장음표시 사용
81쪽
F ο κ M u L AE. Peire te appellat Mutinus , a sod Donatus suus servus volebat fugere Dras provinciam, aut unus latro, qui habebat sibi furata tanta mobilia, quae valebant fol. C. tu eum prehendis i. -- De torto. -- Si dixerit: comprehendi ego illum, sed f*gii: auret, sicut leae dicit. - Si discordia fuerit de rebus, quas secum portabat , de quanto manifestat , reddat ; &iuret, quod plus non fuerint. Petre te appellax Martinus, quod tu o ridisi Donatum suum servum. - Non occidi, quod per letem emendare debeam .
Petre te appestat IVDrrinus , quod tu polongasi ei reddere post terciam cout stacioneni Donatum suum servum, qui fugerat in cortem Regis, unde tu es Advo
Petre te appellat Martinus , quod tu re-c pisti in gratia Donatum tuum sei Num , qui fugerat in cortem Regis, sude est Advocatus , oe postea dedisti in eum studia fiam pro ipse cupa . Ad Legem CCLXXm.
cato , Martinus te appellat , quod tu prolongasti sbi reddere post tertiam ammonDiionem Anselmum suum servum , qui fusterat in Ecclesiam Sanmes Marii. Martine te appellat Petrus, qui est AD vocatus de parte Publica I), quod tu reo pisii in gratia Anselmum tuum serUum , qui fugit in Ecclesa Sancti e Mariae , postea dedipi in eum vindiectam pro ipsa
Et si actor istos XL. solidos retinuerit, poterit dominus Ecclesiae eum inde appel
Petre te appellat Ioha es, quod Donatus suus servus vagabatur intra proviu-ciam, ipse eum indenii, s servus fugit in cortem tuam, ipse eum apprehendii , tu tulisti eum Mi de nnauu Petre te appellat Martinus, quod rust-cisi scandalum in corte sua . - prehendi servum meum in corio tua I ted si aliud scandalum dicis me fecisse, in Ueme appellis. Ad Legem CCLXXXIL
Si quis in domum ) in cortem ali nam asto a j ingressus fuerit, XX. sol. illi componat, cujus cortis fuerit sive si propria, sive locata, sue gratis concessa secundum quosdam. Ad Legem CCLXXX
Petre re appellat Martinus, quod laui de inibris se adtinaverunt per concilium , oe super eum venerunt in vicum talem , tulerunt sbi unum mancipium de
manu , aut bovem , quem volebat tollers
de casa se sui servi I tu fui si in
capite cum illis, aut cucurrisi in ipsam so itionem ad malum facieudum. Peire te appellat Martinus, quod tu occidisi Donatum suum JerSum. - - Non occidi, quod per legem emendare debeam . Ad Logem CCCIV.
in acto illa. In his enim omnibus, tibi furtum committitur , pro culpo sit ut supra praecisimus. Ad Legem CCCH. LEL GLOssATA 3 ὶ . Si quis robur, aut cerrum, seu quercum, quae es modo a bisclum, quod eii se ha,
infra agrum alienum, aut in cultura, suciau lura, in cujus vicini inciderit, compOnat pro arbore tremisses duos. Nam si iterans homo propter utilitatem suam soris clausuram capellaverit, non sit culpabilis Et ita compρnantur infructuose .
Si quis olivam capellaverit, aut succri
i Adtocaius de parte Publica. Non uno hoc in loco innuitur ex Codice Veronensi per Advocatum fiscalem repetitas fuisse mulctas , quae ad Ecclesiam pertinebant. Revera lex ipsa eas ab Actore Regis exigendas esse de
3 ὶ Legem hanc, uti & seque luem hiqrelatam exscripsi propter glosias belle docen.
leS, quomodo componerentur caesoney arbo
rum tum culpabiliter factat, tum inculpabili
82쪽
derit , componat sol. III. Et ita fructum
Si vero Amicidium cum illis artuti feceris, non sit collega. Ad Logem CCCXX.
Si quis cervum domesticum, qui tempore suo rugire solet, fragiaverit fr) &c. Ad Legem CCCXXI.
VARIA LECTI Si quis cervum domesticum alienum,
quod non rugierit, in rigaυerit s a), M. ad Legem CCCXXXIL
Si quis praestitum, aut conductum
habuerit caballum &c. Ad Legem CCCXXXVL
Similiter do aliis bestiis, set animalibus.
Si quis alicui equo, s Gl alio animati ), aurem, aut oculum excusserit, aut aliquam laesionem corporis fecerit s quae
nunquam sanari potes ), recipiat ipsum, quod laesum factum est, & reddat ei se quido, idest simile. Similiter enim de
omnibus animalibus irrationabilibus inieruisti M.
GLOssA IN FINE LEGIS . Similiter de caeteris animalibus st. --
si tingobardus Longobardum appeli verit, quod suum caballum planaυerit, o ne averit, non secundum precium caballi, sed secundum quod appreciata fuerit emen datio , purificare se debet. Petre te appellat Martinus, quod plagasi unum suum caballum. - Si dixerit, quod plagavit; recipiat ad sanandum . Si caballus sanus factus est, antequam appellatio fiat, nihil sit. Petre te appellat Martinus , quod tu plagasi unum suum caballum, Θ recepi iad fanandum . Modo es mortuus pro ipsa plaga Petre te appellat Martinus, quod ipse plagavit unum tuum caballium, se recepit ad sanandum; dedit tibi unum suum
caballum, unde tu faceres tuam voluntatem . Modo es sanus tuus caballus , vult quod des sibi suum, reciFias tuum . . Meum recipio, sed tuum non dabo, quia mortuus est. - -Iuret, quod . per suam neglegentiam mortuus non sit.
. Furti poena sit culpabilis, id si in acto gild , Ibi nonum, poeme feriatur ut
latro. Et ita de omnibus animalibus, s cundum quosdam . in Letoun CCCXLVII.
Non alia presen erit, sedci si ii suum fuisse, o si exsolutus a culpa furti, & reddat ipsum caballum proprio domino illaesum, s dominus caballi voluerit jusjurandum accipere I sin aliter per pugnam decernatur. J Si autem non pra sumpserit iurare, reddat eum in ahogild. Quia eum, postquam cognoverit quod suus non fuit, mox debuit proprio domino innotescere, Nam si eum, postquam cognovit, quod suus non fuit, ascenderit, sit culpabilis sol. II. ut supra aut in actogita. Ad L hem CCCXLVTIL
Nam sit ista neglexerit, & inventus fuerit, sibi nonum reddat s) &c.
F o R Μ U L AE . Petre te appellat Martinus, quod tu immensi unum suum caballum facientem damnum , s minasti ad clausuram . ..-- De
3 Praestitum. Glossa inter I. scidii et
Is. - Aut conductum. Glossia interi. scilicet, precis. Sed glossae hujusmodi gratis habeantur, non pretio; Cum omnes norintequam conduci pretio, praestari gratis.
Per tisiettectum stultorum . Vide globsam ad legem CCXXXV. sin Sibi nonum reddat. Paria leguntur
apud Heroldum; atque huic lectioni subnexae formillae aptamur. Lindenbrogius habet: sibi alierum similiter reddat; quod vel errore amanuensium inductum est. vel ex Iuris prudentia serius invecta inter Langobardos . Ad veristere non desino, veteres Langobardorum leges nos non habere genuinas; immo plera que corruptas videri, ut aptarentur institutis sequioribus aevis vigentibus.
83쪽
. -- Si dixerit: ecce caballus e dicat . - Ego te appello quod tu non minusti ante iudicem aut ante Gnventum. Aut probet, quod minaVit, aut emendet sibi nonum. -. Si dixerit: non misi neglegentiam ad minare: juret. Petra te appellat Martinus, quod tu inveni ii unum sutim caballum facientem damnum , O minasi ad clausuram. - Si dixerit: ego minavi ipsum caballum ante Comitem, mor Iuus es; aut ostendat signum de corio; aut 3 uret, quod non misit neglegentiam ad custodiendum; aut emendet sibi nonum. - Si monstravit signum de corio, et qui appellavit dixerit ' est hoc signum de meo caballo: iuret, quoὴ non alium caballum invenit,
nisi ipsum, unde hoc signum est. - Si dixerit, qui appellavit: tufecisti in ipsum caballum , plusquam in iuum proprium : j ret qui appellatus est , quod plus non fecit, quam in suum proprium. ret, quod non misit neglegentiam de minare ante Comitem, vel ante conventu
Petre te appellat Martinus, quod tu eras iterans, is unus caballus te secutus
suit, anis si ligamen, o tu eum Wndidisti. Ad Legem CC ILL
Petre te appellat Martinus, quod tu prebondisti unum suum cabalium. - Donatus perdidit unum suum Caballum, ,er rogavit me ut qua rerem, dictasit
signum I ο e o sperabam fuisse ipsum.
- Juret, sic t lex dicit. Petre te appellat Martinus, quod tu perdidisti unum tuum caballum, o rogasti Donatum , ut quaereret, dixisti sibi signum ET ipse prehendit unum suum caballum per errorem, dedit tibi, ium isti neglegentiam de minare ad Comitem.
Ad Legem CCCLI. Ad Logeni CCCLIV.
Petre te appellat Martinus, quod ipse minabat tuum peculium I, de suo dantio ad clausuram, Or ante, nisi ei. Petre te appellat Martinus, quod tu mianis si suum peculium de tuo danno ad clam suram , ipse voluit tibi dare pignus umistus siliquas Iu de emendare dannum,
er nolui ii accipere, sed tenuisi pecu imapud te una nocte. Petre te appellat Martinus, quod tu minasi suum peculium de tuo danno ad clausuram , er voluit tibi emendare dannum, reddas sibi peculium. - Tu diis esisi liberare, o mortuum es. - Hoc ego dico, quod tu non dedi si ei aquam . - Juret, quod dedit ei aquam.
iterans , unus suus caballus te fuit secutus, tu misisti eum in ligamen
De torto. - Si dixerit: ipse caballusi ornasit se de via: probet. -- Sed meliuς est ut dicat: Nullus tuus caballus me securus fuit, quod per legem emendare debeam . -- Si dixerit: Ecce caballus: ju- 1 ὶ Tuum peculium. Glossa marg. ad le
gem: Ides, majores, minores quadrupedes.
a 9 Iu ac digi a componat. Glossa a lege aliquanto diversa, docet furtum, aut furti praesumptionem in octu plum compositam fuit in se. Adverto quod & supra in lege CCLXXXVI. N sequentibus, ubi furta determina: o pretio pensantur, pluries glossae Codicis nostri eisse dem legibus subnexae in acto Hae pensari decernunt. Quod semel anno rasses suiliciat. Nota . Consule legem CCCLXIV. Ad ipsam autem haec legitur glossa marginalis: D illis F o R Μ U L AE. Petre te appellat Martinus, quod tu in-υ ni Zi. VIII1. Dos porcos in silva tua, tenuisi unum; modo vult tibi emendaro annum, reddas sibi suum porcum . Petre te appellat Martinus, quod tu iu
m uisi 'm. suos porcos in silva tua ,
tenuisi suum; Cul; componere siliquas tres, ut reddas sibi suum porcum . Petre te appestat Martinus, quod tu iumeni li V. suos porcps iu silva tua, o ridibli unum. - Ad Legem CCCL
si quis verrem alienum furatur fuerit, qui dicitur fauiorpais, eum in actogild com
occisus fueriis , aut similem aut meliorem ipse qui occiderit potituat, donnum ei componatur I cIT si inde portaverit, compo nat in a Igilae. Et si alios verres, aut porcos furatus fuerit, in a Iogita reddantur.
Similiter de ovilus iam aliis animalibus.
tropositis, ut homo se puri cet, puriscare jedebet sine probatione appellatoris. De illis mero, de quibus non praeci Pitur, interrogetur appellator, A potest approbare. Si manifesta erit 1e non posse, puris eι Ie anellatus, quia iuncdandum est Iacramentum : secundum quosdam. Eadem doctrina legitur in antiquiore Iurasse consulti monito supra relato ad legemat Que tertio repetitur infra ad legem - LXVII l. quam non eκscripsi ne costa reco querem. At vero postrema glomae xeiba, se
84쪽
Et ipse qui appellatur, nis aliter inquiri possit res, juret, quod parens ejus xHem sensonem fecerit sbi.
Iura cum Donato tuo stis, cum Paulo , imo , seu Ruperio, atque Beruar do, sise Petronio tuis fratribus. Donne Comes hoc dicit Martinus , quod tu Kal. Misi appellasit eum Bruno, qui occia dissset patrem suum, ipse dixit: De torto. Fuit interrogatus si potuisset probare , ipse dixit, quod non poterat; ideo ρο δε- dis sadia, si se recordatus uset , quod emendaret, aut juraret cum fias fac menialibus . Modo es paratus de jurare. Dicis tu ita mari e λ --, Sic dico . Et tu recepi si Gadiis ita λ - Sic frici. -- Tunc jurent. - De hoc unde ego te appellavi, quod tu occidisi patrem meum, me sciente de torto non appellavi . Sic Deus. -- De hoc, unde tu me appellam, quod occidissem patrem tuum , de torto me appellasti. Sic Deus . - uod ipse juravit, verum juravit . sic DeuS.
Petre te appellat Martinus, quod tu δε- disii sibi madia, quod jurares cum tuisfacramentalibus, quod non haberes occisus Donatum suum patrem , unde te appellavit , s prolongasii voluntarie facere sacramentum per totum annum. - Si dixerit: non es transactus annus : probet qui appellat. Si dixerit: ego infirmus sum :probet. - -- Sed melius, ut dicat, quod non prolongaυi soluntarie facere sacra
Petre te appellat Martinus, quod tu δε- isi sbi vadia, quod jurares cum tui Ssacramentalibur, quod haberesposses inper XXX. annos unam petiam de terra, quae iacet tu taIi loco, prolongasi volunt rie facere facram utum per totum anuum. - Si dixerit: ego fui paratus infra au- num ad faciendum sacramentum d probet. - Et si potuerit probare; aut probet
Tom. Qui appellat, quod paratus fuisset ad au-iendum, aut causam refutet . - Et si ambo potuerint probare, aut non potuerint, nullus habeat poenam, sed vadat placitum in antea.
Et ita secundum quosdam fiunt appellationes. Sed si est actio in personam, ut mihi videtur, aliter esse debent. Per conjecturam stultitiae in.
Petre te appellat Iohannes, quod tu consitatus es de morte sua. - De torto nisappellis. - Nou debes mihi ita respondere, nec potes I quia altera vice te ap
Sin autem: ipse iuret, quod non, Vel rem
Petre te appellat Iobavner, quod tu consitatus es de morte sua. - Nou tibi respondeo, quia altera vice me appellasi , ego υadium ρο fides forem de sacramento dedi, sui paratus ad illum dandum , ct tu roto anno voluntarie audire dilata si Vel utantur aliis exceptionibus. Q iod quidem melius sit tantum in acti ne pro possessione juret , secundum valentes .
MONITUM. Sacramentum tunc intelligitur ruptum ,
quando praesentibus facrosancitis Gangeliis , hilicet de lite plus aut infra XV Iol. , ipse qui pulsatur cum facramentalibus fuisse conjunxerit, ct non ausus fuerit jurare , ' aut ipse aut aliquis de sacramenialibus his se subtraxerit. Tunc pos δε- lis occasum intelligitur ruptum sacrameu- tum , O positis Mangeliis, scilicet de Iiate XX. sol. vel ultra, si pulsatus vel δεθ- rogatus post Darium tantum se subtraxerit, aut sacramentalis non nominatus. F o R M U L AE .
Petre te appellat Martinus, quod pater tuus dedis sibi Dadia de jurare, quod nou haberet factam injuriam in suam mundo-aldam , er non juraυit dum vixit. Modo vult, ut adimpleas quod ipse promisit , unde sadia dedit . Haec appellatio, secundum quosdam . Peire te appellat Martinus , quod pater
G tuus cundum quosdam, quae stiam in calce praefatς glossi ad legem CCCLXVIII. occurrunt, in dicant etiam in hac parte labentem disciplinam. r ) Vadium'fideius rem . Glos a marg. ad legem CCCLXV. Num antiquum Praeceptum erat, ut homo daret vadia, o sidejusfονem de sacramento . Uerba, antiquum praece pium, innuunt, Glossatoris aevo precΘptum ipsum vel parcius observatum fuisse vel antiquatum . a) Tοιο anno. Consule legem, ad quam haec legitur glossa marginalis: sulcumque M. rum XlI. noctes dare sacramensum , aut accipere dilataυeris voluntarie, rem perdat, sim liter ut de anno. Secundum asinos. jure an iniuria haec dicta sint, secundum asinos, nescio: scio, glomam ex relatis sermulis minim stulciri.
85쪽
i r dedit sibi vadimomum de iurare, quod haberet possessam per XXX. annos pectam de terra, quae jacet in tali loco dismiurare debuit I posequam sol occiderit, Cypos pactum ad inquirendos sacramentales , suis ruptum sacramentum ejus , vel sacramentalis r vult ut dimittas ei ipsam pectam de terra.
Prere te appellat Martinus, quod habet certam suspectionem, quod pater tuus quando venit ad mortem , erat sibi debitor ad dandum sol. C. Hoc a. , secundum quos
Petre te appellat Martinus, quod dedia si sbi modium dare sol. C. in Kal. Mari . . De L. Iol. dedi tibi varia , non de
plus. - Probet actor. - Sin autem appellatus iuret. Nota. Post legem CCCLXX. legitur in codice Euphemiano lex e Omnes Varengast 'quae opud Mura orium es numero CCCXC.
PARs LEGIS CORRECTIOR, EX GLOSSATA.
Omnes vero regales causae s retroscriptae , quae ast manum Regis pertinent, unde compositio expectatur , aut culpa quaeritur, dupliciter secundum antiquam consuetudinem componantur, excepto injuriam de muliere
libera si) , aut morti, , aut alias , quae similes sunt, unde DCCCC. sol. iudicantur, quas in suo vigore similiter constituimuS permanere, &c. GLossA IN FINE LEGIS . Exceptis regalibus causis retro duplicatis.
Vide Vol. II. pag. 468. Ad L gem CCCLXXIX.
Si vero iudex hoc opus malum perpetrare jusseris, ipse de suo proprio poenam
suprascriptam componat. r) Excepto injuriam de muliere libera. Corrige editionis erratum, quod irrepsit quoque in Codices Ambrosian una, de Estensem, atquε in Heroldinam editionem. Leelio nostra egregium sensum admittit, aliisque legibus di formulis cohaerens est.
a uia heres omnium est. γ Scilicet
Petro te appellat Martinus; quod tu o ridisi Mariam suam aliam, dicendo quod esse fricam. Petre Comes te nuellat Martinus, quod tu commendasti occidi Mariam suam anesia Iam, aut aldiam, dicendo hoc, quod ipsa
Aliter, 'Petre te appellat Martinus, quod tu occidisi Mariam suam ancillam, aut at iam, dicendo hoc, quod i a fuisset siricam . Petre Comes te appellat Martinus, quositi ad Marcoardum jussisti, ut Mariam juam ancillam ministerialem , aut a diam , aut ancillam rusicanam occidisset. Ad Legem CCCLXXXI.
Si mulier libera in scandalum pliaciter in cucurrerit S c. Et infra: Si vero hostiliter merit , nulla ei sat justitia ).
Petre te appellat Martinus, quod Alda sua mundonida simpliciter currebat tu scao- ali , tu eam occidisi. Ad legem CCCLXXXIL
Petre te appellat Martinus , quod dum ipse habebat intentionem recum de petia uva de terra , est, poli unam suam casnata , ubi homo non habitabat, quae super ipsam serram erat: put; tibi habitabat.
Petre te appellat Martinus, quod tu clamasi eum Argam . -- De rorio me op- pellis. - Si dixerit: Argam clamavi,
sed per furorem I iuret, ut lex est. Ad Legem CCCLXXXVILL
Omne debitum persolvat filia , aut I
ros , quia heres omnium est sa). NOTA . Post legem CCCLXXXVIII. r peritur in Codices Peroratio Regis Rotharis o Praesente vero dispositione nostri Edicti,&c. quae in Muratoriana editione hab iurtillimo loco.
subsequentes leges, quibus Deminae ad totam hereditatem admis ae sunt. Caeterum glossa marginalis ad hanc legem advertit: Hic videri potes , quod actio contra debitores sit in heredes debitorum , totum vel partem, prout sunt heredes, persolvant.
86쪽
Dde occurris Lex CCCLXXXIX. Π cI andem legitur Diustis o Et hoc ad I sene dimus atque decernimus &c. prout in edi- DEO GRATIA sΕΜPER. tis, quibusdam tantum leviter variantibus. EXEΜPLAR EDICT1.
Pars Prologi correctior. AD meliorem statum , & clementius remedium corrigere & reUocare praecipimus. Ad Legem L.
Praecipimus fr) ut noυa conditio atri ni a patrono suo non imponatur I sed habeat res suas per XXX. annos possessas. ad Legem LI.
Si nati s Σὶ de duobus ingenuis fuerint, aut cartam libertatis Utenderint. Ad Legem IV
Et si ipse servus s facto mala moluntate domini, antequam inde appellatus fuerit , fuga lapsus fuerit &c. Et infra: Nam LX. solidos componat pro culpa quam servus secit Et si hoc malum absque voluntate domini fecerit , facto malo fugeris , ut inveniri non possit , juret dominus nihil
componens, quod fui voluntatis , nec cou-
scientiae fuisset , quod servus ejus tale facinus commisisset j. Et si spolia &c.
Petre te appellat Martinus, quod tuus servus Paulus fecit injuriam ad Mariam
Si dixerit : fecit : se iuret , quod suae Non voluntatis , nec consenciens fuisset , quod servus ejus tale malum fecisset , &juret quod invenire non potuit , & nihil
Petre te appellat Martinus , quod tuus
servus rupis septiisuram Anselmi sui pseliis , edi tulit tanta spolia de ipsa sepultura, quae valebat sol. C. Tom. V. i, Praecipimus oec. ὶ Haec in Codice scripta videtur, quasi lex a superiore diversa ;sed revera ost breviarium partis legis eius dem. In editis lex C. Lotharii iisdem ferm2 verbis legitur, sed dimidiata. At vero haec inter Lqtharianas abεst ab Estensi Codice, atque etiam a Veronensi. ι Si nati M. ) Glossa pεrstringens Ierna ex lege subsequente, videlicet LVIII. Ludovici Pii, de qua suo loco sermo e t. talosia vero marginalis hanc perstrictionem Aon patitur: Probatio agentis in hominempan-- Legem IV.
Si quis per XXX. annos in possederit casam, familiam, vel terras, δc cognitum fuerit , quod ejus possessio fuit per XXX.
annorum curricula, pugnam non perveniat,
nisi s appellatus fuerit per in situram, ipse qui possedit secundum qualitatem pecuniae cum sacramento suo se defendat: nam
per pugnam nisi ), ut diximus, non fa
Peire te appellat Martinus, quod tu i nes sibi malo ordine terram, quae jacer iuiali loco I aut , duos fervos I aut, unam suam casam. - P UJa habeo per XXX. annos. - Probet, si potuerit, suam posse sessionem. Si non potuerit probet qui appellat , quod investitus fuisset infra istos XXX. annos. ,, - Et si non potuerit ; juret appellatus suam possessionem. Haec res secundum asinos est. Sed ita esse debet. Non es vertim. - probabo hoc. - Non debes mihi approbare, quia jam tantum possedi, quod debeo me defendere . - Desenti ergo te per bellum.
Non defendam me per bellum, sed per si cramentum , quia jam possedi per Xxx.
annos. Da ergo vadisem te ex icere
per sacramentum . - Quod haec lex, secundum quosdam, voluit. - Sed Ais ulphus bellum & sacramentum pro hoc delevit, dc praecipit, si dubitacio fuerit, ut probet suam possessionem XXX. annorum, δc possideat in antea. Vel ita :Petre te appellat Iohannes, quod terra ,
quae in sali ioco es , suis si I tu sibi
eam detines. - Non Mi re pondeo, quia possedi per XXX. annos . - Verct possedisti, sed malo ordine. - Nou . Hoc tibi adardio. -. Non debes mihi G et adartem iu pGfessione libertatis, pro gatu ejus n=gantem se posse probare fuam libertatem. Fit bellum ad tempus I. usque ad XXX. annos Posessionis hominis manentis in libertatem. Et pro- facionibus his utriusque descientibus , reus idoneet suam libertatem cum Iuli Lacramentalibus legitimis. χὶ nihil emendet. Formula aptatur glossae intermixta. Si quis per XXX. annos c. in Observad esto clausulam, bona fide& vide dicta in Monito.
87쪽
udardire, quia lex p cipit, ut pugna muperυeniax ,psquam homo posse erit per XXX. annos . - Defende ergo te per sacra
Quod melius ita: Petre te appellat Martinus, quod tu mala ordine possides quandam suam Ierram, quae es in tali loco. - Non es υρ ruiri. -- Hoc vult tibi adardire. Non debet, quia possedi per XXX. annos. Exdic te ergo per fac mentum. Quod Aistulphus noluit. Sed ita:
Non tibi rupondeo, quia possedi per XXX.
Si quis habuerit filios legitimos unum , I)aut plures M. HI Legem VIL
Petre te appellat Martinus, quod ipse habet certam suspectionem, quod postquam ad naeit sibi in conjugio Mariam tuam μliam , quod ius adulteravit se. Petre te appellat Martinus, quod tu non Disei ausus jurare, quod non aso animo, nec dolose crimen ingereres Aidae suae sopori de adulterio, psquam ipse eam mu dasit de so crimine. Ad Legem Gra
Petre te appellat Martisus, quod ad Mariam tuam mundoaldam erat cognitum , quod Donatus habet ad uxorem Aldam suam sororem, er introivit super eam , s tulis maritum, quod non erat suum.
Ees Libro I. NOTA . Prologus in Codice Veronens legitur, ut apud Heroldum, paucis
Ad Legem VII. Lib. I. NOTA. Abest haec Leu a Codice Euph mimio, in quo tu libros non dit i uisitirLiuiprandi Leges, ut monuit iam Cl. DoL
FORMULA. Maria cum Donato tuo tutore Petrus te
appellat, quod tu tenes sebi malo ordine terram in tali loco. - Ipsa terra mea propria es per cartam I ecce carta. Si carta dicit: Tibi Mariae conjugi meae: fiat vacua. - Si dixerit: I ibi Mariae amicae meae: aut probet qui appellat , quod pater suus habuisset ipsam se mi nam acceptam ad conjugium, quando secit ipsa carta; aut emendet poenam. Si carta manifestat, quod maritus fuisset Romanus; probet qui appellat, quod fuisse set Longobardus. - Si semina ostendit
morgincap; ipse qui appellat dicat falsum,
aut taceat. - Et hoc tamen, secundum aliquos. M Logem ILF o K M U L IT. Petre te appellat Martinus, quod tu
consentasti Ibi dare in Kal. Aloi M. C.
- u feci. - Probet qui appellat. Petre te sppellat Martinus, quod tu tenes Ni malo ordino terram is tali loco . - Tu mihi Cendidisi, aut resu uia
ipsam terram. --- Aut probet, a ut perindat.
Petre te appellat Martinus, quod tu es suus serυtis, malo ordine subtrahis io de suo servi . - Hoc dico ego , quod Imporator dimisi me liberum per manum Sacerdotis circa sacrum altare I tu δε- disti me in manum mperatoris. - Aut probet, aut nil servus. Ad Legem IV.
Si quis servum sutum, aut ancilla suam liberum vel liberam sa) dimiserit Zcc. Ad Legem V.
Petre te appellat Martinus , quod ipse habe; certam suspeectionem, quod Donatur
iuus ramum. Uaria lectio interlineariς, aliter duos, quae sensui legis consonat aptius. Nota. Consule legem VIII. Ad hanc ita scribit glossator marginalis: Hanc poenam si pia lege statutam J susineat mulier, Ame bis maritus viwit, sive non, quando appellatio pt. Et si maritus dimissa uxore aliam duxerit, etiamsi ambae mortuae sint, tamen D. sol. com ponere debet . 2 Liberum mei liberam. Glossa interi. scilicet, ut aidium .
88쪽
tius servus, dum erat in fuga, tulis sibi ad furtum tanta mobilia, quae valebant L
C. - Ego volo emendare medietatem,
quia fugit fras provinci m. --Probet qui appellat, quod prolonget se intra provin- Ciam. Et si non potuerit ipse qui appellatus est iuret cum suis sacramentalibus , quod ipse fugit foras provinciam .
Et si dixerit: nescio se habet factum' vadat eum quaerere A
PARs LEGIS CORRECTIOR, ET CLOS'ATA.
Si quis puellam intra XII. annos sponsaverit, aut tulerit, tunc ille qui eam tu-Ι erit, aut sponsaverit, componat sicut Edictum de rapto continet, hoc est DCCCC. sol. , medietatem Regi, & me letatem eidem infantulae. Et ipsa revertatur in casam & in pecunias tuas, & sit quieta usiaque ad supra scriptum tempus. Postea autem eligat virum stibi ipsis, & nubat cui voluerit. Nec tamen aliqua ante XLL, mei aliqui conjungi possunt ante qua uo decim annos masculi . r
Petro te appellat Asartinus, quod tu ob assi AE am suam mundoaldam ante XII. annos, aut tulisi ad conjugium .
Petre te appellat Martinus, qui es -- vocatus de parte Publica, uod tu consen-ssi Paulo Mariam tuam mundoaldam totitere ad convugium ante XIL annos. Ad Legem 'L
Et si propinqui a ) parentes non su
ALIAE FORMULAE. Petre te appellat Maria cum Donato suo mundoaldo, quod tu occidisi Paulum suu upatrem. -- Non respondebo tibi, quia habet parentes. -Aut probet quia habet parentes, aut respondeat.
Petre te appeuat Maria cum Donato suo more, quod tu occidisi Paulum patrem uum. - Ego occidi patrem suum, sed non faciam tibi composcionem, quia Longobardus fuit. -- Aut probet, quod fui s.
Tom. V. IJ Ante quatuordecim annos masculi. Vide , quae infra perpenduntur ad legem LXXVI. Libri UI. Liiitprandi. Obiter adverto, ultimum huiusce legis para graphum ita in Veronensi Codice εxordiri: Guoniam istam licensium ideo dedimus, eo quod credimus , quod pateρ sciam eZc. prout legitur in Codicibus Mutinensii bus, & Ambrosiano, atque in He-
set Longobardus, aut faciat comp sicionem ad filiam, ad Legem UTILPARs LEGIs GLossATA VERsus FINEM . Si autem contigerit illam mori, quae iam nuptui tradita est, tunc ille succedat sfine illius, suisque filiis peri ri, )qui eam per mundium suam secit. Sed tamen L)s contigerit eam mori sine filiis eorum am- forum, quamvis in diata non sit, tamen mir sius ei succedat, secundum quosdam . Ad Legem IX. NOTA . Lex abest a Codice . Ex Libro IIL Ad Legem L
Petro te appellat Martivus, quod tu pignerasti eum malo ordine tu Mntum de suo mobili, quod Calabat fol. C. - Si dixerit 1 Tu de si mihi Dadia dare sol. C. in Kal. Maii, non mihi dedisi, propter hoc te pigneraυi. - Non do i iibi ipsa varia. - Aut probet qui pigneravit, aut reddat sibi nonum Si di xerit qui appellat: Non debuisi me pignorare propter ipsa vadia, quia homines non fuerint illic: tunc ille qui pigneravit probet, quod homines fuerint. Petres te appellat Martivus, quod tu δε-
disti sbi υadia, quod dares sibi fol. L. in
Kal. Μ i. - De quadraginta dedi υadia, non de pluribus. Ad Letem Lu
mire te appellat Martinus, quod tuo
elisi Auselmum suum fratrem, em tuum .
Petre te appellat Martinus, quod Iobannes occidit Paulum suum patrem, Dum fratrem, tuum, tu habes subsantiain suam I Suis quod tu des Hi compo- sicionem sui patris. ad L*em LV.
Petro te appellat Martinus, quod tu tenes sbi malo ordine terram in tali loco. - I a terra mea propria es per cartam I ecce carta, quam mihi situs tuus fecit. - Contra legem es, quia nihil
roldina editione ; ut tuto corrigendum sit sphalma, utcumqu' ictve, nostrat editionis. α Propinqui.) Glossa inter i. rdess, agnati. 3) Sed tamen oec. J Verba deprompta, atques inter glossata ex legΡ I. Henrici I. quod ignoscimus novis timum Codicis Veronensis concinnatorem post praefatam legem scripsisse.
89쪽
potuit alienare me vivfnte. -- Tu am-
btilissi foras de provincia propter negocium, per III. annos dissulisti mandare. Si dixerit: Non ambulaυid probet ipse qui habet cartam: δc sii non potuerit, juret ipse quod non distulit ad mandandum. Petre te appellat Martinus, qui es a GCocatus de parte Publica, quod pater tuus ambulasit intra provinciam propter ne eo-ctum per tres annos se distulit tibi mandare , s posea eum recepisti sine iussione Regis. Ex Libro IVM Legem L.
FORMULA. Petre te Nppellat Martinus, quod tu te-n s sibi malo ordine terram in tali loco. . -- Ipsia terra mea propria est per carmram ecce carta, quam tu mihi se- cisii , quando tu eras infra aetatem . .
Si carta manifestat debitum patris, & omnia, sicut lex ista dicit aut dicat falsam, aut det poetiam de carta. - Si carta non manifestat debitum, sed mani festat quod habeat legitimam aetatem; aut appellator dicat falsam, aut det poenam de carta. -- Si carta dicit: sicut alia car- a , quam fecit homo, qui habet legitimam aetatem: & Judices possint praevidere, quia
insca aetatem erat , fiat talliata. -- Sinon potuerint praevidere , aut appellator probet , quod infra aet Meiu erat , aut det poenam de carta. AL 1 A FORMULA.
Ide Vol. II. pag. 468. Ad Logem II.
Et persona eius tradatur ad propinquos
Petre te appellat Martinus , quod tu ambulasti super Donatum patrem suum , occidisti illum . -- De torio. - Si dixerit, quod occidisset se defendendo , probet ; aut cum suis sacramentalibus juret, quod se dessendendo occidit. Ad Legem III.
Similitὸν si de serυo multorum dominorum . Si vero alter voluerit , alter noluerit , utique sua poena feriantur. 1 ) Traaeatur ad pro inquos defincti.) Glossesa interlin. ad se νviendum .s 1 Illiui . cuius rvus est . in Reppis di sta ad I gμm CCXX H. Rotharis, quae subnexam quoque formulam aliquantulum illustrant.
Iu tua Scu. ascia. In districtu scilicet, Ad Legem IV.
Si mulier libera aut puella ) servum
tulerint , & parentes ejus intra anni spa-cium in eam vindictam dare neglexerint, sicut in anteriore Edicto continetur, tunc
quandocumque post transacti anni spacium inventa fuerit, si ancilla palatii , & ipse servus similiter ad Publicum replicetur, &filii qui ex eis nati fuerint , corti Regis omnimodo serviant, s illius, ει ur servus
Murtinus, quod tu es Da nucilia, oemalo ordine subtrabis te de suo servitio. Tu quid dicis P Libera sum nascendo Ita libi quid pertinet ad requirendum P- Tu conjunxisti Marcoardo meo se -
το - - Tamen non debeo propter hoc
esse ancilla, quia non feci me sciente I &mei parentes non habuerunt ne legentiam in me dare Cindictam I aut , nou trans-vit adhuc anni spatium. - Si dixerit appellator: Fecit approbet. -- Si autem non potuerit probare , rea idoneet secum suis sacramentalibus.
Scul iusta Petre te appellat Martimis , quod ipse venit cum Milo aut opistola de suo Scul inscio ad te, quod tu faceres sol justiciam de Donato, qui est in tua Scul-
riam infra quati or dies . ad Legem LX.
Nam de causa, quae per arbitrium iudicata fuerit, &ipse sibi non crediderit legem iudicasse, & ad Regem reclamaverit, non sit culpabilis. Io custodia recludatur 4 , donec unum de duobus sat, aut conseiiciat,
ccii praeerat ipse Sculdais ; qua de res egimus in Monito ad Leges in Anglia conditas Vol. IV. huius collεctionis. Α) tu custodia recludatur oec. in Raec deprompsit Glossator ex lege LXIV. Lotharii I., ubi haec appellatur antiqua consuetudo.
90쪽
Ad Legem XL NOTA . Loes ista deos in Codice. Libro V. Ad L gem L. in Codice Veronense Iessitur post illam, quae tu edito es secunda. PARS LEGIs CLossATA s 1 ).
De peisona autem ejusdem feminae, quae
tale malum consenseris s moecha fuerit, si is potesate sui Episcopi e de aliis vero si jecundum legem Romanam ) , judicet Rex, qui pro tempore fuerit , qualiter illi placuerit , aut in monasterio mittendo , aut qualiter secundum Deum melius praeυiderit. Simili modo di de si is, vel vestimento ejus ipse Princeps ordinet, qualiter ei placuerit. Si autem ille, in cu-3us mundio talis semina est , consen ciens
suerit in iso malo , & probatum fuerit , componat widrigild suum ; Sc ille , qui eam tollere praesumpserit judicetur secundum legem Romanam, ut decet ), compo- mitatu sue jussone Regis , fit ii innat sol. in Ρalacio DC. Si autem Mun- Petre te appellat Martinus, qui es A LCocatus de parte Publica, quod tu leoasi Iedicionem contra tuum Comitem aut ,
cum ipsa sedictione occidisi unum suum caballum P aut , soluissi eum tollere de C
doaldus in ipso malo consenciens non fuerit , medietatem de ipsis DC. sol. accipiat ipse, de medietatem ReX. Q tu autem ta-Jem feminam rapuerit feriatur Romana lege ) componat sol. mille , ut praecedat causa Dei sol. C., quia de raptu secularis feminae compositio DCCCC. sol. in Edicto legitur. &c.
Maria cum Donato tuo tutore te appellat Petrus , qui es invocatus , de parte Publica , quod tu duxisti maritum , posi- quam tu fuisti mutata de vese religio a Petre te appellat Martinus, qui est A Lmocatur de parte Publica , quod tu rapuia
si nidam , psquam fuit mutata de ve-jie religio Ad Legem II.
Petre te appellat Martinus, quod tu rapuisi unam suam multi aldam , Mariam .
De to to me appellat. - Det Vadiam si recordatus fuerit , ut emendet si In C6dic Veronensi in margine legis inscribitur titulus: De Sanctimonialibus. Legis partem glossatam huc inserers placuit, ut colligamus, in iis praecipite quae Ecclesiam re-lpiciebant , excelluisse adeo Romanam legem , praecesseret quoque fauctionibus , quae a Langobydoruin Regibus eadem de re con 1litutae fuerant. Idem deprehendimus ad leges VII. & l . Alii ulphi. Sεd hae leges ipsae commonitrant, aliud quid obtinuis e regnantibus Langobardis , qui hisce de rebus proprias tulerant leges ; quamquam ex lege C. libri UI. Liui prandi colligamus , Langobar flos clericali militiae addictos lege vixissis Ro- capite. ALIAE FORMULAE.
Petre te appellat Martinus, quod tu de
disti sibi sudiis de XV sol. ie ' habuisti
neglegentiam eam recipere per IIII. aut per
Petre te appellat Martinus, quod dedit tibi υ, iis de XX. Iol. er tu habui si v glehentiam reddere ea per Πα aut m
Si quis alii homini vadia in dederit, &si dejuorem posuerit, ipse fideiussor eum
pignoraverit 3ὶ, & pignor a ipsa, quae
nunquam quievit transadiari j ad creditorem ejus dederit, &c.
mana. Indo vero facile deprehendimus , in iis quae ad Ecclesiasticos spectabant , viguisse quidem Jus Romanum, salvis tamen iis, quae pro Ecclesiasticis ipsis Langobardi Principes sanxerant ; at vero subinde Romanam th in idem adeo invaluisse , iit Langobardicis quoque sanctionibus praevaleret. Δ) Amittat. Glossa inter i. scilicet, statim. . 32 Pignoraverit. Glossa iii arg. ad superiore in lρgem X. haec habet: Ilio videri potest, quod debitor sde jussoris est debito ; quoder sdejussor debitorem pignorare potes ; idest ,