장음표시 사용
131쪽
Talis foedifragum postquam Masinissa Syphacem
Et Numidam infidum Poenis fregisset in aruis, Imperijs terram ipse suis parere docebat, Atque suo culti Maurum mansuescere coelum. Tu quoque regnando curas dum diuidis orbi, Nonnunquam solio, ut perhibent, descendis ab alto, Et quas imperis, quas rerum tendis habenas,
Rure tu , magne interdum Ca, remittis. Nam Sangermani seu te accepere recessus,
Seu fors Versali , siue alta palatia fontis Bellaquei per te curando incumbere fundo Non dubitas circum famuli stant ordine longo, Centura qui pomis, centum qui floribus hortos
Conserere ingentes, laquas deducere certent: Artificumque vices varias, operumque laborem Per medios instans operi partiris N agrum Omnia sint, paribus numeris, dimensa per omnem. Laeta super, niveisque Volans Pax aurea bigis,
Praetendit populis ramum frondentis olivae. Et quamquam externas longe tibi gloria lauros Ostendat, lauros alias per patria rura Ipse seris , quas victor ames meruisse Coronas. Interea omnis humus placidi te ruris amantem Gratatur, tantoque solum cultore superbum Plus viget, atque suo se laetum indulget amanti. Sed quid ego haec autem mon hortatoribus istis Tempus eget, quando laus est nunc ista potentum, Hortorum arboribus sese oblectare colendis.
132쪽
Tu quoque, tu talem non aspernabere Curam, Si te ruris amor, sperandaque gaudia villae, Atque fruenda suo te partu poma tenebunt. Omnem autem impendas operam, nullumq, laboro Arboribus, nullos cultus praestare recuses. - . Nam neque te tantum tellus, nec sidera tantum
o ...' Qx' i tum ipse assiduus cultus , praestandaque iugisi . Cultura arboribus Cultu mollite frequenti
, ij, , , Tellurem agricolae, tellus mansuescit arando. η iξwMs Si quid peccabunt soles . caelique maligni
ThςQph Has cultura vices supplebit, ipsa coloni
Fuitu, Cre Sedulitas Testis Marsorum egente vetusta sinu ς Pli Rusticus esis tenuem coleret dum sedulus hortum,
18. c. Vicino inter, Cum caetera rura Vacarent,
Vnus abundabat pomis, unius in horto Rumpebant ramos fructus , segetesque nitebant. Haec digna inuidiae visa est fortuna ferendae. Thessalicas hortum cultor curare per arte S, Et per quaesitas Marsis in montibus herbas Dicitiar, ac magicis segetes Vrgere Venenis. Res delata foro .causam sub iudice dicit Rusticus, ostendit nitidos cum falce ligones, Et solitos, sic longo splendescere rastros. Ecce meum crimen, dixit, mea noXa, Quirite S, Splendida de cultu, iugique labore supellex Hi magici cantus. Simul haec, simul horrida tendens Brachia , monstrabat natam, cum matre Sabella,
133쪽
Si tamen hortus opem, cultum si terra recuset, Mitte recusantem, perdat ne vota colonus, Nec culturam alijs pigeat traducere campis. Nunc vero,arboribus qui mos,quae forma seredis, Dicendum, coepti pars non postrema laboris. Sit locus imprimis omni secretus ab horto
Spes ubi se generis late populos propaget: Arboribusque seges per campum prima paretur,
Exultetque solo passim conrufa iuuentus, Oua poteris lapsa gentis sarcire ruinas. Lx acinis autem , nucleisque frequentibus, omnis Educenda tui soboles pulcherrima ruris. Hinc indiscretam nullo discrimine prolem,
Horti per muros omnes, per, ipsa vireta Sussice Nam melior, qui primo assuevit ab ortu Terrae ipsi, seu terra suis Credatur alumnis
AEquior, unde ipsi cognata alimenta capessant, Nec mutata suam dediscant semina matrem: Seu quod opem promptam facilis vicinia praestet, Sedibus &proles melius succedat auitis. Sed nati imprimis generosa e stirpe petendi, Qui patrios referant animos, primumque vigorem
Legenda sila quibusnodus frequens e- riles sunt
Haec melior tibi planta, frequens cui nodus at illam V, N. Reijce, quae raras, ipso pro cortice, differt inter o-Per ramos,vi longa per internodia, gemmas. Interea populo sedes statuenda futuro
134쪽
Ad solem. Sine sole tuis non poma venirent Arboribus, glebaque solum langueret inerti. Illel ventorum tempestatumque supremus Arbiter, ingentem lustrat dum lumine mundum, Cuncta fouet, succisque herbas vi alibus implet: Et duodena suum dum temperat astra per orbem, Terrarum, caelique vices moderatur vi anni. Multum adeo rutili precibus qui lumina Solis Conciliet, placetque Deum,iuuat arua neque illum Nequidquam caelo Phoebus spectabit ab alto. Magnum igitur tecum Solem, Solisque sororem
Cum qua supremi regnum partitur Olympi,
Rite omnis precibus pubes obseruet agrestis. Ambo boni arboribus placandum numen utrumq; Agricolis, Solemque suum, sua sidera spectent. Non tamen immodici Soles de vere vovendi, Ne quod restabit frigus, tua vota refutet: Et Solem, arboribus qui fors male fauerit ipsis, Accuses, si poma suum properata venirent Ante diem flos ipse licet tibi germine laeto Promittat fructus flori ne fide caduco Donec poma coquat maturis solibus aestas.
Saepe sibi mendax sperato pignore pomus
Defuit,&vano decepit flore colonum. Interdum extremi sub finem veris, ubi annus Intepuit, florentque omnes iam laeta per hortos
Poma , improuisis arbos deprehensa procellis Una nocte omnem longi spem perdidit anni; Immitesque magis regnant hoc tempore venti
135쪽
S. 97 Et turba Boreas immansuetissimus omni, Magnam hortis stragem dedit, arboribus' ruinam. Idcirco primi dum florent munere veris Arborei foetus vobis, o rustica pubes Ipta aurae, venti, tempestatesque piandae Muneribus, placate sacris, placate coronis Noctibus aestiuis horrentes frigore Lunas, Nubigenasque notos, &Sithonios Aquilones. Saepe nocent etiam numquam imprudentibus
Prouisi agricolis dubio si nubila caelo
Pendebunt, aut signa Iouis manifesta dabuntur Irati, clademque horto meditantis,4 ipsis Arboribus, memoranteueni, & praesagia caeli Obserua assiduus, signataque tempora fastis. At cum certa suis diuers1 mensibus anni
Venerit insitio, Cramos includere truncis
Tempus erit, sectisque oculos imponere libris: Si fuerint, ut erunt, tibi tardi poma saporis, Tolle feros frutices, mites elige fructus. Vos hinc praecipuam cultores quaerite laudem Hortorum, vestris hunc addite rebus honorem: Externasque pyros, peregrinaque poma per hortum
Accipiant patri , fisso sub cortices, trunci
Hinc melior soboles &opimi copia foetus. Ipsa, quibus careas, praestet Vicinia fructus, Et quibus ipsa etiam vicinia forte carebit, Quaere vel extremo studiosus ab orbe petendos Prima olim terris eduxit Achaia plantas
136쪽
Barbaricis, victrixque suos traduxit in hortos, Quos etiam toties mutatis fructibus auxit, Quando prisca suas implebat fabula partes. Hinc moro noua fata, nouos fecere colores Pyramus,&Thisbe, magnam Babylonis ad urbem: Quos impermissi deluserat error amoris. Et deserta suo Rhodopeia Phyllis amanti, Littore sub solo fecit de funere plantam Infelix, patrioque increuit Amygdalus horto. Et vites Baccho primum, ficusque repertae, Et Cereri inuentae fruges, desoliva Mineruae. Irbe biso, Quid memorem, ut Tyberim victor Romanus ad
mus Lucul Saepe triumphatos peregrino e litore fructus ,- , Attulerito cerasos ipsa ut Cerastante petitas d is de a Lucullus patrijs primus plantarit in hortis:
si mala urbi Medus, sua pruna Damascus,
pit Plin. l. Lydiaque, atque omni cum gente AEgyptus,&Indi, idEm 'L. Et Persae, Caresque, securiferique Geloni, renim Cρη Ac domitae longo portarint agmine gentes pud ille Tum Iunonicolae primum sua rura Phaliscinaeum lib.* Grandibus implerunt, no non ordine, pomis: Crustumiasque pyros Amiterna valle Sabini Plantarunt, magnumque olea Vestire Taburnum Coepere Aurunci agricolae, Bacchoque frequenti: Miratusque nouas Anio per litora plantas, Atque suos omnis tum demum Oenotria tellus
Undique fructiferas stirpes induxit in hortos, Pingui laeta solo, caeloque beata salubri
137쪽
Discat adoptiuos truncis imponere ramOS.
Nec modus est simplex, nec res operosa colono, Ligno infelici felicem includere ramum. Namque ali truncos per se capita alta ferentes Exscindunt , ferroque cauant ceu robora quando Quadrifidasque sudes findit lignator, dc alte Fit truncum in teretem cuneo via deinde cacumen Felicis rami robur descendit in imum. Verum ali medio qua se de cortice gemma Protrudit, tenuemque sinum, nodumque tumentem EXprimit, imponunt oculos, germenque receptum Udo deinde docent paulatim inolescere libro Theoph lx- Excretusque alijs, tenuis ceu fistula, CorteX,
Sive teres ferro truncus terebratu acuto,
Sive arbos scuti in morem dissis a rotundi, Accipit immissas , solido sub stipite, plantas. Sedulus interea coniuncta stirpe putator
Obligat incisum sparto septemplice ramum, .
Aut pice perfundit truncum, cerave liquenti: Ne pateant rimae caeli non mitibus auris, Atque intercluso via diuidat aere succum: Et sua deinde neget iam plantae alimenta recepta . Tum si rite omnis res cesserit, ipsaque constet Per sese insitio, si ramum ramus adoptet: Connubio e tali , fuerat quae moribus arbos
Ante feris, siluestrem animum deponet, ipsam
138쪽
IO HORTORUM ,r A me discet matrena, succos oblita priores. χ' ς' Duraque tum cornus, flavensque cydonia pomis Theophu 1 Curvabit ramos bicoloribus ipsaque tristes Passim pruna ferent inuito caudice spini. Inque alio cerasus florebit adultera trunco, Et versa meli0 laetabitur arbore tellus. Interdumque arbos ramis diuersa, sub uno
Stipite poma feret partu spectanda biformi. Nunc quibus expediat varios confundere fructus
Foederibus, quales ramis coniungere ramOS,
Quae quibus hospitium praestent virgulta , monebo.
F. Ubi Omne stenus pomi bene fulva cydonia truncis δὶ , ψω: c ulcipit, atque tuo pingit ulcepta colore: ἀπηνέ - Iec fulgit ipsa suum pomo miscere saporem Diophantis Canapyrus, ruticique genus praestare saligno. ex γ - b lutua quin etiam cum moro foedera ficus
Seruabit tetrum si temperet illa colorem.
isti mi, Lauro et Iam interitur ceratus, partuque coacto
Fundit adoptiuum per virginis ora ruborem. γλυκ δύα Ipsaque confusos cum pomis poma sapores Miscebunt prunusque pyrum gestabit agrestis, Florent μω Palladi si dicta fidem nae ruere magistri. 'η ς innia quae patrios, per longa exempla colono Ars melius docet,& posthac maiora docebit. Inserit in salices pomos Arvernus at illae, Quamquam poma bonu ostendunt speciosa colore, Degenerant , tristemque ferunt, de foedere , tali Pelle sub eximia &vultu mendace, saporem.
At nunc quae varijs caeli natura solive
139쪽
S. IOIConueniat per se plantis, noceatve cauendum. Humenti campo pomus, caeloque tepenti Gaudet eam 1 per colles S saxa reponas, Vix poterit fructus vitium excusare caduci, Ipsa genus terrae crudum durare valebit Ficus, Hyperboreo si terga obverterit axi, Sed feret argutum gracili de rure saporem. Plantatae si forte pyro non largior aura Defuerit, caeloque tepor contingat aperto, Humentique solo tantisper planta iuuetur, Flores implebunt ramos, fructusque tumebunt. Cunctatrix autem siccam super omnia terram Morus amat, moro iugis nocet humor ipsum Corrumpit pomi tellus nimis uda saporem. Sed passim cerasus laetam e radicibus imis Pullulat in prolem, ceu quando Oenotria tellus
Crescentem ostendit sobolem fruticantis olivae. Terram optat mitem Citrus austeramque Cydonis: Persicam arena iuuat, si perluat humor arenam: Armeniae tellus urens non aequa ferendae est.
Quique fauent Baccho colles sunt saepe maligni
Et peponi, citro, quae gaudent mitibus auris. Argillam perhibent ceraso, Vitique nocentem. Est etiam rhamno tophus, fragisque sinister: At si telluri mandentur fraga subactae, Et sulco ex humili caelo exponantur aprico, Implebunt teretes succo magis bere baccaS. Quando prunus erit fundum sortita tepentem,
Ipsa sui pomis replebit vota coloni.
lo iuuentur1rriguo foremplurimuproferent, magnitudi nem pomi turgentes acquirent Pal. lib. . Humor asiduus moru
Pal. lib. s. Pruni locoiato, ct humido , coelo-
140쪽
IO HORTORVM Si tamen aut prunus campis, aut languida pomus
r f Arbor erit, fusa praeter foveatur amurca.
Nec non proscis , qui tapius aequore campum Ipsis subiectum arboribus, circumque iacente In Suscitet, SI rastro vertat, ferroque bidenti; Maiores plantis animos,i fructibus addat. Salsus ager plantis,&qui perhibetur amaruS, Omnibus infelix non illum cultus auari Agricolae, non longa hyemes gelidaeque pruinae,
Non aurae emendant ventis pluuiaeque frequentes, Nec genus ille suum pomis, nec seruat honorem. Omnia degenerant naturam oblita priorem.
Verum ubi fructiferis sedem delegeris quam
Arboribus, varias plantandi discere formas Incipe nam varia pro Conditione locorum' ' Sunt variat species. Alios, quibus arua patebunt
Apricum ad Solem , mitis sub sidere caeli,
Proceris campum arboribus plantare iubebo. Pumila per dumos alijs arbusta placebunt, Trunco humili, ramoque breui, cinctuq rotundo, Dum muros ali late digesta per omnes Componunt virgulta , suis retinenda catenis: Quae ceu per tonsas ali longo ordine sepes, Consertis in se ramis, distendere norunt. Omnibus his decor est ruri quaerendus, torto Conciliandus honos, quem tot diuersa decebunt. Ante tamen , quae per patrios sunt scripta colonos His super, observes. Morinam multa Vetusto, Artibus ut pollens istis, haec addidit aetas,