장음표시 사용
71쪽
SARMATI A. a F inines, us*quain transit in Sarmatas atm Germanos,nec altis Prilca illa d auit appellatio,quam qui extremi gentium harum isnoista prope caeteriS mortalibus degunt. Strabo certe lib. VII. latus'Sarmatiae quod in Boream porrigitur uel suae aetati uixit enim subAuzulio non admodum cognitum fuisse tradit. Fit autem gentium naior mombus,ut subinde & sedes mutentur, & nomina. Proinde ut h*die habitetur Narmatia paucis expediam. Ad Oceanum Borealem seu Cocia in rutem terram fertilem &eximie cultam possident,linaua, cultu,α institutis Laerman pars tamen regni Polonici:supra quos in Ort N Septentrionem positi Livoni, S ad occasum ad Isulae amnis
ollia clarissima urbs Oantiscum memorabili emporio,quae & ipsa regem Poloniae agnoscit. Polonia autem dicta magna Sarmatiae pars a P anicie, luam ipsi uernacula lingua Pole uocant,gens ipsa in plenum delamnorum est,Scythicae originis, & quae citra mille annoru aetatem an has terras migrauerit, sed clarissima tamen, & humanitate longe adarmataru ueterum asperitate aliena. Vrbes in Germanico solo duae, quarum altera regni sedes Craco uia dicta, cum arce eleo antiissima' quam inclytus rex Sigismundus proximis annis magnificis structuris initauraui ciuitas ipsa utriusio linguae Germanicae & Polonicae periita, eo eli cultu, elegantia,atque opulentia,ut regiam esse acinoscere possis. Altera in maiori Polonia duplicem enim faciunt) Posnania dicta ipsa populosa,cum sede Episcopali,&amne interfluo,quem accolae
uartam uocant.Interiora uicis magis quam oppidis habitaturinem alia memoratior illic ciuitas quam Livonorum, quam ipsi Vulinam Lituaniae nominant,a Livonia maritima Lituaniam separates. Teris ra ipsa in uniuersum Dum enti maxime ferax,piscibus item & feris abudanS, non tamen pro terrarum amplitudine illis in locis aut culta aut
Bequens. Nam &sylvis immanibus distinauitur, in quibus hodie
Vri boves, Alces, re rarae magnitudinis ursi,aliaq3 id genus animalia capiuntur, quorum alicubi Caesar, Plinius, & Solinus meminere. Sed ne* ullo alio in loco Harcynium nemus tam late ingreditur,quam circum Uutinam,& qua parte in Maeotim & Bosphoranas gentes excurrit. Latrocinia praecipue Polonia ignorat, tanta securitas esto ut hyis hernis mensibus etiam singuli tenuibus uehiculis immesa itinera conaficiant, hoc enim tempus uehendis ultro citro. mercibus maxime Gamodum est, quo ψ rigidior bruma fuerit,hoc celerior expeditiorcp UOctura est, nimirum paludibus amnibus quain uersum gelu clausis. Secundum regem magna dignatione Episcopi habentur, ille autem cum ratio regni postulat crebra concilia frequentissima nobilitate cois
Vocata, peragit. Militiae munus no nisi nobilibus 1jsq; qui ex oppidis honestiore ordine sunt permittitur: qua* uel una re regni amplitudiat
72쪽
nem intelligere queas, quoties est opus citra moram numerosi evertiaetus conscribuntur, in Moschos enim siue Moscouitas, & Ponticum
tractum Polonia extenditur, nec multo minus terrarum ambit quam
rota propemodum Hispania trans Pyrenaeum habeat. Amnes Sarmatici praecipui sunt, Ptolemaeo Chronon dictus,que Guttallum uocassse Plinius uidetur, ex Litionis delapsus Codanum influit. Diuerso a latere in Pontum Euxinu exeunt,Tyra,Borysthenes,& inter hos mesdius Axiaces, omnes intra limites Polonici regni exorti: circum quos Dequentes Rutenorum populi habitant Inibi tractus sertilissimus est, quem uulgo Podoliam uocant, in quo oppidum Lemburgum, salsa,
mentis nosile. Sed dolendum profecto,agrum eum circum qua tam commodum habitationi, deserte tame,nec nisi sparsis uiculis coli proin Pter crebras Tartarorum incursiones,qui equorum quos optimos Sciaborum tolerantissimos habent) pernicitate fieti, longissimis itineriobus paruo tempore emensis incautam plebem multis milibus obruut, neo pecus solum,sed Sc homines captiuos traliut, neque ulli artati parcitur. Nulla his fides est,proinde nec pactis mitigantur,nec foederibus acquiescunt.Sed Mosci siue Moscouitae summoti in Septentriones, &Poloniae centum fere miliarium interuallo a Vulina ciuitate contermini,terram fertilem nec admodum inclementis coeli habitant: ut inde sit uerisimile uetustatem fabulosis plerun* 8c uulgo receptis narrationiae hus usam esse, quum experientia destitueretur. Nota enim sunt quae
de Arimaspis dein Hyperb oreis,de rigido illo syderum cardine antiqui retulerunt. Caeterum Moscouitas corrupta uoce dictos apparet, quos ueteres Hamaxobitas dixere, extremae Sarmatiar incolas. Et sic
uetus nome aduenae genti relictu, sicut Boiemorum Sciauinis qui hodie Boiohemum inhabitant. Multa enim argumenta sunt quae Palam indicant eam gentem indigenam non esse. Lingua utuntur non absiae mili Dalmatica & Dalmatam loquentem clare intelligunt, nec ignointus illis est Latinae linguae usus. Praestant & humanitate & fidei conscientia, ederibus multum tribuut,statura proceri,robustis artubus, hirsuti,glaucis sere oculis,tenui uictu,potu kequetius saturi,quem ex mella conficiunt. Vrbem habent Nogardiam cognomento Magnam, in qua Solstitio aestivo umbrae sere nullae, sol enim non alte mersus creapusculum, mox nulla nocte intermedia diluculum efficit. Ducem hais huerunt proximis annis Basilium nomine,uirum magnum,& rei miis litaris eximie peritum,breuiter talem quem Caesar Maximilianus non ita pridem honestissiimis legationibus salutandum duxerit. Arbitror autem & Asiaticae Sarmatiar partem ultra Tanaim horum ditioni paaerere. Non enim est obscurum, quam saepe amplissimum Poloniae reaegnum quantis copiis,acerrimis incursionibus factis perculerit,nec imis Pune
73쪽
pune etiam uictus unquam abscesserit. At' his quidem, quanquam
equestribus,grauior tamen armatura est quam Tartaris,i j enim in Hisga omne praesidium collocant, nec nisi telis & arcu nocent, cum Mos couitae comminus etiam cum hoste audeant pugnam capescere. Ab his gentibus pellium preciosarum copia in Poloniam primum, mox alias in terras euehitur: quanquam & Ruteni idem mercimonium agi itent. Apud Livonos materia caeditur uariss usus, quae & nauibus imis
posita Codano sititi in Daniam & circumpositas regiones portaturi In totum aute mellis 8c cerae in his partibus incredibilis copia est,nuia quam enim sunt aestiui dies longiores, quibus apes ad laborem natarcum primis delectantur. Tartari sordida gens Sc fera circa Chersoneis sum quae Taurica cognominatur sedes habent, & in eam Mysiam inisclinant, quae trans Istri ostia in Septentrione extenditur. Constans sama est, hoc illis moris esse quod de Bisaltis Maro prodidit,ut equi ue inna incisa sanguinem eliciant &cibaxqs misceant. Ipse uidi Cracouiae captiuos Tartaros qui morticina quotidie uescebantur, duntaxat ad igne adhibita donec incalesceret. Erat alioru ciboru copia quam regissserui ministrabant, sed illa pro seritate & suo more praecipue delecta hantur. Non praeterierim & Moseouitas & Rutenos Christu agnos
cere, Sc apostolorum uereri memoriam, uariare tamen cerimoniis 8c
dogmatis, in quibus Graecos ritus sequi uidentur, & ignorant priuatatas Missas, quelmadmodu Zc Graeci. Atin haec quide de Septetrionis
N Orientis partibus nunc Austrinas reseremus Iazigum tractum partim habent Germani, saltus Carpati incolentes, partim Ungari,quorurum est Ungariae regnum magnam hodie Germaniae partem & Saraematiae continens, quemadmodum 8c Poloniae regnum plurimum agri ueterum Germanorum citra Vistulam complectitur. Tibiscus amnis piscosissimus, quem uulgus hodie Tayssam nominat, a Dacis illos distinguens in Danubium influit:ultra quem montanis inhaererites fertiles saltus habitant, qui Transsylvani 8c Septemcastrenses uois
cantur,quos Germanos esse, cu lingua qua etiamnum incolumi utuntur,tum morum facilitas δέ proceritas roburq) corporum indicat.Hais bent urbes aliquot munitissimas,& a rege Ungariae magistratum,hoc est, Praefectum accipiunt, quem Ungarus Vuayuuodam nominat,
quae uox etiam Sarmatis Praesectum, siue ut cum uulgo loquar Cainpitaneum significat. Is fuit proximis annis Ioannes ille, a nobis semel Budae quae Ungarorum metropolis est)uisus Stephani ditissimi Comitis filius, cuius sororem coniugem habuit Sigismundus Poloniae rex, qui hodie regno Vngariae praeesse dicitur,quo cum illustrissimus
Romanorum rex Ferdinandus tot iam annis bellioerauit.Porro genis
tis uetustatem ex Tacito & Plinio Rhenanus demonstrat. Daci uet
74쪽
res tanta belli gloria eminebant, ut annua tributa Romani eis depenis derent. Sed Traianus hac re uires & opes eorum augeri, animos ad maiora erigi ueritus, ecibulum eorum regem aggressus uicit,& Daisciam totam in prouinciae formam redegit, urbes condidit & colonos
deduxit:praeterea & pontem lapideu in Istro mirandi operis nec aestiis mandis sumptibus fecit, que paulo post Adrianus Imperator destruis xit,ponte uiam patere Barbaris ad Moesias depopulandas ueritus. rhil enim unquam in solo Barbarico,Romanis aut Rhenum aut Danubium transgressis, stabile aut diuturnum fuit. Dacia igitur prouincia sub Gallieno imperatore amissa, Aurelianus eo posterior desperas retineri Daciam omnem posse, reliquias cesoniae in Moesias transtulit, totus ager Dacicus a Gotthis,Scandia es Germanici Oceani remo, tissimis insulis egressis, occupatus est. Gotthi primum prouinchs cis Danubianis magno damno fuere, post paulo consuetudine quadam, 8c quod saepe inter illos pacis conditiones interuenissent, familiares facti,demu opera Prouincialium Episcoporum ad fidem Christiana sunt conuersimam Theophilu habuerunt Orthodoxum Episcopum, qui conventui Niceno interfuit,& sententiam Arrianis aduersam recepit. Post uero Vulphilam Episcopum,opinionis quidem Arrianor sed malis artibus a Valente deceptum, qui Gotthicas literas reperit,&scripturas sanetas in suae gentis linguam conuertit: id quod Zc Dalrnatis suis mox paulo D. Hieronymus praestitit. Huius Vulphilae Socra
tes 8c Theodoretus meminere .Hodie tanta est in rebus mortaliu inacissitudo) Daciae partem Ungari tenent,parte Turcae,Montana relire quiar,ut arbitror, Gotthoru k uetera colonoru, quos uulgus Vualachos,& traetum eoru Vualachiam nomina quoru lingua etiamnu uestigia ueteris Romanae Prouincialis retinet. Summu magistratu pariaeter Vuayuuodam cognominant. Comendantur autem non a uirtute
solum gerendoru belloru, qua maxime praestant,sed Sc disciplina domestica 8c reipublicae prudentissima moderatione.Religione Christiana agnoscunt, quanΦ Pauli cuiusda dogmatis laetatis, quibus insunt
quae nostris non admodum probatur. Huius gentis ornatissima legationem ad Sigismundu regem aliquando in Sarmatia,acceptam honorifice & liberaliter dimissam uidimus, prosedio in his paucis uiris indoles quaeda Romanae & Gotthicae uirtutis elucere uidebatur. Cultus ilis lis per omnia Vngarico similis. Ultra Dacia aut ab amne qui larassus Ptolemaeo dicitu Getaru quonda sedes fuit. Terra eam in Istru 8c Potum porreeta hodie finitimae gentes Moldauia uocant, & sunt in littore urbes aliquot,Graecorum colonia quaru libro. IIII. meminit Pliniistis. Ouidius libro. III. Tristium:
Hic quoque sunt urbes Graiae quis credere posset et )
75쪽
Inter inhumanae nomina Barbariae.
Huc quoque Mileto missi uenere coloni, Inm Getis Graias costituere domos. Ac de uniuersa quidem Sarmatia hactenus.
Marotide finim,rursum ad prouincias ueniendu n obis,maxime Danubianas Rhenanas enim diximus quae sunt Rhetia prima, et1a secunda, Noricu, Pannonia prima,Pannonia secunda, Moesia prima,Moesia secunda,quas omnes ab Aquilone sinit Danuis hius,a meridie Alpes terminant, quae a Graius illis iugis ad ortu flexae Perpetuo tractu in Oriente abeut, diremptis populis imanibus usi in Thracia penetrat:uheticae interim,sed & Noricae,& Pyrenae,& luisliae,&qua Panonias premut etia Panonicae dictae idoneis authoribus, queadmodu supra dictae Graiar,Poeninae &Cotiar quae Marboneseni ad ogata seiungui. Rhetia igitur prima,quae & superior,haud longe a fontibus Rheni in Belgica imminet ab occasu ab ortu Lico sumine evRheticis alpibus delapso, que uulgo Lechu uocant, terminatur. Oppidu habet Curia antiquu, & magis ratus prouinciae aliquado sede,una de illi datum nome uidetur. Habet & Brigantu, a quo Brigantinus la cus qui & Acromus dictus,memorabile olim quu Romani teneresis Acut Sc Arbor felix oppidu,quod Arbona uocant,in Acromi itide litis tore, sed trans Rhenu situ.Porro euidelibus argumetis constat bona eius agri partem qua ad Rhenu iacente Belgicae Galliae Caesar tribuit, postea Romanis prouincias ordinantibus primae Rhetiae attributa suisse,quod ipsum praeter alia certa,in his locis ueteru praesidioru itionumenta conuincut,ut etia Constantia in Rhetia prima celam suisse uerisimile sit. De hoc dubiu non est,nulla prouinciaxu huius tractus euideliora uestigia ueteris prouincialis, hoc est, uomanae linguae retinere,cb hanc prima Rhetia maxime aute hac parte qua Brigantini lacus litistore cum Rheno sese Rheticaru aspiu convallibus insinuat. Arces aliis cubi uetustissimae,praeterea 3c oppida, ualses,agri,uici, uocabula Roae mana etiamnu illaesa retinet. Curia testis est, cuius paulo supra memiis nimus. Item a Briganto paruulo interuallo arx,Eminens,cum balneari js.Dein castru Montis sortis, mox aliud Motis asperi cognominatu. Praeterea oppidulu Magna uilla olim dictu, nuc uoce detorta Mayen felda. Contra quod in nostra ripa arx uetus Sanae casae,cui rudis posteritas prouincialis linguae ignara, anseris nonae affinxit, mox oppinioinni ut efficax est ad errore confirmandu cosuetudo) nobilis illa familia
76쪽
Metus arx, unde familiae a Saxo cognominatae origo est Alicubi uiculatus Vilis terrae cognome habet, quod aer illic fere pestilens existat. Est uicus qui Scevola,est qui Gracchis,insuper & Fabiu & Cicerone, Galaium,aliaq3 id genus Romana nomina exprimat, certu aute 8c legionunomina ex uulgatis locorum quorunda nominibus deprehendi. Vnis de nisi fallor coniectura liceat colligere, Alemannis Danubium transigressis,& Rhetiam occupantibus,postrema omniu eam parte cessisse, qua supra Brigantinu lacum non Rhenus solum,uerumetia montana dissicile aditu, & ideo ab illoru incursionibus tutiore effecerant. Ab ortu ergo Rheni alpestres Rheti,quos hodie Grisones vocamus. Praeteaerea alpini homines Athesini pars Rhetiae sunt. Trans Acromum autequi habitant Sueui dicuntur,pars Sueuorum ueteru, quoru & uirtute referunt. Notius autem arbitror quam ut sit multis indicandu receptis histori js Sueuoru nomine etiam Alemannos,qui hanc Rhetia occuparui,intelli gi. Posterior aetas Alemannia uocauit,paulo amplius patentem Φ pro ueteri limite, magna enim ueteris Helvetiae parte amplexa est. Neq; inglorius fuit Ducatus ut uocat Alemaniae,mox &Sueuiardictus. Urbium clarissima Augusta est Vindelicoru, splendidisssima
olim Pop. Rom. Colonia:deinde paucae ex ueteribus reliquae multas uastarutAlemanni,ante quoru incursiones utrius in limitis prouincias florentissimas fuisse costati )Cambidonu inter antiqua oppida memoratur, ueteru haud dubie Praesidiorii,cuius rei argumentu esse uidetur Coenobiu uetus adiunctu oppido. Posterioribus enim Francorum regibus placuisse uideo, monachos Scotia & Hybernia digressos, fere his locis immittere solitos,uelut expiandi cositio,in quibus ante, prarsiis dia collocata fuissenCid quod Brigati,Curiae, in Augia lacus Venet AugiaRheni,Faucibus, alqsq3 huius Rhetiae locis accidisse cernimus.
Vod inter Licu 8c Oenu interiacet, hinc Danubio, inde rursum alpibus clausum, ad eam Rhetia, quae secuda aut inferior dicitur pertineti Urbes habet in Danubii ripa duas eximie esares,Reginoburgum,uulgo Ratisbona,cum ponte lapideo spectanis di operis, & altera itidem Episcopali sede celebre in ipso Oeni R Da nubii confluuio positam, qua hodie Patauium nominant. Verisimile
aute iuxta illam castra olim Romanoru Regina cognominata,in Patauio aut e castra Batava consedisse, fuerunt enim Sc in hac ripa seeque, res illorum aduersus Germanos excubiae. ipse Oenus e Rhetiae primae
alpibus delapsus oppidum Oenipolis praeterfluisia quo loco primum
77쪽
RII ETIA SECUNDA. st nauigabilis,sed montiu amphractibus uarie tortus, nec statim in plainna admissus,ubi longius per capestria ingressus est, amnibus aliquot
no ignobilibus e Norico uenietibus receptis, demia uehemeti undaruimpetu Danubiu influit. Haec Rhetia qua in plana demittitur, Ppemodum tota ditioni nobilissimorum principum Bauariar hodie subdita est,stequens cultis imis oppidis, & uicis,sed recentibus,praeterea sertis lis agri,nisi quod uini nusqua quod sciam est ferax. Pars quae alpibus attollitur,ad Rhetiam Athesina pertinet,argeti salis* fodinis nobilis, qui habitan Boiorum genus & Marcomannorum existimantur,qui e proxima Germania quondam, collapsis imper 3 Romani uiribus, hanc prouinciam,migratione facta sint ingressi.
M1 IisJma fuit prouincia, oricum,& si aestimetur magnitudo haud multo utrain Rhetia minor depreheditur Fertili inprimis agro, praeterea diues uenis, auri, argenti,ferri, chalia
his,& salis fontibus inexhausta. Eam Genus, ceu dicturn est, finit ab occasu, ab ortu&Coelio monte Pannonia excipit, superior cogonominata Ptolemaeo, a Meridie Alpes Iuliae, S illae quas Plinius libro
IIII. Carnicas cognominat, I Carnis accolis, quos uulgus hodie litteris transpositis Cranos appellat. A Borea Danubius,ceu ante dixiomus,perpetuus limes est prouinciarum omniu quas hoc tractu memoramus. Oppidoruueterutri Danubium vergentia, quorum quidem extet memoria clarissimu est Laureacum Praesidis aliquando Prouinociae sedes, & militu Romanoru stativis,sed multo mac is Florian1 martyris memoria celebre, hodie Anasum uocant ab amne subter allabente, a quo & Ripense cognominatum uidetur,positum est in planicie aedita, & circumquain conspicua, multaq3 se offerunt contemplanti, quae sane locum ipsum no amoenu modo, sed & munitu fuisse testanaetur. Ipse Anasus siue Anisus haud procul ab eo Castello quod Chamitati rude uulgus Zagitari nominat, in profundae uallis planicie orae
tium angusti js illabitur, atin inde longis sonoriso flexibus eluctatus, Norici Ripensis campestria ingreditur, cursu adeo citato,ut his in Iolacis quibus interdum vadosus est, quamuis fortia iumenta subsistere &ferre impetu uix queat. Ad huius usi ripam proximo anno Turcara acerrima incursiones patuerui. Nam fluui j qui sub Aniso Danubiuingrediuntur in Norico, multis locis sunt vadosi. Neq3 est ulla prouincia huius lateris, quae tot amoenis limpidis Q 8c in totum piscosis am nibus irrigetur. interius clarissima urbs est Salizeburgum, a Saliza
78쪽
amne interfluo Germanis uocata, quam ueterem esse multa uestigia declarant: sed quo ante nomine dicta sit haud facile est cognitu, quida Badacu,alh Carnuntu faciunt sed uerisimile est Carnuntu alio in loco fuisse, nec remoto ab Aniso fluuio ,quanΦ eum coniectura consequino admodu detur, propter kequentia uetustorulocoru uestigia, quae se non eo tantu tractu,sed toto fere Norico maxime aute qua in ortu Sc Meridie reflectit offerui. Celeia cuius Plinius meminit,nomen adae huc retinet,sed multu de ueteri splendore decessiit. Extant &FIauh Soluensis uestigia certa: na Soleiam eum agru accolae etiamnu uocant,iuXxaq3 extructu Collegiu Canonicoru temptu uisitur,cuius muris tabuislar plures immissae ueteru inserip tionur sed & simulachra in eo tractucadidi marmoris 3c aerea extat. In confinio Panoniae Petovio est oppidum Episcopi Salisburgensis Petouiam hodie uocant. Extat & Sabaria Norico proxima, cuius meminit Plinius, caeterum tenui oppidulo habitata. Ita enim Noricum uniuersum post desertum a Romanis limitem e Germania prosectae Marcomannorum 8c Quadorum serocissimae 8c Romanis infestissimae getes uastarunt,ut inter tot loca oppidorum ueteru nulla inuenias quae admodu ex antiqua illa clade conualuiserint, praeter pauca quae aut principum curiae aut Episcoporum cathedrae cultiora frequetioraq3 proximis primu faeculis reddiderunt. Noaetandu aute, utra Stiria,Carintia utra ,Carnoru tractum que Sciauini hodie proxime Villacu maxime clarum oppidu possident,&omaenem agrum Salisburgensem in ueteri Norico contineri.
Ons Cincius Pannoniae initiu ab alpibus recta in Serptetrionem Porrectus, non admodu aeditis iugis ad Danubiu usq; pertingit, qua ortum uersus in plana demittitur longissimo tractu uinetis amoenissimis consitus est,summum iugum 8c satus occiduu densae syluae occupant, a fronte, nisi fallo accolis Mons Caluus dicitur. Quanqua non ignore esse qui Corcium haud procul Arrabo ne statuant, quod si esset,consequens foret,ad Noricu longe maxim a Partem eius agri pertinere quem superiori Pannoniae Ptolemaeus triaebuit. Haec igitur a Meridie parte Norici stringitur. Qua uero in ortu Brumale & Sauum egreditur, ad alpes uso pertingit. Vrbiu quas haohet hodie cultissima 8c ornatissima est Uienna,in qua Castrum uetus Principu Austriar, 8c ab hac distans VIII. miliarium interuallo oppidum Nouae ciuitatis cognomine cum arce munitissima, in qua Maximilianus Caesar Caroli nostri U. auus paternus, & natus est & conditus. Anno enim ab hinc decimoquarto cu in Norici amoenissimo opidulo ad Draunu amne sito uulgus Uuelsum uocat in grauem aegritudinem
79쪽
dinem incidisse nec laeta naedici inter quos Collimitius meus erat a Pollicerentur, neque ipse admodum de uita esset sollicitus,morbo in. valelcente id mandati intimis aulae dedit, ut defun ctum uita corpuscu. Ium illi loco redderent quo recens natus accepisset. Sed & pater eiu Fridericus, multis ante annis in propinquo Norici ripensis oppido Linizio quod ueteres Romani praesidio imposito Lentias dixerunt
diem obiit, Uiennae postea in amplissima Bastetica Stephan , Mausoὰ
leo magnificentissime fabrefacto conditus. Sub Nova ciuitate lacus est Aiso etiam Plinio memoratus, ut uicinus Norico non est tria memiinit primae Pannoniae cuius profecto prima esset in omni Europa gloria, nisi degeneraret propemodum in palustria . Importuosus enim paucis locis nauigatur. In Danubi j ripa seequentia ueterum legionum
monimenta existunt, inscriptiones ueteres, & numus antiquus. Amae Arrabo, quo superiorem Pannonia s1nit Ptolemaeus, nomen adae huc retinet . supra cuius ostium quo Danubio miscetur uetus oppida
primae Pannoniae Brigetio fuit, cuius post Ptolemaeum Marcellinus meminit. Arrabone stativa fuerunt militum Romanorum,quae hodie ueteri fossa, sed recenti muro clausa intus habent Basilicam Episcopastlem Suproniensem, cum atrio-ardibus aliquot magnifice extruetis, quae quidem omnia in ardita & eximie munita planicie instar Laureaisci sita, subter uicum habent satis seequentem, sed neglectar 8c incultae structurae, ut tuguri js magis quam domibus habitari uideatur. Ab Aerabone Meridiem uersus aliquot oppida iacent,sed iuxta Drauum fluuium nobilem praecipua . Drauus ipse haud longe Tridentinis alpiis bus loco quem Toblium accolae nominant, exortus, non Noricum mod', qua longissime extenditur,sed utrano etiam Pannoniam peraefluit,a Saul ex Carnicis alpibus orti ripis nusquam amplius CXV. miis libus passuu abscedens: ingreditur autem Danubium iuxta locu, qui quondaTeutoburgu uoce plane Germanica etiam Ptolemaeo dictus, hodie celeberrimus uicus est,cum Basilica itide munito loco posita cui Episcopus Quinquecclesiensis praeest, quem aliquando Budar Ungariae metropoli) centum & amplius uarq ordinis hominibus comitatu in arcem regiam deduci uidimus. Hic mos proceribus regni cum Episcopis comunis est,& quo quiso solus ipse equo sublimis maiore peditatum aut Pone sequente aut iuxta praeeuntem habet,h oc esse sublimior potentior. uulgo dinotatur. Sed ut ad prima Pannonia reuertar minime praetereundu existimabam,appellatione regionum ut fit hac quo parte limites confundi. Magna enim primae Pannoniae pars ad regnum hodie Vngaricum pertinet. Contron iusta Norici parte Austriae, hoc est,Pannoniae primae nomine loca quae suo tamen limite a Pannonia discreta sunt,coprehendutur, queadmodu ultra Danubiu,
80쪽
ubi Germania est, Austriae nomem late patet,& ut supra monui, pars
magna Germaniae Ungariae tribuitur, terminis regnorum nimirum Mariantibus, in qua tamen uarietate nihil magis ad antiquitatis cognittionem facit, quam ueterum limitum N terminorum obseruatio, sine qua ne rςcentia quidem recte uestigari aut accipi possunt.
Tolemaeus lib. II. alteram Pannoniam, quam ipse Inseriis rem uocat, ab occasu Arrabone fluuio terminat, ab ortu Danubio, qui ubi Germaniam reliquit, recta in Meridiem, Drauum excepturus festinat: dein iterum flexus Tybiscum recipit,a quo Taurunum uersus, uelut gestiens Savo se miscere ita reclinat, ut non nihil occiduus si t. A Meridie finiunt mitescentia iam aspiumiuis ga, quae ut ait Plinius, per medium Illyricum a S eptentrione ad Meriis diem uersa,molli in dextra ac larua devexitate considunt. Rufius Consularis, Pannonias alpes nominat . Oppidorum memoratissimum est,quod accolae Budam uocant, haud dubie uetus & stativorum Roὰ manae militiae aliquando, nunc regum Ungariae sedes:quo nomine ante appellata sit haud facile est consscere. Sita estin clementer aedito colle, quem a Septentrione Danubius alluit, quo loco supra infra Drbem thermae saluberrimae mirabili aquarum copia scaturiunt. Sclaistit aquam Buodam uocant.AMeridie amoena planicies excipit. Qua in ortum spectat, arcem habet uere regiam, seu amplitudinem eius, seu magnificentiam aedificiorum & loci amoenitatem con*deres. In cuius introitu quum ego Budae agerem) Herculis simulachrum uiae
sebatur ex aere factum tanta arte ut tori etiam 8c uenae exprimerenis tur. Intus atrium excelsum magnitudinis mirandae, in quod ex amisphsSimo circo rectis gradibus ascenditur, tanta horum latitudine, ut uicenis etiam liceat ingredi. Iuxta, columor aliquot ex aere solido, &effigies passim operis statuari j permultae. In Regia interiori Bibliois
thecam e Graecis Latinis codicibus magna cura conquisitis Maathias Coruinus incomparabilis Ungrorum Princeps adornauera quam postiri diripuere. Sed & urbs cum arce proximis annis a Turisca capta diruta Φ,& ut audio ) clarissimis illis monimentis regiae marignificentiae spoliata est. A Buda Meridiem uersus Albanum est, uotus oppidu palustri planicie situm,hodie Albam uocant, dic Regalem cogia ominant, quod regum Vngariae sepultura sit celebre. Porro ea Pannoniae pars quae in Sauu porrigitur, Saula 8 c Saulensis regio dicitur Sexto Russo cuius haec uerba sunt, Amantinis inter Sauu 8c Draisuu prostratis, regio Saulensis δc secundoru loca Pannonioru obtenta sunt