장음표시 사용
211쪽
xima quasionum necessariarum copiaJam ex ij quae ex conditione insunt,nonnunquam utiliter petuntur loci, Nisi parentes, prac optores, patroni sunt morosi di uiles, tyranni, an tum sit illis reuerentia, obedientia gratitudo praestandi quatenus. Atq; ita ex alijs conditionibus nultiplicantur quaestiones verum hoc postremum genus qukstionum, quod ex conditione nase
citur, per occupationem commode tractabitur. Ecce si has hypotheses ναλυτικωςretexueris, O διαιρετικως tractaueris, O Methodo confirmaueris confirmatoria, O exornauerisci non naconcio sed totquotsunt potheses, institui posse sunt Fateor non omnes locos communes praebera
tantam hποtbesumoluam, Attamen nullus entam ieiunus, qui aliquot saltem suppeditet, quas ea ratione, qua exposita ein, extruere oportet ex loco communi, quod vi dextre Ocias, pluri-inum iuvabit, si praedicabilium, praedicamentorum O propositionum doctrinam quam optime cognitum habea1.
Copios confirmatio constat probatio
num generibus, congeris,expositione argumentorum, confutatione sententi cum nostra pugnantis , de quibus ordine dicam.
212쪽
Pl ovo Tio Nu itaque genus tu Theologia In triplex Primum tutissimum en , cum ex pronunciatis scripturae clariso perspicuis , ducitur probatio. Ut parentis honoraudi sunt, quia quartum praeceptum clare per*icue sonat : Honora patrem tuum matrem tuam. Item, ex fide en iusticia, ct non ex operibus, quia erbum Domini sic pronunciat Statuim vi hominem iustificari me absq; peribus. Secundum genus ratiocinatio eII, quoties non ex claris dictis pronunciatur, sed eo igitur'ma immota consequentia Atque hoc genus duplex en Directum. obliquum. Directum quiadem, cum simpliciter prima conclusione quod probandum esct colligitur, quod genus sumitur locis inuentionis genere. pecie, desinitione,causis , destinatis O adiminis c. ut si quaeratur, an praeceptores bonorandi sint ex genere recte conclude: Omnessuperiores sunt honorandi,ergo praeceptores Obliquum ero non simpliciter concludit quod probandum proponitur, sed ex oppositio colligit absurdum,ex quo rursus destrui antecedens, quo destructo sequitur eritas op' positi visi Iuperiores nonsunt bonorandi, neq; parco
213쪽
e recte, ergo 1liciter, sed ex destruisitas op di, neq;
parentes honorandi sunt, Sed salpum hoc est, ergo illud Consequitur gitur superiores honorandos esse. Tertium genus en insimum, quando exemplis nitimur eorum testimoniis , qui in Ecclesia excelluisse identur, quod genuo instingitur, si superioribum probationibus destituitur. Proponamus est aliud eaemplum. Sit quaesio, utrum Christus sit Deus, Hoc primum probatur dicto su primo genere probationum Nam I. Iohannis . sic dicitur de Christo. Hi en erus Dei, ira aeterna. Secundo ratiocinatione. christus scit diuina opera propria potentia, christo tribuitur diuinus cultus, Ergo enicas. obliquo ductu. Si christus esset creatura tantum, maledictus esset omnis, qui in ipsum consideret. Sed iam Nerbum Dei pronunciat beatos qui in illum considunt, Ergo non creatura II, sed erus Deus. Tertio testimonium Ecclesiis, N:θmbolum Albana his omnium piorum consentientia suffragia, bristum Deum esse testantur. Porro luc nostra probationum distinctio nee ratione, nec exemplo caret. sti quidem bacen, Puicquid probatur,et improbatur in rebus sacri id necesseen, τ fiat Ne scripturae , et Ecclesiae testimonio. Si scriptura id si erit alias expresso verbo , nde primum genus nascitur,olia inclus uisiue implicite , idque velinthisi Tel in b3pothesi τη de secundum genus probatiovum sumitur Arsi Ecclesii tectimonio proba
214쪽
bationum genere, in suis scriptis,sum fuisse marinfestum est. Quod ex fide sit iusticia dicto probat cum inquit Iustus ex fide vivit Ratiocinatione e Si ex operibra su is tuta, brisus siustra mortum en Hinc nunc sequitur quod proposuit, ex de esse iusticiam. Exemplo credidit Abrabam Deo, et imputatum es ei ad iusticiam. Item, Nos in Christum credimus, tiostim caremur ex de Haec genera si late diffunduntur, maxima futura est probationum copia, sed adbia b dM,It tamen moditis, ne copia sit intempsi- Mai atq; ideo Iastidium pariat.
congeries hoc loco est, quando,propositioni loco communi probando subhciuntur praecipuorum argumentorum capiti, O quot in nums siculam congeruntur. Ut si haec propositio tractanda esset 'egi diuinae nemo suis viribus satisfacere potes: possent siequentia argumentorum capita,per congeriem in hune modum subiungi hoc enim experientia omnium hominum conuincit hoc saucia natura congemiscens agnoficit Hoc niuersa scriptura clamitatrio deniq;τictima fili Dei horrendis modis lacerati inpaributi crucis, comprobat. Hoc modo Cicero pro 'posι
215쪽
positioni subiungit argumentorum congeriem, quem in disponendis argumentia doctissimi quie;
imitari solent. Caeterum, tametsi Cicero interdum ab Nitim capit , expositionem argumentorum in congerie positorum incipit, cui primum subiungit, O postea pergit Us ad penultimum, quod
sit tractatione ultimum: tamen beologo. concio natori tutius es I, ordinem in congerie positum in expositione sequi.
Expositio en per quam argumentum propositum confirmaturi exornatur constat autem copiosissima expositio, propositione, ratione. ologia, exornationi conclusione Tropobtio ela, quae argumenti caput aliquod proponit, tanquam confirmationis propositionem vitio probat propossitionem, O baec talis esse debet visit minor silogismi Aetiologia rationis causam a dis, O talem esse conuenit, vi vel maior ollogismi, vel eiu3 probatiost, Atque ita expro- postione, ratione O tiologia tolluimus in- reger, sed ordine inuerso Tosi attologiam sequetur exornatio, quaesiumenta est a sententijs, comparatis , contrarlis smibus , exemplis. Postrema erit concluso , qua superiorum summam colligit, propositionem principalem concludit. Hac expositionis p ceptasunt, nec pu'snant
216쪽
188 I Rgnant quae dixi cum Porum sententia, quiseptem expolitionis partes numerarunt. Non enimen Nnum expoliti nus genvis, sed ego id antum de legi, quod aptissimum nouiti s concio natori brafore urbitrabar. Caterum Ni praecepta expolitionis intelligantur, num exemplum subi clam Proposui supra locum communem Legi diuinae nemo Juu λribas satisfacere poten Deinde huic loco qua- Ωιor probationum capita per congeriem ubicci, quorum primum fuit, quod experientia omnium hominum dierum esse conuincat. Hoc caput sit expolitionis propositio, in hunc modum : Experientia omnium hominum conuincit, neminem legi Dei satisfacere crasti Omnes enim homines in seipsis facile sentiunt, quam procul absint a legis Dei perfecta perpetua obedientia.
-tiologia o vident enim legem Dei unctam perfecte videndi regulam, O seipsos plane
prophanos natura , o imbecilles. Exornatio a sententia. Usque adeo erum en quo a Propheta clamitat, omnes iussi ius nostratis esse Neluti pannum menstruatae mulieri quae sententia quomodo const-τ t si experientia Nilius bominus sani diuersum esset experta Exornatio a comparatis. Quemadmodum enim arbor cuiuiradix en putridi venenato succo infecti, nunquam bructae nisi enenatos producit ita homo cuius cor peccati emno infectum existit, nequaquam qui prι
217쪽
u homo nequa quam 8 ECVNDVs. Igo
quam poten puram integram obedientiam practare lini Dei. Exornatio ab excmplis. J Annon hoc fatetur sanctu Abel in suo sacrisicio Profecto sic en, Nunquam enim Deis probas-Jet Abelis sacrificium, niser risum promissum Sanctus ille vir agnouisset eum, qui credentes iustificaret, O suum peccatum intellexisset, q/ιο se impediri nouit,ut non potuerit legi Dei sati D-cere. Namsi putauisset se legi Dei sutissicere posse, nunquam recte sacrisicasset, hoc eu, su-crifici declarussct promissum semen esse legis
completorem. Huc Dauid locuplet simus te stis adjciatur, qui ad Dominum clamans aperte fatetur, non iustificari in conspectu Dei ilum mortalium. Omnes enim declinasse O inutiles μ-ctos conqueritur oec conclusio. cum igitur Dauidem tes m habeamus cum peccati trus agnoscamus tuum legis puritatem, O immundule nostram contemplemur , qui quo nisi amens negabit be experiri suam in praestanda Obedientia legi Dei imbecillitatem , τ ita dicam ἀτεν In hoc exemplo Nicunque N dere en expolitionis tum quod si subim tractare instituissem, singulis partibus dilatatis et multiplicatis, integra oratio, Nelex hoc primo probationis capite fluxisset. Ad eundem modum re- siqua tria capita in congerie positi essent expedianda uinc non dificile iudicare possunt studiο- si adolescentes, buvis expolitionis essesummam τti i-
218쪽
I9 LIBER,τtilitatem. Quare operaprecium secturisunt, si visitum se in expositionis tractatione exerceant. Hinc enim eam facultatem consequentur, t posea inferiis negocijs ct sacris concionibus hae expositionis p cepta, et non cogitata dicenti-bis occurrant. D A CONFUTATIONE.
confutationis metbodus, qua constat propositione, sublatione, opposita propositione, O solutione supra en declarati exemplis id Irata. Quare hic tantum admonebo auditores de loco confutationis. Lotuis itaque proprius confutationi assignatur mox post confirmationem , quem tamen locum perpetuo non babet. Nam quotis alia sententia quam nostra, auditorum animos occupavit, Exoratam sumi poteIra confutatione quam legem non solum mistoteles O cicero, erum etiam Paulus secutus esVt in Epistola ad Romanos confirmaturum enim hanc propossitionem,cuod iusticia sit exside, primum consuta Gentium. Iudaeorum praeiudicia Gentium quidem, qua lege naturae se iustos putabant Iudaeorum vero, qui ex lege diuinita sibi traditu se iussos gloriabantur. Ex hac confutatione praeiudiciorum, dilabitur Taulvis in propositionem, quam repetit primum, O postea iustam confirmatio
219쪽
nem ei subiungit. Hoc Pauli exemplum sequendum iudico, quoties alia quam nosti a sententia
DIGREssIONJs praecepta ad quinque momenta reuocari possunt, O sunt locus,modas, materia, tempus O reditus a digressο- ne De loco hoc obsertiandam Ii,s od nigressio probatae alicui propolivioni subjci debeat. Importuna enim dires en quaesit re nondum confirmata. Modus talis adhibendus est, ne discentium mim riam interturbet molesta prolixitate. Infeliciter enim docent, qui neglecta doctriana, leuissima aliqua assecti iniuria, integras horas declamitant in unum atque alterum, quem offfendisse iudicant Materia digressionis ad exhor- rationes, consolationes ibiurgationes, sed non quasu , pertinet. Talis enim debet esse gregia onis materia, toonte'ideatur ere ex doctrina, non accersita aliunde Vis enim doctrinae viso naturae digregionis materiam rat, si rinon poten, t ad aedificationem ficiat. Hoc praeceptum ideo diligentius obseruandum oti, quia non raro ab inexercitatis contra illud peccatur, non sine verbi Dei iniuria, auditorum damno.Quarto loco tempus posui quod requirit necessa ri digressionem Luando enim auditores eladoctri/is
220쪽
doctrina abborrent et pigriores videntur, Nel pulsellanimes existunt, tum obiurgandi, excitandio consolandi sunt. Reditus a digressione sit non violentus, sed vel inis eius ita aptetur Nico eat cum ea parte orationis , nde digressum esu, quod feri vix poten , nise vis doctrinae di- pressionis materiam praeibuit, et aliquo schemare adbibito recurrat ad doctrinam cum primum Beatis Lutheri coepit indicare doctrinam Euangelse contra Tapalem tyrannidem, praerat acrioribus stimulis. Quare crebrior fuit in digressionibus quemadmodum in inius scriptis Nidere esa , vero cum dotirina firmataen, Oredditus en Ecclassis nostris tranquillior status, parcius istis acrioribus stimulis tendum est. Deinde quia neq; πο catio similis, neq; autο-ritas omnium par en cogitabunt nouiti conciο- natores sua modestiae se rarius extra metraeuagari citcrum sit uti horum praeceptorum de
Digre ione exempla requirat egit Epistolam ad
Hebraeos. Haec enim Nna ingentem exemplorum