장음표시 사용
71쪽
PARS LEGIS GLossΛTA, ET EX VARIA LECTIONE.
Si quis ex parentibus, idest barba, qui est patruus, aut quicumque dixerit de nepote, aut consobrino vel dea iis propinquis ) doloso animo quod de
adulterio natus sit, nam non de certo patre, tunc ille cui crimen mittetur, quaerat
sibi liberos sacramentales sa) qui criamen mittet nominet legitimos sacramentales ct ille cui crimen mittitur
praebeat sacramentum oec. F o R Μ U L A. Petre te appellati Marcoardus barbanus, quod tu tenes sbi malo ordine terram in tali loco. ---- L a terra mea propria es de parte patris mei Anselmi. - 2 Londebes eum succedere, quia de adulterio natus es. - Juret cum suis sacramentalibus, sicut lex dicit Ad L hem CLXVI.
Petra te appellat Martinus, quod habet f pectionem, quod tu occidisi Mariam amfliam, tuam mulierem inmerentem. De torio. Vel: Occidi, sed non inmeren
PARs LEGIS GLOMATA, ET CORRECTIOR .
Si fratres post mortem patris in casa communi remanserint; & unus ex ipsis non tu hse in in obsequio Regis, aut cum Judice aliquaς res adquisiverit, habeat sibi in antea absque portione fratrum; qui foris ) in exercitu aliquid adquisierit, communicet cum fratribuς, quos incommuni casa dimiserit &c.
Ei ita intelligitur de omni dispendiis.
Petre te appellat Martinus tuus frater, uod ipse remansit tecum in casa communi
pos mortem fui patris, s tui I adquisiui
in exercitu tanta mobi ia, quae valebant fol. X. -- De torto me appellis.
Petre te appellat Martinus tuus frater, quod tu tenes sibi mala ordine tρrram iutuli loco. - fam terram ego adquisse ci in serυilio Regis, aut iudicis, aut mihi donata fuit. Aut probet per scriptum , aut per testes, aut det partem ad suum
Petre te appellat Martivus tuus frater, quod ipse remansit tecum in casa communipos moriem sui patris O tui I quando tu duxisi uxorem, dedissi in meta de communibur C. sol. Modo vult se a te dia sidere, o mulis de communibus rebus torulare sol. C. Ad Legem CLYMIL
Petre te appellat Martinus, quod tu isnes sibi terram in tali loco malo ordine. I a terra mea propria est I ecce capta, quam pater tuus mihi dedit. - Si m nise stat de donatione, dicat: Contra legem est ipsa carta, quod pater meus non potuit me debereditare. . Sic potuit ς quod tu insidiatus es animae si aut, cogita-
si de anima sua; aut, percussi ii patrem tuum voluntarie I aut, voluisi peccare cum matrinia tua, ct peccasti. . - Et probet ingratitudinem ille, qui habet cartam , aut taceat per Novellam s ) . ad Legem CLXX.
Petre te appellat Martinus, quod tu tenes sibi terram in tali loco malo ordine . ima propria es tua terra; ecce carxa, quam fecit mihi Marcoardus tuus stius. Gutra legem es ipsa carta, quod non potuit tibi vendere eam, quia ipse erat in mea potesate. - Tu habes eum emancipatum sue in de tua potestate. Non es verum. - Probet ipsum , secundum quosdam, qui habet cartam, quod ita sit, aut perdat. -- Aut; fecisi ei talem ingratitudinem .
si Ex proximis. Glossa interl. idest, agnati. 1 Quaerat sibi liberos sacramentales . Eam-dεm les ion om habet Se Ambrosianus , deestque
vox duodecim, quae Iμguur in vulgato. Codex Veronensis ad verbum sacramentales plossam habet inter linearem: XII. Suspicio oritur, quot duodenarius hic numerus irrepserk e glossis in textum. Sed utinam unus hic locus esset, in quo antiquarum Langobardicarum legum sincera lectio depravata este glossis, quae in textum invectae fuere. 3 ὶ Et qui crimen miti et oee. , Gloma aliquid sonans adversus legem ipsam, qua tan tum praescribitur, ut ille, cui crimen mitia tur , quaerat sacramentales. Et qui foris. ) Lectio estitae adversan firmatur ex subjuncta formula , & ex su-riore glossa: non m hoste. Lectionem no- am falcit de Μutinensis. Ex quibus colligius, quod bona quidem quasi castrensia in sequio Regis vel Iudicis adquisita non diderentur cum fratribus: e contra vero bona strensia dividerentur. Repete, quae hac dein Monito praefatus sum.
stiniani CXV . e. 3. quam Rotharis ipse prae ulis habuisse videtur, condens hanc & duas quentes leges ex eadem Novella interpolas, & dimidiatas. 6 Emancipatum. 9 De emancipatione ni in
72쪽
AD LEGES LANGOBAR DICAS. 61M Legem CLXXI.
FoRΜULA Petre te appellat Martinus, quod tu tenes sibi malo ordine terram in tali Ioco . - . Pater tuus donasit mihi i am terram e ce capta. -- Pater meus mihi disperasit
se habθνρ silas propter infirmitatem, set propter foeditatem, post creaυit me delegitimo conjugis . - Vere procreavit te , I d nou de legitimo conjugio . , , Et ita approbet; si non potuerit, taceat. -- Si masculus est, qui appellat, rapta rota carta. Si femina est, qui appellat, in prae-
dies a portione si) fiat rupta, secundum quosdam. Sed tota similiter est vacua . Ad Lenem CLXXILGLosςA IN FINE LEGIS .
Similiter sui liberi omnes alii testis.
FoRΜULA. Petre te appellat Martinus, quod tu tenes ei terram malo ordine in tali ioco . --- Ipsa terra mea propria est: se ecce carta , quam tu mihi fecisti. -- Contra legemes ipsa carta, quod non fuerint isses liberi . in Legem CLYXLV.
Si quis res suas alii thingaverit, & dixerit in ipsum thinx, quod es Dib, id est quod in die obitus sui reliquerit, non dispergat res ipsas postea doloso animo, nisi
Ad Legem CLX mri s LEGIS GLOSSATA, VEL CORRECTIOR.
Et s ausi non fuerint jurare , quod compositum sit, reddat ei idest smile, quale in illa die fuit, quando donarum est aut eadem res reddatur, s permanseriti; & si juraverit, sit absolutus.
Petre te appellat Martinus, quod ipse donaυit tibi tantum de suo mobili, quod valebat sol. XX. s requirit tibi lautis
vit, sed Ionechild ei feci. . Et ita
Petre te appellat Martinus, quod tu ponsis si Aldam stiam filiam , misisti 1 o legentiam eam accipere ad uxorem per duorannos. Si dixerit: Non spon ει Aut probet qui appellat, aut nihil sit. Si dixerit: sponsast, sed non sunt tran- Iucti duo anni a Probet qui appellat. Si dixerit: Non mi n glegentiam e Si potest probare qui appelliat, probet . , Si non potuerit, juret qui appellatus est . -- Si manifestaverit, quod fuisset infirmus; aut probet, aut emendet poenam. - Si dixerit, quod fuisset paratus infra duos annos ad accipiendum, probet. Et si probaverit, aut appellator probet, quod paratus fuisset ad dandum, aut componat poenam . Et si nec unus nec alter potuerit probare, nullus e X eis componat poenam. - Et ita secundum quosdam est appellatio. Sed secundum Valentes aliter
est . Sit H. ad fideiussorem . Ad Legem CLXXIX.
F o R M U L .F. Petre te appellat Martinus, quod tu
bufissi Aldam filiam suam, is vult, ut
eam accipias ad conjugium. --- De torio . Si dixerit: Spon υi , sed a Lleravit se, postquam eam sponsabir tunc
Petre te appellat Martinus, postquam ipse sponsaυit Mariam tuam mundoaldam, quod ipsa se adulteravit cum Marco.
Petro te appellat Martimis, quod tu habes sponsistam Mariam suam mundoridam,
dixisti, quod ipsa se adulterasset cum
Paula, puri cavit eam: accipe uxorem . -- De torto me appellis.
Petre te appellat Martinus , po quam ipse sponsavi; Mariam tuam mundoridam, ipsa apparivit te rosa; aut, daemoniaca IF aut, hil in Rotharis I ge, uti nec de ingratitudine. In Novella Justiniani quidem ingratitudinis causae enumerantur. Ut hinc quoque colligamus, etiam in Langobardicis foris Romanarum legum rationem habitam fuisse, ut in Μonito dixi. r) In praedicta portione. Appellat ad glose sam , quae huic legi subnexa legitur: Si autem filias legitimas unam, aut plures , post ibinx factum habuerit , habeant ipsae, se una fuerit,
tertiam partem; si duo , aut plures, dimidiam: νeliquum mero habeat, cui rhineatum est. Sed ab alio glossatore immediates subiungitur: To- um similiter ut masculi. Hae e sententiarum disparitas refertur ad varias leges de Remi narum successione, quae tandem admissis fus Iunt ad omnem haereditatem . ideo S: in fi-n formulae additum est: Sed iota similiter est macua. α) Ad hanc legem adest inscriptio. Explicii liber L Incipit II. De Donsalibus. Μoneo, plures in Codice legi inscriptiones legum, praesertim vero in margine scriptae r ex. gr. De ultimis voluntatibus: De ea, quae sine voluntate Mundouldi ad maritum ambulaverit e De fornicatione o c. Sed haec, ut & pleraque alia minus utilia exscribere supervacaneum visum est.
73쪽
aut, de ambobus oculis excaecata I s vult, ut res suas reddaS. - torto.
LEx GLOSSATA, ET EX VARIA LECTIONE.
iliam suam, aut frater qui descendentes habuerit j sororem suam legitimam alii ad maritum cum aliquo dederit , in hoe sibi contenta sit. De patris sero, vel fiat is substantia, nisi quantum pater ei, aut staeter in die traditionis nuptiarum dederit,
ALIAE FORMULAE,Feire te appellat Martinus, quod tu i nes sibi malo ordine Dariam suam mundoaldam. - Ipsa mea es mundoalda, mulier mea, ct tu denegasi volunt 1em suam I ct ecce mi icia. - Falsa est ipsa noticia. - Aut: Missus vel op
stola non venit ad me. Petre te appellat Mainus, quod tu tenes sibi malo ordine terram in tali loco. Ipsa rerra mea propria es, de parte Dariae meae mulieris. - Non debes tu eam succedere, quoniam mea mundosida fuit, ndiu tibi eam dedi ad uxorem. Aut ostendat noticiam; aut probet per Ierestes, quomodo fuit sua mulier; aut perdat
Tu quando ad maritum alium ambulat, aut ad Cortem Regis, aut ad paventes revertitur ) heredes mariti prioris accipiant medietatem de meta, sicut supra constitutum est, & ipsa per manum simi
li modo retradatur, sicut priori ma
rito tradita . Nam aliter sine traditione, nullam rerum dicimus subsistere firmi
Si quando pater filiam, aut frater sero rem suam alii ad uxorem dederit, & aliquis ex amicis accepto exenis ), ipsi mulieri aliquid dederit, in ipsius sit potestate, qui mundium de ea secit, eo quod maritus, si launechild s ὶ requisitum fuerit , ipse delebit persolvere .
cepi ii sine voluntate sua ad mulierem Mariam suam filiam.
Petre te appellat Martinus, quod tu I nes sibi terram is malo ordine tu tali loco. - Ι a terra mea propria es de
parte meae mulieris. - Non deber eam
succedere, quia non fecissi munditim. Aut probet quod mundium secit, aut pe dat terram, per hanc legem. Haec appellatio secundum amentes .
PARS LEGIs TY VARIA LECTIONE, ET GLOSSA .
Et si sorte amborum partibus steterit, antequam appellatio de adulterio fal) 6 iit ille, qui fornicatus fuerit, eam tollat UXOrem, componat pro culpa, idest anagrip , sol. XX. - Et insa. Et si parentes neglexerint infra unum annum ), aut noluerint in ipsam dare vindictam, tunc liceat Gastaldio ipsam ad manum Regis tollere, & judicare de ipsa, quod Regi placuerit.
1 Si pater oc. Glossa marg. Hic videri potest mortuo Longobardo, superstite filio, f-liaque , quoἀ solus filius succedat. x) Ad huius legis initium, quod est: Si
quis pro libera muli exe, aut puella mundium dede,it c. glossa inter lineatur: idest, precium mundii. Novimus, emptionem uxorum Germanis veteribus esse proprie loquendo emptionem mundii, seu potestatis tutelaris in ipsas, quae praclaros & pretio aestimabiles rati Ebat effectus . . Retradatur. Glossa marginalis: PManullus eorum poteris habere ejus reriam successonem, nisi iria retradatur. Fod videri po- res, ut tu sequenti lege: Et ideo perdat maritus. Lex a glossatore allegata est lex
CLXXXVIII. Exenis . 9 Glossa inter i. id si , Ieru sto.
Significationem vocis roborat formula legi subnexa, quae Volumine hujus Collectionis sisecundo edita fuit. Videtur, quod hic servitium idem valeat, ac tutela rix subjectio. ue Si latine child. ) Glossa marg. vi deri potes, quod munii albus dat launecbild pro mundo, da ,s respou H. v v v o TI. Nota. Consule verba legis CLXXXVI. Ei mulier ipsa habeat licentiam oec. ad quam in Codice Veronensi legitur haec marginalis glos sa ; id , , de potestate raptoris se tollere ad mundoaldum reverti, vel ad manum Regis, ita ordinati , primum ad patrem; post se parrem non habeat, ad fratrem; π na in cite ris. Glossa perstringit licentiam, quae mulieri dari videtur a lege, ut in casu a lege ipsa praenotato sbi seligat mundoaldum. 6) Antequam appellatio de adulterio flat . Glossa marg. Nam post appellationem, er causam manifesaiam illicitum est conjugium; quod vid/ri potes in buι lege: Et s parenses.
74쪽
GLossA IN FINE LEGIS . Si vero cum voluntate mundoali hoc fecerit, de puella s mi rigild, tamen
nihil de meta componat . De vidua nec unum, nec alterum. - Duplam metam componat de unisque.
PARs LEGIS GLOSSATA . Vult ad parentes reverti, Vult ad Cu tem Regis se commendare, qui mundium
eius debeat s i) in potesatem habere; &si vir ille hoc crimen dixisse negaverit, liceat ei se purificare cum XV ) &c. Ad L gem CXCVL
ALIA FORΜUL E. Petre te appellat Maria cum Donato suo tutore, qMd tua erat tua mundoalda, cum infriatus es in suam animam , aut missi ei crimen, quod effex adulterata. Petro te appellat Martinus, quod tu i nos sibi malo ordine Aldam suam mundonidam. - Μea mulier es. - Aut probet per noticiam, aut per testes, aut per judices, aut perdat feminam. Petre te appellat Martinus, quod tu i ver sbi malo ordine terram in tali loco. Ipsa terra mea propria est, de parte Dariemex mulieris. -- Aut probet per testes, aut per noticiam, aut per judices, quo- molo fuit sua mulier, aut perdat terram.
Petre te appellat Martinus, quηd clamasi AEdam suam mundoaldam fornicariam. -- De torto. -- Si dixerit, quod dixerit per surorem, juret, sicut lex Commendat. -- Si dixerit: Fornicaria es a faciat pugnam s a. Petre te appellat Martinus, quod tu clan sistrigam Aldam suam mundoaldam. Si dixerit, quod dixerit per furorem, ut lex praecipit juret . . Si dixerit: Strigaeso fiat pugna; secundum ValenteS. Ad Legem GC.
Similiter si in donatione ante nuptias,
Tom. V. i l sui mundium eius debeat c. ὶ Glossa marginalis ad hanc legem: Puella , quae in mundio alicujus est, nunquam potest nec a Comite , nec aliqua potestate ad maritum dari
absque eo mundisaldo, nis ut hic legitur i hoc gream pater nurui pro filio dedit. Secundum quosdam .
sam suam Marne fur mulieris, quod quando Donatus tuus socer suus dedit Aldam tuam conju em ad priorem maritum, dedit ei C. l. in se embium I fuit mo, ixus ipse maritur; dedit ei C. BI. li herando mundium, i a regressa fuit iucasa patris. Modo mortuus es pater. Vult, quod sua mulier tollat tu antea tantum de communibus rebus, quantum pro mundio δε-itivi fuit I fa erphium mittat tu commune forciri. ad Legem CC. CCL
Quod se haec femina tantum filios habuerit, non alios parentes, substantia ejus filiis tribuatur, o compostis ad partem Publicam. F o R Μ U L .P tre te appellat Martinus, quod tuo eidisti immerentem Mariam tuam uxorem, ssam filiam. - - - Si negat, juret, sicut lex retro commendat. . Sed p test dicere: Non occidi, quod per legem emendare debeam. - Si dixerit, quod invenisset eam fornicantem aut probet, secundum quosdam, aut emende . Petre te appellat Martinus, quod tute nes sibi malo ordine terram in t .alt l co . . Mea est per juccessovem Alde' in cae uxoris. -- Non debes eam D ce re, ouod interfescisi eam immereutfm. GI ,, - Et ita probet secundum tuosdam, sed jurabit secundum ValenteS. - Nimiurabunt; quia non licet eam interficere
ad suum libitum, sed racionabiliter. Ad Lehoni CCH.
Nam si inυite, componat ut vivum desia mili sanguine. Ad Lehem CCILL
Donne Comes hoc dicit Martinus, quod post uom ille sociavit Aldam sibi in con mgio , consilitata es de sua morte. - uid dicis iu Alda P -- Non sum sua mu- ier. - Aut dicat, qualiter sit sua mulier, aut nihil sit. - Si manifestaverit F a esse,
est, ut legitur in hac δd sequentibus legibus. a ) Forniceria es: faciat pugnam. Glossa marginalis ad hanc legEm: Hic mideri pote , quod mulier moluntate sua fornicata mori δε- siri. Consule legem ipsam.
75쪽
esse, debet dicere Iudex: Femina dicis tu propter timorem, aut suasionem, de tuo niarito λ Si dixerit: Non feci; fiat facta appellatio ad parentem ita: Petre te appellat Martinus, quod ipse habet certanis pectionem, quod postquam sociavit sibi in coniugio Aldam tuam filiam, conmitata es de sua morte. - Si dixerit: Nescio: inquirat eam usu . Si dixerit : De torto me appellis: sit praelium. Si dixerit; Fecit: fiat ut legitur in lege
Nulli mulieri liberae sub Regni nostri ditione, lege Longobardorum Viventi, liceat in suae potestatis arbitrio, id est δε- mundia vivere, nisi semper sub potestate virorum s saltem habentium octavrem decimum annum in , aut sub Corte Regis
Perre te appellat Martinus, quod Mase ardus rapui; Dariam suam a diam, aut ancillam suam, adduxit eam tu cortem tuam, es tu non permissi eam vendicare, aut foras extrahere.
Te appellat Petrus Martine Ahocate de parte Publica , quod Marcoardus rapuit Mariam suam aldiam, aut ancillam, si ) duxit eam in cortem Regis, ct tu non permissi eam vendicare, aut foras extri
LEX GLossATA, ET Ex VARIA LECTIONE.
Si quis cum uxore sua alium fornicantem Σὶ invenerit liberum, aut servum, potestatem habeat eos occidendi anibos; et si eos occiderit, non requiratur:
res ejus in fisco serientur, s liber est. Ad Legem CCXVI
Excepta re illiur puellae sponsatae, qπα patri se matri successi, O sorores reliquerit. Nam hae ei succedant, non mundoaIdus. Et excepta re matris sepe . Nam ' ne succedunt, non mundoaldus, sepe ma
Petre te appellat Martinus, quod ipse sponsasit Mariam tuam mundosi am, dedit ei in sponsalicis sol. C., ct mortua es praecepis lex, quod ipse debet acci Fere, quod dedit . HI Legem CCXVTL
lat Martinus, quod tu es sua nidia, malo ordine jubtrahis te de sua aldieriaria. - Libera semina sum nascendo; tibi quid pertinet. -- Aldius meus sociavit te in conjugio, fecit mundium de re. Aut probet quod fecisset man
Petre te appellat Martinus, quod tu es suus at ius, ct malo ordines te subtralis de sua aldiaricia. - Liber sum nascendo, er ii, quid pertinet Z - Aldius meus sciasit matrem tuam in conjugium, Crfecit mundium. - Aut probet mundium, aut taceat.
Sed ita sit responsior Vere es libera nascendo, sed esse debes atria, quia alius meus G c Ad Legem CCXVII L
Si aldia, με liberta, in casa alie
na ad maritum intraverit, & servum tulerit , libertatem suam amittat. Et s dominus ejus neglexerit eam replicare adsese
FORMULA. Maria cum tuo rutore Petro te appe at
Martinus , quod tu es sua ancilla, o molo ordine subtrahis te de suo servitio . Libera sum per cartam, quam tu mihi βα-
pctia. Consule verba legis CCVI. violentiam fecerit. Ad haec glossa inter lineata legitur: rdes rapuerit. 1 Aldiam , aut ancillam. Glossator inter linearis ad haec verba legit: Icilicet majorem: scilicet minorem aldiam. Item ad superioris legis verba, Si quis rapuerit ancillam alienam, glossia legitur inter linea risi Scilicet I minorem aldiam. Certe alliones ipsos mancipia quoque legimus appellatos. Vide infra notam ad legem XXXVlI. Pippini. Uerumtamen observa distinctionem inter malo eb, S minores atatas, quae in corpore legis an cillarum nomine Veniunt. . i) Alium fornicautem. J Gloria inter i. in ierudiminam: legendum reor : Prxter domi . m. 3ὶ Si oldiu, sime liberta. ) Vulpatu, no siet, cui S editio Hθroldina contentit: μαι dia, aut libera. Sed Veronensi Codici favete videtur glossa marginalis: Ingratitudo liberat . Replicare ad ser icium. , Glossa inter Iinearis: Dilicet, vivente sermo . Q ilam firmat tum lex ipsa, tum formula legi iuba exa
76쪽
et 7 - Tu debes perdere libertatem, quia introii in casam mi coardi , se Dum ejus tulisti ad maritum. - Non
feci. -- Aut probet, aut taceat.
Si dixerit: Tu misi ii ne legentiam repliacare ad serυitium me vivente ipso servosi potuerit, probet, quod misit neglegentiam. - Si non potuerit; iuret dominus, quod non misit neglegentiam, et fiat ancilla.
LΕx GLOSSATA, ET Ex VARIA LECTIONE .
Si aldius cuiuscumque aldiam aut libertam uxorem tulerit et filios ex ipso coitu habuerit, patrem sequantur, et sint al-
dii, qualiter et pater. Sed de filii, at iio aliae sit , m diximus, s atrius aiadium mundiaverit; su autem, matrem. Ad Legem CCXXII.
Intra annum tantum. Concedimus, si )m ps annum o diem in potestatem fer-υirium domini illius, cujus serυus fuerit,
aria insimul cum Donato tuo tutore Petrus te appellat, quod tu es sua ancilla, & malo ordine subtrahis te de suo servicio. - Libera sum nascendo et ); &tibi quid pertinet λ - Tu te sociasti in
conjugio cum Μarcoardo meo servo, &est transitus annus. - Si dixerit: Non me friaυi , aut, non feci me mente ἰ aut, non est transitus annus I aut probet qui appellat , aut taceat. Petre te appellat Agartinus, quod tu i nos mi malo ordine δε ariam suam mund aldam. Ipsa Maria mea ancilla es.
Quid tibi pertinet P Sociaυit se in
conjugio Marcoardo fervo meo. -, Musoria r I aut, non fecit se friente I aut,
non est transtus annus. - Aut probet dominus servi, aut perdat seminam. -- Si dixerit parens seminae , quod fuisset paratus insta annum dare vindictam, probet. Sed melius est, ut dicat, quoi non misit neglegentiam, secundum quosdam . Sed juret. m. MM Logem CCXXIV. LEX Ex VARIA LECTIONE. Si quis ancillam suam propriam matrimoniale voluerit ad uxorem, si ei licentia. Tamen debet eam liberam thingare, sic liberam, quod est iderbora, & legitimam facere per garathinT. Tunc intelligatur ii
hera, & legitima uxor, & filii qui ex ea nati fuerint, legitimi heredes patri essi
Petre te appellat Issantinus, quod tu i nos sibi malo ordine terram in tali loco. Ipsa tia ra mea propria es, per successonem de parte mei patris. - Non debes eum succedere , quia habuit te de sua an cilia . - se fecit matrem meam Iib ram, Hi Iehitimam uxorem per don tionem . -- Aut probet , aut fiat se rus, & perdat hereditatem. - Sed ita
Petre te appellat Martinus, quod tu es fir servus, malo ordine subtrahis te de suo serυitio . Liber jum . Tu de iisi me in manum Donati Donatus dedit mo in manus Pauli, Paulus innianum nos mi , AEnsemus in manum Roberii, Robertus dimisi me liberum in quadrivium. Et probet per scriptum , aut per homines . - Si dixe
rit: Tu dedi si me in manum Reses, Rex dimisi me liberum aut, se di , fu i Ol, t alium a i probe . alioquin juret; aut fiat seruus. 'Petre te appellat Martinus, quod tu tenes malo ordine terram tu tali loco adpartem Publicam, Gnde irae G mmcatur. -- I a terra mea propraa es de harae Donati mei librrti. - u debes eum succedere, quia fecissi eum extran um a te, aut, dedisi in manum Regir. Aut probet, aut taceat; alioquin iuret.
Scito sab) si quis L n obardus servo communi libertatem dederit, quod pars ador scit forio nou danti: ut legitur in antiquo jure Romano, quod lex Longobarda sequitur .
Lotharii I. alibi quoques iii glossis repetitae; prout Codicis nostri glossatoribus maxime sae- tum fuit, sequiorum legum sensu glossare vetustioreς. Nota, subnexas formulas non inniti superiori legi, sed illi quae glossae loco superaddita fuit. αὶ Libera sum nascendo. Lεκ videlicet intellecta fuit de illis, quae liberae erant e originis jure. Et sane ad prima legis verba, si serυus liberam mulierem ; glossa interlin-tur r scilicet nascendo . - iridium. Vides quatuor genera
manumisia onum antiquioribus Longobardis usitatarum; adeo ut manumissus fieret velamon, vel per impans, vel fui eat, vel αἱ aius. Nihil hactenus dΘ manumissione seqtienti tempore maxime usitata circa sacrum alta. manum titiones varios pariebant effectus, quorum pars in hac ipsa, & in se quentabus legibus describitur.
Scito oe c. Repete quae dixi in Monito.
77쪽
Et si aliquid in gatadio Ducis, aut
privatorum hominum obsequio donum vel munus conquisitat si lonecbild datum non fuerit ) ad donatores revertatur erc. F ο κ Μ U L AE . Petre te appellat Martinus, quod tu tenes sibi malo ordine terram in tali loco.
- D rerra mea propria ess, s mihi vendidit Paulus, tuus qui fuit libertus, situ odiligasti ei ipiam ierram in liberta-
em . - Aut probet, aut perdat terram.
Petre te appellat Martinus, quod ipse donavit Paulo , tuus qui fuit libertus, tanta mobilia, quae valebant fol. C., e fuit mortuus sine heredibus, s non dedit ei Iouechild. --De torto. -- Si dixerit : ipse GeI e o tibi feci mi erdonem rprobet. - Si dixerit: ipsa mobilia non salebant ultra fol. L. probet qui appellat, quod valebant sol. C. - Si non potu
xit, ipse juret. Ad Legem CCXXII
Ides, qualiter simi liberti I ut amon,iat inpans, ut fulfrea , ut alatus. I ad Legem CCX .
Petro te appellat Martinus, quod terra, quae in tali loco possides, senes, suapropria es. - Non debet, nec vult tibi
respondere, quia te praesente possedit per m annos. - Vere possedisti, sed maluordine. -- Non possedi malo ordine, quia tu mihi sendidisti. - Non Cendidi, sed locaυi, praesiti. -- νende igntur libellum, ubi rogatus fusi praesare .
-- Nequeo. -Jurabo igitur secundum qualitatem pectiniae. Et hoc secundum valentes: secundum amentes; nihil valet. Sed ita. ὶ Petre te appellat Martinus, quod terra, uae in tali loco es, quam tu tenes, suas. -- Non debes a Nersus me agere , quando mihi eam vendidisi. - Non
vendidi , sed praesiit, ct locaυi. -- ω-sende libellum, ubi rogatus fusi praesare. --- Et si non potuerit, iuret, ut
lex praecipit, a V. annis; & infra V. annos , si non potuerit libellum ostendere, absque sacramento remanet suo loco possessio. Et fiat ita ut dixi, si actio est in rem. Si vero Iocavit Sc praestitit, actio esse debet , ita fiat. Peire te appellar Martinus, quod locavit tibi talem terram, oe praesisti; οfinita locutione vult, ut eam relinquas . -- Non mihi praesitis, sed υendidit. mendo igitur tib Ilum, ubi rogatus a te
fuit praesare. - Faciat. -- Sin autem , ego iurabo, si voluerit, quod ipse mihi vendidit, ut lex praecipit. M Legem CCXXXI.
Rotharis praecipit, ut si quis appellatus fuerit ab aliquo, quod teneret sbiat quam rem, dixerit e non tibi respondeo, quia possedi per quinque annos in facie tua: ρο ipse: vere possedisti, sed malo ordine: ne avirit hoc ipse, possesso ejus per quinque annos fuerit', tunca quinque annis defendat se de mala o dine perpetue, aut per sacramentum , aut per pugnam. Sed Grimoalduspraecipit, ut a x. annis non fatigetur per pugnam, se ranpum per sacramenrum se defendisi. At u phus voluit, ut posequam possedit XXX. annis, de ipso malo ordine nec pma, nec sacramentum D, sed tantum an et,s dubitatis fuerit , suam possessionem xxx. annorum esse; possdeat in antea. Ei ante quinque annos dicat actor, quod Hiνes pertineat, ut legitur in Romana lege. Σὶ Et hoc fecundum valentes. Secundum dementes: Haec lex rupta est, nec placi-ium si inde. Vel inde ita si actio.
Petre te appellat Martinus tamen pesus reus inquisitus per editam actionem , si voluerit dicere titulum possessionis suae: sin autem dixerit, se nolle, dic, ) quod terra quae in tali loco ess, sua es , ct tu
eam possdes malo ordine . - Et si reus negaverit, defendat se a quinque annis, aut per sacramentum, secundum qualitatem pecuniae, aut per bellum, si potuerit; & hoc perpetue secundum hunc &per alios Reges sit, ut superius diximus. Si vero pro recuperanda, vel restituenda, seu adipiscenda possessione debet esse actio, ita fiat. Perre te appellat Ioannes , quod tu mala ordine possdes quandam terram, quae iurali loco es , quam ipse possidere deberet. --- Si vero negaverit tenere se, &iam possederit per V. annos, faciat, ut legitur in lege, si potuerit: & aliquando hoc, secundum titulum scilicet possessio-
formulis adhibitas deprehendimus ipsas et Iegales voces in foris Romanis usitatas. Ordo iudicialis videtur constitisse ex mixtura quadam disciplinae Romanae & Longobardae. Quod & ex aliis Iocis perspicue deprehen
78쪽
n s. Nam si bonus est titulus, poterit saepe ante U. annos similiter respondere, saepe non . Si vero malus sit, antea& post, ut dixi superius, fiat. - Sed, ut alii dicunt, aliter est, dum est litigium de nuda possessione; ut is qui tenet unicam possessionem, affertur quinquennium sibi esse praesidium, si possederit per V. annos in facie ejus, qui pulsat eum malo ordine possidere; si nec vi, nec clam, nec precario ab adversario possidet; & si negat se malo ordine possidere, fretus eo praesidio neget per sacramentum, aut per pugnam, si potuerit, se defendat; idest, si morbus, aut infirmitas, vel conditio eum pugnare non prohibuerit. - Dum vero fit actio in rem, siepe ea excludatur pro possessione
Similiter sit de caeteris animalibus ven- diligo
Et s ausus non fuerit iurare de colludio , in duplum precium componere debet. Et si ancilla ipsa, postquam empta fuerit , filios fecerit &c.
Similiter si de caeteris rebus. F o R Μ U L AE. Petre te an Ilat Martinus, quod tu tenes sbi malo ordine Mariam suam ancillam .
Ita sit appellatio secundum asinos. Sed ita esse debet ).
Perre te appellat Ioannes, quod haecisa es ancilla , cs tu eam sbi contendis: facta prius actione ad exhibendum. ) Non debes adfersus me placi are, quia ego comparaυi ipsam ancillam de Marcoam
Nam si actio th rem fuerit, & possidens
auctorem habuerit, non exercetur ea actio contra auctorem. Et secundum veteressit hoc, quos hic sequitur; quia Longobardus semper dat auctorem , & nunquam stat loco auctoris: at Romanus siem per stat loco auctoris, & nunquam dat auctorem. - Vendidiset tu mihi ipsam ancillam λ . Non feci. - Aut probet quod sibi vendidit, aut bellum adardiat de terciata, aut perdat ipsam ancillam. 7. - Si dixerit: Ego tibi υendidi, cti bi volo sare tu auctorem: det vadia , quod stet in auctoritatem. --Quid tibi per-3inet 8 -- fa fuit vata de mea an il-Ia, ct mater mihi pertinuit de parte mei patris. Et quid πο Τ quid meus pater 8
quid ista Mariuὸ Lita matrem ejus P quid
se, cui vendidi P per XXV. annos fabemur possessam. -- Sed haec responsio inutili est; debet enim ita esse: Noli , nec debeo tibi respondere, quia inter me , spatrem meum, hunc, cui vendidi , per XXX annos possessam habemus: tamen secundu quosdam . - Potes probare tuam possiessionem P - Non pomm. Et tu poterprobare, quod infra i sios XXX. annos in υ situs fuissP - Non possum. Iura tuam possessonem. -- Sed secundum valentes non sit probatio nec hine nee hinc; sed tenens, si dubitatio emerserit de possessione, iuret solus. - Si di xerit: Non postium sare tibi in auctorem: iuret & faciat sicut lex commendat. Petre te appellat Martinus, quod tu isnor sbi malo ordine Mariam suam auctiatam e vel ita : quod haec sua es ancilla . Non debes mihi repetere, nec agere a e sus me, quia ego comparavi de Iohanne, qui es mortuus sne heredibus, ct cujus facultas ad cortem Rehis cecidit. -- Et ita iuret. - Si dixerit: Mea propria es per cartam: fiat, sicut legitur in carta. ad Legem CCXXXV.
Si quis non in mercato ) caballum emerit M.
Similiter de omnibus aliis rebus praeciapimus. - Ita enim addunt sulti, sed nihil addendum es, nam de solo caballo per excellentiam dicium es illud superiur.
niat cum Misso Comitis, cum tribus hominibus liberis.
Petre te appellat Martinus, quod ipse interciaυit tibi unum suum caballum. De torto. - Si dixerit: Intercissi, sed menditum sabeo, aut douatum. - P tre te appellat Martinus, quod tutescien-io υendi si unum suum cabalium , qui valebat fol. XX. -- Aut si dixerit: Res litigiosa fuit, non potuisi alienare r reddat caput, ita ut legitur in Romana lege Petre te appellat Martinus, quod ipso interciavit tibi unum suum caballum . -- Interciasi mihi ipsum caballum, sed fur ius es misi. - Iuret quod non suae voluntatis, nec consentiens fuisset, quod furatus est . - Si dixerit: Interciasi mihi unum caballum I ct ecce caballus. Quid tibi pertiner P ,-- De meo jumento natus fuit. - Petre te appellat Martianus , quod ipse interciaυit tibi unum suum caballum. ---- Interciasi mihi ipsum criballum I ct ecce caballus. suid tibi peris
79쪽
imi -- comparata simpliciter cum meo proprio pretio. -- Juret, sit cui lex
Petre te appellat Martinus, quod tu interciasti sibi u um una caballum I ipse dixit, quod comparavit eum, non gnoscebat auctorem; ET juravit, quod nec stir erat, nec colle a furis, nis simplicii est comparavit cum precio suod si tempore quo ut auctorem iUVenerit, non negaret. Et tu tulisi in tali ordine, M s corniatum fuisset, quod malo ordine vendica es , quod componeres sibi nonum . Modo habet in nium auctorem, vult ut sies ad pritionem cum auctoresto , ut convenisi. -- is fuit unquam istud placitum inter me, ρο ς e. - Probet qui appellat, quod placitum fuit. -- Si dixerit: Placitum fuit , sed caballus es mortuus: juret, quod sit mortuus. - Si dixerit: Venditum, aut donatum, aut commutatum hab o ipsum caballume juret. -- Si dixerit: Ecce caballus , interroga auctorem, qui sibipe tinebat, quando vendidit: si dixerit, quod suus proprius erat, & de suo jumento natus suit, juret cum suis sacramentalibus; δ: ipse sibi nonum reddat. Petre te appellat Martinus, quod ipse interciavit tibi unum tuum caballium , qui malebat fol. C. - Intercissi tu mihi ipsum caballuma ecce caballus. Quid tibi
pertinet y - Ego comparavi de Donato de tali loco. - Iuret, quod ad certum Warentem eum conducat. - 'ndidistiti mihi ipsum caballum Z -- Non si ci. -- Vis ei ardire P -- Volo. in diate pugnam. - Si dixerit: Vendidi, molo sane in loco auctoritatem ; det va-dia, quod stet in auctoritatem. Et ipse det υadia de contraditore; et reddat precium , et recipiat caballum. - Quid tibi pertinuit se caballus ad vendendum P -. Ego comparaUt de Domini o. --Da va-dia de auctore. - Et libi quid pertianet λ - Ego comparaUi de Paulo. Non vadat super teretum warentem . Aut juret, secundum usum, quod nec fur fuit nec collega furonis; aut emendet sibi nonum. Peire te anellat Martinus, quod ipse interciavit tibi unum tuum caballum, qui alebat libras V. - Ego comparavi /psum caballum de Martino de Roma. Aut ducat warentem infra tercium comitatum , aut perdat caballum, et faciat supradictum sacramentum. Sed tota haec altercatio pene nihil valet: debet enim esse, ut legitur in Romana lege. i) Ei si debitor G. I ex cui hoc monitum stibnexu in legitur, intellecta fuit ds debitor 8 debitum confitent ε. Etenim ad prima legis verba: Si quis debitorem habet glossa 4nter lineatur: scilicri , debitum constentem. s j In testes. Glossa marg. ad legem : M-
Prere te appellat m. tinis, quod tui nes sibi malo ordine talem rem. - res, quam tu dicis, mea propria es I e ce carta , quam fecit mihi Marcoardus . - Non potuit tibi facere, quod ipse et meus fer g. - Probet. 'M Legem CCXXXVIII.
. Non potuit tibi vendere, quia meus servus es. -- L e dedit mihi propter utilitatem casae.
ire te appellat Martinus, quod tu es suus servus, malo ordine subtrahis te de suo se vicis . - Libersum I ecce caria, qua libertaυit me Marcoardus. Contra legem es t a capta, quod ipse erat meus aldius.
vadiis quis fuerit, non debet ita pignerare, nis homines in tes a) interscerint. HI Leg in CCL.
GLossA IN FINE LEGIS . Similiter de caeteris rebus per errorem pigneratis .
Si sero ferυi dominum nou snt secuti, poenam subsineant quamlibet.
lisi sbi μου is sione Regis in nomine pi
gneris unum tuum gregem de jumentis, aut de porcis.
est , vadat ad debitorem cum tri r tesibus , vel mittens m. testes legatos ae bitorem admoneat , ut debitum reddat , hoc faciat uoque ad III. dies, de die in diem , is hoc qui dem per usam . - Alias : Di ita ut legitur in Salica lege.
80쪽
mire te appellat Ma, timis, quod Paulus tulit in nomine pigneris unum suum
gregem de porcis , o tu fuisti cum sese ,
Nata. Lex haec in Codice Euphemiano legitur aptiore loco post legem CCCLXIV.
Petre te appellat Martinus, quod tu de
iis ML mii , em habui si neglegentiam de liberare vadia , o remansertat apud eum per Πα noctes. Ad Legem CCL
si Seuldais dilataverit facere, sit culpabilis Regi sol. XII. medietatem reclamanii , Ο medietatem suo judici j. Et post iustitiam factam pignus restituatur.
Peire Scul ore Martinus te appellat, qui es advocatus de parte Publica, quod tinus homo reclamat Je ad te de uno suo debitore, qui non habet nisi caballum domitum , tu dilatasti pollere caballum debitoris, o mittere apud creditorem, usquedum et justitiam faceret. Ad Legem CCLVLL
Nam si infra istos XX. dies, servus aut ancilla mortui fuerint , aut peculium perierit, aut specus in homicidium, aut damnum fecerit, ipse qui pigneraverit nisi dominus liberare neglexerit , in suum damnum reputet, & proprio domino satisfaciat. Si sero serυus vel ancilla infra isos . dies , vel post , damnum aliquid fecerint , debitor illorum dominus pro ius respondeat I si non liberare neglexerit I).
Si Nero neglexerit, emendet creditor.) Et si supra centum millia inter se creditor debitor habitaverint , tunc usque ad XL. dierum spatium poena suprascripta custo
I EX GLossATA, ET EX VARIA LECΤIONE.
Si quis liber homo furtum secerit , Rin ipso furto tentus suerit , si sevavi,& usque ad X. sit aquas furtum ipsum sibi
nonum reddat, & componat pro tali culpa LXXX. solidos, aut animae suae incurrat periculum. Furium ipsum sibi nouum reddat I pro tali culpa probata aut oculum perdat I aut nastis curtetur I aut an mae suae incurrat periculum , nihil componens . - Et pro culpa sit ut supra I si non habet sol. octoginta. Ad Legem CCLXI.
Petre te appellat Martinus , quod Donatus tuus serSus, dum erat in fuga, tulis sibi furiiυe unum Dum caballum, qui alebat Iol. C. aut fecit sibi damnum i Ie. - Volo tibi medietatem emendare , quia fugit foras provinciam. - Si diaxerit qui appellat : Non recipiam nisi omne damnum quod mihi fecit , quod regressures: probet. - Sin autem; juret qui appellatus est , quod regressus non sit , &emendet medietatem,
Genissi talem suam rem in via, o super geniculum levasi, o non manifestasii, aut ad judicem non duxisti. Vel ita: Qt od habet certam fspecti nem, quod tu es fur Ad Legem C MUL
Petre xe appellat Iobannes , quod ipso habet certam suspectionem , quod Marcus tuus serυus absulit sibi furto tantum . Si dicit: Fecit, leae cum ancilla, ides sua
Petre te appellat Martinus , quod Donatus servus Pauli habet mariam tuam ancillam ad uxorem, habebat filior ex ea e habet certam suspeectionem , quod
ipsis ρο ipse cum eo insimul fecerint sibi tan- sum furtum , quod valet j.I. XX. Ad Legem CCLXVIIL
Moderata s) impossibilitate a judice. Et pro culpa sit, ιις supra .
Petre te appellat Martinus , quod ipse habet certam suspectionem , quod tu furatus es sibi sua tanta mobilia , quae valuebant sol. X. -- Furatus sum , sed vola
Iὶ Si non liberare neglexerit.) Amanuen siunx error ni fallor sic corrigendus : debitor illorum dominus pro illo respondeat , si ti
berare neglexerit: si vero non neglexerit, emeu uat credit r.
pter pignera transactare ; sed ideo utrum debitor , an creditor debeat componere damnum,
quod peculium fecisset .s 3 J Moderata ta c. ) Notabilis mihi videtur baec glossa in Langobardico foro.