장음표시 사용
401쪽
S 7Ι3. MORBI ORGANI cI. 39Ιteant demonstrationibus vasortim lymphaticorum 8 sunhmerae Venae, docet id progressus ex angusto in latius; docent id valvulae. Videatur UY8cΗΙIIS P 2. 3.
cellulosa adiposa; quarum quaedam fere in omnibus Corporis locis adest. A sanguine arterioso in has cellulas oleum secernitur : oleum hoc communica inter sese ex una cellula in aliani potest ibi resorberi Venis', a reddi sanguini potest in Iongam diem magna e parte adservari Proverbium hinc natum: tam propria Im-guedirie ivit si ursi, aliaque animalia, dum hyeme Carent pabulo in summa quiete consumunt suam pinguedinem, ita ut macilenti prodeant, 'oti χXsucci.
Ita ei Ionginquioribus uocis adacti ioves sensim
sunt macriores consumto per motum majorem Con
tinuatum pingui, memibranam adiposam prius Xplente nitorem Corpori Conciliante.)Fiunt dicta illico in quieta e verum motu humorum aucto consumtio illa cito absolvitur. Omo Oolibras adpendens morbo acuto nunc adfectus, UVenitur 6O, 8 d. perdidisse, totus faetus macilentus. Uget tum vim morbi copiosum adeo oleum. Ut enim parca copia praesens involvit saepe acti noniam sic magna CO-
402쪽
39 PATHOLOGIA. pia in valida humorum circum luetion auget ali alinam putridam dispositionem. Ergo si laesa vasa, Cellulae adiposse potest nasci corruptio, e natura Contenti in illis olei, spontaneari quae esticiet, ut Vulnus abeat in ulcus putridum maxime, si non bene defendatur ab aeris ACcessu Potest quoque fungosa facta Carnes dici a fungosas producere, si nimium emolliantur partes de qua fungos dilatabilitate panniculi adipost amantea dictum. Venoya Gm,' de his iam dictum toties. Vesiculam, sive folliculi glandulosi vulnerati vomunt liquidum suum contentum, si in Cavum Usque fuerint vulneratici vel corrumpuntur in fabrica sua multum, iuntque inutiJes instantiam seminales praebent. S. 67. Si ulnus oculo patet, ejus prcssentia s
Jaecis fundamentis hujus doctrinae, jam perducimur ad diagnosum prognota.
Diagnosis formanda adcuratissime ; nam tota prognΟ- sis huic est superstructa am vero e utriSque formanatis relationem ad judicem. Referimus enim in relatione, Uodnam sit vulnus, qua in parte, quae partes Iaesae, qUOdnam adsit periculum, sitne vulnus absolute Iethale an non. Quum cardo rei in his versetur, adintentos Vestros hic peto animos. 1 Ait textus ruris sentia is natura ulneris, socul patet, noscitur sensu ipfo - - - luxu. Juvat principio advocari; si enim Chirurgia novus, aut edicus die . . demum advocentur, illi non habent saepe tam idoneam facultatem, omnia lustrandi; scitis enim ex historia vulneris antea exposita, UandoqUe Circa 3. 4. diem omnia enormiter timere, do Iere decque non possumus tunc ita examen institue
403쪽
re , ac in principio, ubi parvus tantum dolor, nullus
Principio igitur advocati Medici Chirurgi conantur et Uere Vulnus tepida aqua cum tantillo vini; si ne ad manum sit, potest quid mollis addi vel tantillum salis communis abluitur sic vulnus a sordibus
thromborum Concretorum sanguinis. Si parvum VULnUS est haemorrhagia non multum adferet inpedimenti; sed si simul arteria magna aena, adponatur in artubuS, V. c. in humero, aut femore, machina tornatilis sistetur sic brevi Vis maxima sanguinis in vulnere. At vero res si Contigerit in ocis aliis Corporis V. g. invenire , thorace C. , allioliolo vini coagulum inducant sanguini emuenti ut possint pro momento induCias Obtinere et dum vero major ibi Iaesa sit arteria, saepe alli ho non suffcit; in intercipiatur arteria, quum periculum augeat, conspect um turbet. 2 Scientia - -- icinordini Sine hae surdis Caninius. Videtis hic casum, ubi boni caeteroqui,
honestiis religiosi edici lugent annos suos juniores,
in quibus occasio anatomen discendi vel ab ipsis neglecta, Vel oblata non fuerit. Sero tunc discendum,
quod praestitisset maturius didicisse. Juvabit illos υ-ST ACHIV Albinianus, maxime si cum bono sceleto omnia uisachiana conserant. Atque haec de vulneribUS , quae oculis patere queUnt; non autem Omnia
sunt talia r hinc pergit auctor S. 168. Vulneris autem abscondit pracsentia snatura noscitur 1 ex cientia anatomica , stu cine randi, modo is i insiclus. Primum iterum, quod reqUiritur , est audata modo scientia anatomica sine qua nil boni. Alterum est situs vulnerandi. Hic mulina docet. Studiosus in Academia Lugduno-Batava Vulnerabatur ab alio studioso, ita ut ensis ivo gladius intraret a sinistro
404쪽
re inflictum homini recta stanti, latere sinistro ad
Vulnerantem Verso. agna fortuna erat pinguissimus vulneratus, eXstante8que habebat, mulieris adinstar, ambas mammas. Ρenetraverat ideo gladius non thoracem,
sed magnam illam molem thoracem tegentem ita ut Vulnus O pateret non lethale. Si macilentus fuisset, Vulnus transire potuisset thoracem, pericardium, cor mediastinum, pulmones vulnus hine nasci per sese, absolute, in brevi, Hethale. Si homo vulneretur, dum Vulnus deClinat, trunco superiore in postica verso altero, qui Vulnus meditatur, brachium in rectum porrigente, sicque feriente; thinc vulnus longe alias partes tangit, quam tetigisset,s erectus stetisset adVersario ObVersu et . . Vulnus,
quod recta stanti inflictum fuisset inter claviculam costam primam, adeoque facile pertransiisset thoracem; jam instigetur homini, in posteriora reclinato, supra claviculam in collum scitur a loco sui principii, superiora petere, ibidemque forte carotides, jugulares,
Vulnus instigatur circa 6. 7. 8. Costam : pro vario hominis situ varium erit vulnus. Si perpendiculariter inpactum instrumentum vulnerans fuerit, scimUS praeCI- se, quae viscera laedi potuerint hepar Ventriculus lien, diaptaragma postica parte si vulneratus Corpus reclinaverit, potuit vulnus facile penetrasse di aphragma visceraque laesisse thoracis. Si demum homo fuerit Corpore reclinato, quas inruendo in alium, ut illum 3Verteret, potuit gladius penetrasse per intestina ad pelvin fere usqUC. Verum adversarius orte vulnus inflixit ducendo gladium a superiorihus deorsum, vel ab inferioribus su sum, vel recta videtis eodem modo vulnus partesque
405쪽
vulneratas Variare, rac in priori exemplo, ubi e Vatio Oininis vulnerati situ variabat. Determinat etiam Ultum ipsum, quo laesio fit, instrumentum an sit acinaces, VadiUS, Pugio, Ulter, cultellus Acinaces Caedendo carnosis ossa saepe penetrat, vel altem in ossibus fracturas fissurasoue facit. Gladius caedendo non habet tantam Vim penetrandi. Instrumentum apice tantum vulnerans ad latera non scindit, adeoque dissiculter penetrat ad magnam profunditatem, quum sensima fiat Crastius Culter integer imtravit, Vel partim : Cultellus profunditatem iterum minorem emensu es , e. s. p.
Juvat demum Uittam, si aeger animo praesens sit,
ipseque per se viderit recordetur, quo in siluis ipses
adversarius fuerit; quo sit usus instrumento quousque illud degerit vel si testes adfuerint, qui rem Uiderint, eamque nobi declarare queant, quo meliorem ejus indipiscamUr Cognitionem. Verum quandoque horum nihil scimus adeoque alia signa in opem tunc vocanda hinc pergi BoΣR-
st Ex Iasa aettonesquente ulnus ThoraXUUlneratus sit homo angitur spuit sanguinem intelligimus inde, pulmonem laesum Alius pallet, friget vi videt quid Vi audit; oculi conlabuntur; pulsus parvus, celer inaequalis adest frigent moneX- trema suspicamur inde Cor aut vasa maiora, forteaortam, aes esse. - UUInus inflictum ranio fuerit,is homo aceat post vomitum poplectic us , docemur effusum sanguinem intra enkephali cavum es e. Postica pars Corporis est vulnerata vix intelligimus vulnus e sed homo cruribus paralyticus est, urinam faecesve dimittit inscius e medulla spinalis os vulnerata. - Chylus Xit ex vulnere abdominis, laesa sunt tenuia intestina Exeun cibi ii mutati cxcpi-
406쪽
396 PATHOTO ITA .epigastri vulnerea salicius est factus ventriculus - μJis deprehenditur in abdominis vulnere vesica fellea perscitia est, vel ejus ductus, ductusve communi
Exeunt stercora laesum est Coecum, Colon , aut rectum.
O A essessibus supervenientibus 1 dolore : nam, si in principio dolor ingens metus est, ne laesa sit
par membranacea, vel tendo nervusque partim abscissus, partim laesus. 2 Singultu. Boves porci ante mortem ax εγεαγγεια singultiunt Puerperae quoque a magno sanguinis profluvio tum omnes in maxima haemo rhagia mors instat. Verum si singultus non a talibus causis oriatur, quaerendae sunt aliae. In inflammatione intestinorum, ventriculi, hepatis, mesenterii, singultus oriuntur; ergo horum Viscerum quoddam laesum est. Immo Capitis morbi sunt morbi ventriculi, Vica versa. O-m capite vulneratus omit, singultit; si ergo nulla abdominis vulnera, de Capite suspicandum. 3)Spasmo indicat vel haemorrhagias pessimas, aut VULnera Iethalia, aut fere lethalia e parvum vulnus vix visibile ad tempora, tetanum faciens maxillae inferioris, docet, tendineas partes laesas periculose Spata oriri queunt a tractione inaequali. O umore subitusis extraordinarius tumor si
nascatur, ne quid Xtra prodeat V. g. in abdomine; Concludendum, vel vas ingens Iaesum sanguinem effundere vel aerem per aperturam vulneris cava corporis
subiisse, atque emphysema XCitasse. Concludebat hanc Sphum . hisce verbis simaee autem edicis Chirurgis semper praesentia mi oportet. Nemo enim putet sui semper se arbitrum fore in
quacunque occasione dum nempe omnia trepidant,
dum aeger aere exanimis jacet, dum Hulat perterrita
407쪽
uxor, dulcesque nati clamoribus aedes circumeuntes Continuo adVOlant. Hinc generalia haec novisse adprime, memoriae inprimere convenit, ut O sciatis, quo confugiendum. Haec ipsa, quae Vobis nunc dicto, olim in meos proprios usus Conscripseram, ut in omni dato casu praesto in memoria essent. S. 69. Ex cognitis 167. 168. deteraninatur ProeVisus ulnerum νentus. Diagnos nunc superstruitur prognostis. Si quid in diagnos vitii est conmissum, poterit falsa tota prognosis esse, medicis atque Chirurgis ignominiosa. Ergo facta diagnos bona, formabitur prognosis , diceturque eventu futuru , quatenus hucusque dici potest. Ventus reducitur ad sequentiae I Mors elisita udierati. Id enim bulneratus, necessarii ejus, mox a nobis Petunt. Respicimus igitur vulnus ejus conditionem, situm et sit v. g. aliquis in arteria vulneratus femorali, ita ut abscissa sit. Respondebimus spem esse, si ligatura arteriae feliciter fiat; si vulnus bene curetur , ita ut vitio Cor poris, aut a causis non naturalibus, durant a Curatione, nil mali vulneri superaccidat, vitam servatum pro tempore iri. Verum nihilominus id sequuturum, ut crus non ampliu vivificetur, non nutriatur, sed ut gangraenescat, et forte marcescat unde exstirpatione Opu esse, ne mor sequeretur. Aut si vulnus tale sit, ut absoluta mors inde subsequatur, vel periculum sit ingens monendus de periculo serio es aeger. Atque hic juvat aliquid monuisse. Haeremus ambigui saepe, an dicturi simus aegro summum, in Voversetur discrimen. Etenim Vel metuimus, ne animo Penitus concidens, exstinguat exiguam illam spei am- ulam, quae adhu superest. Vel monent nos Con-
sanguinei, ne veritatem nudam ipsi declaremus; sed potius
408쪽
398 H P A. tius ipsismet Interim agitur de anima, quae neglig tur, spe vitae hominem lactante. Adeoque in vulnere absolute Iethali, in vulnere Cui magnum periculum comes, serio mone3mus aegrum sui status ut ille res suas dirigat, si pater- aut materfamilias sit, ut de bona dispositione rerum suarum Cogitent, utque cum Deo transfigant. Nonne maleto cata est misericordia postremis hisce temporibus ΤDum autem periculum magnum non est, reSque duratura Videtur fusticit Vel aegrum, vel amicos monuisse leviorix periculi, speique superstitis. Si enim Vulnus utcunque periculosum nimis graUe deserimus, decipimus judicem adversarium injuste adgraVamus, sique posthac advocetur alius, qui rerum gnarus periculum minus pronuntiet, periclitantur de sua fama illi, qui periculum auXerant ita tamen, ut si accesserit periculum postea a Jus, ejus moneant
Rogati do: an sanatio possibilis, inpossibilis',
integra, pro parte, iterum ad nostrae artis bona principia recurrimius oculus est vulneratus , ita, ut Vea laesa sit hic de curae possibilitate non multum respon deamus si aeger post summam curam antiphlogisticam ita evadat, ut oculus laesus suo loco supersit . esset felix verum plerumque hypopion nascitur, & e- fructio magna visus r immo metus est, ne culti ita pessumdetur, Ut subpuratione plane pereat. Sit laesa manus, vel brachium. Revera potest integra restitui potest autem fors non nisi cum partis quadam inmobilitate in sensilitate. Nescimus enim in principio, quinam, in quantum laesi sint aut tendines , aut
Rogati tertio , an cura facilis, di itis , brevis, longa prudentiam omnem adhibeamus, aut turpiter nobiscum agent homines Si enim dixerimus facilem,
409쪽
S. II 3. ORBI ORGANI cI. 99 interim multum patiantur. Vehementer nobis irascuntur,is commata dira aciunt si brevem, dg tamen diu duret, nostram Curare crumenam inumulam tr. Hinc rem examinemus aequa lance artis. Sit . .
cuidam brachium amputandum, ne dolorem nimi minuamUS; quum, etsi tempore amputationis opto illum sopiamuS, tamen sat magnus est in deligationibus; maxime in homine sensibili' adulto, ubi vulnus ingens in femore est. Si rogent, an duratura aliquamdiu curabit, bene perpendamus, quid respondeamus Videtis in Comment. quod in quibusdam regionibus soleant Iudices damnum repetere ab adversario vel adgressore unde causae ejus patroni non Verentur saepe diuturnitatem in culpam reiicere edicorum Ansam dederitis obloquendi, si brevem promiseritis quae longa It. EXaminate ergo, quale temperamentum aegri an forte hoc non sit contrarium : judicate hoc adtendite, quae mala infortunia quandoque a causis tum Praevidendis , tum non praevidendi , queant oriri; O-rum faciatis mentionemri ut, si diuturnior sit cura, habeatis, quo Vos defendatis. Exempla utique prostant curatorum Vulnertim capitis, ita, ut res in vado jam esset tamen Venu Prymature exercita mortem inopinam adtulit.
Hinc in ejusmodi prognos dicendum e curari aliquando homines jam intra longius jam intra brevius tempus pro varietate Circumstantiarum plurimarum, sub initium non semper praevidendartim. Discrimen magnum sane in his adfert temperamen tum sortius aut debilius ; aliorum morborum in corpore praesentia, aut fomeS, . . COrbilius, ache-Xia, hydrops, lus Venerea, c. aegri indoles inmorigera, Medentis praescriptis non obsequens imprimis in rebus vitae regimen ac diaetam respicientibus λ
410쪽
naturalium, inprimis animi pathematum de diaeta enim illico dictum: aer paludosus in omni vulnere
est maxime noxius atmosphaera Venereorum,' mer-
Curio utentium corbuticis pestifera Aliquando etiam non omnia illico in ullaeribus detegi queunt; inprimis in ullaeribus, aliisque adfectionibus chirurgicis, capitis sic saepe a leviori lapsu fissura aut Contrafissura cranii, extra Vasatio sanguinis , Non- motio Cerebri a quibus omnibus successu demum . tempori prava nascentur symptomata. Ide in re lationibus , quae obseruntur Judici, ΠΟΠΠUnquam adferenda diagnoseos, aut prognoseos dubia alea. 4 Rogati, quis essetillis a ulnere per atii sanatione , superses futurus , ut tabes, infensilitas , Amobilitas , figura lues Go. Simili prudentia habemu opus. Tabes pulmonis potest timeri, etsi vulnus thoracis bene curetur, si pulmo leviter sita vulneratus; si C. abscissa arteria integre, nec praesens alia, quae' Par tem nutriat an femore tabes gangraenosa me, tuenda in crure nam arteria, quam vidimus in nosOCOmio e iliaca per foramen magnum ossis schii pergere una cum merUO ad femur, is tantum ad musculos aliquot pertinest, minime suffcit ad crus integrum nutriendum. Abscisso nervo facile praevideo futuram partis vel inmobilitatem, vel insensilitatem, vel
Figura laesane futura sit, an non praedicere etiam nemo potest. Respondemus, casus varios esse, sed incertos Ventus curaturo nos omni arti molimine.
Maxime id rogant homines in morbis faciei sed cauti simus de his in curatione latius. S. 7O.