Disputatio juridica inauguralis ad Orationem M. Tullii Ciceronis pro Cn Plancio [microform]

21쪽

Isso incendio legum, iuris, senatus honorum omnium cedens, cum sua domus ardore suo deflagrationem urbi atque toti taliae minaretur Siciliam petiisset animo, quae et ipsa ei ob vetustam cum C. Virgilio amicitiam, sibi videbatur conjunctissima, spes

tamen sesellit; nam cum Sicilia eum recipere vellet, praet3r a me eum recipere noluit i3 , tum consilio repente itineris mutato a Vibone Brundusium terra petiit, ibique in navi tuta ac fideli collocatus Dyrrhachium prosectus est, et in Macedoniam perinrexit. Hic vero Plancitis simulac mare transi,se Ciceronem cognovit et Dyrrhachium attigisse audivit, statim ad eum lichoribus dimissis, insignibus abjectis, veste mutata prosectus est, reliquosque dies omnes et noctes a Cicerone non recesiit, unque Thessalonicam in quaestorium perduxit I9 . Pervenit autem

Cicero hessalonicam a. d. X. Kal. Iunii, stoxibique toto sere

exsilii tempore apud Plancium fuit, unde plerasque Epistolas ad Atticum, quae in Libro P Epistolarum ad Atticum inveniunturkscripsit, et aliquot etiam ad uxorem liberosque suos, uti pis . tota secunda Librii tri Diversorum. Et licet Cicero sive spe ad urbem revertendi retusque Lentuli amicitia, quo

consule etiam postea de reditu in senatu actum fuit, sive aliam ob causam, ad finem mensis Novembris Thessalonie iterum se Dyrrhachium recepit, et non nisi invito quidem Plancio cum enim Cicero jam mense sextili hoc consitum fovisset, qua in celebritas urbis, minime apposita esset, ad tolerandam in tanto luctu eat altatem, tamen Plancius suis eum retinuit ossiciis, ut sci ibit ad

dua est oeus Ciceronis tu ratione pro Planeto e. r. .. n. Pla sus fui unus non qui, inus timeret, sed si aceiderent ea quae timerentur, mecum ea abire et perpeti velat ' Cet qaae omnino lite sunt O rerenda. -

22쪽

DIs PUTATIO Scripsi etiam Cicero a. d. vi Kal. Decemb. ad uxorem suam ga)... Plancius homo siciosissinius, me cupit esse fecum, et adfaticine 2 tinet Ego Hisbam loco magis distrIo est in Epiro, quo neque Hasso veniret, nec viilites , sed athuc Plancius in retinet sperari tost fieri u mecum in Italiam decedat.' Ibi resti tutioiis consilii iij a tulitatem jam quasi appropinquantem Cicero suas, que salu in vel bis se perat posse fieri ut mecti; in Italiam decedas significare volui se videtur, et Plancius sibi magno h

nori fore sperab .lt, si Cicerone. in urbem redeuntem Onaltari potuisset. Cum enim tiaestores in annum crearentur, 23 videtur quoque Planci proximum jam fuisse tempus libi ab alio quacStore succederetur, et hinc ei spes una cum Cicerone Romam redeundi orta sui, se. Eodem quoque dio . o vi Kal. 19eceir. h. A . U. C. Cl xx xxv in eandem se . tentiam ad Atticumscribit 24 . Me adhuc Plaucius liberalitare tua retinet , iam cliquoties conatum ire in pisum, spes homila est injecta, non essem, siuae tisi, posse nos una decederer quam rem sibi a. gno honori pera fore. Sed jam sui adyeviare milites dice/-tur faciendum nobi erit, ut ab eo discedamus. Quid porro Plancius in exilio Ciceroni praestiterit, quornodo eum custodiverit, Omnia ab eo pericula, quoad ejus fieri poSset

propuιsa velit, quoni Od Pro e propugnaverit, vel sola pro lancio Oratio satis superque declarat, atque commonstrat; in qua oratione, ii cinis sorte ut verit, a Cicerone Plaucium aut loinium cs. olli laudibus, ut sit tempori serviretur, Mias ei a Cicerone gratia publice agi, hoc velim cogitet a recordetur, Plainciunt num suisse de Magistratibus, Cicercnis Llutis desea. 19iem, cui ienatus Pic PIO O gratia agendas cenarerit casP.

23쪽

Rediit postea Cicero incolumis in urbe, rediit quoque Plan-Csus,in'. U. C. DcLxxxxvi sive P. Lentulo Spinthere, et Q. ΛIe-etello Nepote coss. . t tribunatum plebis Romae gessit,isto uti Patet ex epistola Ciceronis eo anno ad fratrem suum Quintum scripta, ubi de novis creatis tribunis plebis scribens, haec adoclit: si abes acta urius diei. Reliqua, ut arbitror, in mensem num ium ejiciemur. De Tribunis plebis longe optimum ac si mraa nus, videtur etiam Antistius amicus nobis fore. Nam

Plancius urus noster eat V Quanquam nunc L. Raesit ius, lamini eo anno in tribunatu collega, omnem opem et auxilium in Cicerone sustentando posuerit, ipse tamen Plancius nihil veteris onfici neglexit et uti Cicero de eo testatur 27 tribunum Plebem fuisse non fortasse tam vehementem, quani alii, sed talem tamen , qualem , si omnes semper fuissent, numquam desideratus fuisset vehemensoribunus, sic quoque cum adversarii denegarent, Planci trihuratum, Ciceronis dignitati quidquam incrementi attulisse, et tantum L. Racili sortissimi et constantissimi Viri merita esse cominemoranda, copiose edisserit Cicero cas se plurimum debere es qui nullas neque contentiones, neque inimicitias, neque vitae dimicationes, nec pro republica, nec pro se defugiendas putavit c 29 . Porro verosimile est Plancium summa cum aude tribunatum plem a6 CL Cicero Epis ad Quint. Fratrem L. LI. D. I. ibiquem

digheid has roeaehragi. Quae verba cum nulla uitantur luctoritate, histori. cam fidei natoare paene dixerim.

24쪽

1. DIS 1 ERτ Troplebis gessisse, quamquam Laterensis et obiecerat, tanquam emi.siss. aliquem e carccre, idque prudentiam cui talne calumniae 4 cae r o optime respondet aia . Anno . . e XXXXVIII, ac di ita C pellit Plancius, et simul cum eo M. Iavantius Lateiensi . hic vero praeteritus ille aedilis

creatus est, et sequenti anno Cicero luancia in de ,d .lutis accusatum, ea oratione, de qua cunilnaxime mihi aetere ;oposui, o. mnibus eloquentiae copiis, contra luater ris in defendit.

Ceterum sequentibus annis Inanchis Ciceroni non minusquam antea carus fuit, et servis etiam Planci tacero non secus aestas usus videtur sI . Apparuerunt tum civilium discordiarum primae quasi scintillae, contentionesque Caesarei inter atque Po.n- pejum. Et quemadmodum omnes, qui bene de Republica sentirent. Caesaris dominationem maxime timebant non tamen nisi sum 6 cum horrore Pompejanorum potuerunt ni niam contemplari crudelitatem Uicto deinde in Thessalia Pompejo boni cives multi ab armis discessere, quorum Iti spe veniae a Caesar impe randae in Italiam reversi sunt in quibus Cicero, Cn. Domitius Ahenobarbus. Amplus Balbus 3 ab alii eodem consilio in liam abierunt aut in AchaIam remanserunt, turi obviam Caesari ex Alexandrino bello redeunti ut Orranius, et C Plancius, qui fortasse ambo Corcyrae commorati suerunt ut conjicere cet ex epistola eo tempore a Torranio ad Ciceronem scripta, quae ita incipit si Dederam triduo ante pueνι, Cn. Planci s. lui Corcyraeerat literas ad e, nihil pu o tibi esse utilius quam ibidem ope.

25쪽

quod ei se committere non auderent in oppidis liberis bello vacuis, secesserunt, ut M. Marcellus qui Rhodi ve Mytilenis, et ulus ITorquatus qui Athenis, aliquando maluerunt vivere quam Romae gQ. Plancius se Corcyram contulisse, ut supra jam apparuit, tum ex epistolis ad eum a Cicerone scriptis intelligitur 35 , quarum quidem duae tantum supersunt, et setis indicant, frequens inter ipsos fuisse literarum commercium Plancius enim Corcyrae degens, Cum Ciceronem a Caesare humani,sime ac liberalissime acceptum esse, et penitus cum eo in gratiam rediisse audiuisset ei ob pristinam dignitatem recuperatam, gaudium suum significaverat deinde etiam alia quadam epistola Ciceroni gratulatus erat de novis nuptiis cum Publilia contractis binis his epist illa respondet Cicero Epistoli XIV. Libri t. pistolarum Diversorum, quae igitur reserenda est ad annum U. C. DccvII. Caesare III et . milio Lepido coss. Nam primum Cicero hoc anno cum Caesare in gratiam rediit, et cum Terentia uxore divortium fecit 36 . deinde Publiliam duxit uxorem, nec multo post novas illas contractas nuptias, Tullia mortua est ca7 . Quod si jam reputemus Tulliam unicam et carissimam Ciceronis filiam, sub finem anni DCCvII, non ut quibusdam placuit, initio anni accuIu eis moriuam 33b, Ciceronem vero

33 CL EUL Dem. L. n. p. o. ubi Corra dua citata verba de Corcyra explicat, et hue etiam mihi reserenda videmur sequenila verbas Loes portan ora In his malis aeuia esse potuitu, ex ea te, Eoram ze opus aeris, Dei me et expediti fime conferas. MYLL 's. Divere L. V. D. r. et se l. L. VT D. I. cas Sunt M. I 4 et sui re Epistolarum Diversorum C eronis. 363 CL Dio Lib. LUIL. Fabri eius Marcoduranus in ira C eeronis praemissa mutans operaium Ciceronis Sehrevasi AMeldd. 66 p.

m. 4 s

cs Ut narrat Plutarchus in ira Derons p. m. 8a M. A.

26쪽

R: DIO, ERPAT ante obitum ulliae Publiliam duxisse uxorem, sequitur et hane epistolam ad Plancium scriptam, in qua novarum nuptiarum fit mentio, non nisi ad annum DecvII posse referri, quod eo magis lis hi verosimile videtur cum Cicero in illa epistola ne verbum quidem de morte Tulliae scripserit, imo ad gratulationem de novis nuptiIs humaniter responderit, quod certe non secisset, si ulliae jam tunc decessisset quoniam hanc quoque Publiliam demisserit, quod visa fuisset Tulliae morta laetari cap . Denique alia quo

que me ratio movet, cur hanc epistolam ad annum . . inrvII. Teseram, eo enim anno Cicero LXI agebat annum, et teste Quintiliano c ori sexagenarius Popiliam csive ut alii Publiliam virginem duxit, et hinc ei calumniam facientibus respondet Cicero,

is Cras erit mulier '.

Cicero in illa 4 ad planctum epistoIa, primum de

rebus publicis ita quidem agit, ut ostendat, sibi nullam pristinae dignitatis relictam esse partem, eoque intactam esse Rempublicam, ut nec Caesaris victoria optanda, nec ejus clades speranda sit, Cum ex altera parte caedes, cinera servitus inipendeat 4I et deinde ad Plancium ita rerum suarum domesticarum conditionem eXponit, ut ea in primis valeat epistola ad refellendam calumniam repudiata erentia in Ciceronem excogitatam, quae scilicet di vulgaverat, se idcirco esse repudiatam quod venustae Publiliae fodima carius, foedae suae libidini satisfacere voluerat Tullius c a . Verum non cogiravit impudentissi .na mulier se suam divarii dedisse caussam, cum merito aegre tulerit Cicero, quod deceptum se vidcret ab ea qua cum triginta annis conjunclissi ne vixerat, uec forena virginis fuisse captum, sed tantum eam duxisse, ut cre di-

27쪽

Cum dolore divortium tulisse videtur, et quamquam etiam Terentia male cum eo egerit 4 1, tamen ejus memoriam nunquan si a aliqua pristiLae necestitudinis tristi recordatione usurpabat ) quagolonia alis demonstrant, castissimum Ciceronem haudqi aquam libidini immoderatae deditum fuisse, et propterea innocente. d. . ni sos Terentiam, ut virgine potiri liceret, sed qubi absente Cicero ne vale rem familiarem administrasset uxor, ae iisque pluri ilium alieni contraxisset S .

Coniiciunt aliqui hane Epistolam XI a Cicerone ad Plancium exulantem fui,se scriptam 46); verum ut ego ju, enis de ea ren eam Iiralemcumque dicere ententiam pericliter, non quidem I

lud exillum, ex dicta illa pistola posse probari putem ver-

ha enim se De tuti velim, eo sis animo quo debes esse, id est. tis ne quid tibi praecipue imendum putes potius e rei ratu, quod Plancius, qui se Corcyrae receperat, sorte timeret, ne,

quoniam Pompesum secutus erat, a Caesiare male foret habetidus. quem timorem etiam omnem, Plancio Cicero eripere, Conatur, si

enim status erit aliquis cisitatis, quicumque erit, te omnium periculorum vi se expertem fore. Nam alteros tibi jam l rcatos esse intelii ro, alteros nunquam iratos fuisse. Quod certe non scripsisset Cicero, si Plancium Caesar ad exsilium damna cet. Post

ibique, an ut ius et almixtora retera in notis item L. IL. Est ita. 3. 4 . CD Epist ad Attis L. IL Ep. gr. Et D. x ejuid M libri. 43 lane etiam novarum nuptiarum caussam memoravit Ciceronis . linhertus tro apud Plutarchum invita Creoron. p. m. 88 I. Cf. Saepius euata Di ut De Tirone pra. 42. Pse quoque Cicero declarat, seclas nunquam de novo matrimonio in ei indo cogitaturum fuisse, uti patet ex Epis . tota ad Paneium Lib. I et ob hanc caussam, post dimi sun Terentii m Cicero nor solum deiublilia D etiam de filia Boiu pej mag: ii ducenda cogi averat. f. ad Phile. L. ML D. II.

28쪽

14 IssERTATIO Post hanc IV, aliam tena ad Planciuria nostrum Cicero striis psit Epistolam cap), quato aliter de communibus mi 'eriis agit et Plancium uoque reprehcndit is Quod propri-m tu praecipuam. postularet foIιtinnm communem ero recussaret . Quae verba prosello nullum traberent sensum, si revera de praecipua quadam calamitate di exsilii poena queri potuisset. Et haec quidem de Cn. nostro Plancio memoriae sunt prodita; da viri

Incrte non constat, ego saltem nihil quod certum esset, de ea in xenire potui. Ceterum ornatum quidem omnibusta in externis quam domestiocis re s 43b, sed ne disertum, nec juris peritum suis se ipse Cicero satetur 49), omnemque integcrrimam vitam aucti militari tribuisse, muli sienigne fecisse et ita vixisse, ut offenderet sciens neminem, imo ipse Leterensis a quo ad judicem fuit provocatus quom dam amicitiae vinculo cum Plancio fuit conjunctus cso . an, dem, alios quoque fuisse Plancios sive Plancos a ne nostro di-Versos, satis cognitum est si .

s II.

29쪽

De M. inentio Laterensi.

Iuvenila gens cum vetustate familiae, tum consularita gnitate. aliisque honoribus gestis Romae valde suit celeb: iri or. unda ex municipio antiquissimo Tusculano, ex quo et plurimae consularessantiliae ortum suum trahebant cI, Iuventi uin quendam pri in unda plebe curulem factum esse gloriabatur gens illa ab . daea et ara ornamenta eximia a majoribus accepta, M. Gentius Laterensis sua ipse virtute illustravit, qui, dies atque noctes de iude et de Republica cogitans proavis sibi relicti noninis communione semper fuit dignissimus Patrem habuit malissi nnm atque optimum virum 4 . Quando natus sit noster Laterensis certum pronuntiare non audemus Cicerone consule id estis . U. C. DCLXXxxvIi Cyrenis quaestorem fuisse aidum colligunt e loco Ciceronis pro Planci cs9. - Desiderar i te oculi mei cum tu esses Cyrenis, me enim quι tocios tua frui ira me malabam et quo plus intererat, eo plus aberas a me 'et deinde 6 renis Laterensent xliberalem fuisse in uoticanos, justum in socios q/ιis negat JV Licet nunc priora illa verba in Oratione pro Plancio sint Populi Romani, quem loquentem inducit Cicero, tamen illa coli.jectura mihi etiam veros milis est visa cum et ipse Cicero in Ltera agraria orazione contra Rullum Z quam mense Ianuarii

30쪽

, 16 IssERTATI eodem anno in Senatu habuerat, de agris publicis Cyrenensibus, qui rep. is Apponis fuerant, loquatur de quibus P. Rullus tribunus plebi legem tulisset, ut venderentur cuique lit Obveniretur, fortasse ipsius Ciceronis consulis intereia Laterensem iraestore lutunc Romae adesse et malebat se, quam socios Laterentis ejus vi tute frui. Ccrte Laterensis liberalitas, qua Praecipue emicuisse vi detur, jam antea apparuit, cum Praeneste, urbe Latii, ubi fortasse etiam quaestoriorata unere 3 sungebatur antequa in Cyrenam insulana salutasset extia ordinem, sumtu suo ludos fecisset p). Porro Laterci, sta maxisre nomen suun nobilitavi tin'. U. C. DCLXXXxiv Caclare et Bibulo coss Caesar enim eo anno celebratam illam tu

lit legem Juliam Agrariam, qua Campanum Agrum et Agrum Stella.tem viginti millibus civiunt, quibus tem pluresve liberi Sient, divisit, quaque promulgata, obnuntiantem Bibulum collegam furqCaesar armis expulit, cui legi, ut valeret hoc adjecit capat, ut Candidati se ipso jurejuranao exsecrarent, si, inpetrat que .npeterent Igistratu, re toneta fucjssient, de agro Campano aliter possidendo, atque ex hac leges Iob. Mi Juventius Laterensistunc tempore tribunatum plebis petebat, at sive iniqt3 ita e legis, sive horrore exsecrationis permotus, cum ceteri jurare non dubita.hant, solus a petitione destitit, qua re maximam profecto laudemas ecutus M. ita ut omnes boni caute eum se isse exi, timarent,

otiare scribit ad Attic din Cicero cio. , Habet etiam a vana

La exsecrationem in concione candisatorum, si menIionem fecerint, lis cliter ager possideatur, atque ut ex legibus Juliis. Non dubitant urcre ceteri Laterrois x:stimatur cinis fecis,

se quod Iribunatum plebis desiitit, me juraret Et hoc est quod