장음표시 사용
101쪽
quam Plinius secundus Romuli aetate adeb angustam fuisse tradit,
ut tres tantum portas, aut si plurimas tradentibus credatur) quatuor habuerit: aetate autem sua trigintaseptem amplius : sed N posteros principes auxisse eam, & pomerio addidisse constat. Certum autem nulli urbium unquam tale imperium contigisse. Quod ne perpetuo um esset,primum ciuilibus discordi js perculsum,occupata mox liberaetate, imperatoribus magna parte malis cessit, quorum libidine & fa stu cum uiolarentur leges, ciues trucidarentur, opeS profunderentur, neque multus aut aequitati aut honestati locus es si factum est ut ex publicae disciplinae casu, imperi j pariter uires elanguerint, foederatae gentes rebellarint, limites Barbarae nationes occuparint, prouincias
uastarint: postremo & ipsam Italiam ingressi, urbem imperiss sedem
semel iterumq3 captam diruerint. Proinde hoc uitia potuere, ut inuioctum ab aliqs regnum seipsum ferre nequiverit, ita demum fractis reis bus, ut Praeter nomen Sc rerum gestarum memoriam hodie nihil exatet quo agnosci facile queat. Amplissimo quidem Germaniae impeis
rio hunc honorem maiores nostri tribuerunt, ut Romanum dicere, Sc tam potentis quondam imperi j memoria ceu fausta ornare uoluearint, ut Germanorum reges Caesiaresq3 hodie Romanorum dicanis tur, Sc Imperatoris nomen etiamnum ut faustum felixq3 retineatur.
Quo nomine hodie inclytus est Carolus ille quintus, non nobilitate solum 8c maiorum gloria, uerumetia sua uirtute Sc potentia magnuSSed ut reliqua loca prosequamur, notandum haud longe ab urbe ultra tamen Ariciam, oppidulu esse Foroapium, seu ut Lucas ipsum nominat Appi j forum, per quod Roma proficiscetibus in mediterranea App*si in Campaniae iter est, unde Foroapph dicti Plinio libro III. qui accoistunt: sicut alio in loco Foroclaudios censet, a loco qui Forum Clauis dii dicitur. Tres Tabernae autem proximae Appi j soro erant, ubi Tres heri . postea Seuerus Caesar a Maximino Herculio a uita priuata iterum ad publica Sc tyrannidem reuerso, extinctus est, cum militu perfidia
desciscentium solus relictus esset, authore libro undecimo Eutropio. Hae sunt Tabernar iuxta quas Apostolus a Romanae Ecclesiae ira tribus quibusdam, qui de eius aduentu nuntium acceperant, eXcera Pius,& uel catenis grauis, ductus Φ a centurione, in ipsam Urbem deductus est. Et ut Lucas tradit capite ultimo, statim Paulo concesta sum ut priuatim habitaret, addito milite a quo custodiretur, atque ita toto biennio in suo conducto compeditum regnum Dei praediis casse, nemine prohibente. Porro non hoc solum egit pro summa cura & sollicitudine sua captiuus Apostolus, ut coram doceret seais
tres humile hospitiolum suum ingressos, sed ecclesias etiam Asiaratisque Europae, quas aut ipse coram instituisset, aut sui cooperatores
102쪽
ITALIA.8c comministri Christum docuissent, missis Epistolis consolari,&falsorum seatrum blandiloquentia laborantees , sermone Euangetqpuro, nec adulterato humanis decretis, confortare atque ea ratione etiam posteritati consulere perrexerit: non compedes serro graues, non custodia tot nominibus molesta, nuntium illum Euangelicum.
spiritu plenum 8c tertio e coelo doctum, remorantur, quin Perdius sc pernox iniunctum sibi ministerh munus summa cum fiducia fue rit executus. Scripsit autem ex Vrbe,ecclesiae Galatarum, Philippenosium, Ephesiorum, Hebraeorum, & Colossensium; sed Sc ad singuistos etiam, ut ad Timotheum, ad quem ante quoque ex Laodicaea Phrygiae Pacatianae scripserat, ad Philemonem ex uinculis scripsit, Enimuero cum liber esset antea quoque eodem munere functus est, ne deesset gregi Domini. Et ad Corinthios quidem ante secundum suum in Graeciam aduentum ex Epheso scripsit, praemissis quibus, dam in Achaiam quos ipse mox per Macedoniam erat secuturus. Deinde scripsit iterum, quum relicta Corintho & Macedonia iam tertium peragrata Philippos redhsset, mox inde in Asiam soluturus, nec rediturus. Quorum itinerum Lucas capite XIX. 8c XX. Acto rum meminit. Pari modo & Thessalonicenses co latus, cum ageret Athenis, binis literis suam illis mentem aperuit, quum id temporis coram agendi facultas ei negaretur. Ex Nicopoli autem,quae in Epiis ro est, iam antea Titum suum in Creta relictum,quid facto opus esset admonuerat. Atque haec quidem omnia seruus ille seruorum Christi liber adhuc,caeterum in aestu, frigore, nuditate, fame, interim Sc uirogis caesus, & tumultibus agitatus, emissus 8c elapsus: breuiter,peris petuo uitae periculo comitatus agebat, palam testatus quod interim docebat, Eam uirtutem quae ex fide est, infirmitate perfici. Notius uero qukn indicari multis opus sit de Petro & Paulo columnis Eccleissiarum Romae supplicium sumptum, atque illum quidem cruci assiis xum , hunc honestiori mortis genere,quoniam ciuium Romanorum
esset, securi percussum. Nec est quod equidem sciam) ab historicis proditum, quod ulli ante illos propter Christum Rornete interierint.
Tiberium enim, cuius tempore nomen Christianum in staculum in troiuit, accusatoribus Christianorum periculum interminatum fuisisse Tertullianus scribit . Fortasse Caligulae pro animi malignitate furor non defuisset, sed annis paucis imperio praefuit . Claudius inisgenii natura placidi Sc tranquilli, ob exortum religionis dissidium urbe tantia Iudaeos pepulit, nec atrocius saeui jsse legitur. Nero igitur suam urbem Christiano primum sanguine polluit, parum enim uideae batur Senecam 8c alios bene meritos mori iussisse, nisi crudelitatem suam grauaret etia impietate. Quam deinde secuti pleriq; imperato
103쪽
ITA L I A. 37res,ad usque Constantini magni tempora,hoc est,ducentis quinquaoginta amplius annis Christi fideles per atrocissima edicta proposita
non in urbe solum, cuius eo tempore pientissimi pastores erant, uorumetiam in prouin s omnibus ingenti clade,praeterea nullo no suppliciorum ac poenarum genere afflixerunt.Leuiculum tum erat & tois terabile infamia notari, damnari in metallum, & ad bestias, cum quiuihus & Paulus in harena conflixit,item rebus omnibus spoliari,in exialium mitti,deportari in insulas,in uinculis teneri,oculo effosso,popliate succiso,mutilari:atrocius saeuiebatur,& myriades interim seruorum Christi trucidabantur,neque aut ordini ulli,aut sexui,aut artati parceabatur. Nam martyria prope omnia quae toto orbe celeberrima sunt,& ueterum annalium memoria recoluntur, imprjs illis urbis Romae monarchis accepta referimus. Porro ne a Constantino quidem usque in Hieronymi & Augustini tempora res nostrae admodum tutae aut
tranquillae fuerunt. Animi principum uari j 8c ancipites,multis modisturbarunt ecclesias: sed & Arriana factio, quam Caesarum maxime fauor exasperabat ipso Constantino demum Arriano) praecipuarum
ecclesiarum Episcopos, Apostolicae regulae unice amanteS,non uexamuit modo uinculis & exili js, sed prorsus etiam ceu haereticos quibus tamen cum haereticis 8 Apostolicae doctrinae hostibus bellum erat extinxit, ut Profecto no alia magis caussa tantae potentiae defectio de
qua praedixit Apostolus) accidisse uideatur, quam quod post orbenet
terrarum tot cladibus iniurhssp afflictum, demum etiam Gygantum more coelo bellum indicere, & contra Christum Dominum arma suis mere Roma fuerit ausa. Postremo ne a Christianis quidem principibus subernata, diu incolumis mansit, quae res tamen ad publicam orabis A societatem & tranquillitatem mire facere potuisset, sed impleri scripturas & desectione ingruere oportuit, ut & reliqua quae postreo mis temporibus illae ipsa peccatis nostris interminatae sunt,suo ordiane sequeretur. Et de ea quide hactenus: nunc reliqua loca ad Varum usque paucis indicanda.Trans Tiberim in occasum, oram legetibus ager Viterbiensis occurrit,in quo ueteres quonda populi Falisci: deo inde Hetruscorum in quo Volaterrani. Et Senensis hodie regio, opopidum intus Perusia uetus, & Arretium. Mox iuxta Arnum Fluenaetini,ubi hodie Florentia est, Arno amni imposita. Ab ea in Apoenianum recedens Pistorium etia Plinio memoratum. Inde intra Arnum N Aesarem amnes clarissimae urbes Pisa& Luca, neutra maritima. sed a littore Pisia remotior : inde ad Macram fluuium reliqua Heri truscorum loca uarie quondam habitata Plinio, qui Vmbros, Pelasingos, Lydos & Tyrrhenos a rege cognominatos unde & mari nomen) mox Thuscos tenuisse tradit. A Macra qui finis est Hetruriae
104쪽
o AFRICA. adusque Varum Ligures iacen quoru clarissima hodie urbs Genua cum portu memorabili. Varo autem apposita Ni ea est, quam haud longe dissiti Massilienses olim condidere,finis Italiae.
tequam de Aseica per partes dicerem,uisum est mihi e re suturu,si prius uniuersam deliniauero, quo deinde rectius par
tes,maxime aute quae altrinsecus in mediterraneum vergunt,
accipi 8c mandari memoriae possent. Igitur pars illa habitatae terrae, quam nos Asticam Graeci Libyam uocat,a Meridie & Austro minus explorata ueteribus fuit, partim quod uastissimis solitudinibus distincta, multis locis impermeabilis est:partim etia quod a paucis quorum
quide uetus extet memori magis circumnauigata creditur quam peris specta aut propius cognita,ut no iniuria illius partem ceu incognitam Cl. Ptolemaeus non admodu uetus author praeterieri nulla eius mentione prodita. Memoratur quide inter praecipuos ex ueteribus Hanno
Carthaginensiu dux,quu res Punicae florentissimae essent, a suis exploratum missus,& a Gadibus ad fine Arabiae circvuectus, nauigatione eam scripto prodidisse, uelut scribit Plinius. Et post eu,Eudoxu quendam,Ptolemaeu Latyrum rege Alexadriae profugiente, sinu Arabico egressiim per hoc pelagus quo omnis Astica ambitur Gades usin peris uectu esse,ex Nepotis authoritate Pomponius libro II 1 tradit.Ante 8c Polybius Annalium scripto quum a Scipione Aemiliano tum in Asica agenti classem accepisset scrutassi gratia,magna occidui littoris partem legit. Quoru omniu fidem redimit reces experietia uastissimae nauigationis,qua principes Lusitani ex India quotannis omne genus aromatica & merces Vlysipponem reportat,tota semel quanta quanta est Aseica circumnauisata,& ad fauces ferme usin Arabici sinus explorato littore,ut uel hac a parte auaritiae 3c luxui,magnis alioqui reru humanarum pestibus, gratia aliquam deberi fateamur,quod illam orbis
partem tot saeculis intacta nobis reclusere, & nutante ueteris historiar fidem toties repetito testimonio ab omni erroris suspicione liberarui. Ergo tribus a partibus,Oriente,Meridie & Occasu,Oceano Aethio pico, 8c ubi in Hispania & fretu reclinat etia Atlantico cognominato, Akica claudit, parte quae in Septentrione spectat, mediterraneo mari
excepta. Sed 8c Nilo qua in Aequinoctialem ortu patescit,ab Asia &Aethiopicis getibus iuxta sinum Arabicu positis finitur.Breuior quiadem hac parte quam Europa, uerum in Meridiem recedes ita Iata,ut ne coferri quide ei ullo modo Europa possit. Quippe quae ex recenti obseruatione latitudinis tantum ultra tropicum parallelum Capricorni
105쪽
AFRICA. ni egrediatur, quantum intimus Adriatici sinus angulus a Solstitiali circulo Cancri discedit. Neque de hoc dubitandu eu e arbitrosiquum cognitio latitudinis terrae marisue tam facilis & obuia in omni loco existat. Quanquam autem ad hunc modum patet Libya, & ingenti
procursu terraru gentes Plurimas sustinet, tamen omnium terra aritium minime est pro magnitudine sua habitatione Dequens: &non paucis in locis qui habitat, praeter estigiem & linguam nil habet quod
hominem exprimat, adeo agresti & inculto uitae genere degitur. Constat sane sabulosam eam undiquacp esse, maiorem V eius partem intra solis tropicos contineri,qua uel sola caussa squalere tot locis & deseris ta esse creditur. Neque alia orbis pars est, quae hominum commertia minus serat,& longius alicubi summoueat. A quibus incomodis mais xime aliena Europa,etiam si impar magnitudine,Dequentia tamen Sccoitu mortalium ipsam etiam Asiam uincit, quae quidem tametsi lonisge est cultior Africa, tamen & ipsa multis locis desertior uidetur, nissquod re ipsa uasta magis quam deserta alicubi cultorem no habet, cui tamen sui potiundi copiam facere uideri possit. A qua benignitate in tantum abest Libyae tellus,ut plurimis in locis eius si maxime uelis 8ccupias nulla prorsus occasio figendarum 'sedium sese ossierat. Cuius rei plures caussae sunt, sed praecipue aquarum inopia, solum puluere
ceu cinere inane & flaccidum, moles arenarum periculosae, quae dum uentis agitantur Perinde ato in pelago procellae,fluctuant. Postremo malefici generis bestiarum quo maxime malo Alaica uexatur tantus prouentus, ut alicubi ne sertilis quidem ager prae illis coli aut habitari queat,alicubi aegre,nec nisi ocreatis arare aut colere,atque hoc uel solo praesidio serpentum morsus eludere liceat. Qua uel praecipua caussauerisimile est Cervos Asticam non gignere, quoniam hoc animal serispentes extreme odiat. Plinius author est libro decimo,maiorem paristem animalium in Africa aestate non bibere ob imbrium penuriam,S si quibus captis aqua praebeatur ad potum statim ea mori, mirifica prosecto naturae prouidentia, hac a parte ceu munere quodam peis nuriam sarciente,ut teneri interim terrae queant. Quod ad arenosa illa inuolucra attinet, Pereleganter exposuit Iulius Solinus testatus etiam in terris Syrtes esse, nihil minus illis quas procellae conuerrunt in peis lago, funestas. Refert enim libro ultimo Strabo Cambysis exercitum in Aethiopia arenis uento agitatis periclitatum esse. Et Herodotus Psyllos ueterem in Aseica gentem, in Austrum proaressos cumulis arenarum opertos Perihme tradit. Neque est ut ceu indignam fide hiis storiam suspicemusicum nostri plerunque in hyeme similia patiantura nivibus,ubi densas & recenti a casu uolubiles eas Septentrio exagiistat.Nunc ut quam distuictissime situs Libyae accipiatur, animaduerin
106쪽
M AEFRI A. tendum ab occasu eam in ortum Atlante monte in duo primum Iatera diuidi, quorum alterum in Notum, ut dixi, excurrit,alterum breis uiori spacto in mare Mediterraneu desinit. Quicquid ultra eum Meriis diem uersus iacet,uno nomine Aethiopicis gentibus tribuitur. Quod citra in Boream vergit, commodius iam Sc agro sertiliore habitatur. ante in regna, paulo mox a Romanis eam Partem occupantibus,inprouincias distinctu:cuius potissimum nominasinat,ab occasu Mauri nia,hinc umidia,deinde quae proprie Astica,demum Cyrenaica regio, de quibus insea singillatim dicemus. Atlas ipse immanibus,&supra quam facile credi possit altis iugis extollitur,ab occasu exortus ibi Sc Atlantico Oceano nomen imponit, inde perpetuo dorso uarie sexus in ortum & Nilum egreditur,qua* Aegyptum ab Aethiopia
dirimit, Erythrarum etiam mare attingit, & nunc in Boream,nuncin Austrum excurres hinc inde innumeras gentes disterminat,breuiter hoc sibi regnum in Aseica uen dicat, quod in Asia Taurus, in Europa Alpes possident. Suetonius Paulinus quem consulem Plinius uidit primus Romanorum ducum eum montem spacio aliquot milium exansgressus,inter caetera prodidit Atlantis uerticem altis etiam ars ais te nivibus operiri, manifesto altitudinis argumento. Iuxta quem qui ab Austrino latere propius adhabitat Aethiopes,magis mansueti culti ν, nec tam sunt colorati quam interiores. Et ad occasum quidem Cceano proximi Hesperss dicti uarhs gentibus disti lagutitur,sed praeis opue tamen Terotae, Perorsi, Berint, ob seequentem Elephantorum uenationem ebore abundantes, praeterea Nigritae 8c Getuli,qui in litis ore purpuram 8c muricem capiunt omnium ad tingendum est cacissimum Pomponio. Contra uero in ortum solis expositi, qui Aethiois pes sub Aegypto cognominantur,longe omniu terrarum Aethiopiae Dequentissima S cultissima parte colunt eam enim Nilus quotannis
quemadmodu & Aegyptum irrigat. Mela scribit plus auri apud hos esse quam apud Persas, atq; ea de re ut semper pretiosiora existimanis
tur quae rariora) aere ceu auro apud eos exornantur,auro uincula soritium fabricat. Sed & oppidis plurimis & regno etiam quod &Aegypto imperauit quondam illustres fuerui. Nec esse ulla in parte Africarseequentiorem elephantorum uenationem oppida aliquot testantur,
quibus inde imposita sunt nomina. Supra illos seri iam & agrestes Trogloditae,ideo specus pro domibus emodiunt, quod illos aestiuus
ardor minus penetret, ac terris receptus aer minus ferueat. Vicini illissant Ichthyophagi qui piscibus, & Antrhopophagi,qui carne humana uescuntur inter quos Graeci 8c Ophiophagos nominant,quod serpentibus uesti huic genti uulgare sit. Neque fabulosa in totum uideri debent,quae de his gentibus ueteres prodidere, nam ut Graecorum in mentiendo
107쪽
mentiendo leuitatem sinamus,fatis constat Aethiopiam a Ptoleniceo Philadelpho rerum insignium diligentissimo scrutatore,cui. ad eam rem neque opeS neque homines Rex enim Aegypti suit) desuerunt. excussam esse. Deinde & Romanis armis tepore Augusti duce P. Pe tronio equestris ordinis praefecto Aegypti exploratam. Postremo Sca Nerone artate Plinii,quum Aethiopicum bellu cogitaret, militibus Praetorianis cum tribuno ad explorandum missis lustratam. Super omnes autem Iubae Mauritaniae regis in hisce locis perquirendis anae notandis singularis diligentia extitit.Iam & negotiatoribus nostris proXimis annis explorata quaedam magna fide reseruntur. Esse uidelicet alicubi Aethiopes nudos & inermes,quos Gamphas antes Pomponius uocari ait, armorum omnium ignaros,nec uitare tela peritos nec iacere,& obuios fugere consuetos. Contra alios arcus gerere, & ex pioscium ossibus telorum uenabula conficere tanta duricie,ut non minus saucient quam si ex aere ferrove essent : eum uero morem Insularibus Atlantici propemodum peculiarem esse, neque alio magis armorum
penere uti. Alicubi & Antropophagos feris moribus,nec ullo cultu,sid & promiscua connubia audiri,quod de Garamantibus ueteres res tulerunt, aliaq3 id genus compluscula memorant, quae dies ipsa cura principum 8c diuturniore cum illis gentibus commertio hauddubie clariora certiora* essiciet. Demonstrosis hominum sermig, & quod quida lingua,alii labris careant,multis pro eloquio nutus sitipraeterea
homines reperiri quibus unus tantum in fronte oculus, rursum quiabus nullum caput, sed in peetore oculi existant,nondum audio comis pertum, quanquam freques est illorum apud idoneos scriptores meritio: ut interim tutissimum sit Augustinum sequi in Africa natum 8c mortuum,qui libro de Ciuitate Dei octauo monstrosas gentes nullas esse existimat,aut si sint,homines non esse,aut ex Adam ortos si homines sint. Deus enim,inquit,creator omnium,qui ubi & quando creari quid oporteat uel oportuerit ipse nouit, sciens uniuersitatis pulchritudinem,quarurn partium uel similitudine uel dissimilitudine contexat Inter illas autem Orientis & Occidentis Aethiopes, intermedia loca
aut exusta sunt aut arenis obducta,aut infesta serpetibus,Pomponio Plinius tradit, inopia aquaru fieri ut ad paucos amnes animalia innuis mera congregentur, inter quae quum uarie sceminis cuiusque generis mares aut ui aut uoluptate misceantur, multiformes inde partus corio stare. Vnde uulgare Graecis dicitum manauerit, Semper aliquid noui Africam ast erre. Profecto gratia aliquam illi regioni uarietas animaritium conciliaret, etiam monstrosa, si ex illis nulla noxia aederentur,&isto malo in totum Africa careret. At uero δέ basiliscum gignit,& Caroblepam,no grandes bestias, quae tamen uisu hominem interimant.
108쪽
ε1 MAUR IT ANI A. Paruum animales Scorpius, sed quo in Libya nihiI nocentius reportatur,ut taceam quantum ab anguibus mali iter agentibus,quantum
a leonibus,pardis, Zc aths id genus seris animalibus, quorum Plinius S Solinus meminerunt, periculi immineat. Salustius certe grauis a thor plures mortaliu in Aseica besths quam morbis interire scriptum reliquit. Atque haec quidem generatim de Africa.
Vnc eius lateris quod citra Atlantem est,partes, ut ante a nobis enumeratae sunt,resumemus.Prima 8c maxime occidua - Mauritania,a Mauris uetusta gente nominata : ab ortu Malucha celeberrimo amne terminaturiqua longissime abit in Austrum Atlante monte, cuius ante meminimus, excipitur: inter quem & frotum Herculeum latissimo littore pelago in Occasum obuersa,frequentibus sinibus & promontorqs distinguitur. Nusquam autem sertilior aut cultior quam a freto & littoribus illis quae mare Ibericum a Septentrione alluir, quanquam 8c opposito in littore Oceani foecundi soli Scuinetis maxime fertilis existat. Amnes habet nauigabiles: 8c praeter Atlantem septem montibus attollitur, qui continenter & quasi de inisdustria in ordinem expositi ob numerum septem, ob similitudinem
Fratres uocantur,sicut Pomponius proxime Mauritaniam natus,tr
dit. Fretum Gaditanum cognominatum illo loco duas orbis partes. Aseicam scilicet & Europam disterminat duodecim milibus passuum longitudine: nusquam interim latius decem milibus passuum: inter Mellariam autem Bethicae,&Mauritaniae promontorium quod Alisbum dicitur,non amplius quinq; milium passuum latum,ex Graculariuxta geniti authoritate Plinius assteritan ea duo promontoria sunt e regione posita,quorum quod Africae est Abyla, quod Europae Calpe
dicitur. Porro ea montium sorina esst, ut conarsisse aliquando, uideri Possit,atque inde uulgo persuasum Herculem montem per disse &Oceanum terris immisisse,ob quarum rerum memoriam ipsos monistes indigenae Herculis columnas dixerint. Haec esst Mauritania cuius Bochus ille rex fuit,qui in Iugurthino bello tam uarius & uersutus,deamum Iugurthae prodendi magna causi a suit, a quo Bochiana dicta reis gionis pars qua in ortum,quemadmodum pariter regio nomine Bogudiana extima, quae in Atlanticum 8c occasum vergit, antea Sitiis
phensis ab oppido Sitiphi, post autem Tingitana ab perueteri oppiae do Tingi appellata quum prouincia esse coepit, quod sub Caio Callis gula fastum est sicut 8c Bochiana mox Caesariensis dicta diu enim reaegum nomina obtinuisse Mauritaniam etiam Plinius author est Opis
109쪽
NUMIDIA.pida habere compluscula dicitur, sed parua,inter quae 8c Coloniae suerunt ab Augusto & Claudio Caesare aliquando mutatis itidem nomimbus deductae. Plinius tradit libro quinto,populorum Africae oppiodorum nomina iret maxime ineffabilia esse, praeter quam ipsorum linguis:& alias castella ferme inhabitare ait. Sed in Oceani littore praecipua quondam Iulia Constatia, Augusti colonia, in qua Honoratus ille epticopus fuit qui ad Arcadium quendam exulem epistolam de rebus aduersis pro Christo ferendis hortatoriam scripsit,authore Genaenadio. Hodie pars huius quae freto est proxima,regibus Hispanis pa,
ret,interiora Saraceni tenet, quorum ditionis est serme reliqua omnis huius littoris Africa. Non tacendum autem hoc loco Mauritaniam aetate Augustini, S ante eum Cypriani celeberrimas ecclesias pios
& eruditos uiros episcopos habuisse, id quod non uno in loco innuit Augustinus. Habet adhuc quosda tractus ille Bethicae proximus : 8c est uerisimile ali js itidem locis Asticae Christianum nomen non proribus interiisse.
Mulucta ad Ampsagam usque fluuium Numidia exteditur, Pomponio. Plinius & Ptolemaeus eum tractum prouinciae Caesariensi tribuerunt, & ille supra Ampsagam Numidiae loca censet,quae in minori Aisica Mesa statui nullo sane errore,cum in locorumgentiumq3 8c amnium descriptione illis coueniat,dimesione finium qui saepissime uariano tantum diuersis: nobis Pomponium sequi placuit, ueteres maxime limites indicantem, qui postmodum redactis in prouincias terris illis confusi fuerint. Nomen regioni a Numidis datum,quos & Nomodas dictos Plinius ait, a permutandis papilionibus,mapalia sua, hoc est, domus plaustris circumseretes,quod eleganter Silius reddidit libro tertio, ulla domus,plaustris habitant,migrare per arua
Mos,atque errantes circumvectare Penates
Horum pars Massyli, qui & Massesyli dicti, equorum nobilitate meis morati . Inter oppida autem praecipue sunt celebria Cirta opulenistissima quondam, & duorum regum Syphacis 8c Iubae, ut Mela trais dit domus: quorum prior tertio bello Punico a Scipione captus,& si Polybio credimus in triumpho ductus,alter in Caesaris Dictatoris bello ciuili, quia se partibus socium praebuisset,extinctus est. Strabo libro ultimo tradit, Cirtam postea Micypsae Masinissar filii opera maesxime munitam & frequentem factam esse. Est & Arsenaria,& Carteiana illa quae Uictorem episcopum habuit, qui librum contra Arriais nos scriptum Genserico Vuandalorum regi porrexit. Vuandali enim
110쪽
ut & hoc obiter indicemus) ab ultimis Germaniae finibus egressi,
cum Gratiano imperante primum in Gallias uenissent, mox paulo Pyreneo superato Hispaniam ingressi,prouinciam Bethicam occupas runt,ex qua non multo post diui Augustini aetate, angusths Gadita, nis superatis rege Genserico celebri 8c rei militaris maxime perito uiaero, circiter annum salutis CCCC XXX L in Mauritaniam traiece runt, atque inde in reliquas prouincias penetrates,optimis & Kequentissimis locis eius tractus sunt potiti Quin & Carthaginem ceperunt, di cum armis pelli non possent, pacis eos conditionibus imperatores mitigarunt,qua re uoti compotes facti, Asticam non minus septuagintaquatuor annis tenuere. Tantu iam olim robur Germanicarum gentiumsuit. Ex maritimis oppidis maxime clarum fuit Iol ante dictum, postea coloniae iure a Claudio Caesare donata eiusdem iussu deductis ueteranis Caesarea uocata est,unde prouinciae Caesariensi nomen. Augustus eam urbem Iubae Ptolemaei patri, cuius de Libycis rebus historia extitit,donauit. Supra Caesaream Icosium est, a Vespasiano coIoinniae iure donatum, Solinus a uiginti Herculis comitibus conditum,&ea caussa Icosium dictum autumat. Amnes praeter Ampsagam Numidiae praecipui Sardabale, Ancus, Nabar, Pomponio. Plinius alios quo enumerat libro quinto, caeterum duriusculis N e Barbaro de flexis nominibus, antea praefatus uix ea effabilia esse, praeter quam ipsorum linguis. Quod ipsum Hermolaus confirmans, Barbara loαcorum uocabula ait non modo inepta dc aspera, sed etia ineloquibilia esse, nec semper eodem sono utraque lingua emeret consueuisse. on tacendum hanc esse Numidiam, quam Donatus haereticus Constate 8c Constantino imperantibus grauissime perculit, tanta dissensione
excitata, ut a uerbis ad uerbera etiam atque arma deueniretur. Doceis
hal ille,se suosq3 Ecclesiae Catholicae communione contineri,reliquos omnes extra Ecclesiam esse. Praeterea nugabatur, a caeteris in persecuistione scripturas Ethnicis traditas, soliq3 sibi iustitiam uanissima iactaistione arrogabat, reliquis omnibus ecclesiis ad eum sere modum conis
temptis,quo hodie Catabaptistaru conciliabula solent quibus 8c ipsis nihil recte fit nisi quod ipsi faciunt. Haec uesania cum Augustini temis
Poribus maxime gramaretur,& essent ex nostris, qui tolledos de meis dio Donatianos putaret, nec magistratus inhortari,nec principes imis
plorare desisterent,uir ille doctissimus, & inter Africae totius Episco. Pos summa authoritate praeditus, ne quid praeseactius indigniusve
ut fit plerunque contentionis ardore Catholici praesumerent,rie ue illorum precibus excitati principes,seuerius quam par esset in Donatiastas animaduerterent, ad scribendum appulit animum, ratus hoc suo
consilio, quod Christiana Sc moderatione dc innocentia maxime dirignum