장음표시 사용
101쪽
S. 7O4 MORBI ORGANICI. Ut Omnis pars nostra agit Co cursu solidorum fluidorum. Ex his nunc duobus pars organica est composita. Hinc nascitur morbus mor quatenus in ejusdem partis organicaesolis solidis obtinet; do : quatenus in solis suidis ratio et quatenti in utrisque. Hic ΠΟ- bis sequendus ordo est, quo facile breviterque omnia illa de pathologicis conscripta volumina simus intellecturi. Pars igitur organica est, quae motum sensibus percipiendum in corpore operatur, constans actione
Si hac lege hane organicam partem conssidero oriunt a plane alii, quam quo in prioribus contemplabamIur, similares morbi. Vas ultimum . . est
nerUUS, Ceu Ut nervus. Oc modo consideratus est
solidum, simplex, similare fluidi autem respectu vas
est. Tamen ut intelligatur in illo morbus, examin re oportet qualenam vitii genu in solo solido queat obtinore. Quod ipsum solum solidum, ubi unam modo similarem partem habet , tunc intelligitis omnes elus morbos ex priori Capitis X positi historia. Haec ergo hi non sunt repetenda. Verum si hoc solidum jam non modo unam similarem , sed partes pluros ha-hot organiCum ipsum Ioc Vocori eruntque in Eo morbi organici considerandi, quatenus in organica composita parte ContingenteS. Si prius sit, tum morbi organici disti in ea reducuntur commodisime ad 4 hasce cla ses. Sermo enim erit de parte magis composito, Certoque motui destinatari solidis quidem ac fluidis constante , verum ratione solidi hi tantum Xaminanda. 1m Figura lo iam in externa , et in interna perscie, tum in accidentibus utrisque. Figura, seu insensus cadens corporum mes. Eius ergo laesio id, quod sensibus adparet, quod in sensus incurrit. Sensus nunc in
102쪽
in obiecta non penetrant. Suporticies' figura hic sere idem sunt. Haec figura sive superficies externa
est vel interna. Nam minimum organon est a simplicissimum, sed omne vas habet Concavitatem, conveXitatem ergo nobis erit hae figura sive superficis consideranda interior, consideranda eXterior. In majori organo, V. g. vesiCa urinaria Xaminanda ut morbosa, multum differt , sitne illa in exteriore quam a peritonaeo mutuavit, membrana laesa an vero in interiore, quae urinam inmediate XCipiat. Sodratio dicit textus in accidentibus utriuSque. 1mo Asperitate. Si elementa inaequaliter jaceant , idque sive interno 1Ve Xterne. 2do: ανitate, quando aequabiliter intra suos terminos interjacent. 3tio : Rectitudine, ut in ossibus rectis r ut 'n- venit aliquomodo arteriae arotidi vertebrali , contra quam in Coronariis, quarum natura est, ut in circulos ContorqueautUr.
curvitate, ut in seis fibris cranis. 5tor Laxitate, densitate. Quando elementa nimium a se remota sunt, interposito oleo vel aquoso glutine fit pars nimis laxa ubi vero nimia muttia cohaesion quasi solidae sunt, pars fit nimis densa. 6to Gνitate , soliditate. Constet modo pulmo adulti, quibus in tenerrima aetate vasis constitit mox
sanguis, tam rara textura non cohibendus omni ex parte essi uet. Deinde Certa aetate nonnulla cava abolita sunt. Nascentes habebamus cava plurima, quae per aetatem sensim abolentur, consolidanturque. Consolidantur autem ea ratione, ut vasa fiant non Vasa,
ut fiant inpervia. Ergo Vitium est, si nimis diu Ca-.vitas illa aperta maneat, quae delenda esset, V. g. lvena arteriaque umbilicaths , si rachus, nimis diu
forent aperta. Contrarium autem vitium obtinet, f
103쪽
S. 7 4. MORBI ORGANI cI. 93 cava justo maturius consolidescant ut in juniore et te quandoque a validis artium exercitationibus fieri
Qui morbi malo conformationis adpellantur. Quia Parte Omnes certam formiam habent , ut Xerceri queant forma hic sumitur pro figura. In Costa . . videamus hanc formam. Costae mirabili curvitate, qua nunc hoc, nunc illo modo inflexae sunt, qua nunc latiores, nunc tenuiore fiunt necessitate mechanica donatae sunt. Si ab illa deflectant forma, sunt malae conformationis morbi.
2do Numeni in excuba et defesTu. Digiti sex in manu vel etiam 4 Obseri ati sunt.
Πe ; homines τρίορχοι, qui tribus testiculis ahi destent, ut apud EA LEALI videre est. Videatur RUYScΗ1Us in Musae anatomico, sive Catalogo rariorum , Repostoris i , theculam pug 168, 169 inveniuntur ibi omnia ossa fere disproportionata infantis. In manu dextra; digiti in sinistra 6 digiti a pollices in Extro peda 8 digiti, in sinistro natque similia cum ossibus metatarsi. Verum haec omnia nondum morbosa per se sunt, unde haec res alio adhuc modo explicanda habet homo, ut pluries visum, Ioc 7 colli Uertebrarum Verrutebras . Illi homini cerebrum, cerebellumque nimium distant a pulmone Pulmo in his observatur debilior eandemque ob causam in phthisin proniCr. Unde videbitis semper, collum solito longius inter Causas proegumenas phthiseo pulmonalis recenseri Athabeat homo modo 6 colli vertebras et erit huic caput cordi justo vicinius, quia aucto humorum motu caput sanguine facile obruitur, timenda illi erit SPOPlexia quare' semper videtis collum breve inter Proegumena causas oplexiae recenseri Non Quod
104쪽
quod dicam, omne collum longum 8, omne collum re vora vertebris constare; nam Corpora vertebrarum mole majora minorave idem etiam ProdUCere possunt 3tio Magnitudinis auctae et inminutos. Symmetria corporis humani hic consideranda venit in qua rite delineanda antiquitas plane tota fuit, ita, ut leones ab antiquis statuariis delineatae, hac parte habeantur quam pulcerrimae. Hi nobis dederunt totius corporis magnitudinem' quasdam inter singula parte proportiones, corpusque egregie subdiviserunt; V. g. justam perfectamque magnitudinem vel proportionem humeros inter os leum , eamque aliam in viris , ab illa proportione , quae harum partium in neminis. Ita ut si ibi jacerent bina cadavera, alterum viri, neminae alterum tum facies, tum parte genitale tectas haberent mammasque, Ilico X hac justa symmetria bene intellecta marem a foemina distingueretis. Perfectissimam hanc Corporis magnitudinem quae adpositissima aptissimaque esset, ut singulas functiones exerceret quam facillime , dixere justam symmetricam autem illam, quando omnes partes singulae inter se quam Optime responderent. Superbiunt
hac iusta symmetrica pulcritudine Albiniano P
Quicunque igitur in hisce nune expositis desectus
possunt indifferentes , possunt morbos esse Artaxer-Xes Μακροχειρος ersarum reX, id cognominis sortitus est, quod altera ejus manus, plus pithama distabat magi a Corpore quam altera inde Longinianus diectus. Ergo haec perfectio in Artaxerxe non obtinebat; verum non fuit morbosum hoc; sed si id in pedibus , Certe morbosum et si Vero uinuam Contingat, ut musculus unus sit sortior carnosiorque quam ejus antagonista, tunc res morbosa est.
105쪽
4t et Situs, nexus hinc mobilitatis excedentis, dejicientis. Dum IOO homines videtis, deprehenditis inlines habere eandem articulationem maXillae: Omne eandem articulationem Capiti per duo tu bera ossis occipitis in duobus statibus atlantis item, articulationem allantis cum epistrophaeo ita, ut duo in-1eriore ejus sinus magno intervallo disjuncti super tubercula epistrophaei nitantur, Gadi e moventur. Si Cut haec lex sit omnium maxime naturalis, generaliS; ut quaeque parte stat ad omne actiones obeunda adcommodatissimae quoad situm neXumque. Omne arteriae , Venae, erVi, haerent membrantas, hae membranae aliis
Partibus, sic omnia nexa sunt. Si vitium in hoc ne-XU morbus est. Ita invenimus saepe in cadaveribus ConneXa partes, integraque Viscera, quae libera, quae pendula fiuctuare deberent. Ita intestina Concreta Peritonaeo, diaphragma concretum Cum pulmone, Ulmone Cum pleura pericardio, cor Um PeriCardio &C. In Xterioribus, situ nexuque partium laesit Origo fit chirurgicorum morborum; nam tota mobilitaSOmniumque partium agilitas, inde pendet. usCUIUS biceps brachii emper eodem modo jacet, ut spatium OCCUpet quam minimum, radiumque moderari possit: sed exsiliat modo e glena, illico crampi; aquas ,
ii causa crampi pedum. 7O5. Ipsa ero superficies prius fana, dein is
vero laesa, cor siset et in adunatione partium comps' rientium artata , e in morbis humorum ibidem peccantibus. Superficies fit ex fibris Conjunctis rive parallelis , sive alio decursu sibi inVicem interteXtis. Ergo superficies non alias adsectione admittit, praeter illas quae in fibras cadunt. Ponatur nunc , talem superficiem, videlicet palpebram internam oculi, Uam
106쪽
oportet politissimam esse, asperam fieri tunc fiet, ut Palpebra, quae acute sentit, super globum oculi moveri nequeat, simul laedat politam adnatae supersiciem. Atque hic iam morbus est. Si arteriae cujusdam interna superficies a polita sua laevitate ita degeneraUerit, Ut assera fiat, tunc circuitu humorum sit inpedimentum. Causa haeret in incremento solidae partis per ma- Iam adpositionem, vel in obstructione & adgestione humorum in vase Vasa laedi Oisunt infarctu, adtritu. Xαλα ι sive perlae in oculis nascuntur; superficies desectu liquid inter se concrescere possunt in Unum solidum ut deficiente perspiratione pulmonis in inflammatione ejus, pulmo cum pleura Concrescit. 7O6. Quatenus autem superficies format caνa, ut fiant meatus, sinus , receptacula, peccare potest numero, unde raro morbi: et magnitudine caνitatis facto exsuperante aut desciente. Quando membrana se ipsam revoluta cavitatem facit, erit tale avum dU-pIec vel Gum per quod liquidum perpetuo Vehitur, Ut arteria benari vel avum per quod Certo tantum tempore fluit, ut meatus Choledochus, Urethra Sinus autem fit, quando canali e angusto latescit ut sunt vena cava, pulmonale ad Or, ut venae mesentericae, ienaris, pancreatica, astricae, omenti, Capsularum renalium, tandem abeunt in sinum,
glissonianum dictum. Receptacula, ubi humores quiescunt ad Certos usus in longam diernis ut in vesiculis seminalibus ; vel ad horas ut in vesicula fellis, vesica urinaria. Ad haec tria omnia cava possunt reserri. Numero posse peccare teXtus dicit. Visi sunt, quibuS Zygos vena aliter disposita esset, quam in aliis, situ numeroque ramorum Bilis vesicae duae, aliis tres;
107쪽
S. 7O7. MORBI ORGANI cI. 97 aliis renes, testiculi tres erum raro hinc morbi pnioco humorunt C rcuitu rite peragatur.
Verum iorbi oriri possunt magnitudine eorundena excedente, deficiente. Cavum quodlibet est destinatum suo proprio humori, non alteri Systema arteriarum ti venarum primi generis, se CaVa Ordis vel ad cor pro toto corpore sunt. Quando manet proportio maXime utilis ad totum corpus, tunc cavitas dicitur bonae proportionis; si cavitas major fiat minorve, illico mala est vel enim admittet non admittenda, vel admittenda repellet. Unde Veracisse sim dixere, in homine fanissimo causas omnium acu torum morborum praesentes esse, modo fiat tranSfusio , aut humorum aliena in vasa ingressus. Imo jam olim dixerat in Alexandrina schola ERΑs1sTRAT Us, febres
instammationes fieri, ubi sanguis transfunditur in vasa spiritibus dicata; quos morbos nunc dicimus seri
errore loci qui ipsi, quod a solidis, fluidis
oriri queunt, ratione morborum solidorum, huc erant reserendi. 7O7. Si naturalis avitatis capacitas augetur nimisu, aut si nova quaedali formatur, oritur triplex ma- tulit: quod αςἹμ60σις, διαπηδησις, διαιρεσις adpellatur. UVenimus saepe mira in cadaveribus, quae huc spectant. Novimus quippe, arteriae mortae desinitam capacitatis diametron, ad avitatem cordi reliquarum rarteri rum X orta oriundarum requiri. Tamen in Cadavero
ducis militum inveni aortam in saccum pugni instar Versam, lapideam; tunc intelligebam, tu strenuo Viro nullis auxiliis incendae cordis palpitationes &-πνοια adsuissent. Quae omnia et mensium ante mortem spatio incredibilo ouantum aucta fuerint portet; mam a Celsissimo Duco Bolli BATH1ANV , qui tunc Hagae Ba
108쪽
98 1 H G A. ego iam a meis aedibus absum sed brevi post vix lecto eximi potuit Vide talia plura apud LANCISIUM. E contiario inveni in senio confectis hominibus a ortam adeo contractamin induratam, ut diameter esset solito ad duplum minor, totaque inmobilis. In priori casu cordi non erat resistentia funiciens, hic resistentia nimia, neque enim propter suam rigiditatem dilatari a sanguine ex sinistro corde pulso, nec contrahere se ad sanguinem per manes arterias Corporis propellendum ullo modo poterat. Ergo intelligitis primam partem Verborum hujus S de naturali avitatis Capacitate auctiore, inminutiore. Secunda pars hujus S. erat de triplici modo , quo
vasis orificium, per quod ingredi, egredi liquidum pol stili Anastomosis autem ess apertur illius oris tam magna, ut quod liquidum intra se continere deberet, illud jam dimittat, vel ut quod liquidum excipere non deberet, id nunc excipiat. Infiniti hinc morbi
oriuntur' intelliguntur. Duplex datur anastomosis naturalis; mor quae transmittit liquidum ex coeuntis arteriae angustiis in dilatescentis venae initium. 2d e quae est, dum Canalis arteriosus ad finem pergens ore aperto se Ua Uat humore tenui, retinens Crassiora. Talia sunt omnia vasa exhalantiad inhalantia. GALEsus dixerat, in nostro Corpore aeque intra quam Xtra perspirationem dari; HIPPOCRATE Oλον το σωμια πληρο τως κοιλιαις, in quibus tompore sanitatis humor tenui , spiritus instar, haberetur, tempore vero morborum choris species. Anastomose hae ut duplices in arteriis, ita duplices in venis. Imo: Quatenus vena ex connivente arteria nascitur, habet S Sol . edor
109쪽
gdo e Venae, ubi arteriae exhalarunt, rebibunt osculis suis effusum rorem. Si oscula illa sint proportionata suis humoribus, bona ςόματα sunt; sin minus, Cntra. Nec in corporis cavis tantum, sed & Venarum anastomoses sunt ad corporis omnem ambitum. Si homo defatigatus' siticulosus brachia sua quae tepidae diu inmerserit, humectabitur totus. Hinc apud Veteres mos, ut ab itinere defatigatis
illico crura aquae inmitterent , quo refocillarentur. ABRAHAM reliqui Patriarchae , amore in peregrinos, hoc solamine defatigatb v atores OK recreaverunt, Ut in Lobr. Gen. Videre potestis Ubbque has arteriasis vena reperimus. Vapor tepidus
subtilis in fano homine jugiter exhalat Politissimum
nummum aureum cuti vestrae adponite ad si1aminis fera distantiam, videbitis laevam nummi superficiem totam a Vapore obumbrari, obfuscari, quia is vapor e Cute X-halans frigido metallo condensatur.3tio sunt anastomose ipsarum inter sese arteriarum , itidemque venarur . Vidimus ergo anastomose naturale et quid an anastomose morbosae ΤQuando dilatatae cavitatis arteriosae ora dimittunt ea, quae retinere debebant, idque sive faciant ad a teriarum fines, sive ad avitates, sive ad peripheriam; venosa vero ita dilatata, ut pars usto Crassior subintret Globulus argenti Ni potest cutim humanam transire, ut frictio mercurialis abunde demonstrat. Idem
argentum vivum sacco e Corio humano confecto, adservatum, transsudabit per poros. Ergo heterogenea cruda hoc modo intrare possunt. Saepenumero Observatum est, quod exha Jantes arteriae eousque dilatarentur, ut per ora sua sudorem flavum, imo ipsum sanguinem rubrum, transmiserint Cujus rei exempla narrare volentem dies desceret. Scatent enim raeticorum observatorum libri Exemplis emissi sanguinis ru-
110쪽
bri per vias nidoris, per renes, Iaerymarum sontes, digitos, crura, Pulmones ubi Contingebat , quod consuetus haemorrhoido fluor in viris' menstruus in faeminis retardabatur. Quorum nonnulli pessune habuere, quibus hic fluxus non subsistens atrophiam ax τεαγγεῖα conciliabat, vel qui posthac abscessus lethales inde patiebantur. Multis autem in consuetudinem ita versa haec praeternaturalis evacuatio est, ut si modo haemorrhoides vel menses quidquam differrent, vel consueta haemorrhagia retardaret, o sputo sanguineo , e arteria Procul dubio ronchiali, corriperentur; ita qUidem, ut naturali fluore restituto, mox hic fluxus sanguinis praeternaturalis subsisteret citra ubiam omnino labem in corpore relictam. Sin vero anastomose tales fiant in internis Corporis avitatibus, horrenda Iethaliaque mala oriuntur, anomala penitus, donec, qui latuerit anguis in herba, sectio cadaveris doceat. 2. Διαπηδησις eXplicanda. Dicit textus Lin altero partes membranas cor tituentes s δνelluntur, ut inter sities hiantia nascantur demittentia continendum. Μenmbranae factae sunt vel e fibrarum vel ex vasorum concretione. Si fibrae hae vel vasa in suae concretionis loco nimium dilatentur dehiscunt, liquidis facultatem praebent trans dandi aut transfluendi. Cogitate enim v. g. vestros 4 digitos fibras esse cohaerentes; si liquidum intus premens nimium dilataverit fibras, non ita ipsae fibrae rumpentur, sed potius fibrae a se invicem discedent, fient interstitia, hiabunt fibrae, liquidum offuet. Ut apud TERENTIUM 'Eunucho servulus ait Si vera dixeris, hac lege tacebo sim mendacia protuleris, diffluam; nam totus rimarum plenus sum. Saepe quidem, ubi urgens liquor effluxerit, bra ad se invicem accedentes Vulnu claudunt; sin idus, morbus inde Potest oriri.