장음표시 사용
91쪽
tum ex paritate cum prima rerum, et dominiorum divisione, quae communiter juris gentium habetur i ; sicut enim per primam divisionem acquirebantur; ita per praeScriptionem transseruntur, et Co servantur dominia ; haec autem praeseriptio , tum a jure civili, uti colligere licet ex multis, et variis locis , tum a jure canonico , ut titulus de praescriptionibus a demonstrat, comprobatur , ita ut ubi praescriptum tempus, et bona fides adsit, etiam in foro conscienti ac illa vim habeat suam 3 . Haec autem bono publico , et justissimis de causis introducta , et ab utroque jure comprobata fuit, et I .' ne rerum dOminia nimis diu , imo ne semper maneant incerta; I 'ne lites multiplicentur in infinitum, sed certi temporis lapsu extin quantur, 3. ' ut hominum industria in rebus inquirendis, suisque juribus conservandis acuatur,4.' ut puniatur denique nimia hominum incuria , et negligentia in suis requirendis bonis corrigatur. Ab utroque jure quinque conditiones requiruntur, ut causa habeatur sormalis , ct materialis praescriptionis, nimirum bona fides , titulus , posseSSio , tempus , et res aptae , quae his Versiculis breviter comprehenduntur :Sit res via, ides bona, sit titulas quoque justus: Possideas juste : completo tempore legis. Et primum bona fides: hanc dices sinceram opinio. nem , qua quis judicat , se nihil agere contra jus alterius : nempe posSidendo rem , eXercendo actum , Vellii L. F. is de just. et jur. 2ὶ L. II. tit. XXVI. Decretal. et alibi. 3ὶ Confer D. Tuom. Quodi. 12. ait. 25.
92쪽
omittendo a . omne quod non est ex fide , Peccatum est, ait Apostolus r), id est, quod non agitur ex
firmo et certo judicio dehonestate actionis, ut patet ex Contextu , et communi interpretatione. Quod judicium sive bonam fidem ad praescriptionem necessariam
esse cavit jus canonicum I , et quidem toto tempore possessionis 3); cui jus civile contradicit, ab initio tantum possessionis bonam fidem exigens 4 b , ei si jure municipali semper praesumitur, nisi probatur
a) Ab illis diseedimus BD. qui dicunt honam fidem , prudentem esse existimationem, et credulitatem , quod res , quam quis possidet, sit sua , vel saltem non aliena; ut definitio conveniat praescriptioni etiam juris incorporalis , et privatiVae, qua extin-quitur jus alienum , nec non ut conformior sit juri in c. 5. et fi n. de praeseripi. ubi ad bonam fidem statuitur sui licere ignorantiam sinceram , quod res sit aliena; vel quod aliquis alteri sit obligatus ad aliquid praestandum , vel omittendum , nec opus sit, ut aliquis judicet positive do proprietate rei, quam possidet, sed tantum . ut judicet do licentia actionis , vel omissionis suae , quod judicium fieri etiam poterit ab ignorante rem esse non suam, tem a dubitante speculative de proprietate , modo deponat dubium praeticum. Dubitat vero speculative heic, qui dubitat, et nucluat, an res sit sua , vel non , an alter, vel ipse habeat jus , vel an immunis sit ab obligatione agendi , vel omittendi aliquid rsi habeat rationes probabiles in utramque partem , vel pro una partu probabiliores, non tamen formet, sed suspendat judicium do proprietate etc. bὶ Decisiones, quae bonam, vel malam fidem spectant, vide apud DD. morales. Hoc unum solum heic observandum quod mala fides a possessoro in possessorem non transit singularem ex l. 5. dd divers. temp. praescrip. et ex comm . DD. nocet vero Succe S-sori universali; una enim censetur persona eum defuncto juris fietione et c. 11. g. tit. cit. dicitur r eum in jus omne defuncιi ε eedu ignoratione sua, defuneti viιia non eaeludit.
3ὶ Eoe eap. Vigilanti 5. ει quoniam 29. de praescript. , in L. 43. f. de acquirend. rer. dom.
93쪽
quod tamen de sero externo intelligi debet si . Bona siles vero non vitiatur per dubium Superveniens sup posita sussicicnti inquisitione aut per ignorantiam, sive facti, sive juris dubii; at bene, per ignorantiam juris clari saltem resistentis , ne res praeScribatur. Possessio a e ita diserte jus dicit u : sine ρossessiο-Πc MSuccillio contingere non potest, et alibi 3 : sine
Possessionc Praescriptio non Procedit. Unde axiomata habentur : qui non est capax possidendi, non est cvax PraeScribendi. Item : tantum praescribitur , quantum Possidetur. Possessio tamen haec pacifica
Sit, Op0rtet, publica , certa , titulo proprietatis, id est justa b), continua, non interrupta c , et saltcm civi
lal Desinitur : detentio rei a jure possideri non prohibisae . eum animo eam sibi habendi, seu ut suarii; quae esse potest 1.' Naturalis , consistens in actuali rei existentia , ae detentione, ut haec omnino requiritur ad inchoandam legitimam praescriptionem, Praeter civilem . Ob cujus desectum numquam praescribi possunt precarium, commodatum , Pignus, res emphyteulica, aut condu-ela , vel deposita ab co , qui hoc sub tali titulo possidet, aut abirius haerede; 2.' Civilis consistens in animo rem possidendi, ut suam , et hoc modo dicitur Dominus absens a ro sua , hane POS- sidero, qui modus susticit quidem ad continuandam praescriptionem legitimo inchoatam. 1'orro possessio in rebus corporalibus vocatur rem aut simpliciter possessio; in incorporalibus seu iuribus feta dieitur , vel quasi possessio. Pro utraque tamen dicta Sinperius intelligenda sunt. bl Episc0pus in loco a se converso jurisdietionem episcopalemoxercet negligento proprio Episcopo j cum scientia juris alieni ;sed non habet p0ssessionem injustam , nec conjunctam cum mala filo. c) Tempus a juro decretum pro diversitato rerum , et jurium, quae cadunt sub praescriptionem , ac personarum , contra quas
94쪽
9 Titulus. Bona fides, et justa possessio laudantur in titulo ; igitur et titulus magis requiri in praescriptio
tendit praescriptio , quaduplex est: Breve nempo triennium . otomne quod est infra decem annos: Longum, quod ost decennium. vicennium , et quod est infra tricennium : Longissimum quod triginta annos aequat, vel superat usque ad centum : Immemoria Iaquod est tantum, ut nullus hominum de facto existentium meminerit , vel sciat initium , quo cooperit aliquid fieri, observari . vel possideri 13. 1L de aqua quotid. IIuie tamen nihil obstat, quod aliter ex documentis , historiis observatum fuerit, alias nec 200 nee 300 anni sufficerent ad tempus immemorialo constituendum. Probatur vero per testes, qui de proprio sensu per ὀ0 annos habito , quod nempe ipsi viderint, vel audierint sic semper suisso observatum, vel ex. gr. Τitium hujus rei possessionem, aut juris. Semper vel quasi semper continuasse, testificari debent, ae insu-Por quod contrarium nunquam viderint, vel ab ullo homine , qui aliter factum suisso, aut se initium possessionis se ivisse dixisset, audierint, item quod communis opinio sit, de contrario usu non
Extant vero peculiares praeseriptiones sex mensium, anni. biennii etc. juro municipali ex cod. noviss. pari. 1. lib. 3. tit. 21. c. 5. se et . . . At Observandum hisce legibus negatam actionem non praescriptionis ope, sed vi praesumptae solutionis , quapropter in foro conscientia o illae vim non habent. Ex eod. cod. Noviss. Decennium decernitur respectu rerum immobilium , quoad praesentes justo titulo interveniente , vicennium vero quoad absentes. Dicuntur praesentes, qui degunt inter territorium ejusdem magnao Aulae Civilis : vulgo Gran corte ; alias dicuntur ahgentes ; at tricennium inquiritur, ubi nullus adsit titulus; eodem decennio ab acquisita majori aut alo praescribitur quaecumque minoris actio contra tutorem relato ad tutelam art. 398. ct actio ad aliquem contractum rescindendum art. 1258. Quinquennio autem praescribuuntur reditus annuales sive sint perpotui, sive ad vitam , pensiones alimentarias , pensiones domorum , vel praediorum , interesse mutuorum, et quidquid solvitur ad annum, aut minus ad tempus art. 2183. Hae autem praescriptiones obtinent in foro tantum civili ob desectum bonao fidei. Vicennium respectu carumdem inter absentcs requiritur ut dictum est; at si partim Praesentes , partim absentes sint , duo anni absentiao reputantur Pro uno anno praesentiae. Tricennium sancitur respectu debi-Diuitigod by Cooste
95쪽
nium reipsa in accipientem transfertur; quia quod
torum sivo rerum mobilium, sive immobilium contra creditores , id quo etiam jure muniei p. articul. 2168. 5,2. 627. Quo spatio temporis aliquae servitutes similiter praescribuntur art. si1. aliquae vero quinquennio. Tricennium vel quadraginta anni requiruntur , si res sit vitiosa ex. gr. surto ablata non quidem ab ipso suro , sed ab altero , qui rem illam titulo aliquo , excepto immediatae haereditatis , acquisivit. Etiam quadraginta annis opus est respectu rei immobilis pertinentis ad aliquam particularem Ecclesiam, Hospitalitatem , vel communitatem; triennio vero respectu rei mobilis ἔ sexaginta respectu rei immo hilis pertinentis ad Monasteria privilegiata, triennio respectu rei mobilis , centum annis pro rebus immobilibus pertinentibus ad
clesiam Romanam e vicennio respeetu actionum eriminalium computandum a die commissi eriminis , quamvis aliqua crimina minoris temporis spatio praeseribantur. Posteriores hae praescriptiones jure veteri obtinebant; tamen observandum quod anni prinii bonae sidei numerandi sunt cum annis posterioris possessionis bonae fidei. sa) Titulus ost causa do so habilis ad transferendum dominium vel jus , ex quo possidetur , vel aliquid fit. Hi ne justus sit, opo
tet , seu a jure approbatus ad praescribendum. At sussicit t.' coloratus , qui nempe justus reipsa sit, seu jure approbatus , et ad transferendum jus in re habilis; qui tamen ob impedimentum, it Iud revera non transfert ex. gr. quia vendens , vel donans dominium ipso non habuit, imo quamvis sit titulus existimatus talis , quando salsa existimatio procedit ex errore justo , seu a legibus tolerato. Ius enim ait art. 2173 sed id quod quis eum scum esso misιimaret, possederit, usucapiet, etiamsi falsa fuerit existimatio τergo ete. Error vero justus est, qui Versatur circa jus dubium , vel circa factum alienum , aut etiam proprium, ita tamen ut quis sit inductus , aut persuasus ab alio. Error injustus cst, qui versatur et rca jus certum ; nam ignorantia juris cerii et manifesti in juro non toleratur, aut circa factum proprium. Quae distinctio bono notanda ad conelliandas leges in speciem contrarias , quae Videntur rejieere titulum existimatum , et coloratum nempe landatum in ignorantia legis certae, aut in facto proprio. Sume it etiam regulariter . si titulus sit praesumptus in praescriptio no longissimilli L. u. c. de praescrip. lonν. temp.
96쪽
- mproprium est, amplius eius fieri non potest i . Qui
tamen titulus pro praescriptionc decem et viginti annorum sua serma legali non Careat, oportet ex jure municipali I . Vcrum servitutes continuae apparentes sine titulo, spatio triginta annorum praescriptione adquiruntur 3 . Item actiones tam reales, quam PersonaleS ab S-que tituli exhibitione praescribuntur 4 . Insuper pro
praescriptione mobilium possessio Valet pro titulo : attamen qui rem aliquam amisit, vel cui fuit ros surio ablata, jus habet cam vindicandi e manu tertii posses Soris spatio trium annorum a die amissionis, vel sur
Praescriptioni non subjacent omnes res, Vel quasi res , aut jura, quae Vel ex natura sua, vel jure humano
temporis, ita ut praeseribens nullum determinatum titulum a signaro , aut si allegat , probare teneatur. Comm. ex lib. . . cap. da praeseripi. 50. vel 40. annorum c. 6. de praeseripi. etc. dixi regulariter , nisi scilicet jus praesumat malam fidem et tunc enim etiam in longissima non tamen immemorialij praesumptione opus est allegare, et probare titulum , ex. gr. si Clericus contra Parochum , vel Parochm in aliena Parochia se praescripsisso decimas asseret eap. 1. de praescript. in s. at Et primo ex natura sua non praescribuntur, quae non sunt in commercio humano S. 1. Inst. de usucap. et art. 611. iuris munic. vel quae a privatis, aut certo hominum genere, ut propriae possideri non possunt. Puta 1.' res sacrae scilicet saeris usibus applicatae, 2.' res religiosae, uti coemeteria, qua is jus sepeliendi in iisdem cadavera praescribi possit I ...et 6. Cod. l. 6. g. de relig. 3.' sanetae nimirum uae speciali sanctione ab injuria et violatione hominum sunt de-ensae , ..' res publicis destinatae usibus ex. gr. forum . Via publi- ea , sons etc. 5.' liber homo , si ' haereditas , vel alia res communis; hone enim unus haeres contra alios haeredos praescribere
L. super annali 1. c. da annali Meept. eι art. 216S.
97쪽
Denique contraria praescriptioni, vel Praecedunt eam et ne procedat, cssiciunt cx. gr. desectus bonae
fidei clo. deque iis jam dictum , vcl superoeniunt ipsi
jam caeptae, et cursum impediunt ejusdem , et luno dicitur cadem vel dormiro, quando nempe, remoto impedimento , quo cursus ejus Suspenditur , lempus praeteritum cum Subsequentu connectitur, deducto illo , quo duravit impedimentum puta contra minOrcs praescriptio quoad immobilia , in alienatione sun. di dotalis durante matrimonio , in obligationibus coin- . ditionalibus i , et jure sacro in bonis Ecclesiae, quando caret Episcopo , Reclore cie . vel inutilem habet:
Tempore hostilitatis seu belli I , ct juxta aliquos
tempore pestilentiae, vel dicitur interrumsti quando scilicet tempus praeteritum nihil amplius valet qui
nequit ox DD. 7.' beneficia ecclesiastica , si titulum praeseribsens non habeat, quia sola canonica institutione, et auctoritate superi rum Obtinentur , 8.' a laicis jura ecclesiastica , et spiritualia excepto jure patronatus , non possunt praescrihi, s.' matrimonium carnale , quod nec dissolvi, nec coalescere nulla praescriptione potest: it, et matrimonium spiritualo seu professio religiosa , 10.' exercitium ordinis sacri. 11.' exemptio ab obedientia
Romani Pontificis vel quam subditi Episcopo , Pringi pi, legitimo
Superiori debent. Juro positivo praescribi non possunt 1.' Limiles Parochiarum , et Episcopatuum, 2.' jura, quae Principibus debentur et competunt in recognitionem Supremi Principatus, 3. 'res pupillorum duranto pupillari aetato , . .' potestas conserendi Sacramenta Confirmationis, et ordinis, quia sunt reservata Epi Sco- pis, 5.' quoad visitationem Ecclesiae a quocunque Praelato ecclesiastico faciendam , et potestatem exigendi procurationses pro temporo actualis visitationis praescribi non potest juxta aliquos I D. quod tamen ultimum alii ab Τrid. Sess. 24. c. 3. ile reform. Saltem conditionatu negant, s.' res Vitiosae demum antequam vitio purgentur; licet per extraordinariam sivo per 30 annorum prascriptionem. ita DD. et jura , qua o apud illos est invenire. 1ὶ Coul. noviss. pars. r. l. S. tit. 2I. c. 4. Seet. 2.
2ὶ C. Eae transmissa 19. de praescrip.
98쪽
casus interruptionis dicitur usurPatis , vel completam roscindunt, uti Sola sere est restitutio in integrum. Interrumpitur praescriptio naturaIiter, quando post eam inchoatam deficere coepit unum ex substantialibus ejus eX. gr. superveniente mala fide etc. vel cum civilis posscssio ultra annum deficiat, et haec interruptio Prodest Omnibus, Contra quos cursus erat praescripti
nis si ; Ciuiliter aliquo actu judiciali, quo praescribens interpellatur ex. gr. citatione, litis contestatione aut aliquo praecepto, vel Sequestro indicto possessori etc. a) quae prosunt tantum ei, qui actum exercuit judicialem.
Mutuae, et plus petitiones enucleantur, de eisdem quid iura decernant, GPEritia T. Muluis petitionibus intelliguntur conuentio, quam instituit adversus reum actor , et reconuentis scilicetnctio , quae a reo Convento in eodem judicio contra actorem instituitur, idque , sive actione in personam Sive actione in rem reus sit conventus , sive divcrsa Sit cauSa; reconvenire enim quilibet reus potest suumaCtorem, modo standi in judicio illo sit capax 3 a , ipSaque aequitas Suadet, ut quis patiatur cundem ju-
al Reconventio est actio : hine quibus agendi jus non est, nec et reconvenire possunt. Indo excommunicatus cisi recte excipiat,no inde sensus diamnetur , inutiliter tamen mutuo agit. li Lib. Iossideri S. f. de aeq. uel amulend. possess. art. 2143. et 49. R L. Morae lisis 76. e. de rei visdie. et art. 21 . 2156. et seq. 3ὶ Eae L. 14. de sent. et interlocvt. Diuitigod by Corale
99쪽
diccm , ad quem traxit adversarium : quod quisque iuris in alterum statuit, eodem ψso utatar r . Ut
causae ambae deductae, oicissimquct tractatae simul eadem sententia terminentur 2 . Non enim mu-lua petitione reus excludit actoris intentionem , quod est proprium exceptionis stricte sumptae , sed potius intendit specie quadam compensationis se tueri, et ipsam actionem retundere. Itaque Proposita reconventio initio litis, anto vel immediate post litis contestationem duplicem operatur effectum I.' simultatem Processus , ita ut utraque causa simul tractetur 3 ,
I.' prorogat jurisdictionem , seu iudicem, qui alias
respectu actoris non fuisset competens , sucit competentem , ita ut actor coram eodem judice teneatur respondere reo, si hunc velit sibi respondere 4 . At si id fiat post alios acetus judiciales , prorogatur quidem judicis jurisdictio, ut de mutua causa pOSsit CognOSce- Te, Sed utraque causa uno judicio non tractatur 5 .
Quoniam vero actoris , et rei mutuo agentis par esse debet conditio, nec actor diverso jure ac reus, judicari 6 ideo si lictori ex rescripto Pontificis datus sit judex , qui remota appellatione cognoscat; delega tus judex sine appellatione etiam mutuae petitionis cognoscere debet π . Hic vero si motu proρrio , et non precibuS reconventi datus sit, quum actor judi- lj Rubr. et t. r. is quod quisquam iuris.
100쪽
ccm istum non clegerit, scd sortuito sortitus sit, apud eundem mutuo recte non agitur si a). Celerum cisi jure civili contra actoris replicationem reus duplicationem proponere possit, quae et pertriplicationem iterum ab Actore , et haec per quatruplicationem queat a reo oppugnari; in Foro Ecclesiastico tamen hujusmodi protractiones litis non tolerantur , sed his sinem statim judex imponit. At quid si ultra debitum ab actore petatur 2 Ius Sacrum sic statuit a : Punitur i Ortunitas plus potentitim , si sui'er petitione non duxerint in judicio
Persistendum. Id ipsum decernit jus civile 3 b , at
reus plus potens damnatur, Si dolose, hoc est, scienter, et sine justa causa , non errore , Vel ignorantia probabili , aut debitore de fuga suspecto , vel loco constituto nunquam praeSente , et insistens Suae petitioni pctat ; si enim ante litis contestationem, vel probabilius
at Exeipiuntur tamen 1. ' causae a iurisdictione judicis eoram
quo facta est conventio, exemptast, uti causae Spirituales respectu audicis laici ; 2.' omnes causae executi vas , quae scilicet paratam habent executionem et celeritatem judicii exigunt, uti si debitum est liquidum , si agatur super deposito c. ult. eae de deposito spolio ete. In causa criminis reconventioni locus non patet . ean. Episeopos 1. c. 3, q. 1. et alibi ἰ necesso enim ost, ut non relatione criminum, sed innoeentia reus purgetur. L. si avis b
bὶ Plus petitur eausa , vel tempore , reque , locoque. Quem versiculum sic interpretari solent DI . Causa, si quis petet determinate , quod debetur disjunctivo, aut speciem loco generis X. gr. Petitur hic equus , dum aliquis debetur equus, aut G0 nο- rem debentur , et equus petitur. Tempore , gi petat actor anto tempus, quam urgeat obligatio. Re, si major petatur summa, quam debeatur. Loco plus petitur , si in alio loco solutio petitur, a tutio psa conventa fuit. t 1 1ὶ Confer idem Gonsale est. loe.