장음표시 사용
81쪽
Primo ni in vita persecta es motu proportionalis humorum bonorum ad omnia asia Corporis hic porro motus pendet a tota vita semel data, semel facta. Ne me rogetis, ait HIPP. principium ubi sit, ct finis in corpore humiano nam dixi Corpus humanum circulum principio Carentem, carentem fine. Unde ergo motus ille humorum Corpus cum suis
humoribus' vasis oportet simul factum esse, ultra
Si simile quid condere juberer, non possem
non Un Corpus emcere possem, quod initium csso det sinis motus. Est quippe Verum mobile perpetuum , quod tantum prae Cis motUS generat, UaΠ- tum destructum sit. Tales vero machinae sumus. Tales venimus e manu adorandi Creatoris. Quoad adsumitorum mutationem id antea monui, inesse corpori tales facultates, quibus aliena adsumta in suam mutet naturam, idque modo plane mirabili. Homo paneis aqua aliquamdiu nutritus aeque honum sanguinem Chumores facit, quam ille, qui opipara mensa eodem tempore semper usus fuit. Ergo homo omne peregrinum vertit in suam naturam, Onficitque ex diversissimis nutrimentis eosdem humores,
idque per proprias sui Corporis vires. Non datur similis machina in rerum natura, quam est machina illa animalis. 696. Status corporis iνentis tollens facultatem exercendo actionis cujuscunque C 695 vocatur morbus. Non multum disputatum est, quid morbiis
Esset, anteqUam scriberet ELΜONTI Us. Nam se-Clandum GALENUM morbus erat diathesis corporis tot lens functionis exercitationem. HELMONTIUS Uero
ait esse inpetum vitae a mutata diathesi id quod de morbis quidem, qui inpetu Constent, verum est; Gnime vero de iis, quibus inpetus deficiat. 4 ' Ergo
82쪽
Ergo morbus est Omnis Conditio ph Ssica 1 co pore vivente, per Uam Unetio aliqua laesa vel inpedita sit. Ex ano NTIUS ait: Sangui acidus stagnans in arteriis intercostalibus nondum pleuritis est. Concedo; verum est par pleuritidiS, adeoque pars morbi, vitae inpetum oportet modo eidem addi, ut sit dolor pleuritiCUS. Secundum GALENU Prima pars hujus morbi, sive hu)us seste functionis, est materia obstruens , vas obstructum. Altera pars morbi, sive laesae functionis, est inpetus vitae inpingens Obstruentem materiem in vas angustius Galenica ergo definitio mo hi cuiusque servari potest, quae sic habet cujus ergo
idea id si morbi des es idea ab enatae requistio exercitium AJ bile actionis, et de apriferitio re-Fugnantis exerciti eidern . e mentio anin in facta in hac desinitione, ut HELΜoNT1us voluit talliani. 1mor Quia corporis satum determinatum idem animes latus in iiνidue comitatur. Non est bonus OCulus in corpore sano , vivo, qui videre possit; non est bona perfectaque auris, quin possit audire e sim minus, erit vitium in oculo Vel in aure. Sed non scio mentem adfici, adfecto tali organo; unde emendaturus hoc vitium frustra in mentem agerem debeo verom ipsum adfectum organo agere, quo mutato mens πUtabitur. Ignorat cataractam depositurus Chirurgus, quid sit, videre r sed loco dimovet opacum COIPUS , quod radios interciperetris hac ratione efficit, ut
radii denuo pergant ad retinam. Videt illic homo, qui antea nihil viderat. Quid autem totum id est, quod Chirurgus fecit aliud nihil, quam quod facimus, dum tabulatum removemus, quod solis radiis obpositum lucem nobis intρrciperet. Nova ergo in mente mutatio Oritur, cogitatio emps de visibili objecto quae cogitatio utique orta non fuisset . si ars chiis
83쪽
chirurgica corporetan organo non mutasset quia, ut dicit teXtus, o oris satum determinatum idem aninio flatus indiνidue comitatur. Rotundo ac rustico more suo PAR Ac Et sus dicit, in homine considerandam, Yternam visibilem naturam, internam invisibilem externam II hocce tabernaculum, quod tractandum sibi sumsisset Η1PPOCRATES at vero in hocce tabernaculo residere hospitem, qui interne per internuncia Orit, quid Xtra se agatur, idqUe per vitra, quae Xterne pateant. Si fenestrae purae essent, sanusque hospes, eum tunc rite videre si vero obfuscatae fenestrae essent, is interim tu velles ut hospes ille videret, errares tuum erat antea lavare fenestras. Hinc concludit, oportere edicum in internum illum hominem non agere, sed sordes QRIiginem, quibus obsitae fenestrae, auferre. Hinc patet do et quod Medicina in solum corpus Mens consuetas animi conditiones re silvat. Id jam eXPlicui. PycΗΑΗΜυ vocabat edicinam mentis, artes liberales. Soc RATE sanitatem bonis moribus animo rite insitis tribuebat; verum neque haec hic quidquam faciunt. Dialectica docet hominem ratiocinari, sed nemo docet animam habere adpetitum ad manducandum, ubi adpetitus deficit neque enim fa-Cere adpetitum directe potes. Imo si directe id fa-Cere posses, non semper inde sequeretur id, ut homo comederet. Sed si ventriculum' viscera Chylopoletica in bonum statum reduXeris, tunc bonus ille stallis efficiet, ut redeat adpetitus Homo melancholi. Cus delirat, frustra curare illum ratiocinio artibusque variis tentaveris. At morbi tolle in abdomine fomitem , bilemque atram expurga mox misero homini restitustu debitus mentis usuS 3tiora Tum etiam, quia mentis mutatos conditio ignoratur, nec bona et mala noscitur unitati, nis esse RE 5 Or-
84쪽
74 PATHOLOGIA.corpore jam noto , edito , c nito. Iuribus haec non enarrabo, quum in rOlegomenis lassicienter putem,
me haec tractavisse, quod BoΕ ΗΑ Augus dicit hic, Probavisse. Ignoramus prorsum quis mens sit qui cogiteta quomodo nunc hoc nunc aliud cogitet 7 quomodo comparando hanc ideam cum alia, reminiscatur7 Adeoque ignoro, bonane an mala illa mutatio sanitati sit. Nam quidquid inde novi, id modo effectu
externo novi. Et, si novissem, Euclide demo stratione insanienti maniaco haec persuaderem, oleum perderem operamque. Ubi vero detexi, an sit maniacus ex humore trabiliario partem enkephali inseret e te, an vero a defectu spirituum bonorum bonive an guinis, ut multi sunt maniaci, quos SYDEN Η ΑΜ Us lugebat per omnem vitam reddi amentes; quod edici tantum cogitent de atra bile evacuanda, UOSque cortice peruviano, marte curavissent si, inquam, intelleXero has Causas easque talendaUero, anima iterum sana est in corpo te fano, sanitatem restituo Corpori, qua reducta actutum mens rite cogitabit, nulla amplius demonsti atione gens. 697. Proinde omnes morborum quorumcunque nam rare cognoscendo G Kνeniendo sunt, in artis conditionibus diverjimode adfecti corporis, bene observaris, enarratis explicatisque.
Exemplo sit caecitas. Haec seri potest: mo a palpebris concretis; do a vitio Corneae; tio ab aque humore condensato; to ab uveae subpuratione ;5to a lentis crystallinae vitio; to vitio humoris vitrei; mo variis vitiis membranae retinae; Iro vitio ipsius nem optici, involventiumque eum membranarum; no multiplici vitio cerebro ita accidente, ut communicatio libera inter nervum opticum senso-vium commune intercipiatur. Praeterquam quod Ondum numeraverim vitia a cirrhos glandula innominata
85쪽
Gaiani, a carie orbiis osseae, a degeneratione varia materiae pinguedinosae, aliaque bene multa, quae huc symbolam conferre possent. Communi nomine Omnes hi morbi vocantur caecitas; sed ut sunt origine diversi, ita neque in curando habent quidquam fere inter se Commune. Qui UmqUe ergo Caecitati velit mederi, eum oportet habere Xactam partium componentium anatomicam physiologicam cognitionem, aut errabit tu pissime. Bene ait H1PPoc RATE : tun&fieri curationcm quamcun Ue, quando id, quod deficit, adpon, turri quodque inpedimento est, aufertur. Nec juvant, quo de principio animato his inter-nliseuerant egregii in arte iri ut cuilibet sncero ia- ductorii os limatori rerum adparebit. Gratis enim AN ELΜON aliique multi recentiores tale quid adsumsere , quod ne ipsi quidem, quid
sit, intelligant. Ignoramus omnia illa Ommenta prae-
Cario adsumta sat superque super his dictum in Protegomenis. 698. Qui haberet perferte intellectas omnes conditiones requi litas ad afliones , ille perspiceret clare defectum conditionis ex cognito morbos . rursum bene caperet ex cognito defecta naturam morbi inde necessario sequeatis.
Constitit, nisi me fallit animus, quid sit, morbum
naedice Cognoscere e scilicet morbum esse functionis Iaesionem. TunFAio , ut superius dieitim, est facultasEXercendae actionis, Vatenus pendet a corporis sani physica, sive naturali fabrica. Quae naturalis fabrica consat iis partibus, quas omnes in unam fabricam oblectas omnes Anatomici invenerunt Constituere CorpUS. Pendet ergo illa functio a nulla alia re, Uam astructurre partium. Si ad functionem quamdam requi-ran Uroo partes Conjunctae tunc functionem illam
intelligere, est intelligere IO partes, certa lege in
86쪽
Itaque si edicus medi 2 intellexerit omnes partes, simul quid mutationis ex nexu harum partium subsequatur, tunc intelligit functionem ris simul, quum morbus sit functio laesa, intelligit statim , quid ex illis partibus deficiat, unde morbus oriatur. Haec eqU, dem res satis inculcari nequit, ut edici aliam morbi ideam non habeant, ne aliam spem morbi sanandi concipiant, nisi hac via, hac ratione. DiXi, morbum esse functionem laesam. Ad illam functionem faciendam Concurrunt omnes illae partes, quarum exercitatio facit functionem, seu potius actionem. Rarius delentur in morbo omnes hae partes,
sed una, pluresve Erit tunc laesa functio respectu hujus partis. Ut in exemplo parsistamiis: O requirebantur partes ad functionem, quarum Io partium una jam
laesa subponatur. Respiratio v. g. Ponatur esse Una actio, habens Io gradus accelerationis, vel retardationis it ut vel stequensis anhelosa, vel tarda 1anguida nunc fiat functione subsistente attamen laesa,
quaedam nunc partes bonae sunt, quaedam non bonae.
Intelligere nunc, quae hi pars, partesve deficiant, id demum est intelligore hanc functionem laesam. Cilicet an hae laesae partes, parsve Iaesa haereant in dia- Phragmate, an in musculis intercostalibus, iisque vel eXternis vel internis , an in musculis subclaviii an in ipso pulmone si in pulmone , an in eju8dem arteriis, an in arteria pulmonali vel bronchialia an inhronchiis 3 an in vesiculis Τ an in musculis mesochom driacis omnia nunc haec emcero possunt, ut laesa
respiratio sit , Medicus jam debet tollore. siquid abundet;
87쪽
det subplere, siquid desit. Si O res requirerem tur nescro quid demum, vel quaenam eculis 1 Oorebus laesa sit res, non intelligo morbum. Haecque demum doctrina athologia vocatur. Oggeretis forsitan mihi, antiquosmedicos morbos optime cognovilse, ignorante Parte integrantes. Dicetis mihi, Iproc RATEM, qui Certe Anatomento
ge inperfectiorem habuit quam OS, OrbOS, . . laesam respirationem , longe adcuratius Cognovisse, im tellexilleque, quam versatissimorum Anatomicorum plures eandem respirationem hodie intelligant. Resp. Qui ita loquuntur, non rite distinguunt. CELsiis bene advertit, adcuratam Cognitionem Parintium non facere Medicum; siquidem HIPPOCRATEstunc non rite Curasse dicendus foret tamen id verum esse, majorem eum edicum futurum fuisse, si adcuratiorem partium cognitionem habuisset. O nemo negare potest; V. g. in respiratione Observabat aera, eXspiratum, inspiratumri observabat . c. in Peripneumonia
talem inspirationem & exspirationem illa die, talem alio die, talem in asthmate, talem in ea phthiseos pulmonalis gradu e ergo offectus tantum Cognovit. Cognovit autem tam distincte, tam diverse, ut revera videatur habuisse cognitionem partium & causarum. Si jam idem Η1PP. simul cognovisset, quomodo ronchia
in vesiculas abeant, quomodo vacuae hae sint, quomodo humidae, quomodo fiant humidae aqVosne, aut phlegmatibus Coriaceis plenae, quomodo Circulus U- morum per illum pulmonum peragatur; sane intellexisset omnia. Paulo ante vobis demonstravi, quot quanta cognitu opus erant, ut Caecitati peculiaris datae causam rite intelligeremus; secundum quam Curatio unice posset institui. Idom in omnibus verum. Sur 1itas a quot quantis' re caussis oritur Variam ergo Curatusingula species surditatis oscit ita quidem ut qui
88쪽
Quae scientia Pathologia in pellatur, ciaque suas
partes dividitur. Ρathologia est idea generalis morborum, sive eorum, quae contra naturam sunt. Sunt parte 4; quorum 1 ma morbIs in genere desinite mutatam nempe, Vel laesam actionem Vitae hanc nunc absolvi γ' de morbi naturari se simul absolvi totum Compendium totius medicinae: nam non nisi secundum has tres functiones Iaefas medica doctrina dirigitur si nunc morborum distinctiones in limitares organicos , tum Min humorum morbos videamus sunt tantum variae laesiones actionum. Haec vocatur L
ad morborum disserentias tradit ut totidem classes diversae morborum constituantur, quot diversae medendi methodi inde exsurgant. Ita debilitas imita solidorum in pulmone, asthma, tabem in rene diabeten, ictum sanguineum in carotide, praecipue inminutioribus vasis, poplexiam potest eis cere. Undes eadem omnino causa diversissimo morbo Producens, diversissimam squirit Edendi methodum. 3tia . narrat carinas morborum. 4ta effectus e morbo sequentes, uti ex causa physica profluit effectus, strue omPtomata.
699. Ut itaque Elones , o morbi , distingui
possunt. Nam tot morbi sunt, quot diversae actiones , id
89쪽
Ut conditiones ad actiones ita, s harum defectus. Quatenus una functio laesa est, cilia in subordinatas functionei dividitur. v. q. respiratio uisa est unus morbus, sed est considerandus in solidis in tui, dis licet non utraque semper adficiantur: s primaria adsectio est in alterutro In peripneumonia primario
adficitur sanguis, qui phlogisticus ; sed potest respiratio aeque laesa fieri a causa inmediate adficiente solida. Ponamus ortum morbum hunc, quod vapor olei vitrioli vi adactus fuerit ad musculos mesochondriacOS. Homo ille vult dilatare pectus; at pulmo , recusat dilatari, eo quod vis spasmodica contractilis fortius jam agat, quam Vis atmosphaerae Sic homo cille dilatare quidem pectus Conabitur, at vero fieret potius, Iulmonem inter Pleuramque, acuum 4oyleanum , quam quod pulmo thoracem dilatatum sequererur compleret pondus quippe atmosphaerae est, ut pondus a pedum aquae: id est columina aquae CommUniS, CUjUS quisque pes geometricus 3 libras in aliquot uncias pendet; nunc sunt 32 tales pedes. Ergo atmosphaera sustinet pondus ad minimum a 336 libr. , si munecapacitas pulmonis esset j pedis quadrati , Cognosceretur Vi premens pulmonem nempe 584 libr. tuncque diceretis e geometricis, quanta vis faceret boyleanum vacuum intra thoracem in pulmonem. Si ergo vis
musculorum mesochondriacorum est magis montrghens, quam ut pondus Ex pedum inquae comprimat, clune pulmo a tanta Eris Columna non deprimetur, sed elevatuS contractus manebit si minus, secus citet. Hoc igitur in casu vis illa debet reddi, minor, cita ut eidem demum aequilibrata sit . atmosphaera incumbens. Si jam non tollo respirationem laesam. hoc superpo di ablato, nunquam sanabo morbum. . Quid remedita
Dem huic homini inhalandum spiritum salis ammoniaci, simulac , Picu a latina acria haec perveniant ad Priora
90쪽
cx oleo vitrioli nata, fient omnia neutra statim desinet spasmus musculorum mesochondriacorum. Est methodus, quo semel se illico curavit Celeb. BOERRA AVE, quando inter hemico abores a vapore tali acri factum se asthmaticum sentiens, mox obpositos spiritus naribus inhalaret. Si jam cogitetis , a causis tam diversis, tam ubtiplicibus poste eamdem dis pnoeam oriri intelligitis, quomodo tot requisitae conditiones deficientes tot morbos faciant. Hinc I in morbi partis solidae, simplicis, organicaeve ad humorum morbi , horum naturam , Osiam, accidentia specilantes; tio morbi ex his inis composti, qui humani, masculiat, faminiat ad quascia Ges summus omnes compendet duci queaut. Intelligitur, de solidis agendum esse prius, quia habent partes , quae nobis videntur simpliciores, quam fluida, cum solidis simul. Arteria considerata ut vas, simplicior est, quam arteria conliderata cum sanguine Partes firmae sunt similares, et identica homogeneitate, ut amarunt in scholis loqui, similes id est, quod pars in quavis sui parte sit similis , sit eadem, atque in toto quoad omnia accidentia, inuoad naturam.
7OO. Morbus partis solidos simplicissimor, inritaris dictus, proprie Lm obtinet injibra ultima. Firmae partes corporis sunt vel simplices, seu semilares, scilicet in omni sui parte eaedem, ac in toto vel sunt diversae . ut sunt parte organiCae. Si ultimum vas ubique idem atque hinc similare Arteria autem composita ex arterii Venis JU Omni generis cryptis &c. pars organica hac de causa audit.