장음표시 사용
51쪽
rium I39 epistola, quam hic in nota i o excripsimus , Elias
Capreolus. sed neque illud refugiebat vir praeclarissimus in
tensem illum nominans. Quae res observata Eminentissimo Romanae Ecclesiae
Plineipi Angelo Mariae Quirini Epist. XXXIV. , quae est ad Iosephum Antonium Saxium I v. Kal. Augusti M. DCC. XLV. pag. xxa. ti Taberit in Id is manioribus Litteris excellentiam pluribus versibus celebravit etiam Baptistari Mantuanus doctissimus Carmelita in ea negyrico de Brixia Ioannem Rovam tensem eum vocans , quod Rovato hujus regionis municipio ortum duxisset, a, eo que ita exorditur: is Ad varias, quibus es passim celeberrima dotesis Vir deerat tibi Socraticam formare juventam B Doctus, & ad musas teneram deducere pubemm Ecce , velut Pandora polo delapsa, Ioannesis Rouatensis adest
. Quae eadem Eminentissimi Quirini de Taberio verba appellat Saxius Maniam tu a ad Historiam Typographι--litterariam Mediolanensem pag. 22. Q Extat inr Mantuani tom. III. initio. α Nisa vana est Pythagorae pax, lὶngenesia Maronem nobis alterum haec aetas redivivum produxit Baptistam is hunc Mantuanum . qui virtute poetica synchronos omnes , ex antiquis etiam v complures a se longe reliquit Idem disciplinarum omnium sciens, tissimus vitae severitate , morumque sanctimonia universae Relisionis Carmeis litanae Rector. Patrum decreto, constitutus est Scis tu quoties is nos impendentium hellorum tempestates conquerentes, qua verborum sereas nitate praesens confirmavit. O magnum amicitiae Numen i Excogitavit ho-n mo divinus, quo pacto etiam consoletur absentes. Petrus Nevolarius dii, gnissimus tali praece tore discipulus, inter Carmelitas Theologus concionax, tor eloquentia. moribus, doctrinaque admirabilis auream illius De patientia ,, libellum ad nos Brixiam nuper attulit omnis molestiae praesentaneum medira camentum, quem quum legimus, hoc virgilianum sortiter exhibemus eis sevi fata trahunt, retrahuntque sequamur.
is Quicquid erit . superanda omnis fortuna ferendo est. is Virgilius AEntidos lib. V. p. 7ir. 712. Tu ergo Taberi suavissime, qui degis in musarum contubernio. natura ,
D & arte ad ea, quae humanitatem exornant, accommodatior, opus ipsum. is etiamsi sub invito sorte a viliore, publico tamen usui exponendum cures.
n Rem Gaspari quoque Brimello optatissimam , qui ut est acri in politicisis ingenio, gravissimo consilio , literatura non mediocri, ita eruditiis inumn quemquam fovet, Baptistamque in primis, ut Divum favorabiliter observat;
u omnium den que amicorum clesiderio, imo studiosis omnibus sati ieceris: n spero enim per hoc audebunt ad ingruentis sortunae nunquam perpetuo bo is nae injurias Horatio libenter concineretra Quo circa vivite sortes .m Fortiaque adversis opponite pectora rebus.
N Horatius lib. I. sal. II. o Vale Brixiae Iv. Nonas Deeembris MCCCCXCVIII. M Quo circiter anno opus illud absolutum est, veluti colligas ex Mantuano ipsis lib. IV. De paritientia cap. XX lv. scribente: α Agitur nunc a Christo annus millesimus quas, drindentesimus nonagesimus octavus. M Ut habent editiones Antii erpiensis
MDLXXVI. , ac Paritie luis MD l. , a quibus levi discrimine discrepat Ar-
52쪽
rem prox; mi, eiusque utilitatem amicorum suorum opera uti, ac principum virorum Opem in aliorum tamen , &commodum precari, veluti seu ex cognito viri ossiciosissimi
gentoratensis Matthim Sehurerii MDX. . quae pro octavus habet fiet us , quinia erroris loco habuerit in mendorum indico, in quo tamen exhibendo Schuia retii diligentiam laudat Andreas Chevillier L origine de PInprimerie de Paris pag. 164. Sed & septimas habet, quae certe octavus habere non potuit editio Drixiensis per Bennarinum M sntam Papiensem III. cal. Iunias anno Theogoniae MCCCCXCVII. Editionem hanc, quam prae manibus habemus, appellat etiam
N. Peregrinus oriandi Origine, a motus delia flava parte L pag. 163., α parte A. pag. 287. Ad cujus calcem Lec extat: Ioannis Taberii Brixiani ad Heliam Capreolum
Antigraphia. Postquaim plena malis subierunt tempora , nosque Scyllaeis lacerat sors truculenta vadis , Nec sperare sinit portu in temeraria bello, Romanum toties Gallia passa iugum :Vincere si quisquam cupit insuperabile satum ,
Naturamque animo supposuisse suo . Et quasi de caelo mortalia temnere, vimque Fortunae, atque omnem pellere corde metum.
Haec legat. & sacri servet documenta libelli, Quem dedit Ocniacae fama secunda tubae Impetrat, ut lamis subeas quodcumque necessio est
Parvaque in aeternum vertere danma bonum.
Ille etiam nostri mala temporis, ille Roherti Fata Ducis cecinit, parthenicesque duas, Et quae Socraticis certem Epigrammata chartis Multiplicem vitiis impositura modum. Nox dabit Hispani carmen sublime triumphi. Pulsaque ab occiduis numina vana locis. Cinge tuo Andinas Vati pia Mantua laurus, Seu pede, Cadmea seu notat ille manu . . : οῦ et Gloria viventi comes inviolata , sepulto
Atria Caelicolum meta Iaboris erunt.
Illud hic tamen observasse liceat . quod haud satis miretur lector humani iasimus. citatos De parientia libros fuisse a Vaghi lib. II. pag. 2O4. Nebula rio ipsi adscriptos. deceptum autem Uaghi a Clemente M. Felina scribente de Petro Nebularior α Conscripsit libellum D/ patiensia , de quo habet enco-υ mia Helias Capreolus ,, . Qua ratione id factum coniicere est ex Ioanne M. Pensa. qui narro 6 e. in vita Nebularii pag. perinde & ipse hallucinatus haec ait: α Mi pare qui inferire to elosio nobilissimo di Helia Capreo-m lo. ii quale solvendo a Gio. Taberio eosi si dice a pro dei padre: Petrusu Νevolarius Gnissimus tali ρ emtore ciscipulus M. is Equidem necesse est Eliam Capreolum Camelitae hi nostri dormitando exscripserint. Nullum interea De Waesentia librum Nebulario adjudicat cBibl. -ι. tom. II. l. s M. P. Villiera.
53쪽
ingenio, atque indole, seu & ex nonnullis. quae suppetunt ejusce rei monumentis i 40 apertissime liquet. Scribebat
igitur, docebat, concionabatur Vir es. , quum , eo sub tempore , lethalis epidemia grassari, civesque dire nimium assit gere coepit 343 , qua quum non immune evasisset Cammelitarum coenobium, Vix & ipsum lue. populatrice infectum est, ut suit continuo Magistratus jussu praeclusum , Religiosisque intra eius septa degere coactis externum quodcumque cum civibus aliis commercium interdictum, quos adeo, & domestica, qua fratres assii duri coeperant, aegritudine , & annonae caritate, atque penuria, & assiduis, qui
non remittebant, imbribus, ob quos & crudior spirabat aer, & obscuriores, sic dicam , tristioresque transigebantur dies', fere jam vitae ipsius pertaedebat. Ex hisce igitur alterfuit Mantuanus, qui ut erat piissimus, nihil antiquius habuit, quam, ut ad Carmeli decorem, & matrem supplex confugeret, opem illius in praesenti discrimine imploraret,
Sie habemus , Sulvarum libris , carmen, quod ipse pro Paulo Fulgo-χ ad Mediolani Diicem I.udovicum Ssortia digessit, aliudque rursus , quod idem Fulgosus Maximiliano Caesari offerret, quodque sic ex Pauli ea usdem persona concluditur: . pauli precor , atque parentum Sis Auguste memor. Laetos habitare sit, umbra Caesaris & nobis liceat. Fulgosa propago
Nos quoque pars rerum non aspernanda tuarum.
Habemus & eam in rem Angeli Politiam integram hic ex ejusdem Politiani operibus pag m. r16. exscribo. ad Vatem N. epistolam , quam Epistolarum lib. Vili. epist. ult. Angelus politianus Baptistae Mantuano Theologo suo. S. D.
Nee dubito, quin amer abs te, nec exigo , quod est incommodum . sed nec ossicio literarum metior amicos, quippe, quod & ab inimicis p itari solet. Gratulatione tua , quod Philosophiae sim deditus 1 ple mihi. meoiusfidius. ita gratulor . daturus ut operam sim . quo ponis in dies magis merito mihi gratulari. Sed adolescens hic tuus. consilio nostro li tumet usus, magis fortasse suis rationibus consuluisset. Nune, quoniam consilio noluit iii frustra augurium 4 , credo nee opera iam volet ut . Verumta men & cupio scribas, ut a me expectet omnia. tui quidem causa: numenim molestiux . quam fuisse hunc mihi abs te frustra commendatum. ale. n
54쪽
eamque, ut iram Dei lenire, ac prorsus etiam avertere diagnaretur, fusis assiduis precibus oraret, atque enixe obtestaretur, conscripta etiam in eam rem oratione; in qua ipso
Alma parens nostris toties pulsata querelis, Si tibi vox forsan nostra importuna videtur, Da veniam, pietas in nos tua tanta periclis Cognita praeteritis in spem nos erigit amplam . . . :Nos ergo in tanto positos discrimine mater,
Si Caelum influxu nos hoc affligit iniquo. Aspice, nos illo, quod spem facit omnibus, ore ... zEripe ab interitu populum tua signa sequentem , Nee sine fidentes tibi tali occumbere fato . Si tamen haec nostrum scelus infortunia fecit, Et Deus ex meritis in nos hunc sulminat ignem,
Nec venit ex astris, tua nil tutela videtur Imploranda minus, quando tu enixa Tonantem Εs potis illius rancorem extinguere, & iram.
Hisce Mantuani precibus, huic fidei, atque in Mariam pietati adscribit Ludovicus a S. Teresia I 4 , quod necessarii ejus, ac magnifici plane benefactores Ludovicus Fuscarius, ac Ioannes Baptista Refrigerius eum coenobio eduxerint, in suas aedes receperint, ac liberalissime tractarint, id, quod nequimus aptioribus, quam ipsius Auctoris Ν. verbis reserre i s : MNuper in coenobium nostrum dirae pestin lentiae immisso veneno , toti urbi coeperamus esse timori: M pellebamur non a colloquio tantum, verum & a conspe M ctu hominum , & ab omni humano commercio, tam v quam basilisci, qui solo visu noxii dicuntur, longe pro is hibebamur. Attoniti eramus , lababant genua, nutabantis animi, domi mors imperabat, foris brumale frigus, quo'. tidie pluviae , annonae caritas . & publica fames, bellorum. F is stre-
55쪽
ω strepitus, hominum saluti suae consulentium severa custo-- dia aqua, & igni interdicti videbamur. Undique timor,
is undique calamitatum consertissima acies adventare nunti is batur. Interclusi eramus, nec ulla videbatur evadendiis Via, & erat
Una salus miseris nullam sperate salutem Virgil. AEneidos II. 3 4., Tu cum Refrigerio nostro crudo a Deo missus inis atra densissimae noctis caligine caecutienti mihi, tamquamn cum aurora matutinus Lucifer diem aperuisti , spem vitaen confirmasti, xenia misisti, in amplas, ac magnificas aedesis tuas hospitio me suscepisti, lautissime, & elegantissimen pavisti η Manut autem apud Fuscarium , quoad commodam nacti sunt occasionem, Villam adeundi, cujus
ipse, quum primum licuit, chorographiam in grati animi testimonium, eodem loco, digessit poemate mlla Refrigerii i 6 inscripto, quod tribus hisce claudit versibus: Η:ec ego, dum dirae fugiens contagia pestis,
More hominum, ruri tecum moror, ociamoque
Dum fruimur, lusi. Nostrum hoc breve munus habeto. Haec pariter ea villa est, in qua De contemnenda moraeelegiam est modulatus Iasoni Castelli Bononiae Patritio dicatam , inquit Ludovicus a S. Teresa si ; quamvis, ut idem adnotat l48 , quum eam postea & auxerit, &locis pluribus correxerit, absque nuncupatoria evulgavit continuae ad instar apostrophes, qua animam suam alloquitur, ac solatur. Caeterum, quum villa excessit, non quoque una opera beneficiorum oblitus est; quinimo illorum nunquam immemor grati in Refrigerium animi sensus identidem testabatur, Veluti quum ad cundem Refrigerium ci 49 ear
56쪽
men super mortem amἰci Collae Asculani ab eodem Resei gerio id antea rogatus so misit, aut quum ad eundem scripsit De adventu Ioannis Bapt. Sabelli Bononia Legati, Sylvarum lib. II. cisi
GRAVIORA , QUAE OBIVIT MUNIA . ALIAE, QUAS POTISSIMUM COLUIT, AMICITIAE.
ANNO vertente M.CCCC.LXXVIII., quo erepto e vivis Mantuae Marchioni Ludovico III. Fridericus I. successit i 3 1 , aut non multo post patrios revisit lares Poeta N. , uti conjectat is3ὶ Ludovicus a S. Teresia, ubi, quum virtus latere diu haud soleat, haud quoque magno temporis spatio Mantuani pietas, modestia, sapientia Friderico III. ignota fuit: quinimo, virtutum ejus fama in dies percrebreice F a te ,
iso Liquet ex quarto ejusdem hujus carminis versu tΕxtinctum nostra dici testudine Collam .
isi Tomo III. fol. 2 6. M Z marium Parmense apud Muratorium mirum Italiearum Seripp. 2 m. Il. Ηubner &c. is 3 La sucossion chap. CCLVI. pas. 18s. Sane haud posse ultra haec tempora Mantuani in patriam reditum collocari exinde efficias. quod anno D. M. CCCC. LXXlX. M. CCCC. LXXX. Mantuae Carmelum Prior rexerit, ceu tradit Carolus Vaghi commentariorum lib. IlI. pag. i99. . Quamquam illud rursus dicendum eii Poetam N. Bononiam iterum ad tempus aliquod remeasse set libro enim sui, num VII. post carmen ad Ioannem Nibhadinum soboxxxviii. Bononientis edit. in sol. an. M. D. I l. haec leguntur:
FINIS BONONIAE Di E SECUNDA FEBRUARII MCCCCLX XXV.
57쪽
te, magni adeo illum aestimare caepit, ut eum filiorum sti rum Ioannis Francisci, qui ejus defuncti loco regnavit, Sigismundi, qui Vaticana purpura exinde est i 34ὶ decoratus , atque I bellae Guidoni Ubaldo Duci Urbinati nuptui
olim traditae directorem appellarit, ac spiritualem administrum, quo munere quam sancte functus sit Vir Ν. es. . quamque suavi methodo concreditos sibi adolescentes ad Omne virtutum genus finxerit, atque ad premenda majorum vestigia sedulus pardotriba incitarit, vel unum id abunde suadeat, quod magm semper liberalitate , summis honori-hus , miraque benevolentia Auctorem N. ii subinde sint prosecuti , veluti non obscure ex inta dicendis patebit. Quum autem anno M. CCCC. LXXXIV. excessi siet e vivis laudatus Marchio Fridericus filium Franciscum habuit successorem, cujus regimen gravissimis aliquando infortuniis vexatum est, atque amictum , ut puta anno M. CCCC. XCV., ac M. D. IX. Priori illo adverto Marte pugnavit ad Forum- novum non longe a Parma civitate distans, quum duceret ipse exercitum, quem Italiae Principes Carolo VIII. Galliarum Regi, ne Parthenope in Gallias trajiceret, opposuerant. Anno vero M. D. IX. , quum sub Ludovico XII. adversus Venetos incederet, ab hostibus captus est. Principis igitur gravibus hisce assiicti aerumnis, totque calamitatibus vexati adversos casus levare conatus est Mantuanus duplici ad eum dato carmine: altero, quod in libros V. tribuitur, inscribiturque I Trophaeum Gonram ob pulsos Italiae finibus
Gallos: altero Fortuna Francisci Gonraga cis 6 praenotato , quo Gonragam Principem monet Deum respiciendum , qui hominum temperet vices, ac rebus eorum omnibus mediate saltem moueretur, cui prompto semper animo Obtemperandum sit, cujus decreta ultro semper, libenterque excipienda : Sunt, inquit ibidem :Sunt
iso A Iulio II. die I. Decembris M. D. V. Sie inter alios Antonius pagi
58쪽
sunt, quI sidereἰs tr buant haee omnia satis; Ast ego sertunae; seu sit Deus ipse, vel altra Est virtus, homini cuivis incognita , quaedam Inserior, subiecta Deo, cui cesserit ipse Tale ministerium , tantique negotia Regni. Quicquid agit juste fieri concedere fas est. In Trophaeo autem itatur illum, ni ei potius gratulatur, quod Gallos, ut aiebam , devicisset, quemadmodum vel ex ipso prioris libri initio facile constat: sic enim illum exor
citur :Aggrediens magno bellum memorabile cantu, Quo longe Italiam primo Franciscus ab aevo Expulit ingenti sortem molimine Gallum, Cogor ad aethereos ignes attollere longo Calle fatigandam duro sub pondere mentem. Iodocus Badius Ascensus, cui, ut natione Gallo, ea
minus arridere poterant, quae gentis ejus dedecori utcum- qu verterent, aut gloriam vel leviter minuissent, vehementius carpit Mantuanum, quod victoriam Gallis tribuendam praepostero in patriam affectu Italis adjudicarit , allatoque is Raphaelis Volaterrani, Marcique Antonii Sabellicitestimonio conatur ostendere , incerto saltem Marte ad Tar-rum fluvium esse praeliatum : hoc tamen, quod immerito hic, injuriaque a Mantuano factum arbitratus est Badius,ac eum secutus Gallus & ipse Villiere 118 , id nequo ita incongrue , neque prorsus immerito factum credat judex in
is Praenotatione Ad Tm aeum G tam sol. 99., & Io . . quo etiam loci haec inter alia: in Demus itaque Poetae hane veniam, ut amore patriae, &m Principis ad suos victoriam retorqueat; dummodo ipse nobis ignoverit. sim a Principe nostro stamus. & justam ad nos victoriam trahimus: nam diis Thucydides memorat in Graecia interdum ex uno praelio utrinque suspensa
59쪽
cui non prorsus adversatur Vir & ipse in hoc rerum genere haud plane spernendus i6o Muratorius, quorum testimonio Poetam N. veluti excusari, praesertim si & circumstantiae, quibus ea protulit, attendantur, facile quisquam
intelligat, tametsi non illud inficiamur eum , quod & BDdius, & Villiers i6I queruntur, nimio aestu in Gallos abreptum : at enim dandum id Viro, qui, quod eruditorum esse solet, placida quietis silentia, studendique otium e Rictim deperibat, ac turbulentos bellorum strepitus altissime detestabatur i6a . Caeterum quid, quaeso, Badius, quid Villiers
iso uouum Carolus Gallice Rex ex Italia rediret, eique se Gonragan Mantuae Dux opponeret, ancipiti praelio discessum: Gallus enim iter sibin aperuit, Dux vero impedimenta coepit; uterque igitur victoriam sibi affe
Ad Hugonis Grotii De jure belli, O meis lib. III. cap. XX. g. XLV. tomo
IV. pag. 373. ed. Lausannae in η. ΜDCCLIX. 16οὶ Annali ae Italia tom. IX. an. M. CCCC. XCV. Hinc re Resta ancorn ogei fra Scritiori in dithbio, se fossuro rima si piutiosto vincitori i Fran-n zesi, che, malgi ado deli' opposietior Ie, final mente passarono . o i Vineaiani, is este saccheggiarono ii campo, e te hagagite di Cario. u inquit Petrus Giannone Uoria eivile deI Regno di Napoli tomo Iu . lib. XXIX. cap. II. udam. Iam non perinde cunctantur Galli Historici, ubi eo ventum est, ut suum illius praelii exitu judicium ferant: victoriam enim Regi Carolo tuto ipsi adiudicant, veluti Godesroy m ire de Charus VIII. edit. Paris in fol. M. DC. LXXXl V. puta. io . ios. Ii 6. I 64. I6s. , & ante ipsum Philippus D Comines Memoires liv. VIII. chap. VI. ,6i Locis nuper citatis. i6αὶ Unda & illa ejus ad Oli verium Carassa verba, carmine Pro pacata Balia poνὶ bellum rimariens lib. III. Sylvarum fol. 29 I. Munera qui norint, & sanctae commoda pacis Saeva velint stysio bella sepulta lacu. Tritie quid est aliud bellum, quam missa per omnes
Publica tempestas, diluviumque domost . . . . . Secula pax renovat. pax aurea secula portat,
Et mores priscar simplicitatis habet. Inὁenuae redeunt artes, Academica florent Otia, Castaliae sollicitantur aquae.
Caeterum, quum per otiuin licuit. hisce belli tumultibus non amplius adeo commotus ingenue cecinit: Exhortatione ad Instibus, ut se ultro Gallis iubderent, scripta, tomo I. sol. ara. . Non Gallica gens est
Accii sanda , genus non est crudele vocandum .
Rursumque Dion T lib. II. tona. II. sol. 181. de Gallis: Proni, inquit
60쪽
Villiers reponant, si Gallum ipsum Gravesen Mantuano
accinere intellexerint i 63 8 Verum & ista nunc dimittamus, quamque Sigismundo Gon Zagae laudati Marchionis
fratri impendit curam Mantuanus ab eo in spiritus directo. rem adscitus t 6 paucis quoque attingamus; dignus cnim, qui & eo nomine commendetur plurimum Vir Ν. cl. , cui nihil fuit antiquius. quam hunc pariter concreditum sibi adolescentem ad altioris pietatis culmen allicere, invitare,
instruere, quem etiam ais versus vanas fluxarum voluptatum
illecebras scripta ad id contra amorem i 63ὶ elegia, quam& ipsi nuncupavit , praemunire conabatur: Consuluit pietas , inquit: Consuluit pietas, ut te Sismunde monerem,
Communem juvenum ne sequerere viam :omnis enim tenera puer ut lanugine vernat, Perdere in insano tempus amore solet; Quo caveas igitur scelus hoc, animique Venenum ,
Ante dapes ad sacra Deum, servire, jugumque Ferre negant, fugiunt figmenta, & hypoclirilia ore
Liberi, ut ingenuis mos est . . . . . .
Quae adeo placuere Senatus ad Aquas Sextias Praesidi Bartholomaeo Cassaianae O. ut catalogo gloria maia. parte XII. consideratione XV H. scripserit ro IIaptista Mantuanus qui, ut Italus nobis favere non consuevitὶ testimo-m nium de Gallis, & Gallia tulit in lib. II. De S. Dionysio, ubi terram ipsam,n mores, virtutes populi collaudat in hunc modum n Gallia. terreni pars est non infida mundi &c. . 163 n Hic fuit exitus illius expeditionis Italica . in qua, ut candide fa-n leae, bellica Gallorum virtus, quam prudentia magis emicuit; tanta si quin dem incuria Galli oblectationibus, ae ludis dediti hoc administrabant Regnum .n ut ad id dissipandum . non occupandum venisse viderentur. n Haec post Narratam ad Forum-novum pugnam , Gallorumque in regionem suam reditum Pater DeGrave son mst. Eccles see. Ecclesiae XU. colloquio I. , quo in testimonio verba illa attendas velim: ia Bellica Gallorum virtus , quam pruden-m tia magis emicuit. m Quae eadem ad literam protulit alias Gallicarum rein tum multum, sin & sorte nimium studiosus Natalis Alexander L Hist. Getis. sec. X v. . N XVI. cap. XI. arr. IV. g. IV. , quorum auctoritati novum ea pondus adjiciunt, quae de insecta eo tempore a Gallis gallico, ut vocant, morbo Italia scribit Annal. tom. IX. ad annum M. CCCC XCV. Muratorius. t 64ὶ Ludovicus a S. Teresia La sueeusM Oe. chap. CCLVI. Pag. 38s. Tom. I. lat. 37s. - 178.