsisse,postea avulsam terraemotibus, Sc fretum illud quod septem stadio, rum spacio interest, admissum fuisse. Forma eius triquetra, latera ianientibus promontori js,quorum quod Italiam,ubi Rhegium est,spe, cstat,Pelorum, quod Graeciam, Pachynum, quod Africana,Lilybeum dixere, inde Graecis etia Trinacria dicta. Urbes eius septuaginta duas Plinh artas numerauit. Hodie duodecim episcopatus feruntur,late patentibus Dioecesibus. Celebritate autem & ubertate eius factum est, ut quemadmodii uetustis gentibus populisq3 ita haud multis retro saeculis nostris quoin magnaru dissensionu seminarium fuerit.Tenuere eam multis annis Sc iustissimis caussis,Sueuorum duces, & malu sibi,
307쪽
MEDITERRANEI. ast ut Carcias quod dicitur nubes attraxerunt,motis uidelicet bellis qui
bus magnae sese partes miscuerant: nec cessatum aut armis aut odiis
fuit,donec ne nomen quidem reliquu esset Sueuici sanguinis. Sane Scab Anglis 6c Lothoringins petita inuasa est, hoc maxime tempore quo in Syriam & Saracenos expeditiones sumebantur: de quibus suis pra in Syria Sc Aegypto admonuimus. Postremo in regum Arrago, num Hispaniae manus,peruenit,hodiet auspici js Caroli imperatoris obsequitur, cuius itidem ditionis 8c regnum Neapolitanum & Bruistius ager, R Calaber est. Meminerunt oppidorum recepti authores, qui aut historiam aut fabulam reddiderunt, M. Cicero actionibus in Verrem,T.Liuius,Salustius, Silius Italicus,Claudianus,ex recentiooribus autem Blondus,es diligentissime libro sexto Raphael Volateris
ranus: Graecorum aute Plutarchus, Polybius, Appianus,Diodorus, ut terraru scriptores praeteream. Nec enim alia est,quod quide sciam, toto orbe insula,quam ex aequo Graeci Sc Latini scriptores partim nobilitate insulae,partim aute occasione reria gestaru celebriore reddideaerint. Ex ueteribus igit Panormus etiamnu clara est, A in littore quod ex aduerso Italiae est celeberrima Messana,in qua non multis retro annis Lascaris Constatinus, & post eu,ut audio Marcus Musurus Graecas literas sunt professi.Eode in littore,sed Ppius Pachynu ante omnes claritate insignes Syracusae iacent,Theocrito uetustissimo poeta insit ora se. ones, que Maro in Bucolico carmine imitatus est: ardidit & Archimeisdem Mathematica, de quo est apud Liuium quarto libro secudi belli
Punici, sed uere clara ob Pauli apostoli memoria quem Lucas tradit e Melite Alexadrina naui uectu. triduo Syracusis egisse, Act. XXVII. Ea uero urbs petenda erat in Melitam iactatis, Sc Siculum fretum circumeundu,donec Rhegium appelleretur. Vnde & a Luca 4 into et, hoc est circumlegetes dictum, quod ab itinere est et deflexum. Epirum enim legebant,qui ab Oriente uenissent, at inde traiecto Adriatico secundis uentis Rhegium petebatur. Inde freto superato Puteolos nauigabatur.Suetonius in Tito, Quare,inquit,festinas in Italiam,quum Rheolum, dein Puteolos oneraria naui appulisset, Romam inde contendit expeditissimus. Plerunque Brundusinum portum qui Calain briae est,ingressi reliquum itineris per terras conficiebant. Contra,qui Roma essent in Syriam abituri,traiecto Siculo freto,Peloponnesum tendebant, hinc Rhodum, inde Cyprum, inde Syriam continentrem:quae nauigatio hodie* Venetis naucleris Hierosolymam petentibus, admodum trita est, nisi quod a Veneti js primum Corcyram Adriatico emenso contenditur,inde Peloponnesus petitur. Hieronyramus Paulinae profectionem ex urbe describens,inter Scyllam inquit
8c Charybdim Adriatico se credens pelago, quasi pex stagnum uenit
308쪽
α61 INSULAE MARIS ad Metonen ea Peloponnesi urbs est) ibil refocillato paululum corispusculo,Et sale tabentes artus in littore pones, Per Maleam & Cytheram sparsas p per aequor Cycladas:& crebris freta concita terris,post Rhodum & Lyciam,tande uidit Cyprum &c. Paucis indicans, quem cursum in Syriam nauigatura tenuerit. Ante aute dixerat Roma se ad Pontian insulam peruenisse, quae ut tradit libro III. Plinius contra urbem Veliam & littus Lucanum haud longe Siculo freto abest alia a Pontiis quae iuxta Corsicam iacent In illa enim Flauia Domitilla sancta foemina Domitiani furore circumuenta exulauit. Melita aute naufragio Pauli notata, sere medio pelago inter Lilybaeu Siciliae promontorium,& Cercinnam Africae insulam,quae sinui magnarum Syrtium adiacet,ponitur,cum oppido eiusde nominis.De ea Cicero actione in Verrem sexta,sic refert: Insula est Melita, iudices, satis Iato ab Sicilia mari periculo Q disiunctarin qua est eodem nomine oppidum,quo iste nunquam accessit quod tamen isti in textrinum ad muliebrem uostem conficienda fuit 8 c. Alibi textrinum illud Melitense uocans:ubi authore Diodoro preciosa tenuitate 8c mollitie uestis fiebat. Proxime Melitam est Gaulos insula cuius terra enecare in Africa scorpiones Plinius tradit. Sunt 8c aliae iuxta insulae,quae quia medio pelago iacer, alias ut contra Siciliam sitae, alias ut Africano obuersae littori scripto, ribus memorantur,cum tamen eaedem existant. Vnde & Punica gens esse potuit, quae Apostoli tempore Melitam colebant, quanquam Sc Colonos in ea fuisse Romanoru satis uel Publii nomine intelligitur. Ita multis in locis usu uenit,quondam, ut Romanis Barbari mixti hais bitarent. Certe Lucas Barbaros uocat,non ex contemptu, sed hoc magis eos laudans,quod tam benefici fuissent,irium scilicet mensiu hospitium largiti. Quod aute de Melite Lucas, hoc fere & de Corsica Pomponius libro II. innuit S ipsa mixtim habitata. Sed Pomponii uerba ponere libuit,quae sic habet Corsica littori propior, inter latera leaenuis & longa, praeter quam ubi Aleria dc Marianae Coloniae sunt, a Barbaris colitur. Hactenus Pomponius. Melita hodie Malia uulgo dicitur,nuperrime fratribus seu Dominis hospitalarrjs sancti Ioannis, post amillam Rhodum, Imperatoris Caroli fauore ad inhabitandum
concessa: ne prorsus mutata conditione mari exuerentur. Occidua
magis Sardinia est,& ipsa inter maximas mediterranei insulas habita, specie oblonga, & in Austrum magis quam Sicilia protens a. Distat ab Africa ducentis milibus, a Septentrione Hetrusco mari haud mais gno interuallo a Corsica distincta. Latus eius orientale centum octuagintaocto millium passuum Occidetale centum septuaginta millium longitudinis habet, Plinio. Quin & a frontibus, Austrina Boreali admodum lata est. Quantum habitatur eximie fertilis, nec infrequens est.
309쪽
MEDITERRANEI. est. Ex oppidis uero nulla clariora sunt Calari & Sulci, quorum
adhuc uetusta nomina manent. Creditum est in ea herbam nasci, qua
qui uescitur ridendo pereat: ut inde Adagioni locus factus sit Sardois nius risus, de quo in Chiliadibus Erasmus. Vetustissimi authores tramen Sardiniae coelum ut triste N pestilens notarunt, ob paludes sciliiscet quibus abundat, ceu tradit Silius. Hinc illud M. Ciceronis libro Epistolarum septimo,in Tigellium Sardum, quem patria sua pestilentiorem dicebat. Sed & Suetonius C. Caesarem Iudaeos exosum in Sardiniam destinasse militatum tradit, quod ea insula pestilete aere esset. Constat Aposteros Genesierichi Vandalorum regis,post occupatam ASicam,pro Arriana haeresi propaganda,Catholicos episcopos maono numero,nec semel, in hanc insulam uelut poenae destinatam releis rasse, non ita multo tempore post Augustini mortem. Eleganter auistem Martialis, subindicans in omni loco homines esse morti obnois xios, ullo fata loco, inquit, possis excludere, cum mors Venerit,in
medio Tibure Sardinia est. Erat enim Tibur proxime Vrbem saluisberrimi coeli oppidulum . Sardinia constare uideo post collapsas Roaemanorum res diu Saracenis Amrica potitis paruisse, interim dic Pisais
niS uendicatam,quoru uariae in Saracenos uictoriar quondam spe fi artae. Caeterum Siciliae regno ab Hispanis recepto, haud aegre in ditione horum & Sardinia concessit,hodieq3 paret Imperatori Carolo. Corsioca contra Genuam Ligustico mari alluitur,longa centum quinquaginta millium passuum, lata quinquaginta millium,ut libro tertio author est Plinius. Vniuersia ferme montibus tollitur,& est uinetis cultissima: nec ignotum Italiae uinum eius quod uulgo Cursicum uocant. Ditioinnis est Genuensium, qui & ipsi imperatori Carolo parent. Aduersus Galliam Stoechades, ita aliquando appellatae quod ordine iaceant, Massiliensium littori appositae,ut libri tertii V. capite tradit Plinius. Contra Tarraconensia littora sitae Baleares,& ipsae paruo interuallo distant. Maiores minoresq3 olim dictae, Pomponio. Hodie Maiorca Minorca* uulgo corruptis uocabulis uocantur, potissimum duae: omnes tamen Hispanicae ditionis. Stoechades autem ad regnum Franciae attinent, cuius 8c in Oceano Insulae numerantur. D e quibus mox
Xtra columnas Herculis & seetu, quod de uicina insula Gais
ditanum appellatu diximus, Oceanus Patescit,ingenS mare,
nec receptu sinibus, ut illa maria de quibus meminimus quusinus potiores cesseremus,sed ambitu immani terras undiquaq; inci
310쪽
α64 INSULAE OCEANI.dens circumluensq3. Cui per partes sua itidem apud authores indita nomina legutur. Hispanicus enim dicitur,qua Hispaniam alluit inde Gallicus,& a Britannia insula Britannicus, dehinc Germanicus,& in terras sese immittens Sa maticus. Rursum Hiperboreus 8c Scythicus, 8c mox ab orientis latere Sericus 8c Aeous:tum ad austrum conuersis littoribus Indicus quia Indiam alluat. Dein Ruber, duobus sinibus fusis,quorum alter Persicus alter Arabicus dicitur. Aethiopicus autem Oceanus est,qui Aethiopum maxime Australium terras ambit. Hinc ad occiduam terrarum partem circunflexus 8c Aethiopicus 8c Libyiscus & Athlanticus dicitur. Insulae multae eius quidem, sed rariores lain men in tanta undarum uastitate uisae, etiamsi nuperrime quasdam ad Austrum Sc Occidentem Lusitanica primum nauigatio patefecit. Dubium,ueteres ne an interim enataer In totum enim incertior est de inissulis traditio propter uarietatem Sc nascentium frequenter apparenstiuino quae ante non extiterant: rursum autem subsidentium obeuntium quorum frequens & cognita habitatio fuit. Quod quidem ex alluvionibus,terraemotibusq3, Ω si quae aliae sunt imperantis Naturae
caussae, quae noS Praetereunt, euenire creditur. Potissima Meridiana
rum 8c ab Alexandri usque memoria cognita orbi nostro,Taprobaisne est, adeo spatiosa, ut priscis, uelut libro sexto tradix Plinius, altera Orbis pars quam Antipodes incolerent, existimata suerit. Sita est e reis gione littoris quod Indo Gange includitur: mare quod inter in suis lana es continentem est, uadosum sere & frequenter senos passus alis titudinis non excedere, constat. Plinius & Solinus inter ortum & occasum iacere eam scribunt, haud explicata, ut uidetur.loquendi ratio
ne, cum nulla insula sit, quae inter ortum 8c occasum non iaceat. Exiis stimo tamen ad extantium terrarum longitudinem ueteribus Tabelistis descriptam, obseruatione facta ita eos prodidisse, quoniam a maximo meridiano haud multum abesse ea insula uideretur. Palam enim incomparabilis diligentiae uir C. Plinius non uno loco in describenis dis terris se & priscis 8c nouis Tabulis usum testatur, quo maiore fide omnia redderet. Sed Sc comperta nuperrime longitudo extimae Indiae N postremi Occidentis ita illorum authorum sententiae suffragatur, ut uerissime sensisse eos sit fatendum. Abundare Sc gemmis eam insulam & margaritis, auri. N argenti amore & aestimatione ita teneri
traditur. Elephanti in ea maiores quam Indici, homines autem ut in temperato aere maxime longaeui. Quo uel solo argumento patere possit intra circulos tropicos non tam moleste habitari terras, quam uetustas, egregia illa ueritatis magistra experientia destituta prodidit. Sophronius author est, & a Candaces reginae Eunucho cuius Lucas
Actorum capite octauo meminit, hac insula Christi Euangelion esse