장음표시 사용
352쪽
IN CAPITULARE NAUTICU ΜMONITUM COLLECTORIS.
Apitulare, quod edimus, memoraverat Dux Andreas Dandulus scribens de Duce Raynerio Leno 1 ): Tertio anno hoc est anno MCCLU.
in quem annus tertius Ducatus Raynerit Zeni inciderat ) Dux nam gantes congruis legibus regulare cupiens, Nicolaum sutrino , Petrum Baduario, o Marinum Dandulo elegit, qui utilia Statuta condiderunt , O illa Duci Gbibita, auiutoritare majoris O minoris Consilii, se sublica Concionis approbata sunt. Conditus tunc Statutorum liber, processu temporis antiquatus, tandem oblivione negledius, trium saeculorum spatio, & usque ad nostra tempora delituit, ut ipsis Scriptoribus Venetis, qui de patriis rebus egerunt, fuerit incompertus. Elegantissimum tamen exemplar membranis manni fice conscriptum
circa initia, ut videtur, saeculi XIV. , possidet perantiqua & praenobilis Familia Q i irina; quod jam pridem in privatam eruditorum quorumdam notitiam eductum sa), novissime ut ego exscriberem, atque in publicam ederem lucem summa benignitate indulsit amplissimus excelsi subsellii Senator Andreas irinus, studiorum, studiosorumque Moezenas egregius, cui praeter caetera rei publicae, A rei litterariae praestita bona, hune quoque nauticarum legum complexum quasi e cineribus redivivum referre debemus acceptum. Codicis praestantia innotescit etiam rei nauticae penitus imperitiS , inter quos ego primatum teneo. Claritas, brevitas, simplicitas, exactitudo, quibus leges descriptae sunt, probant Venetos Sc peritos nautas & egregios suisse Philoso- Phos. Etenim 'Pbilosophia Grotium 3 opportune repetamus legem vult se sinplicem, brequem, claram, qualia sunt Patrumfamilias in familiam suam: mperia ; δc quales ad amussim fuere leges veterum Venetorum in gentem
Si vero de navali scientia atque peritia antiqui populi Veneti agitur, haec apud omnes celebratissima est. Sed rem quoque perspectam liceat nonnullis
sirmare monumentis, ut apertius colligamus, nullam sorte nationem Veneta aptiore in suisse condendo nautico Capitulari. Paucula satis sint, quae ab exteris quibusdam coaevis Scriptoribus ex occasione litteris consignata ad nostram usque notitiam pervenerunt.
Insantula erat Respublica, dum Cassi odorius laudibus ornabat Venetos , quφd in umerosa soliderent navigia, ct 1 e spatia transcurrerent infinita. A suae scilicet politica origine navigationis, navalisque commercii studium excolebatur; quod assidua in dies consuetudine feliciter proficiens uberes adeo Patria fructus ediderat, ut gens in arctis ae filiariis collecta viribus Sc gloria cum potentissimis Principibus jure conferri potuisset. Tva, quorum caligo densas effundit tenebras Italicae historiae, nos omnia exacte nosse non sinunt. Praeclarum tamen potentiae Venetae specimen adversus arma gloriosi Langobardorum Regis Liui prandi exhibet Paulus Diaconus In facto, quod brevissima narratione complexus est 3 : Cum KaMennam Hildebrandus Regis nepos, O Peredeo Vincentinus Duκ obtinerent, irruentibus subito Veneticis Hildebrandus ab eis captus eJ, Pere eo viriliter pugnans occubuit sci). Tom. V Ff a
Da ululi Chron. Lib. X. Cap. VII. parte secunda . , Fuscarenus, qui Codicem ipsum dignis laudibus msmorat. Issoria Letteraria pag. i 6. Praetρr leges Nauticas descripta legitur in Codice Venetarum eguin colle tio , quae l'rincipis ipsitus iudicio recensenda est inter praestantis Lirnas. 3 Urotu Praef. ad Hist. Goth. pag. 63. Calesiodotius Var. lib. XII. Ep. XXIV. 1 Paul. Dia c. lib. VI. cap. LIX. 6ὶ Haec tantum Paulus. Quae a recentioribus insuper narrantur dct celebri hac re- Ravennae , inter romanticas fabellas credo esse amandanda. Immo neque penitus liciendum Epistolae Gregorii Papae v. ad Ursum Ipatu ii Venetiarum Pacem relatae a Da
353쪽
Ita Veneti ex una irruptione plenam a Tecuti Victoriam Ravennam Langobardis ereptam Exarcha tui restituerunt. Quisque sibi facile persuadebit, illos ad majora tunc perpetranda paratos suisse, si res ipsa majora poposcisset.
Sequente autem: saeculo in expeditione suscepi adversus Arabes multo gloriosius enituisse dignoscimus Venetorum Virtutem, cui etiam hodierna die in videre merito possunt omnes maritimae nationes. In Codice Arabico-Sicu
lo i legitur Epistola Regis Aglabitarum ad Magnum Siciliae Amiram da ta anno Trae Arabicae CCLVIII. Trae nostrae 87I, vel 872. qua Rex con.
queritur , Venetam gentem collecto exercitu centum mille virorum Arabicum exercitum Ancona expulisse, expulsumque ad terga caedisse, ut undecim ut
minimum mille Arabes intersecti ceciderint sa). Ex cujus victoriae est eis i-bu; factu in est ut Italia tunc liberata foret ab illa Arabica divexatione. Nam Arabs a Venetis stactus, & numeris A animis imminutus, alteram passus est cladem ad Salernum ab exercitu Basilii Macedonis s3 , tertiam ad Tarentum ab exercitu Ludovici II. Ita agmen Arabicum sexaginta quinque mille virorum repetitis cladibus obrutum, ac dissipatum fuit. Qui evaserant ab excitio, Continente plane relicto, alii in Siciliam, alii in Africam transfretarunt. Plura usque ad hanc epocham e fastis Venetis recenseri potuissent, sed
haec protulisse sussiciat quali mensuram, qua dimetiamur ex ungue leonem. Bellicae subinde memorantur expeditiones susceptae, praelia sortiter gesta, subacti populi, navigationum atque commerciorum multiplicata tentamina, patriae opes adauctae, & maritima experimenta; ut mirum non sit, quod legamus saeculo Christi undecimo apud exteras gentes Veneti nominis celebritatem extolli, quod potentia & peritia maris nationes omnes superaret. Guliel
mus Apulus ) loquens de classe, quae anno MLXXXI. adversus Norimam num Ducem Robertum G uiscar dum victoriam tulerat ad Dyrachium, haec
Imperii prece, di es opum, di Trique TirorΠm.
. . . . Gens ni ila Talentior istis
quoreis bellis, ratitimque per aequora ductu.
Eamdem percrebuisse famam initiis saeculi tertii decimi testatur Crucesignato rum expeditio, quae Duce Henrico Dandulo suscepta suit. Non exscribam quae leni apud sequioris aevi Scriptores, Ducem Andream Dandulum , Paulum Rhamnusium, Sabellicum, alios; sed ea tantum quae retulit Crucesignatus Procer Godefridus de Villa-Harduini, qui vere nobili A candida simplicitate posterorum memoriae tradidit illa, quibus interfuit, D quorum ipse pars magna
fuit. Narrat scilicet, Crucesignatos Francoς transmigraturos naves a Venetis
expetiisse s 3 , quod tanta navium plenitudo nullibi occurreret, quanta in Veneto portu, Venetique gentium omnium in mari potentissimi forent. Et praeclara plurima de Republica, ejusque inclyto Duce differens, inter caetera scribit, quod
cumce Dandulo Chrou. Lib. VII. cap. III. pari. III. Ac Actis Conciliorum insertae; qua Ponti fex Venetos ad hanc expeditionem excitaverat. Ipsa namque Epitiola, quamquam valde pro- has antiquitatis notas prae se ferat, nonnullis tamen dii ficultatibus obnoxia est, ut ejus fides tuto haberi non possit pro indubia . Vide Mi ratorium in Annal. ad an . DCCXXIX. 1 Codice Diplomatico di Sicilia fotto il Governo ctali Arabi, Tomo I. Parte II. pag. I 2. Consule quoque plures Epistolas a pag. IS9. & deinceps. 13 Haee acta fuere Duce Urso I. Participatio, cui Dandulus Chron. lib. VIII. cap. V. pari. XIII. quoqtie adscribit navalem expeditionem, & glariosam lictoriam adversus Saracenos relatam. Sed factum refert ad Tarentum. Alii insuper addunt, Saracenos ad Tarentum debellato; fuisse iunctis viribus Venetae classis Basilianae. Sed vel haec altera fuit actio, vel Scriptores ipsi lapsii sunt , interpolantes facile expeditionem, quarti a Graeco Duce Leone Apo- stupe adversus Agarenos, qui Tarentum tenebant, susceptam fuisse scribunt Constantinus Porphyro genitus art. 66., &Cedrenus in Basilio. Rem ego descripsi, prout descripta fuit ab ipso Arabici eversi exercitus supremo Duce Busa ben Lagibis, qui totius rei gestae seriem exactare serens, triplex praelium, triplicemque suae gentis cladem a tribus exercitibus illatam distincte recenset: de quoad primam cladem ad Anconam , neque Duae ipse, neque Aglabitarum Rex aliam memorant gentem, nisi Venetam, quae Arabicum exercitum ex illa Civitate expulerit, atque in fugam converterit. Vide laudatum Codicem loco allegato pag. 1 9.
Seu a gentibus Principis Beneventi, & Dynastarum , qui ad Basilii partes tunc forent. Vide Erchem pertum, de Anonymum Salernitanum in Paralipomenis C. CX. seqq. Gulielmus Apulus de rebus Normannorum lib. IV.
354쪽
cum transt nigraturus adventasset VenetiaS exercitus delectorum militum nume ro super omnes praestantissimus, nave S d hoc opus paratas, δc egregio comitatu & apparatu instructas invenit numero triplo majore, quam qui tanto
Nstum est hac expeditione in Francorum & Venetorum ditionem devenis se Constantinopolim, R Imperium Romaniae, quod processu temporis imminutis sociis, Sc ultra montanis auxiliis, Venetorum thesauris Sc navalibus expeditionibus ferme ex integro sustinebatur: Hac eleuatus mistoria Palaeologus
inquit Monachus et) Paduanus ) aspirare coepit ad Imperium Romaniae, O diligentissime cogitabat, qualiter Urbem Constantinopolim posset inuadere, quam gens Catholica Venetorum sola cum in nitis expensis, periculo, O labore maκimo defendebat . Haec erat celebritas, haec potentia Reipublicae, hae partae emporio vires Scopes, eo ipso tempore , quo Capitulare nostrum concinnatum fuit. Recentiora Venetorum gesta recolere ad rem non pertinet; non enim agimus de gloria gentis, sed de pretio Capitularis, quod a tali gente latum probatissima quaeque praeseserre pro certo suadet. Praeterire tamen nequeo, quod antiquis Patriae institutis indesimenter excultis tribuenda sit navalis scientia atque peritia, qua hodierni Veneti quasit jure hereditario nationes reliquas fascite post se relinquunt. Probavit hoc novissima expeditio adversus Tune ta- nos. Facinora gentibus aliis sive inexcogitata sive desperata mirati sunt maritimi populi, dc prae caeteris Angli, qui Venetae classi , Sc classis Imperato. ri 3), scriptis, δc acclamationibus, Sc publicis spectaculis festiva et acomia
persolverunt Caeterum Capitularis merito quoque accedit, quod novam nauticarum Iegum constructionem non reserat, sed Venetarum legum veterum recensionem dc temporum circumstantiis aptatam emendationem, vel additamenta. Quod
ipse Prologus Codicis perspicue docet: Haec sunt patula, is ordinamenta fu- per navibus O lignis aliis, quae emendata, reformata, ct composta j v runt Oc. Aderant ergo antiquiora statuta, ex quibus haec deprompta, seu reformata suere.
Et certe si de Statutis ad navalia commercia spectantibus sermo sit, monitinent non desunt antiquitatem remotiorem probantia. Serenissimus Dux Marcus Fuscarenus inter caetera in medium affert Tractatum initum cum Principe Antiochiae anno MCLXVII, quo permittitur Venetis tenere curiam S. Marci suam in fundicio suo in Antiocbia, ct facere judicia sua libere 6 quiete secundum legem, o Statuta earum Oc. Atqui haec Statuta eorum prosecto agebant de rebus pertinentibus ad mercatores, δc ad nautas; nam, ut solide perpendit Dux Fuscarenus, Tractatus ipse circa unam commercii materiam versatur, Sc Veneti ad oras illas dirigentes proras nautae potissimum
Ejusmodi autem Venetorum Consulum, seu Curiarum judicialium in exteriς portubus constitutarum originem adhuc antiquiorem exquisita, qua pollet, eruditione ex patriis monumentis astruit praelaudatus doctissimus Princeps. Ab hac columna non divellor; quin immo gratulor eam, quae mihi jam dudum inerat, sententiam tanti viri calculo quodammodo probari. Ego quidem inveteribus Venetis diplomatibus, Sc documentis minime versatus, de Reipublicae Consulibus singillatim disserere non valeo; sed generaliter reor, hoc esse unum ς plu-
1 Idem c. XXIX. EU ι' en alia li Cuens Loos, ct ii auire Barcu en Venist, ct furent receu a grant feste, o a gVant iote, o se logierent en ι' Iste S. Nicholas, avec les au tres . Multsu ι' bele, cu de bones genet. onques de tant de gent nus hom plus belle ne tit . Et li Venis flens tor frent marchie se plenieures, com it convint, de iotes tes cbofes, que ii convient a cbemaus, ct a Cors d' omes. Et li navies , que iti orent appare illi e , fu si ricbes, er se beo , queonques nus bom Chrestiens plus bel ne plus riche ne vit; δε cum de Nes, ετ de Galles, ct densens , bien a irois ιanet, que ii ii' au' en ι' ost de gens. Σὶ Monachus Paduanus Chron. lib. III. l 3ὶ Nobilissimo Nauarchae Angεlo Emo Equiti & Procuratori D. Marci, cui quoque maximi Europae Principes eximias laudes contulerunt, de qui nuper incredibili bonorum omnium dOlute e vivis ereptus est. qὶ Foscarini, I foria Letteraria pag. II.
355쪽
e pluribuς juris objectis, quae a Barbarorum antiquitate sunt repetenda ; MBarbaris adduc regnantibuς morem viguisse, ut nationibus maritimo commemcio addictis jus est et in alienis scalis proprios complexu legum ad eorum munera spectantium instrui hos negotiationis gratia constituere Magistratus, quos sequior aetas Consules appellavit I ) . Alibi jam animadvertimus antiqui Barbari instituti suisse, ut quisque suae
gentis viveret lege. Si autem hoc indulgebatur exteris, qui ad regnum incolendum accederent, cur non indulgeretur illis, qui tantum commercii
causa ad oraς regni appellebantὸ Et si proprii Iudices illis permittebantur, cur non permitterentur δc istis et ΘRem extra omnem dubitationis aleam ponere videtur Gothica lex, quae caeteroquin a pristinis recedens institutis quoad incolas Regni jurium personalium libertatem iusti alerat, di omne ς ex Gothico codice regi mandaverat. Occurrit ibidem quasi per exceptionem a constituta regula sanctio, quae rubri-eatur Antiqua, hisce verbis concepta 3 : Dtim transmi irini negotiatores inter se calfam habuerim, nullus de sedib: is nostris eos audire praesumat; nisi tantummodo suis legibus audiantur apud telonearios juos. Adhuc itaque regnantibus Wisigothis hoc est usque a saeculo Christiani nominis quinto, sexto, vel ut minus septimo in portubus Hispaniae & Septimani se aderant exterarum gentium telonearii, qui scilicet a suae nationis navibus vectigal aliquod caperent; aderant & suae leges, ad quarum normam telonearii ipsi de rebus ad nautas& mercatores spectantibus decernerent, D quibus destituti nec uni Brini ordine res peragere, nec uniformi jure causas disceptare potuissent. Sed opus non est ad institutiones Consulatuum, neque ad Barbara jura,
aut instituta confugere, ut legum Reipublicae Venetae ad navalia commercia pertinentium remota evincatur antiquitas. Concinnati Capitularis aetate Veneti per octo saecula mare incunctanter excoluerant, maritima commercia in immensum provexerant, ad summum exercitationis & gloriar maritimae fastigium conscenderant. Delirio amne esset contendere, enormem hanc machinam tam diu ia tam prospere plenissimis, ut ita dicam, velis processisse absque gubernaculo legum. ain & haec enixe suadent, quod quamvis ut sert antiqua traditio ) primaevi Reipublicae conditores absque latis legibus redierint populum suum, id tamen diu stare non potuerit quoad navigationem, navale commercium, Venetae potentiae lapidem angularem; quod praescriptis sanctionibus omnimodo indiget, quibus instruisti nautae, & mercatores,& qui juri nautico dicundo praesecti sunt, certo regantur ordine, & disciplina uniformi. Leni equidem, Venetos Constantinopoli commorantes in templo S. Sophiae congregatos anno MCCXV. hoc est quadraginta tantum annis ante latum Capitulare nostrum 4 adoptasse leges, seu Consuetudines Barchinonenses, quae Italice tran Statae, impresste leguntur sub titulo: Consolato det Mare. Exinde autem iniquum esset inferre, Venetam Rempublicam propriis usque ad id temporis caruisse nauticis legibus, cum ea, quae supra retuli mus, contrarium plusquam satis evincant. Notum est, leges Barchi non enses quasi Rhodiis legibus suffectaς, R habitas pro jure communi nautarum, receptas quoque suisse a Pisanis, Genuensibus, Romanis, aliisque populis, quorum catalogum in veleri quadam praefatarum legum editione memini me legisse. Quare earumdem usus & a Uene tis admissus suisse videtur, seu in supplementum juris, seu ut suae gentis navigantes eodem uterentur jure, cum reS peragerens cum navigantibus exteris. Quomodocumque res se habeat, receptio juris communis nulla ratione innuit
destitutionem legis patriae; prout Iustiniani leges adoptant Civitates quam plureS, quae Iamen patriis Constitutionibus instructae sunt. Atque
1 Hanc novissim ρ proposuit sententiam Uir Eruditi Timus Clarisianus Gotilistb Biener in Academia Lipsiensit Antecessor, in Commentario de origine, de progressu L gum, Iurium-
13 Vide dicta in not. ad Leg. Bamvariorum Lit. XVI. cap. IV. Vol. II. lau)us Eollen.
3ὶ Cod. Leg. Wisigoth. lib. XI. III. II.
356쪽
Atque hae e dicta sint, ut elucescat praestantia Capitularis; cum ullo procul dubio inferre possimus, ipsum complecti Statuta expressa, atque selectae legibus, consuetudinibus, variantibus disciplinis, Sc experimentis inde a constituta Republica interrupto nunquam tempore, interrupto nunquam studio factis, atque probatis; Statuta, inquam, expressa & selacta a natione quae ipsa conditi Capitularis aetate recolebatur ut gentium omnium in re nauttica princeps atque magistra. Ex hoe Godice haud modica, ut spero, capient emolumenta gentes quae navigationi & navali commercio sunt addictae. Emolumenta capient & antiquitatum studiosi ex interspersis pluribus, quae veteribus institutis ad rem namticam, mercatoriam, & militarem maritimam pertinentibus lumen effundunt. Codicem ipsum Dux Fuscarentis I) collocat inter praestantissima, & curi 1is lima Veneta monumenta; ego ut pretiosum totius collectionis meae o namentum reposui novissimo loco, ut jure ratum faciam vulgare illud effatum: Fims coronat opus. Q 1 Parini I. c.
357쪽
Levi*ima amanuensis sphalmula vel tu ipso textu cintacta reliqui; alia ad imam paginam corrigenda cura Dpraetermissa ad normam alterius exemplaris novi seme debr A re Italiso in textu supplevi.
358쪽
Hra sunt saluta, oe ordinamenta super navibus oe lignis aliis que de manda
tis Domini Ra nerii Geno Dei gratia incliti Venectarum, Dalmatiae , atque Chroaciae Duci cum suo Conscitis, emendata, reformata, composita fuerint per Viros Nobiles Nicolaum sutrinum, Petrum Badoarium, Marinum Dan u-Iuin, per ipsum Dominum Ducem suum Consilium majus minus, s Quadraginta laudata, Si in concione publica approbata, oe voce Veneti Populi confirmata, currente anno ab Incarnacione Domini noseri Iesu Corsi m T radictione prima, dis VL I, rante Augusto, in Ecclesa Beati Marci . qualiter Patroni μυer alia ligna
o navium debeant dare naves suas bene corZatas, & calcatas de foris, & pare-dos, & ambas cohoperturas, vanum, &super Vanum, Sc cor edorium , Sc andicta ,
pena librarum denariorum Venetorum XX.
pro quolibet centenario milliari de eo quod navis fuerit extimata, que pena in nostrum Comune deveniat; & hoc intelligimus donave, & quolibet ligno cohoperto. Quod na s er ligna cohoperta debeam palmicari, ΙΙ. Assirmamus quod navis & lignum
aliud coliopertum palmi Zetur, sicut patron fuerint concordes cum naulizatis, sub pena librarum Uetaec. L. quam penam patroni solvere debeant, & deveniat in nostrum Comune ipsa pena . Quod naυes debeant fisornari . III. Statuimus quod cum nauis suer tmercatoribus nauligata, debeat saornari. Patroni vocare debeant mercatores, qui
sunt ituri in sua nave, & ab ipsis duos
mercatores petere debeant, qui pro parte mercatorum navem debeant saornare, &ipsis assignatis navis expensis patronorum debeat Dornari, sicut mercatoribus & nauclerio, &' uni ex patronis videbitur convenire . Et si de hoc concordes non potexunt esse, unum quintum elligant quem voluerint in concordia, ita navis debeat saornari. Et si de quin tu tollendo ipsi non
concordaverint, Nos Dux, aut Batulus, sive Rector Venectarum, qui fuerimus in ipsa terra, in qua navis fuerit, ipsum quintum quem voluerimus, eis dare debeamus. Et si in eo loco fuerit Rector pro Nobis,3c Comuni Venectarum, & non fuerint alii mercatores navis, illum quintum quem voluerint , I) eis debeat assignare. Et sicut
omnes vel major pars ipsorum in concordia venerit, ita patroni navem debeant Dornare sub pena xx. soldorum Venet xum pro quolibet milliario de eo quod navis fuerit extimata; que pena in nostrum Comune deveniat. Et patroni, antequam navis sit Dornata, non possint, neque debeant caricum recipere, nec imbolium, nisi de consensu & voluntate predictorum, vel maioris partis eorum sub pena prediucta. Et si quintus ille, vel aliquis illorum supradictorum quatuor ad navem Dornandam esse recusabit, Rector noster illius loci in quo navis fuerit, debeat & possit 1lli, vel illis penam imponere, quam Voluerit , & auserre. Et si navis fuerit in lo. co, in quo Rector pro Nobis ili Comune
Venectarum non fuerit, predictorum affsaornandum navem esse recusaverit, penam librarum xxv. incurat; que pena deveniat in nostrum Comune. Et intelligimus hoe
de nave, & ligno quolibet cohoperto. Fod Uringantur sacramento, qui in fa-
ornanda naυe fuerint elletii. IIII. Μandamus, quod omnes partes predicti, qui naves seornabunt, astringantur sacramento, quod bona fide, sine fraude navems ornabunt, sicut ipsis bonum videbitur pro salute navis in viatico, in quo debeat ire, & ipsis videbitur convenire . Et eciam si fuerint alique partes, in quibus Rector non fuerit pro Nobis, Sc Comune Venectarum, predicti duo mercatores, qui pro parte mercatorum navem Dornaverint, ipsam mensurabunt vel extimabunt simul cum Scribano ipsius navis secundum tenorem demensuracione statuti Nostri, extimacione navis, δοῦ omnia alia faciant, que continentur
in ipso capitulo. Et hoc intelligimus de
nave, Sc omni ligno colloperto. De Dorna non accipienda de nave .
V. Precipimus, postquam navis predicto
359쪽
ordine fuerit Dor nada, nihil de nave per aliquam personatu de ipsa Dorna extrahatur , vel minuatu r modo aliquo Mel ingenio, & si de ipsa Dorna fuerit aliquid minuitum, vel extra navem projectum , patronus, vel patroni ipsius navis nostro Comuni emendare teneatur sol dos xx. denariorum Venetorum parvorum per quodlibet milliare, quod navis fuerit extimata; nisi sausa necem talis ad intrandum in portum Ri- voalti, vel per voluntatem illorum , qui navem ipsam habeant Dornatam , foraS pr
jectam suerit de saorna , 3c patroni nihil de pena teneantur. Et hoc de nave intelligimus, 3c omni ligno coli operto De fero, plombo , vel livn , ct ranae , po tendo pro faorna , quod tantum de sa-orua foras extrahatur de nave . VI. Statuimus, quod postquam navis me rit Lornata, si patroni navis plumbum & ra- me non laboratum, stagnum, sero, vel de omnibus istis quatuor simul tantum posuerint pro seorna, tantum possint de s a naextrahere , quantum posuerint de predictis quatuor rebus: Et hoc sit presente nauclerio & scribano ipsius navis. Si autem de ipsa saorna aliquid aliter extraheretur de navi, patroni navis nostro Comuni ea mendare teneatur Iὶ soldos xx. denariorum parvorum pro quolibet milliario de tanto quanto ipsa navis fuerit extimata. Et hoc intelligimus de nave & lisno alb
VII. Dicimus, quod de arboribus &aii, tenis & eciam antenis de dolone & timonibus, navis & omne aliud, lignum de milliariis CC. & inde supra, decenter sint
VIII. Volumus, quod navis & alia ligna extimata de milliariis CC. usque ad CCL. ancoras septem habeat, & endegarios septem convenienteS, cano vos nOVOS in corcoma septem, Sc alios canovos septem convenientes, de in vellis sie ornetur, sicut patroni cum n uti eatis simul fuerint concordati De ornatione corredum. VIIII. Amrmamus quod navis vel aliud lignum extimatum de milliariis ci CC. usque ad CCCL. habeat x. ancoras , endegarios
coma, Sc alios canovos XII, con Venientes. De eodem .
X. Stabilimus, quod navis vel aliud lignum extimatum de milliariis CCCC. usque
ad CCCCL. ancoras xlla. habeat, endegarios XIII. conVenientes, cano vos novos XIII. in cor coma, ali OS canovos x III. convenienteS. De eodem.
XI. Μandamus quod navis, vel aliud lignum extimatum de milliariis D. usque D L.
habeat ancoras XV., en degari s XU. conUenientes, cano vos novos x . in corcoma, Sc alios cano voS XV. convenienteS . De eodem .
XII. Statuimus, quod navis vel aliud lignum, extimata, Vel extimatum de iniuliariis DC. usque DCL. habeat ancoras XVI en degarios xv I. con Venientes, Can Um n vos in corcoma XVI., δοῦ alios canovos Xv I novos convenienteS.
XIII. Dicimus quod navis, aut lignum,eXtimata, vel extimatum de milliariis DCC
usque DCCL. habeat ancoras XVII., endegarios xv II. con Venientes, can Vos noVO' xvii. in corcoma, 3c alios canovos novo*Xvlta noVOS COAVenientes. De eodem.
XIIII. Decernimus, quod navis, aut liugnum, e Xtimata, Vel extimatum de milialiariis DCCC. usque DCCCL. habeat ancoraS
XVIII., endegarios XVIII. convenientes, ca-nΟUOS Xus II. novos in corcoma, Sc alio CRROVOS DOVOS XVIII. convenienteS. De eodem.
XV. Confirmamus, quod nauis, aut lignum, extimata, vel extimatum, de milliariis DCCCC. usque DCCCCL. habeat ancoras XVIUI., endegarios convenientes xv IIII ;ca novos novos in corcoma xx. , Sc alios ca- novos XX. conVenientes. De eodem.
XVI. Volumus, quod navis, vel aliud lignum, extimata, vel extimatum de milliariis mille , habeat ancoras XX, endega'ri OS XX. convenientes, canovos novos iacorcoma XXII., dc alios canovos XXII. con venienteS,
XUII. Decernimus quod navis, vel bu-Zo, aut buZonavis, vel aliud lignum, de CC. milliariis usque ad CCC. non complera, habeat canovos, quos debet habere in corcoma, longos passu buS LXII., dc navis, vel bugo, aut bugo navis de milliariis CCC. usque CCC c. non completa habeat canovos in corcoma longos passibus LXV., & navis, vel bugo, aut buZonavis de milliariis CCCC
360쪽
DCC. non completa in corcoma canovos lon
gos habeat de passibus LxxW., & navis, vel bugo, aut buzonavis de milliariis DCC. &inde supra, habeat canovos in corcoma de passibus Lxxx. Ordinamus, quod omnes istis an ovi sint convenientes in grossiecta secundum longitudinem illorum. De vellis . XVIII. Afirmamus, quoJ navis, vel hirgo, aut buZonavis de milliariis et C. us que DC. in proda ita sit contiata in vel lis, habeat antimonem, tergarolum, &d 'Iocium unum de fustagno, vel de bambasio, & parpagionem unum de cane UaZA, in medio habeat maiorem, & dolonem unum de bam bacio, vel de baracame, &parpasonem unum de cane UaZa.
XVIIII. Mandamus, quod navis vel buro Nel buzonavis vel aliud lignum de milli
riis DC. inde supra, sic ornetur in vellis, in proda habeat arti mone, tergarolem , R dolonem unum de fustagno, S de bam-hasino, & parpagionem unum de cane vara , in medio habeat majorem terZarolum dolonem unum de bam bacio, vel bara-ςame, parpagionem unum de canovaZa. De arboribi s antenis. XX. Ordinamus, quod arbores & ante- ne cujuscunque navis vel ligni de CC. milliariis & inde supra concientur de bovistis,& sostis, & sarciis convenienter, De novis mantis Dperfuis. XXI. Decernimus, quod navis x buto& bugonavis & aliud lignum de CCC. milliariis usque ad DC. unum mantum n Uum
superfitrum habere debeat, & navis vel aliud ignum de milliariis DC., & inde supra, habere debeat duos mantos novos superfluos. De emendatione defectus. XXII. Statuimus, quod si aliquis dese- Elus fuerit in coredis, ornamento navium , bu Zorum, buZonavium, vel aliorum lignorum predictorum, patroni lignorum illorum duplum nauli Zanctum I teneantur emendare defectus.
XXIII. Ordinamus quod nulla navis de milliariis CC. & inde ui pra, mantum hahere debeat reperatum sa) in arbore de proda, & manti alii, qui fuerint in arboribus, sint convenientes. Patronus naUiS, qui sue navi mantum posuerit reperatum, et in multiancium. Forte, naulieta menti. a Reperatum. Anne, repetatum resarm
aut poni fecerit modo aliquo Vel .ingenio, vel permittet, nostro Comuiri in duplo va- limenti boni Sc noυi mantis computatis illinavi, vel in simili debeat emendare. Et hoc intelligimus in nave, Sc. bugo, &bu-Zonave, & alio ligno. De preparatisne conedum.
XXIIII. Dicimus quod quelibet navis alia ligna de milliariis cc. & inde suma,
que de Uenectis ex verit, sit ornata de omnibus suis corredis secundum tenorem statuti nostri, sub pena dupli nauli ganienti tocius defectus, & ipsam penam nostro C muni pacabit patronus navis, si aliquid sibi defecerit de cocedis. Et hoc intelligimus de nave, & bugo, & bugonave, & aliis lignis cohopertis.
pa, & acuti debeant esse in expensis patronorum navium, & omnium lignorum co-hopertorum de milliariis CC. inde supra Ubi patroni possint facere camerelas. XXVI. Decernimus quod patroni navium
in pope navis possint facere camerelas sub Vanno navis, Sc eciam sub coredorio, atque portam senti ne versus popem usque ad antevannum, & in proda similiter a cathene colatoria usque ad portam prode; & in alio loco non possint cameram facere sub
pena xxx. soldorum grossorum pro C. ni camera in alio loco facta, que pen I: in ilΟ-stro Comune deveniat. Et hoc intelligimus de nave, & bugo, & buzonave, & ligno
Quod patroni facere debent expens s pro
nave de portu Venetiarum trahenda.
XXVII. Preci pimus quod expense quesuerint pro navibus & lignis omnibus co-hopertis de porto Venectarum trahendis sint super patronis navium & omnium lignorum facte. De marinariis habendis. XXVIII. Amrmamus quod navis & omne aliud lignum de Cc. milliariis habeat
XX. inarinarios, & pro omnibus X. milliariis, quod plus navis fuerit extimata, unum marinarium plus habete debeat. Si marin rius aliquis moriretur, vel navem relinquerit, patronus illius navis ipsum marinarium secundum ordinem & tenorem nostri Stat ii recuperare debeat, ubi naves portum secerit ; ant q sψὶ hoc secerit contra, nostro
Comuni in duplum teneatur emendRre mZrinariciam suam, scilicet comunalem, que in nave fuerit, pro quolibet marinario, qui navem defecerit.
Am q. Contractionem non assequore aliquid corrigendum videtur, V. g. qui