Aloysii Antonii Verneii ... De re metaphysica ad usum Lusitanorum adolescentium libri quatuor

51쪽

nonnulli, ut Leibniatus, Wolfius , Clarchi uet, qui

Metaphysica argumenta & demonstrationes , ea a praesertim, quae a contingentia rerum desumuntur , praeter cetera extulerunt z reliqua, veluti ad propulsandos Atheos minus emcacia , praetermiserunt.

At Jacque lotius , Der hamius , Nieu.enthytius . I. Rayus , aliique in argumentis Physicis explanandis industriam omnem posuerunt, eaque maxime praedicarunt. De Daemon ol*ἰa item acerrime disputatum esta duobus ante saeculis . Nam tametsi de Daemoniis , seu Laribus , Se Geniis Veteres non modo Ethnici,

sed etiam Christiani , itemqne Scholastici copiose

locuti sint; ta inerr multo copiosius extrema haeretate id factum est. Quaestio autem erat praesertim de apparitionibus Daemonum malorum, de eorum operationibus , de spectris , de sagis, de veneficis. Negarunt has operationes Daemonum satis multi eruditi: quo in numero sunt Antonius Uan Da Ie de Oraeulis Ethnicorum , itemque de Divinationibus udaeorum Idololatricis : Fontenellius Academiae

Scientiarum Parisiensis a secretis in Historia oraculorum : Chr. Thomasus in Disputat. de erimine Mogiae , ct in aliis scriptis r S praeter ceteros , qui

adduci possent, Balthasar Becherus in mundo suo

fascinato , quem anno Cla IDCLxxxx I. edidit.

Sed Van Dalio, & Fontenellio respondit Franciscus Baltus Jesu ita, dans la Reponse a ι'bipolredes ora eles de ur. de Fontenelle . Thomasio vero Carol. Fri de r. Romani libro inscripto et Sehedia a Polemicum expendens quaestionem , an dentur spe-Lira, magi, suae. Beckero demum, qui ob inauditas opiniones quasdam innumeros in se ad

52쪽

versarios incitarat, ita multi responderunt, ut facile enumerari non possint: excellunt Melch. Leyde- cherus , Uan der Wayen, Simon de Uries, Ioannes Aa istius , S Paullus Steen. in chel, Petrus Potis retus , P Uan Mastricht, Uan der Hooght, aliique laudati a Grappio in Theologia recens controversa

continuata .

Addendi his sunt illi, qui in operationibus

spirituum percensendis,defendendisque egregie laborarunt ; cujusmodi sunt Henricus Morus , Iosephus Glan vilius in Sadd eaeismo triumphato , Lambertus Daneus , Teophilus Spizelius, M. artinus Antonius Deirio , Erasmus Franciscus , ceterique, qui tamen

non omnes eodem pretio cententur, eademque

utuntur olix in .oc negotio potissimum deinsiderari non deb2t. III. Etiam PBeholoeti iculentam decertat Ioinnum materiam praebuit. Nam quidam Stratonis Lampsaceni Peripatetici sententiam ah oblivione vindicantes , defenderunt, animam humanam esse mainterialem seu materiam , quae o a'eria vi quadam suavitati, &plastica, non vero eatione aliqua, & se ninsu, singulas materiae partes conformet alio S alio

fuere , O varia cogitarunt, ita ct recentiores iu varias sententias ivere . Veterum aliter de animi humani natura phil06phabatur Empedocles , aliter aeno Gitieus , aliter Aristoxeuas , aliter Xenocra res , aliter Dicaa rebus, ceteri, tametsi omnes Materiavi

53쪽

αo DE RE M aTA PHYsICAS Spinoetam , inpios homines , defendere conatus est alter inpius , Gulielmus Cooardus medicus Londinensis in Cogitationibus Posterioribus de Anima, ct in Vindieatione rationis, O religionis contra

impoturas Philosophiae. Sed inpudentissimum , & stolidissimum hominem perfregerunt Ioannes Broughtonus , edito Tractatu de Nutura Emimae Ratio natis; itemque Menardus, Lesleyus , Asse helonus, aliique . Eumdem errorem admisit hoc saeculo Ho- chei senius, quem Bucherus refutavit. Ut ea taceam , quae de facultatibus animae Cartesiani, Lei-hni etiani, aliique disseruerunt. Neque vero minori contentione & animi, Scorporis Liber ratem animi nostri defenderunt phi-Iosophi Recentiores contra Hobbesium , qui fatalem quaindam necessitatem inducere conabatur, tolle reque libertatem . Quod ille ossicere praesertim ador tus est quodam libro , quem contra Joannem Bram hallum episcopum Deriensem edidit . Eum tamen Iuculentissime confutarunt ex Anglis Cumberlandius

D quis Philos de Legibus Nat: ex Germanis Lei bnietius Consid. ad opus Hobbesii de Lib. necus. ct eo su fori: ex Italis praeter ceteros Montglia Dissert.

contro i Fatal. Part. 2. Maiorem adhuc & acuminis sct sophismatum copiam ad eumdem errorem de senudendum adduxit alter Anglus , Collinsius libro ita

terialisbe essent . Vide Cieeron. Tuscul. Disp. L. I. C. 9. seqq. Ita , ex recentioribus Hobbesius , n- laudus , Spinoeta , ceterique , etsi eamdem inpietatem defendant, varie se explieant, ct ex diversis principiis sua ducunt .

54쪽

PHommer quem ex ipsis Anglis refutavit Clarchius Remarq. sur un Liv. int. Recherches cte. S in epistolis quibusdam e itemque laudatus Montglia PI.sect.4. Hae tamen omnes decertationes vehementius

instauratae sunt postquam Leibni Zius primo , tum olfius ediderunt systema Harmoniae PraestabiIita ,

ut explicarent complexionem animi Sc corporis , seu rationem qua alterum ab altero adficitur, Semovetur. Nam quidam opponebant, ex piae dicto systemate plane infirmari libertatem nostram . Alii e contrario systema Lethni rici. olfianum defendendum suscepere , ajentes , ex eo nequaquam offici humanae voluntatis libertati: quod secit lingulari li-hro Christian. Wolfius , itemque Georgius Bernardus Bylfingerus f i J aliique Volsani. . Majori adhuc studio ac diligentia eopulationem , ct commercium , ut ita dicam , corporis S animi investigarunt Philosophi nostra memoria , ac pa rentum. Nam praeter Scholasticos ι qui systema iu-fuxus multo ante excogitarant , set J duo nova systemata cogitata R inventa fueret. I. Aobtentia, vel etiam caussarum occasionalio υ/: s3J quorum pri

B a mum siJ In Dilucidat. Philos β. Io 2. a J S lema influxus Physici in praesentia multi

Philosophi gravissimi defendunt, etiam inter Germa nos , contra Wolfum , O Lethn zium : veluti Gottis Phed. Vindicior system. in fluxus Phys Lipsae i et . Ilmannus Dissert. a. de Harnion. praestabilita tRuardus Andala de Union. Ment. & Corp. Physica , Langius , ct alii .

55쪽

ua DE RE MET A PHYsICAmum Cartesius, alterum Cartesiani primores . ni La Forte , Cordemaeus , Malchranchius , Sylvanus Regitas , ceterique proposuerunt. IJ 2. Harmoniae praestabilita, quod systerna Lethniatus primus cogitavit, ceteri vero, ut Wolfius , Hanschius , R inbeckius, Schrei berus , BIlfinge us , Billebius , Schlosissem ute caussarum occasionalium , quod utrumque tamquam eertum ponat, nec animum aliquid facere in corpore, nec contra corpus in cnimo , aut ullum

alterius in alterum influxum phiseum esse . In hoe differt, quod in primo θι minis animus etiamsi non possi motum producere in corpore , tamen motus a Deo produlii mutandi potestatem haheat, lineamque pro lubitu alio ct alio fletiere pum. In altero animus nihil omnino facit in corpore , vel e contrario et sed Deus seeundum leges a se latas , occasone volitio. nam animi, hune vel illum motum iis eoπονe facit : occasone vero motuum , qui in eo ore ab ipso Deo exeitantur, incit animi sensus, pereeptionesque. In hane opin onem iverant Cartemisi aliqui , ast Occurrerent argumentis , qua Cartesu Bstema labefactare videbantur .s i J Petras Atiaeensis cardinalis, qui anno Ioas zobiit , L. 4. Sententiar. in Repertorio suo generali , saltim meluti probabilem ponit sententiam caussarum occasionalium. 2uod idem putat Gabriel Hiel e So. eietate Clerieorum Vita Communis, in Aeademia Tubingensi Theologus, qui cessi e vita anno I 49s-Ωuod eorum caussa dictum esto, qui propter ejusmodi opinionem ualebranthium, ceterosque occason alisas in inΦidiam voeant. Videsis Chrsophor. de ei

56쪽

LIBER PRIMUs. E 3 Sehlosserus , aliique fusius , accuratiusquῆ exposuerunt. Quae duo systemata consilio condita fuere a philosophis Recentioribus , ut ea, quae in hac scorporis, &at.inii 3 vicissitudine dandi, accipiendique observantur , phaeno Irena si non Vere ssaltim ingeniose, & non incommode e X p Ianarentur. Effecerint, an non , nostrum non est hoc loco iudicare. Illud extra controversiam riositum vide

tur , nihil ultra inveniri posse, quod non ab istis Philosophis pro ejusmodi opinionibuq aut de sendendis , aut profligandis fuerit excogitatum . s i JCaussarum Ocea uallure systema confutarunt illi, qui contra Cartesianos praesertam contra Malebranchium, qui hoc systema phepolivit & inlustravit, scripta ediderunt e quos inter reserunt ui Fr. Lamius, Sylvanus Regi sus , sta ir, Lethnigius , aliique et quibus tamen adsectae Malebranchii aliquid respondendum putarunt. set J B a Har

harmoniam irae stabi' 'em veluti fabulam philosophi, eam joeandi eaussa ex gitasse . Verum tam serio , tamque vehementer postea pro ea pugNavit, ut suspicionem iverat lectori eum ex animi sententia id ju- die aste , ct saltim , ex eo uetudine eam legendi Otractandi, nubem pro 'γunone accepisse. Eorum , qui , pro caussis occasionalibus steterunt, nemo , mea sententia , solerabiliorem exisplicationem adduxit, quam Cl. Sturmius PhycΤOm. I. c. q. εκλεητιηὸ 4. in Hypoth. 2. pag. m. I 6 s. seqq. quae nou di culter ad bonum senssum

vocari potest: faltim ostendit , multum ιος ιορε da uem ne disputori

57쪽

Harmoniam praestabilitam , tamquam opinio. Nem paradoxam , multo plures Philosophi insectati sunt, ut Foucherius , P. Bayle , Tournem inius , Franciscus Lamius , Clarchius , Sthalius , aliique τquibus ipsemet Leibnigius seorsum resposidit : sed multo diligentius , largiusque Bylfingerus , L i J qui Omnia, quae contra objici possent, accurate e XpOsuit , &, ut sibi videtur, refutavit. set JMultum itidem de origine anim a J disputatum est a Recentioribus philosophis , qui zontroversiam paene sopitam subtiliter disquirendo iterum in scenam revocarunt. Et sane fuit oli in haec apud Antiquos philosophos nobilis controversia , quae a Cuti o-si J De Harmonia animi , ct corporis humani ex mente Lethnietii. Lipsiae I 23. 8. et J Vide Ludovileiam in Histor. Philos Leibni etianae , itemque in Histor. Philos Wolfianae , qui libros

omnes percenset.

3J Opiniones de orlatae anima ct apud veteres Ethnicos , ct udaeos , immo ct apud Christianos .aria fuere et , , Super anima statu , inquit Hiero-

,, nymus , memini vestra quaestiuncula , immo ma-

ximae Ecclesiastica quaesionis : utrum lapsa de ea- ,, io sit, ut Dibagoras philosopbus , omnesque Pla- ,, tonici, O Origines putant; an a propria Dei M substantia, ut Stoici, Munichaeus, ct Hispanais Priscilliani haeresis suspieantur; an in thesauro,, habeantur Dei olim conditae , ut quidam Ecclesia- ,, sici susta persuasione considunt an quotidie ais Deo fiant, ct mittantur in corpora, Iecundum

i, illud, quod in Evangelio seriptum es : Pater

ra meus Diuit ipso by ou u

58쪽

tia gR DRIM Us. 2Illorum quorumque ingenia fatigavit. Quidam e materia educi animum putabant. Alii a parente cuin semine in eorpusculum prolis traduci judicarunt et quod τ xti l la aetate ante alios Sennerti schois Ia tueri adcr. .a est . Alii a Deo creari, Sc in corpora , cum pi mum generantur, infundi animos deis

M meus usque modo operatur , R ego operor ; amM certe ex traduce , ut Tertullianus , Apollinaris, ,, ct maxima pars oecidentalium autumant; ustri quomodo eorpus ex corpore, sic anima nascatuν is ex animo , σε simili cum brutis animantibus eonis ditione subsistat. is Epist. ad Marcellinum, & Anais Psychiam , Oper. Tom.IIII. pari. a. p. 642. edit. Maristiam Grysas etiam sententias persequitur Augustimus de Libero a rhi tr. L. III. c. a I. Hudaos autem Selomnes , vel fere omnes exipimasse animas ante corpora ex titul e , ait Menseb Ben I ael de Creat. L.I. Probi. I s. p. 6 I. Id certum est, PP. usque ad VIIII. a Christo De tam , ct eo amplius, dubiam visam esse sententiam de animarum Origine , ut legi potes apud CL Norisium cardinalem in Vindiciis Augustiis

nianis c. . β. 3.-Natalem Alexand. in Hist. Eceles. Saeculi V. CEP. 4. q. 9. Habemus a concilio Lateraneus IIII. anno C Cxv. cap. de Fide Cathol. decretum Boc: is Deus Ius omnipotenti virtute simul ab initiori temporis utramque de nihilo condidit creaturam , is spiritualem corporalem, Angelieam videlicet Mundanam : ae deinde humanam quas com- , , munem ex spiritu ct corpore constitutam. ,, Ita

que Neologi secundum P. Lombardum piam sente π-tiam , nempe animas tune creari eam eorporibus in

funduntur , defeudere Iolent.

59쪽

Ds Rg Μ ITA UYsICA fendebant. Postremo alii e caelo , vel astris, vel nescio quo loco induci in corpora humana animum existimabant, tametsi non omnes eo dcm modo : ut Norus , Leibnigius, Plane rus. Ex quo Traductianorum , Creatianorum , Induet inorum sectae superiori saeculo rursum auditae suere, quae turbas nimis multas in scholas induxerunt.

Atque haec, Adolescentes , de Metaphysicae historia vestri gratia dicia sunto. Supersedeo reliquis dece lationibus minoris momenti, quae ah nonnullis Metaphysicis institutae sunt, oropterea quod ad alias disciplinas spectare jure optimo videantur. Usee Et is planum faciunt, quam claro lumine Recenistiores nostri disputationes illas veteres collustraxinti quantumque addiderint, ut diiciplina ipsa nugis liberata perfectionem quamdam , ct veluti maturitatem adipisceretur r S usui esset tum discit Inis reliquis facilius addiscendis , tum propulsandis hostibus religionis nostrae.

60쪽

ALOYSII ANTONII UERNEI I

LUsITANORUM A DOLEsCENT IUMLIBER SECUNDUS

DE NATURA ET USU ONTOLOGIAE DISPUTATUR CAPUT L

tenditur quid sit Oxtologia , O quomodo sit nata. OMINIS mens, quae & miseria su imbecilla est & tar' , Sc vitio voluntatis , ac sensuu ri tardior essiciis tur ad verum investigandum , uno adjumento expedita redditur ad id con quendum , nempe praeceptis Logicae disciplinae: quae ct caussas erroris minuta tim persequitur; & viam sternit, qua ex tanta errorum mole, quibua undique obruimur, emerga mus; Veritatemqne ipsain nudis octois, id est , quam