Apologia dictorum Aristotelis de Calido Innato. Adversus Galenum. Caesaris Cremonini centensis in Scola patavina Phylosophi Priame Sedis

21쪽

oportet explicare . quomod o particulariter vita dicaturposita in calido, & in humidos cum tamen calidum, & humidu sint etiam in alijsmistis, quae vitam non habent. Ad memoriam reuocat e d ictu in superius,quod humidum a s ociatur calido pro continentia, quam debet facere cali. dum; humidum enim est veluti glutem, quo ligantur partes. Quare calidum per humidum melius, & facilius potest facere continentiam, hoc solum est in miliis, qui aut dictu fuit, nihil aliud

debet facere calidum in mistis, quam continere. In animatis modo habet aliud opus, ut vidistis. Istud autem opus, uniuersaliter loquendo, est agero ad vitam animati s agitur au te adhoc primo per nutritionem is abolita enim nutritione,

actum est de vita animati. Quare calidu ad altilusium sibi inanimatis humidum adiungit , debet enim fieri conseruatio animati per nutritio nem Nutritio fit per concoctionem alimenti. Et concoctio alimeti, qui te facit ad nutri tionem, est praecipue elixatio, quae elixatio fit per calidum,& humidum. Et primae partes, quae sunt nutriendae in animali, talis autem est caro habent hoc temperamentum, ut calidae sint &humidae, In

alijs siccioribus sit concoctio per calidum, &h midum, licet minus humidum, quod etiam h midum facit ad faciliore receptionem, &ad me liorem

22쪽

dum humidum , quod vocant radicate propter huiuscemodi usium, praeter continentiam CCmmunem etiam mistis inanimatis. vita vero dicitur recte posita in calido , & humido, quod Msensu videmus, quia senes ad mortem tendente Sfrigidi sunt,&sicci . De re igitur nullum est dubium. Ratio vero, cur dicatur vita esse in calido,&humido, si etiam in his, quae non habent vita, est tamen calidum,& humidum, satis habetur ex superioribus, quia ad cal idum , & humidum, in quo consistit vita, requiruntur il operationes, quae superius sunt dictae, quas non potest habere calidum in corpore similari ; requiritur enim diuersitas partium propter diuersitatem actionis,

quae requiritur ad complementum talium ope rationum. Exemplo: Debet cibus couerti in carnem, requiritur multiplex actio, quae Varias par tes diuersorum temperamentor u requirit. Ventriculus facit unam coctionem Hepar ulteriorem, Cor exactam, in ii e au tem ad parte s d i st risuitur nutrimentum, quod debet partibus assimilari per actionem proprij caloris. Tertium unum est considerandum, qu bd calor tempera menti in animatis est varius in varijs partibus varie temperatis, cum tamen animatum stunia, oportet huic calori attribuere aliquam unitate,

23쪽

&ideo oportuit in persectis animalibus ades cor, quod sua actione sanguinem, S spiritu faciat, quos transmittat ad partes ratione usus, didicendus erip.

Datur unum calidum commune, quod est fons inpris. cipium totius caliditatis. Et hoc est positum in corde in perfectis animalibus ..Ariae partes, quae fuere requisitae ad Ani

mal conlii tuendum etiam materialiter, quatenus sci licet corporeae sunt, simul Connectuntur, quod requirit animalis unitas, habent postea etiam pleniorem coniunctionem sub forma , quae est anima, cuius quidem anim cum praecipuum instrumentum sit calor, oportuit etiam uniri Calores Varios variorum temperamentorum in varin partibus, ratione unius communis caloris , qui e siet tamquam fons caliditatis in respectu ad alios calores; ideo natura constituit cor tamquam praecipuum membrum, & caloris fontem, & providit , ut ab ipsio derivo retur calor per totum dissuli dedus quia fit per spiritus.&sanguinem, quia corde ad omnes partes transmittuntur. Iste autem calor sic

24쪽

per spiritus, & sanguinem transmittendus est

generatus ex ciborum transmutatione a calido temperamenti eiusdem cordis. V nde sicuti tem peramentum illud , cum sit temperamentum principis, habet ueluti communem proportionem ad omnia temperameta quatenus sunt vitalia , ita calor 1ste sic generatus ab hoc pri mo temperamento habet proportionem ad omnia temperamenta calorum in omnibus partibus, prout etiam illi sunt calores de seruieres ad opera vitae. Iste vero calor sic participatus habet vim excitandi, vivificandi,& uendi Omnes partium calores ea ratione, qua Omne principium habet facultatem ad Omnia principiat conseruanda,&perficienda. Quare hic non est diuersus calor; nam similiter est produci us a calore temperamenti ipsius principii, qui quidem calor, ut dixi, fuit necessarius ad illud perficiendum, quod proposuimus. Quoniam vero sunt varia temperamenta , & ideo debuit ipse varie applicari pro illorum fomentis, ideo facta sunt a natura aliqua instrumenta ipsi cordi ad id prς-

standum, veluti factum est cerebrum ad refrigerationem pro sensione . Omnino aurem princi pium est virtute rotu, & principium est huius modi natu rete, ut quadret, & conueniat Omni

bus principiatis secundum conuenientiam in il l D lis

25쪽

lis requisitam. Vnde ille calor est sic ad vitatilate peratus, Ut facile accoli rodetur cuicunq; ten

peramento ad vitam facto. Vnde recipitur in Partes secund um modum, & rationem recipiendi allis conuenientem. Haec enim est propria i lius natura , ut taliter se habeat. Et praeterea tritum est illud, quod omne, quod recipicitur, recipi citur per modum recipientis. Vnde varijs partibus recipientibus iste calor varie aptatus, prout ille partes requirunt. Hunc vocat Medici

cat orem influentem. Nos non curam VS de Vocabulo, & de appellatione, modo res uatelligaturi quae forte non est aliter intelligenda, quam m0do praesi sto. Dicet aliquis. Ista temperamenta varia, & ista opera calloris,& anime, diuersa sunt etiam in plantis,& in insectis, & omnino in ani. malis, quae Cor non habent. Quomodo igitur

se habet in illis, id quod attinet ad varias Operartiones, &ad unionem mustorum Calorum diuersorum temperamentorum i ibi no est cor, quod

statuimus esse talium principium Z Hic oportet accipere doctrinam, quam habet Aristoteles in libro de Respiratione , quae est doctrioa certissima, cu sit conformis sensatis. Inquit Aristoteles Respiratio est ad refrigeradii principm, quia calor requirit tale refrigeratione. Vnde ubi cum φhabeatur refrigeratiociuς praesertim est nece a

26쪽

ria ob nutritiuam, non erit necessaria ulla respiratio, modo per aliam viam refrigeratio possit haberi, quia respiratio non est necessaria, ut respiratio, est necessaria, ut refrigerans. Si ergo alia via habeatur refrigerium,frustra erit respiratio.

Habetur autem ex continente, &ex ipso nutrimento. Satis Plantae refrigerantur nutrimento, quod assumunt ex aqua, & terra; satis etiam ex ambie late Pisces non respirant; satis etiam,& ipsi ex hoc habent refrigeriu, dum vivunt in aqua, Similiter insecta,& aere,& nutrimento suffc1enter habent refrigerium. Sic igitur in nostro hocptbposito fuit necessariu cor in animalibus lyerfectis,& cor faciens operatione, quam diximuS, quia animalia perfecta sunt multum dissimila ria, & organigata, &habent multam Varietate partium, & temperamentorum. Plantae, & Ani

per totum eiusdem temperamenti,licet cum at qua varietate. V nde pro praestando eo, quod praestat cor in perfectis, sussicit cotinuatio ipso rum cum ea parte, quae est in illis proportionaliscordis, est alite illa in Plantis, aqua mittuntur radices ad trahendum alimentum.Et tanto magis

hoc sufficit, quia illa pars proportionalis Cordi est ut plurimu veluti ad generata omnibuS partibus , vel pluribus, & per totum diffusi. Sic vi-D , demus

27쪽

28 demus surculos Plantae acceptos,in terrae impositos mittere radices, & nouam Plantam germinare, quod non esset , nisi etiam per ramos esset

diffusa quomodocumque pars illa principalis,

qua dicitur subire proportione Cordis. Idem uidemus in animalibus insectis, quae si1 dividantur, partes tamen aliquandiu sentiunt, & mouenturn non possunt autem uiuere, ut Plantae, & partes Plantarum propter defectum instrumentorum.

Sic igitur bene dictum est, quod de corde in perfectis animalibus est dictum. Adeo uerὁ necessarium est, calidum a principio profluens, ut sine illo alia calida in temperamentis partium, non possint obire sua opera, & hoc est naturale,& sensatum , quia a principio omnia dependent, & sine principio nullum principiatum, aut

operabitur, aut etiam erit. Sic cessante motu Cce.

D 'quod qui de Coelum per motum habet rati0nem essectivi ad omnia sublunaria, nullus erit motus, nulla effectio, nullum bonum in si ibi u-haribus. Sicut dicebat Plato. Si Deus, qui est omnium principium sese abdicet a Mundo, Mundus non erit, sed in chaos reuertetur, in illudens inordinatu, ex quo idem Phylosophus dicit,

illum a Deo fuisse factum. Est hoc calidum in hemido fundatum, ut supra etiam diximus simpliciter de calido omnium temperamentorum.

Istud

28쪽

19 Istud autem humidum debet esse sic temperatu, ne sit congelabile, aut facile exsiccabile. Quare debet habere medietatem quandam inter aereum,& aqueum; humidum enim aqueum facile congelatur, ita ut Videamus Plantas, in quibus forte sit plurimum humidi aquei in hieme per ingentia frigora, congelari, Ut propemo dum faciunt flumina , & disrumpi, EM mori. Sed de hoc erit postea sermo, quando tractandum erit de Iuventute , Senectute , Vita , &

Morte.

DICTAT citidum innatum esse calidum temperamenti 'sumsecalidum elementi iterum probatur. Redditur ratio, quomodo si ante hac sententia fiant morsi , stes febres . Onfirmatio, quod calor innatus debeat

esse calor temperamenti, & calor elemetaris adhuc potest haberi ex istis. Primo no est dubium, quin omne minimum in corpore animato debeat participare calidum innatumsita ut calidum innatum debeat esse ubiquc. Et rati0elio, quia quodlibet minimum in corpo

29쪽

re animato vivit, & nutritur, nihil autem potest vivere,& nutriri sine hoc calido. Ratio itaque sc abitur, calidum in natum d ebet esse ubique

per totum corpus animatum, sicut nullum mi. nimiam eo destituatur. Sed solum calidum temperamenti potest esse huiusmodi. Quare calidutem peramenti erit calidum innatum, &nihil a liud poterit hoc esse, nisi calidum, quod est ex temperamento Minor propositio est clara, quia

ad temperamentum, &mistionem Concurrunt quata or elementa, quae per totum mistum secudum omne signum sensibile uniuntur sub forma, quae calido utitur ad continendam mistionem in alijs; in animatis vero etiam ad alia opera . Quod etiam istud calidum debeat esse cali aum elementare,satis est compertum, quia habet operationes calidi elementaris; etenim habet segregare etherogenea, & congregare homogenea pro facienda nutritione, quae sunt operationes calidi elementaris. Adiungite ulterius, quod istud calidum innatum debet habere contrarium , etenim quicquid fit per ipsum in corporibus animatis si per materialem, & naturalem actionem,&passionem . Modo aec bio talis,&passio requirunt contrat latarem , quia Unum debet trans mutari in aliud ,ut cibus in carnem, quod non potest fieri, nis pe r i m n ita ut alio n eis

30쪽

materiae de una in aliam formam,Hoc autem nopbtes esse nisi ratione contrarietatis . Omninosi consideremus omnia opera, qua prouent ut Incorporibus animatis a calido innato, non possunt esse opera, nisi caloris elementaris. Habea mus Vnum exemplum Sit Apostem a Calor debet agere ad illud euincendum non adiungamus nunc medica meta Calcar si fuerit fortis per se illud superabit,debet autem superare uota aliter, quam materiam concoquendo, ut possit illam expellere, ut postquam concoxerit, idem calor per seipsum disrumpet Apostema, & materiam foras mittet. Si quispiam est, qui possit dicere Aaec non esse opera caloris elementaris, δίcaloris contrarium habentis, poterit etiam dicere alia dissona cotra sensia &ad libitu. Cu igitur operationes appareat euideter caloris eleme taris, qui postea non est calor, nisi teperanienti, necessatium est dicere calorein natum, quo anima utitur ad conseruationem animati esse calorem temperamenti. Hic libet duo considerare,

quae simi liter hanc rem declarabunt. Vnum est, quomodo stante hac sententia, quam nos ponimus, fiant morbi, & febres praecipue. Alterum est , quod dicunt de actuandis medicamentis acalore propter expulsionem humorum febrem facientium. De utroque breuibus. Quantum