Antonii de Haen ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones pathologicas

121쪽

S. 711 MORBI ORGANI cI. 1 ΙΙstar tenuis intestini contractum Videntur ergo Ionge ultra contrahere fibrae se posse.

S. 7IO. Navrer autem excedente Par Organica

Tar Peccat , ut morbo , nis inde sequatur laesa filo rsed a defectu laborat saepe , ut Pro morbo adnumerari

debeat. De his jam actum ad S. O4.7 11 Sed magnitudo in parte organica morbosafeEP habetur , quo tum etiam exotis aut defecta peccat. Creator noster omnia animalia, dum crescunt, in liquido suspendi voluit, ut omnes parte aequabilem Pressionem paterentur,is ea actione liquida ex corde in omnes partes aequa vi distribuerentur e sic ut ubi undique aequalis est resistentia, pressio interna aequaliS, omnes parte aequabiliter evolvantur ut in utero mediis fluctuabamus in aquis, ita in lucem editi, aere undique aequabiliter adluimur. Ex physicis enim scimus, aera aequaliter undique premere, tam e Ucalem, quam lateralem, tam quae ab inferioribus sursum tendit. Imo minores' minimae nostri corpori partes Complures in cavo haerent, ubi adluuntur liquidis. Ubi vero tale aequilibrium inter internam Pressionem, externam resistentiam ablatum vis introagitans, resistentiam externam superan faci rominentes arteS.

Ρrior complectitur tumores, in geΠere, nempe υπερσαρκυθσεις , quae nil nisi pinguedinis eXCessus, a ius nomen habentes, quod omnis pinguedo increscens, rubri coloris , carnis instar, esse adpareant. in Vetere Carnis excrescentias diXere. Caro autem Un-

quam visa fuit ita increscere, nisi forte Cor, ut apud LANCIsIUM videre est et sed luxuriatio videtur esse membranae pinguedinosae, rubra quidem adparens, quia mole aucta membranae pinguedinosae , etiam eiusdem augeatur vasa d quae Prius non rubrum, jam rubrum

122쪽

sanguinem admittunt minc talis tumor carnem rube

temonentitur.

Virginem Deo sacram vidi. Hagae Batavorum, quae primo tumorem parvae pustula 'nstar animadvertit ad latus emoris sinistri superioris; crevit tumor sensim collo angustiore in molem caput aequantem, admodum molestum, ita, Ut patiens inter gradiendum deberet manu adposita illum sustentare, dolorque ab adpenso pondere per totum femur, Crus, leum, dorsum pro-Pagaretur. XCoriabatur tandem, maxime inferiore Parte, tu caute illum vitaret virgo, patiebaturquo magis magisque lancinantes dolores. Ne igitur cancros degeneratio hic fieret, suas tandem, Concederet tumoris separationem, quam mihi semper recusaVerat, dum Parvus erat. DeXterrime subitoque Chirurgus eum abstulit, quem ego mox ponderans inveni ponderis esse Libr. Q. Incidimus illum, invenimusque meram anim-mamque adipem, cujus in medio deprehensus nucleus juglandis magnitudine, durus, osseu quem in binas Parte secui, quarum alteram ego, Chirurgus alteram

conservavimUS.

BOERHAAVI Us cum RuvscΗ1 in dorso' uti hominis enucleavit tumorem octo librarum, e Cavitate, quae licet in statu naturali ne sinapeo quidem granum

admisisset, jam pinguis oleo e materiae tot libra gerebat. dos, Tolphos Exst es. Hic primo ducimur ad ossium morbos. de formanda igitur de ossium substantia, ut hi morbi intelligantur.

Celeberr. RAEc Epion athologiam docens iam semianno antea morbos ossium explicuerat. Ergo paucis se potuit expedire hic a vero, quum Vestrum plu- ros nondum historiam de morbis ossium audierint, necesse erit hic inserere Caput de morbis IIum e. h. B. Alliam rationem, Cur id faciam, vobiscum olim

communicavi. Mens est omnes in Aphorismis conten

123쪽

to morbos, in quantum possim, inserere in athologiam. Unde, quum nobi hic detur occasio, inieram hic Cap. de morbis ossium. Scio equidem in messem alienam me falcem immissurum, nam omnia fere, quae in aphorismos . a me proferri queunt , habentur in eruditis commentariis IIL BARON1s, verum magna nihilominus inde poterit redundare in vos utilitas. Imo Iucundum est repetere doctrinas pulcerrimas quo saepius repetimus, eo altius memoriae infiguntur in longorum dierum usus. 2do : Repetendo eruditorum egregia opera sem-Per aliquid novum occurrit, quod in prima alterave Iectione aut meditatione minus adverteramus, 'uodnUn Cum gaudio admiramur; quo fit, ut hoc jam nobis fixius memoriae inhaereat.

3tio Possunt esse studiosi, qui rem, ut scripta

in auctoribus est, minus rite capiunt: si illa eadenires jam illis repetatur,o paulo aliis verbis proponatur, O clare percipiunt , quum prius dubitabant. 4to Intermiscebo singulis morbis proprias obse vationes, quas in praxi habui, quae res ibidem scripta confirmaturae sint. Quinis exiere tot pulcri auctores, postquam egregius BAR sua priora commentaria scripserat, ut inde rebus demonstrandis, exponendis Pulcerrima delibata lucem adferre queant. Certe Chirurgi Germani, Angli, Batavi, Galli, hisce posterioribus annis rem chirurgicam auxere, Medici rem medicam.

Hinc vobis conabor deam dare ossium ex ipso

nostr Aoc TORE in aph. amo, quia melior non datur ;2do quia habetis II BARONI commentaria in morbos

ossium, ita ut brevis esse in lusce potero, quum ibi dem fere omnia habeantur, quae super hisce diei queant. Si igitur legatis haec commentaria, ac dignissimum opus

124쪽

eruditissmi Joannis Ludovici ET 1 in duos tomosci,

visum, tum quae bonus an DEVENTER, idem ille,

qui artem obstetricandi tam pulcre inlustravit, de morbis ossium edidit, quoad structuramin morbos ossium egregium CZoptonem II VERs habebitis plerosque, qui vobis bonam ossium pathologiam dabunt. Sunt equidem praeterea multa, quae illustrent hanc doctrinam, in asi. SO .Reg. Par. , est non contemnendum opus Ludovici LEM ERYGopus Joannis i ephi Co URTIAL quaedam Duνer-nsana in Diariis eruditorvini, cf. B. S. ALBINUstr.

illis , quos antea in mollioribus partibus descrip sinus. Sunt enim ossa partes corpori humani, quae sensibus percipiuntur esse durissimae exceptis dentibus, qui osse non sunt, sed duriores osse, solidioresque exmaterie plane singulari ipsisque propria Constantes maXime stabiles, totae diversae a reliquis , aliiSque partibus Undique vestitaeis tectae. Haec rerum effector , inquit CL ALBINus in Oseologia, complura, eaque magnitudine, forma, firmitate, aliisque inter se maYime diVersa , ei fabricatus , AN que ea nobis alia opportunissime dedita primo ut sint ad firmamentum' robur, atque ad hanc staturana speciemque constantem, toti corpori maXime praestandam apta ad mollia corporis nostri fulcienda, sabiliendam adconmmodata; ad artus iniendo admotus figuratos plerosque deinde ut receptacula forment, quae tenerioribus sim praesidio, cavaque, meatus, ad usus necessariOS.

NOtum e observatis, in prima nosti' origine haec Ossa meram mucilagin0m esse mollissimam, quod ingeneratione pulli ex ovo alpighius demonstravit. Haec mucosa species sensim mutata est per gradus infinite arios, antequam hominis adulti adepta est firmitatem.

125쪽

f. II. MORBI ORGANI cI. II 5 Et quia tam mollis in initio, ut fere di inueret, sapie tissimo naturae Auctori placuit, in medio liquido hanc

mollem compagem quasi suspendere. Mirum sane spectaculum est, haec ossa videre in prima sua origine. Stupescens vidi haec omnia e foetu minutissimo usque ad majorem aetatem, apud Anatomicorum hac nostra get te facile principem . . ALBINUM. Paueis, quae ibi vidi, narrabo , ut de habeatur ossium in tenera aetate fabricae perfectissima. Natura ossea citius observabatur in uno osse quam in alio. Nunquam autem potuimus naturam ossium diacere membranaceam, sed potius cartilagineam. In iis Ossibus , quae superficiem calvariae faciunt, videre ursubstantia quasi membranacea adesse , sed tamen ad naturana cartilagineam Vergit caeterum in reliquis corporis ossibus nec species quaedam membranacea. Ipsa haec cartilaginea natura non omni tempores aetatis sibi finitis. Ab initio gelatum tenerum refert,

mollitudine, habitu. Id in pusillis embryonibus

manifestum, in quibus cranii quaedam partes spinae thoracis, quaedam artuum rudimenta Cognosci poterant. Sponte tabescebant, lenique calore exhalante humido ita molabant, ut i reliquum maneret neque se, nii sub aqua, sustinebant, in qua fluctuabant, cujusque agitatione non valde magna dis solvebantur. Confirmatior fit sensim haec Cartilago, ex alba candidior, amittitque suam pelluciditatem fit tamdem dura, candida, Crassa, Concreta. Differentia etiam in cartilaginibus erat haec, Uod quaedam nat ram osseam inchoarent, quum adhuc Valde molles essent,in pellucidae , alia demum, 'vim jam durae' densatae. Ubi cartilagines in os abiturae sunt, osse min tissimum quiddam alicubi intus in iis inchoatur; quo crescente, seseque diffundente magis magisqu2 OCCI- Pantur, ipsis quoque interim Cresuentibus cartilaginibus.

126쪽

In cartilagine ossium parvorum, quorum figura

simplex est, vel oritur ossis primordium nuna vel si plures oriantur, cito confluunt in unum, Ac sic nata pars ossea Crescit, donec tota cartilago versa sit in os unum et ut in ossibus verticis, alI, Unguis, Jugali bus , palati, maXillaribus superioribu , Omere, Patellis, ossibus arsi eXceptis Calcaneis, de quibus alia

ratio, ut moX patebit carpi, coXygis, sesamoideis, Partibus hyoidis. Verum pluribus in locis os incipit, increscitque in eorum cartilagine, quorum figura haud ita simplex

est, aut quae mole majora. In multis quidem vel eo dem simul tempore, vel non admodum longo interjectora diuque donec totam cartilaginem occuparint, manent iis vel duae partes Oilaae, vel tres, Vel plures. Quae quUm multum increverunt, ut parum cartilaginis intermedii supersit, tunc ossa illa, quae singula una Primum continua cartilago fuerant, ex aliquot frustisoneis adparent constare, cartilagine interveniente Onnexis inter se ut in osse frontis, occipitis, temporum, multiformi, cribriformi, maxilla inferiore, sta- pedibus, Vertebris, sacro, sterno, ossibus COXarum. In his quum commode non posset ab uno primordio osse cartilago tota sensim occuparit, plura inchoantur, quae primum seorsim increscunt, ad postremum confluunt in Unum. Quamplurimae autem cartilagines ita majorem partem osseae iunt, ut ad extrema remaneant portiones cartilagineae additamentorum specie, per quod tempo- ris spatium constant ex corpore, id est, ossea parte, additamentis illis cartilagineis r ut videre est in humeriS ulnis, radiis temoribus, tibiis, fibulis , ossi-bu metacarpi, metatarsi, digitorum manus, pedisque Calcaneis, costis, scapulis, ossibus coxarum, vertebris,

127쪽

S. III., MORBI ORGANIci. IIIAtque illorum additamentorum aliqua a corpore osseo, cujus sunt, tota paulatim occupantur, Ut inferiora ossium digitortim primi secundi ordinis. Imraque autem a Corpore Oileo JUs minus occupantur,i simul seorsum os in se intus inchoant; quod, quum aliquantum increvit, tunc additamenta illa suntois cartilaginosa, quae crescente parte ossea sua, quam ipsa inchoarunt, ad postremum plane si ea evadunt. Quo laeto de cartilagines prima adhuc superest aliquantum, inter corpus' additamenta is ea, quae epiphyses tunc adpellantur, intercedens e cujus tanquam glutinis interventu additamenta Corpori adglutinata viden tur, eaque ad Postremum partim a corpore, partim ab epiphysi, absumta cartilagine, epiphyseos osseae naturae corpori continuatur, totum unum perfectumque o est. V. . emit una primum cartilago est in qua rudimenta Capitis trochanterum , condylorum , id est,

illarum partium, quae deinde epiphyses fiunt nulla autem nota distinctionis earum partium a reliqua a tilagine. Dum hoc nobis coram demonstrabat summus ille Anatomicus, aiebat hinc manifestum esse, quod GR UYscΗIo edendum non esset dicenti AD anat. dec 3. cap. 9. Quod ossa principalia aeque ac epi-

se physes in infantibus sint adhuc ipsa cartilaginea;

, sicque cartilago unius , alterius adplicetur cartilagi- ni, tumque sic ope perioste uniantur inter se. Putabat ALBINUM, RUYscΗrumnon quod vidisset,

sed quod putasset, scripsisse quum manifesto aliter liqueat ex inspectis partibus. Etenim, rem ipsam bdi nonnisi una cartilago est pars , quam UYSCHI Us sprincipale adpellat, illae partes quae epiphyses

deinde sunt. In osse emoris, seu potius in semore, nam OgnQndum est os inchoat in media longitudine sua,

128쪽

granulum parvum. Hoc sursum deorsumque increscit, adeoque in Iongitudinem, cartilaginem magis magis absumens, in os vertens donec in junioribus abortibus femur constet e parte ossea, quae majorem longitudinis partem ess ciat, Xtremi ab utr2que parto adhuc cartilagineis , specie additamentorum cartilagineorum, ossi non adnexorum, sed continuatorum. Ο-rum superius Continet utrUmque trochanterem, Cossumque, caput quoniam o tantum ad trochant rem minorem usque adhuc pervenit. Dein pergit os crescere in longitudinem illiusquo additamenti plus sensima occupat, donec in laturis foetibus ultra trochanterem minorem progressum sit, atque ad radicem trochanteris majoris pertineat, collique partem inferiorem efficiat quo tamen tempore additamentum adhuc totum Cartilagineum est, Continuumque, sed ita adpositum ad truncum osseum, ut inposita sit ei pars additamienti illa, in qua caput. colli Pars major, trochanter mi or a latere autem eidem adsideat trunco pars , quae trochanterem minoremonicit. Post dum pergit truncus increscere, eam aueditamenti partem, quae inter trochanteres est, occupat; eodemque additamentum distinguit in duo, quorum unum minus trochanter minor est; alterum maius trochanterem majorem continet, caput cum cossi pa te superiori majori colli parte jam a trunco cc pata. Aliquo interjecto tempore truncus collum jam ex toto CCupavit, eoque caput etiam a trochanter majore distinguit, ut sint tria ab hac parte additamentae Caput nempe, trochante major, trochanter minor. Interea hae additamenta pariter cum osse trunco im reVerVnt, seseque confirmarunt. Et dum continuo Partem eorum osseus truncus occupat quidem , sed a

129쪽

f. II. Non BL ORGANI cI. I9 quo deinde occupatur, quidquid eorum a trunco non absumitum ultimo remanente parva parte cartilaginis quae inter truncumis additamenta arn ossea interjectantedia, crustae simili cujus interventu additamenta cum

trunco cohaerent habetque e tempore truncus tres, qua UOCant, epiphyses. Donec ad postremum etiam

illud residuum cartilaginis a trunco ab additamentis absumatur, ac sic trunco continuentur additamenta, satque femur ab hac parte os num continuum, Ut fuerat olim cartilago Una ContinU3.

Ac similis ratio est addita menti inserrioris femoris, sed quoniam simplicius, in unam tantum abit epiphy- sim, quae Condylo Continet, Cum sinu patellae. Quinis manifesta ratio adparuit ex inspectis ossibus variis, cur alia ossa epiphyses nanciscantur, aliano nanciscantur.

In ossibus opiphyses habentibus, quae oblonga ossa

sunt, os primum inchoatur in Iongitudine media ut in femoribus, tibiis, fibulis , humeris , ulnis, radii , metacarpis, metatarsis, digitoriana, manuum tedum ordinibus primis secundis, costis, Calcaneis r in Paucis os primum inchoatur in extremo graciliori , ut in ultimo ordine digitorum manuum pedum. In illis ossibus, quae ampliora sunt, os inChoatur vel in media parto ampliore, ut in scapulis, Vel si figurae non tam simplicis sint, os inchoatur pluribus in locis ut in ossibus coxarum vertebris, in iisque fere in medio partium eorum, nempe in ossibus Coxarum, in medio hi, ischii is pubis. In vertebris in medio corpore, is in utraque parte late-rali in pistrophaeo praeterea in processu dentiformi; in ossis sacri vertebris superioribus , etiam in priori parte illarum partium, quae processibus tranSVersis respondent.

130쪽

Osse haec primordia dum crescunt, cartilaginem circum circa absumunt, ultimo ad Xtrema perU

niunt, quae idcirco diutius cartilaginea manent, cinterim aeque atque ossea Pars crescunt, a duriora si nitoraque funt. Ipsaque ossa primum cito per cartilaginem imcrescunt, dein, ut aetas procedit tardius, tardius; tardissime ubi ad extrema Ventum est. Fere autem diutius extrema manent cartilaginea, qtiae vel longius distant a loco , ubi os primium inchoatum est vel . Crassiora sunt, vel insigniter superemi- nent. Ad Aa enim , quae longius distant, satis cito Os pervenire non potest, vel si potest, ob majorem crassitudinem eorum, aut supereminentiam facile citoque absumere ea nequit. Et quoniam extrema da interea non subsistunt, sed crescunt, ac duriora,

fri ora evadunt; fit, ut seorsim osse ipsa imchoent, a quo crescente sensim CCUpantur.

Itaque Crescente osse primo praecipuo ab eo pars cartilaginis Xtremorum absumitur; par autem major ab ipso in iisdem extremis nato osse, donec ossea laeta sint, interque os illud eorum, praecipuum, parum cartilagini supersit, qua, tanquam glutine cartilagineo, ossibus adglutinata esse videntur done ubi absolutum opus est, reisiduo etiam illo Cartilagineo osse facto, extrema continuentur ossibus perpetuis. Atque ad hunc etiam modum epiphyses quaedam oriuntur in acetabulis. Ad os coxae effciendum tria primum natura format ossa, illii, pubis, ischii, quae in acetabulo cohaerent cartilagine multa. Hanc arti- Iaginem tarde absumunt. Itaque cartilago ad postremum inter Ieum ischion, itemque inter ileum pubis os, osseum frustum insigne seorsim efiicit epi-

physi