Aloysii Antonii Verneii ... De re metaphysica ad usum Lusitanorum adolescentium libri quatuor

21쪽

bello δεο, quem qui Iegat, nihil amplius ne-eesse habet ut de tanto censere dijudicet. Satis pro nobis respondent exteri claribsimi, qui amplissimum nobis testimonium doctrime , aereligionis tribuerunt. i Satis ct nos, quasi id , quod evenit, fore divinaremul, ejusmodi vituperatoribus multo ante respondimus, dum eos in Logica nostra ca)esfigiem peritatis expressor dedimur, ut, qui de

t) De doctrina praesertim Ie ournat des Savans .ann. V s1. Tunii VOL 2. pug ris9. in quo epitoma Looicae nostrae cum tali auctoris laude habetur, ut viri illi doctissimi , & nuinanissimi dicere non dubitent: ,, Logique que nous crvom prεferable a totites ceu i qui , I ovi precedέe. Anno autem praesenti Ir Mense Mamalo iidem viri coctissimi, quid de doctrina , ac mode stia nostri censoris judicandum sit, diserte declarant. Quibus addi possunt alii Galli doctissimi, scriptisque Philosophicis notissimi , qui eam in Gallicum sermonem Verti curarunt, dc , ut audio, in lucem edetur. His adhiberi debent Itali nimis multi, etiam ex Regula rium coetu , qui in scholis suis Logicam nostram AdGIescentibus explanant: veluti Neapoli in Collegio Regali , in Ephebeo Regio, & in aliis scholis: Theani in Seminario Pontificio, & in aliis locis , etiam ultra Italiam . De Religione vero praeter Romanos censores , Ut ros doctos , & pios . qui libros nostros probarunt, pie talemque auctoris, ct firmitatem sententiarum laudarunt ; Sacra Congregatio Indicis , quae censoris nostri librum in proscriptorum numerum retulit ab Libro IIII. pari. I. cap. s. n. s. seqq. 9 cap.6. I. S g. Sed praesertim Libro V. pari. a. cap. g. & q. ubi deridentumo Rhesorico, o FbiIο ορbico disputavimus .

22쪽

de iis iudieari debeat, quisque, vel nullo monente , cognoscat . Gi bus quid hoe loco addi poss non videmur. Damus hoc sanLIiFmis Christi legibus , quaa profitemur ; damus Bumanitati, quam prae oculis ferre solemus ;damur G patriae , quam boni cives amare debemus ; ut tanta in vim calumniarum, ita injuriarum , s homo , nobis pria

mum nomine notus , nos evomuit,

nullo negotio propulsare posemus , taciti, tapatienter feramus: sperantes fore, ut bonum apud viros doctos , G probos nomen adipiscamur, γod tales adversarios , Phlos, contemnamus : ut Chrisianum vero, commiseremur, ej ex animi senten- ita eis ignoscamuI . etiam tantum in praesentia, est idoneam responsionem adhibemus, notum facimuI omnibus Europae Philosophis claris ii s tantum ut hominis declamationes timeam, aut celare veliM J esse in Lusitania miri um Peripateticum , tam praestanti doctrina , tam

acri judicio , tanta moderatione animi, tamque urbanis moribus praeditum , ut nos, quo ea , . recte iudieandum Reeentiores omnes clarismiscripta reliquerunt, legerimus, ae in Logica nosra disposuerimus, aufus fuerit hac aetate, idque p4blico scripto, erroris, stultitiae, absurditatis, haeresis, inpietatisqueb a con

23쪽

condemnare. Pro laude sat es. Et de nugis hactenus, venio ad graviora . Met Θsicam itaque, Adolescentes optia mi , Ornaissimique , vobis in praesentia δε- mus : non illam quidem peterem , longam, intricatam , quaeque aciem ingenii hebetare potius , qaam acuere , selebat; sed brevem , perexpeditam , quaeque ad reliquas disciplinas percipiendas mentem acuat , viamque muniat . βuod ut facilius consequeremur, cura- simus ut hi doriam Metaphdificae primum po-κeremus e tum de natura, ac usu Metaphγ-

flex illius , quae aliquid utilitatis adherre potes , disputavimus : eui deinde Oniologiam ut siorem subjecimus. Itaque his libris no Iris non modo quidquid utile esset in Metaph Aea adducimus , sed etiam , quod ad vitandas

ineptas contentiones maxime valet , plane δε-cemus , a quibus inutilibus disputationibus ob-

sinere debeatis, quo melius judicetis . βuod ipsum hae aetate praecipui usus es , tum ut intelligatis, ad quem finem disciplinae ph Iosephicae sint insitutae , ex iisque apposite ad

rem ruamque inluserandam disputetis; ium etiam ut aliorum disputationibus occurrere

possit , qui Metapbsicae disciplinae plus, quam

par esset, tribuentes, in ea diutius in morandum esse putant : eamque tam multis , tamque subtilibus disputationibus exornam, ut od

24쪽

ad id , quod sibi prodionere deberem , inuin

lem reddant. Θού non sine magno reliquarum disciplinorti π .ncommodo evenit , quae ob non bene e setolos Istoph ficos notiones , cognitumque verum earum usum , intolvuntur potius , quam explicantur . Otiidem eum D O pel miamanni, pet

D Ageri , vel inopi , vel etiam quorumindam , qui se pro Leibniaianis, panis. Saberi nolunt, Metapbfica scripta; cum po-eobula illa vel barbara, vel ex Platone, aliisque peteribus desumta, quα sono quodam insolito lectoribus inponunt, quibui se a suae litare conantur; eum seriem illam plu- ,rium propositionum, quae ad duas, pel tres s

eiis reporarentur; cum apparatum, quo ecrenuntiant, quasi rem novam adferrent, non

eam, quam sensu communi omnes admittunt , tum definitiones , G cxiomata illa eomplexa , quae ut intelligas diligenter ea dipidere nee sebse habes eum ordinem illum Geometricum , quo res, quas nulli fanae mentἰs non sule acantur , mirandum in modum inloseare sibi persuadent : eum demum sententias plurer Pisseas , es Neoloeteas eviose disputatas squas leviter adtingere fatis estet, mente re puto ; vix ris A tenere psissum, p;x Me wib persuadere, eiusmodi homines, si rem bine ut is anticipalione expenderent, talem disputan-

25쪽

di rationem esse probaturos. Non quod ego gravis it Phlissophis, qui baee faciunt , aliquid sententia mea aetractum velim, quorum ingeniis quantum tribuam , non uno tantum

eo librorum meorum declaravi ; sed quod tam evidens es, ejusmodi pbilosopbandi viam nihil aliud omnino, quam eo uisonem, parere , ut qui haec negant, qui talia defendunt , quid mentis habeant, intelligere non popm .

Adeo ut illis solum, qui ex praejudicata V L fanorum sententia disputent, clara, ct pedito videri possint. i uid enim, ut cetera mittam, utilitatis adfert , ea pluribur exponere, est Geometrice demonstrare , qua nereini fanae mentis dubia sunt, ει vel semel audita intelliguntur quid areanis quibusdam notis tamquam usteria ea proponere, quae communibus verbis fatis clare exponerentur Z quid ea minutatim explica, , qus dispretandis tantum controci sis G inanibus, G quae ab humana mente finiri nequeunt,

utilia esse possunt Id ego certe non video . uare MetapbUeam disciplinam nugis ει gerris vacuam in suo lumine posuimus: ad

pauca capita reduximus : eaque hoc volumia ne tantum collegimur, quae vobis planam, taperexpeditam a ceteras disciplinas non mo

do cum Q Vide quae disputabimus L.II. c. .

26쪽

do eam fructu operc , sed etiam eum quadam , jucunditate addiscendas ditam complanet: quod Metaph cae munus es. Sed haee ex ipsa horumce librorum lectione elarius MIelligetis . Vos igitur, Adolescentes recte philosophandi sudiosi, ad eorum lectionem dimitto : vobisque commendo , ut in iis vos sedulo exerceatis , mentemque meam penitus cognoscatis, priusquam vos inmergatis in reliquas disciplinas,

deque iis dijudicare vobis fumatis. βώο si

feceritis, magnum operae pretium , magnum que laboris compendium vos facturos esse convsdimus. Halete, ta me amate .

27쪽

INDEX

Capitum , quae his Lib is continentur .

LIBER PRIMUS

In quo Historia Metaphysicae exponitur. CAP. 1. π, E Metaphsieae nomine , origine svi ac progressu. pagina a. CAp. II. De Metaphama Arabum , O Seboia-

CAp. IIII. Disputat de progressu metaphdimae emendatae, maxime DeuIO XVIII. p.

LIBER SECUNDIs

28쪽

LIBER TERTIUS

In quo de Prima ontologiae parte , seu de modo

cognoscendi Primas veritates agitur. C p. I. Ruid sint Prima verItates demonstratur . p. si .

CAp. II. Doeet Primos eteris atri eognosei pulo intimo sensu . CAp. III. Qtenditur Frimas veritates evinUeῶ itidem posse recta ratione et p. sq. CΑp. IIII. Diluuntur a Mumeuta eorum , qui negant ullas esse veritates. p.6Ο.CAp. v. Expenduntur eorum dubitat ones , quι negant, quosdam propositiones esse Pr mas Peritates. p. 84. CAp. VI. Demonstratur Primas terhates aliquassensibus percipi posse . p. 9 I. CAp. vIi. Ostenditur Primas veritatea aliquas etiam aliorum auctoritate cognitas haberi. p 97 LL

29쪽

LIBER QUARTUS .

In quo de Altera Ontologiae parte , nempe de Generalibus propositionibus, quae ad omnes scientias pertinent, disseritur. CAP. I. De partitione, ct eonsilio hujus Libri . P. I M. C p. II. De Ente , ct nos dite. P. II 4. CAp. III. De Mentia. P. 23.

CAp. IIII. De Substantia, O Modis ejus, ubi de Relationibus , Exsistentia , Sub- pcntia. P. 37. CH. v. De Finito , ct Infinito . p. is a. CAp. VI. De Pusibili , ct Inpossibili . p. 3 sq. CAP. VII. De Simpliei, o Composito: Toto, O

Parre. P. 164.

CAp. VIII. De Perfecto, se Inperfecto. p. t 69. CAp. VIIII. De Bono, O Malo . . p. CAp. X. De ordine, ct von ordine. p. l 9. CAp. XI. De Pulero, ct Deformi. p. 82. CAp. XII. De Necessario , O Contiventi. p. r 88ἀCAp. XIII. De Naturali , ct non Naturali. p. 397. CAp. XIIII. De Duratione seu Tempore. P. i 98.CΑν. xU. De Caussa , ct Effectu. p.eto . CAp. XVI. De Pine, ct Exemplari . P. 222. CAp. XVII. De Disciplinarum omnium , quibus Osistolaeta isseruire pors, ordine at

30쪽

APPROBATIONES .

CL. V. Aloysius Antonius Uernejus in suis De

Re Metapostea Libris , quos de mandato Re verendissimi Patris Iosephi Augustini orsi Sae. Pal. Apost. Magistri accurate legi , meo quidem judicio nihil habet, quod cum Orthodoxae Fidei Dogmatis

ad amussim non congruat, nihil quod a bonis moribus vel ritum abhorreat. Immo vero plura hae illae interserit piissimus seque, ac doctissimus Auctor, quae & virtutis amorem redolent, & Religiones obsequium testantur. Tanta insuper luce perfundit dissicillimam Philosophiae partem, ut tardioribus quoque ingeniis plana S aperta reddatur. Quocirca e re esse censeo nedum Lusitanorum Ado- Iescentium, sed totius Litterati orbis , ut publici iuris quantocyus fiat hoc praegrandis operis tertium volumen, eosdem sibi, si recte auguror , conciliaturum plausus, quibus priora duo ubique exiscepta suere.

Dabam Romae in Collegio S. Mariae in Porticu in Campitello Prid. Non. Iul. An. MDCCLIII. Curtius Reeἰualdus Bonἰ e cingregatἰοne Cleri- eorum Regularium matris Dei S. T. L. Μ Andato Reverendissimi Patris Iosephi Augustini orsi S. P. A. Magistri accurate legi Me

taphysicam Illustrissimi ae doctissimi Equitis Alor sit