장음표시 사용
81쪽
Non minus reus , quam actor contumaX cSSe potest;
et actor quidem jure Decretalium , si co termino , ad
quem adverSarius citatus est, judici Sc Si Stere negligat, condemnatur in expensas , et ad aliam citationem Non admittitur , nisi praestita cautione in judicio sc sistendi i . Quod si citatus non comparet Λ-clor, ad causam proceditur, et desinitiva sententia profertur a . Si lite contes lata contumaciter idem absit, ejus procurator, Si quem reliquerit, appellatur, vel si neminem , aut appellatus venire contempSerit; tunc si petit reus , iterum citandus e quod si nec tunc compareat, in arbitrio rei erit, an velit petere se ab- lsolvi ab instantia seu ab observatione judicii, vel continuare processum , scilicet recipi Suas e Xceptiones etc. ac surri sententiam , qua penitus abSOlvatur a petitionc actoris , si tamen judex , qui partes actoris ab- Sentis , ut pol crit, Sustinebit, meliorem Cau Sam esse actoris invenerit , pro hoc seret sententiam , Simul tamen eundem condemnabit in e X pensas, quod Semper Contra Contumaces fieri debet 3 . Ad reum contumacem quod spectat , sic distinguendum et lite non contes lata in actione in rem , A-
amplius non audiatur , nisi sorte reus legitimo docuerit ox iusta
causa impedimentum: toto lib. Decretalium de dola et eontum. uine ad ulteriora in causa proceditur in contumaciam sola parte actoris informante , reo scilicet contumaci, acta singula iudieii notificantur non personaliter amplius , nee domi suae , sed per edictum ad valvas Curiae assigendum , et ita producuntur probationes ad substantiam judicii necessariae. Deniquo his rite absolutis , oportet rursus reum personaliter citari ad audiendum se tentiao desinitivae tenorem certo die , et sententia eo ipso constituto die, prout juris erit, promulgabitur. 1 in C. 1. de dolo eι contum. in o. i2J C. 5. da dolo eι eontumae.
82쪽
elor mittitur in possessionem rei, de qua disputatur; in actione personesi immittitur in possessionem bonorum mobilium ipsius Bel, vel immobilium , si sorte mobilia desint , pro debiti quantitate ; haec autem
possessio , non tam possessio est, quam custodia r ut taedio adiectus reus Oeniat revOnsurus, ait Inn. III.
qui etiam addit: quod si oenerit infra annum judiacio sisti, praestita cautione , ac Exhibita satisfactione congrua c enSarum , POSSESSioriem rectiPE-rtit. Quod si cautionem neglexerit infra annum, iactor post annum Merus constituatur Possessor super proprietate, dumtaxat aduersae parti defensione legitima reseruata. Lite contestata si reus contumax evadat, et ex a
clis liqueat de causa, judex sententia sua litem de si nict ; si non liqueat, actor in veram possessionem mittitur, salva reo dominii ille , scilicet serotitia dumtaxat quaestione Proρrietatis abSenti , ut citatus
Verum si post contractam contumaciam reus in judicio se sistat, alque antequam sententia desinitiva pronunciatur , institerit audiri, decerni ex aequitate solet, quod refectis collitiganti e ensis audiatur. Excipe tamen minorem , qui non tenetur ad expensas , cum ei restitutio in integrum competat etiam hoc casu , quo contumax judicatur. Eodem jure minoris gaudent Universitates Apostolicae , et maxime Ecclesia. Sunt aliae poenae, in quas condemnavi quis pos-
sal In ea usis beneficiariis ob rei contumaciam missio in possessionem non decernitur , ne in benescia vitiosus detur ingressus. can. de eo qui mittitur in poss. in s. IIinc hae causae termi
83쪽
sit , quarum mentio est in Decretalibus. Hujus modi sunt r.' posscssionis SequeS alio , quam tantum judex vix dat, ex justa etiam causa decernit, nempe si metus Sit, ne res, aut fructus dilapidentur si a ; non enim debet regulare judicium a sequestratione inchoari, quae quidem iacienda non est, Nisi reo PriuS convicto , aut saltem per probationes juridicas , aut praesumptas per contumaciam 2 : .' condem uallo in expensas 3 , et omnium ma
Coercetur reus , Si persona', aut re Coerceri nequeat. Nec tamen progrediendum ad excommunicationem , si ordinarium remedium habetur , scilicet,
si actor in possessionem immitti possit 6). Insuper Poenam , quae magis timetur , judex cliget a principio , ad alteram nihilominus Processia rus , si hos meruerit Proteroitas contumacis 7 . Quod si reus vocatus in judicium veniat , velitque litigare, idque
la) Si do benesieio agatur eontra possessorem non trienna- Iem . et contra ipsum in possessorio , vel petitorio sit lata sententia , sequestratio constituitur. Adhaec juvat observare eum Devoti sequestrum etiam in personas cadere , unde e. 8. et 13. de rest. vol. loco sequestri uxores collocantur apud probam , aseque honestam mulierem ob insignem mariti gaevitiam. Item c. I L. de sponsal. cum agitur do sponsalibus . atque metuitur , nevis puellao inseratur , atque impediatur libertas consensus . ea dem collocanda est in domo , in qua Omnig timor absit , donec judicium absolutum fuerit de praecipua eausa. Ius Ponti sietum hujus sequestri locum potisSimum constituit monasterium cap. 19. de probat. 1l L. 21. de eappelloe. 2. de sequestr pota. eι frucι. etε.i2ὶ M. e. de prohib. Sequest. pee. I3ὶ C. quem dilecιus 6. dε dolo et eontum. I l C. ad haec ι. ut lite non comen.
84쪽
st vel negando actionis landamentum, vel causam salendo quidem, Sed e X ceptione adjuncta , de qua
De exceptionibus disseritur, deque his potiora
Defensio a jure provenit naturali, ejusque facultas nomini adimenda est i . Hinc exceptiones, quia Vim
de sensionis continent, undecunque sint prosectae, nafain In praxi si citatus ad se defendendum in jus venire sta-lnit, in caleo noli sicati libelli respondet: negando narrata prouenarrantur , et posita prout ponuntur: instatque semetipsum , vel procuratorem suum N. N. in omnibus audiri , aliaε protestatur danullitate aetorum omni meliori modo. Procurator per reum constitutus, cui ex integro noti sicari copia
libelli debet. exceptiones dilatorias objicit, vel peremptorias . et reponit. a Doctor N. procurator N. noti sileatus hac die. . . inhaeis v rens replicatis per principalem suum, dicit non esse Iocum p v titioni per illum ex juribus voce , et scriptis producendis B. Opponit interim parti adversae exceptiones omnes dilatorias , et pe-romptorias praesertim ei c. K Proindo postulat praelatum Ν. r is pelli a limine judicii, ipsumque replicantem in omnibus audiri. v ut ipso valeat jura tueri principalis sui, aliaque ete. Vel si ita v res serat: instat exhiberi omnes scripturas in primo libello men moratas , intereaque ad ulteriora non esse procedendum. , Vel et . B. At observandum quod si probationibus des turam intentionem actoris considat, nulla ipsi necessaria est exceptio formalis. 8atiusque erit generatim, absoluteque omnia negare , quam speciatim excipere. Si autem dubitet de adversarii probationibus, utrumque poterit cumulare : negando primum petita , dein do su heonditione excipiondo hoc, vel illud, probata si apparuerit intemtio actoris. lin C. 20. eae de sent. et re jud.
85쪽
turalis juris sunt a . Tempus, quo opponendae sunt cxceptiones dilatoriae, quae in specie dicuntur declia
at Exeeptio dicitur exelusio actionis : desinitur exelusio aeti 1us . vel intentionis eonvenitur enim reus saepe etiam ab illo, qui actionem revera non habeti quam actor deducit in judicium ad eondemnationem rei. Exceptio 1.' alia vocatur juris, alia sueti: juris , si aetori competit actio de juro , ex qua tamen iniquum
esset condemnare reum; qualis est exceptio doli, motus etc. Si Vere non competat aetio , et tamen agit, est, et dicitur exceptio saeti. Si exceptioni aliquid opponat actor , haec oppositio vocatur replicasio : responsio , quam ad re Plieationem dat reus . dicitur dupliωιio: et quam reddit ad hane actori triplieatio: si hane rursus refellat reus , erit quadruplicat clc. 2.' Dividitur in pem Sonalem , reciem , et mistam : prima est, quae personam tantam sequitur . ut ad haoredos vel tariussores non transit: secunda competit rei, quam sequitur , proin ad haerodes, et fidejussores transit, talis est exeeptio rei judicatae : tertia , quae competit haeredibus non fidejussoribus , uti est restitutio in integrum. 3.'Temporalis alia ost, cui certum tempus desinitum est, intra quod proponi debet: alia perpetua, quao alicui longissimo temporo, seu triginta annis eompetit. Praecipue tamen distinguitur Dilatoria, quae simul et temporalis est exceptio, et peremptoria, quae et perpetua est. Dilatoria actionem, vel intentionem non excludit γ-nitus , sed solum dissert, vel suspendit ad tempus . aut transfert in alium locum, et respicit ant personam judicis ex. gr. quod Sit 4neompetens, Suspectus etc. vel personam actoris ex. gr. quod sit pupillus , excommunicatus, veI aliunde non habeat personam legitimam standi in judicio , vel personam accessoriam , puta Procuratoris, ex. gr. quia procurator egse non possit eis. Vet lineum judicii quod non sit satis tutus etc. vel tempus ex. gr. quod sit seriatum, quod dies solutionis nondum adve norit etc. vel ipsam denique causam, qualis est exceptio inepti, vel obscuri libelli, potitio incerta eis. peremptoria est, quae jus , ot actionem actoris, vel quod hic intendit, perimit et omnino tollit, ex. gr. exceptio solutionis, novationis . compensationis . rei judicatae etc. ita ut excipiens penitus absolvatur. Peremptoriarum deniquo aliae dicuntur litis finitas, aliae simpliciter peremptoriae , quarum illa o impediunt litis ingressum, etsi sunt rei judicatas , transactionis etc. hae litis contestationem non impediunt, qualis est exceptio doli, metui.
86쪽
natoriae judicii, quae nempe respiciunt personas, vel processus a , inter exordia litis limitatur, scilicet an to contestatam litem ex utroque jure I , alias censeturiis renunciatum a) ; etenim tendunt ad impediendum judicium. Aliquando etiam post litem contestatam Proponi possunt et r.' si exceptio post litem jam co
testatam do novo exorta sit, vel ex iacto adversarii ,
ut est inceptio spolii b ; a.' si quis sibi protesta
tione reservaverit jus excipiendi; 3.' si is, qui volue rit eam opponere, si dem faciat juramento , se postmodum ad illius notitiam venisso 3 ; 4.' si ignorata non fuit exceptio; altamen probari non potuit, aciprimum postea probandi facultas acquisita fuit; 5. si exceptio dilatoria est talis , ut processum retro nullum reddat, uti est exceptio falsi procuratoris etc. 6.' excepi etiam potest post litis contestationem do ineptitudine libelli ; .' exceptio excommunicationis majoris , in quacumque parte lilis Opponi potest b,
at Personas : ceu exceptio judicis incompetentis . litis alibi
pondentis , desectus mandat Irocuratoris etc. Processus r ex. gr. citationis ad causam ultra duos dietas extra dioecesim cap. I. de
eaeeptionib. loci non tuti, termini nimis angusti ete. bl Aetio spolii naturam induit exceptionis, quam Decretales invexerunt, et respondet interdicto civili unde vi. Sed haec in rebus soli tantum . seu immobilibus, illa etiam in rebus obtinet mobilibus. Qui igitur a possessione rei suae dejectus seu spoliatus est, non potest conveniri, nisi prius in integrum restituatur. e. lieeι I. eae de rest. spoliat. eum omnibus quoque damnis , et expen Sis , quae passus est: cap. gravis X l ex eod. Ndmino autem spoliatoris venit etiam . qui mandavit spoliari , vel spoliationem saltem rutam habuerit: c. quum ad Sedem 16. ex eod. immo aniret per vim ablatae ab alio possessor est: c. 17. saepe eonsiilit ex eod. l. 12. et seq. c. de eaecepi. 1ὶ C. 20. eae de sent'. et rejud. t. 12. et ser. eap. de eaeeept.
87쪽
ne scilicet quisquam in periculam animae suae eae- communicato communicara cogatur r a . At non denegatur excommunicato adpellationis remedium, quod est species defensionis ; licet reconvenire acto
Peremptoriae autem exceptiones opponi possunt post litis contestationem ad conclusionem usque in causa ; respiciunt enim principale negotium; regulariter tamen. Nam illarum aliquae etiam ante ipsam contestationem opponuntur ut I.' exceptiones improprie dictae ex. gr. solutionis jam iactae , praescriptio nis et . u.' exceptio , cujus veritas notoria est , aut
in continenti probari potest; 3.' exceptiones , quae ex specialis legis privilegio litis ingressum impediunt eX. gr. exceptio rei judicatae, transactionis etc. Ali. quae etiam post sententiam opponi possunt, uti et ' lexceptio nullitatis ex quacumque causa , u.'EXCeptio, quae Sententiam rescindit, ex. gr. restitutio in integrum , 3.' exceptiones , quae sententiam quidem di-racte non impugnant; uti priores hactenus dictae , sed tamen impediunt ejus exesutionem ex. gr. S. c. Macedoniani , Vel Iejani , non numeratae pecuniae
aὶ cetorum ns quis hujusmodi exceptione abuteretur, statuit
Innocent. IV cap. Pia 1. de eaeeept. ut qui eam opponit K spe B ciem illius et nomen excommunicationis exprimat, sciturus eamn rem se deserre debere in publicam notionem , quam infra γη cto dierum spatium t dio . in quo proponitur, minime comm B talo inprobare valeat apertissimis documentis. Quod si non pro-B baverit, judex in causa procedere non omittat, reum in expen as . quas actor ob hoc diebus illis se secisse docuerit, prae χ habita taxatione condemnans B. bin Omnis exceptio tum dilatoria , tu poremptoria etiam exit C. 12. eaeeptionem eae de eaee ιiono. 2J C. quam inter F. ea eod. in RDuilir Corale
88쪽
Demum exceptiones , quae in prima instantia omissae sunt, in secunda opponi posSunt r . Hinc vulgo dicunt in appellatione licitum esse , non deducta deducere , non probata probare. Id tamen locum non
liabet in exceptionibus dilatoriis ; nam iis per litis
contes lationem cenSetur regulariter renuntiatum.
Quod sermam vero exceptionum pertinet, constat hO- die verbis quibuscumque eas proponi scripto, vel viva Voce, modo ad acta redigantur. Excipe, nisi exceptio per modum actionis proponatur, uti in exceptione non numeratae Pecuniae , quo CaSu melius in scripto pro Ponitur. Hinc exceptiones, Si non Sint mere negativae, Sed factum contineant ex. gr. Solutionem, ex Vulgata regula , quod reus excipiendo quasi fiat actor, regu Iariter anto litis contestationem ab eo probentur, o portet. Nam si essent tales, ut ad ipsa merita cau-Sae spectarent , poSt litis Contestationem possent probari. At si in probatione deficiat reus, non hoc ipso censendus est sulcri intentionem actoris sa ; excipit enim , quia Se tuetur contra intentionem actoris, nec confitetur cam pure excipiendo ex. gr. per verbum soloi ; nam habere potest adhuc SenSum alium, nimiis
rum : Si Caius mihi tantum dedit, ego certo solui,
aetis notoria allegari, et opponi debet; ludex enim exceptionem
etiam ex actis notoriam attendere, et sic supplere non potest, sed ea non obstante, quia non opposita, debet reum condemnare. Excipo 1.' Excommunicationem actoris exeommunicati non tolerati quem ex ossicio r pellet, 2.' omnes illas exceptiones, quae ipso jure elidunt actionem, quando reus ipso iuro tutus est, uti exceptiones solutionis , novationis . delegationis , praescriptionis etc. Ita DD. 1ὶ L. O. e. de temporibus eι reparat. anell.
89쪽
quo pacto mutuum non latetur a . Domum possunt plures exceptiones, vol simul proponi, Vel Successive,
licet sint diversae juxta legem i) ; nemo prohibetur
pluribus exceptionibus uti, quamuis sint diuersae. Cui consonant canones I ; modo lex non prohibeat, aut non sint contrariae in facto. Verum SerVetur , opus est, Ordo in cXceptionibus proponendis juxta DD. et quidem primo proponanture ac , quae jurisdictionem judicis impugnant, v.' quae vcrsonam judicis ejusdem respiciunt ex. gr. quia suspectus, infamis etc. 3. ' quae sunt contra rescri-Ptum , quia obreptionis Vitium patitur, 4.' quae ra- stione ipsius Rei, causae, loci, vel libelli competant cle. Contra Reum eXcipientem replicatione uti potest actor , quae est exceptionis exceptio; excludit enim exceptionem Bel, qui proinde ex illa constituitur a. ctor. Hae autem mutuae petitiones appellantur, quarum titulus est IV. Lib. I. Decrotalium. Hinc non modo de iisdem agere nostrum est, sed et de ordine cognitionum earumdem , quod praestabimus , postquam de praescriptione actum erit, do qua sit
aὶ Consultum est conditionato, vel disjunetivo exceptionem proponere hisce casibuS. DX. gr. non memini mihi mutuum osse datum , si tamen datum sit, iam solvi.
90쪽
Praescriptionis natura , et fine e Ositis, conditiones ejus, quae quo Praescr*tioni subjacent, aut ei sunt contraria, declarantur. Exceptionum nominatissima species, cisi impropria , peremptoria tamen est praescriptio a quae desinitur : modus acquirendi jus , vel liberationem
aliquam per psssessionem conlinualam modo , et lem
Poro a legibus desinito b . Praescriptio qnoad sub
stantiam juris geutium esse DD. plures contra aliquos non minoris numeri tenent tum ex usu gentium, quae ad ovitanda bella ipsis noxia tribuunt proprietatem , et dominium provinciarum , regnorum , urbium iis , qui diu ea possederunt, atque pro dominis agnomunt,
licet sorte iniquo bello , vel modo ea sint adepti c) :
ain Jure antiquo ab usucapiono distincta erat praescriptio, quae quasi exceptio illius introducta fuit. At ubi Iustinianus rerum man-eipt et non mancipi necnon dominiorum sustulit discrimen pr. inst.
de usucap. et t. un. de usucap. ιransform. etc. pasSim pro Srnonimis habentur . quo gensu et nos usurpamus.
bl Recte diximus modum acquirendi jus, ut non tantum dominium Significetur praescriptiono adquiri, sed otiam jus persona-lo hinc per illud σo jus intelligo ius tam realo, ct dominium; quam personale, quo nobis immediato adstringitur persona: sicut per το liberationem intelligo peremptionem juris alieni, quo nos adstrictos quis habuit vel immedia tu in persona, vel immediato in re n0stra. Unde praeseriptio in aequisitivam distinguunt Di . et in extinctidam. et Sic Iephto Iudie. 2. jus Israelitarum incertas terras de sendit contra Ammonitas ex possessio no longi . longissimi temporis isde6quo ex pra scriptione diei posset. Sic et ah aliis nationibus utiam christianis certas provincias licet sorio olim non satis aequo Marte Occupatas scimus , cum id cederet in perniciem Gentium. Vido Bullarin. l. 5. de Innt. Rom. c. 5.