장음표시 사용
441쪽
locis, ubi minor inpetus est, quam in carotide , an, inquam, Odiebus queat sustineri vita illa minima δAn polypus natus inter cor ligaturam, ut in cane inveniebatur, non erit lenti martyrii, mortis demum causa Τ An carotidis vulnus tale, licet subitam mortem avertat; lentam, propter Polypum, inducendo; non erit semper vulnus absolute lethales Dicetis mihi: cur non mortuus est rinceps Arausiacus a polypo 3 Respondeo et est sere miraculosum; estque, Uantum novi, Unicum Xemplum in historia medica. Sed alioqui necesse est, polypum fieri ut in canibus P tuit, experimentum instituente Bl. an SWIETEN. Experimentum autem in cane factum deficit in eo, quod canis quarto die a ligatis jugularibus, octavo a ligatis carotidibus, occisus fuerit. Nescimus igitur, quae mala sustinuisset canis a polypo carotidum, vel alia de causa. Hucusque ergo talia nihil mutant in lethalitatis absolutae vulneratorum carotidum renuntiatione enisi, quod unicum Xemplum Principis Arausiaci mirabilem casum doceat, cui in historia medica pares
non inveniantur. Adeoque, quum secundum communia observata loquamur, respondemus, hoc vulnus utique ei Te absolute lethale. Sequitur Iaggis quarta vulnerum absolute lethalium.1 Quin re irationem integre tollunt , ut Im ab
enim subductione fistulae ethalia non es h vidi in illis, quibus adstiti, dum desperabundi sibi asperam arteriam villi erassent. Testantur id passim omnes libri Chirurgorum. Licet enim vulnus sit inflictum, aer intrat exit per tale vulnus, ita ut pulmonis acti pergat-Verum si integre abscissa sit trachaea, pars abscissa contractione mesochondriacorum musculorum recondit sese, ablato omni aeris commercio, ita siloguis omnis in Pulis
442쪽
43a H P A. pulmone, inter pauca momenta mors adest. Quamdiu istula non subducta est, aperto vulnere homo aphOnus est Clauso per emplastrum Vulnere, iterum loquitur videte exempla in Comment. 2 Vulnera magna ronchiorum iterum Uulnera talia nunquam existunt simplicia nam quomοί magna vulnera infligi ronchiis possent, nisi multi magnisque simul laesis arteriis venisque, quarum Vulnera jam antea absolute lethalia diximus. Verum ponamus , Vulnera magna inflicta esse bronchiis, non considet antes arterias laesas etiam est per se vulnus lethale. --giitim enim quurn dicitur, aer Copiosus inde exibit intra thoracem, comprimet pulmonem, omni momento augebitur, raresiet, reddetque pulmonem brevi ineptum suis obeundis functionibus.
3 Vuluera lata, utramqne caνitatem thoracis,
cum admissu aeris perforantia. Casus hic bene X- Plorandus est; nam observata sunt, quae in obpositum
Narrabat BoERHAAVIU , se cum Chirurgo Vocatum fuisse ad hominem helvelum, Leydae trans Untem, cui ab insidiatore thora perfossus esset. Audiebat . illum aeque per vulnus respirantem cum sibi- Io , quam per glottidem. Anim advertebat Praeceptor. in similibus id observari, quod vulnus, si esset parvum, in inspiratione multum claudatur ita ut aer per vulnus tam libere intrare non possit, quam perglottidem unde hac ratione aer sensim pellitur extra thoracem sed si vulnus sit amplius, homo non , aut i , poterit respirare per globtidem, verum tantum per vulnus. Adplicabamus. BOERHAAVIus ebat, nostrum os Vulneri, jubebamus hominem respirareis exsugebamus aera, estque curatus omnino ille homo.
443쪽
Quodsi vero una tantum pars perfossa sit thoracis, integro in latere pulmo adhuc sanguinem a Corde recipere, circulationem promovere potest, dum in terea ars in adsecto latere sanguinem aerem educere curat; tiod fieri non potest, dum utrumque latus amplo Vulnere perfossum est, quia prius honio suffocatur, quam adhiberi illi manus queat. In Vulneribus itaque thoracis ex generali doctrina
i vulnera curari uni inflicta lateri etiam curari qua doque inflicta lateri utrique verum oportere, Ut UUI-nera illa tum sint minima; ita, ut plus aegri per lottidem quam per vulnus ingrediatur. Fiet quippe tunc, ut aer lottide inmissus plus Xpandat pulmonem, naturaliter se quidem semper contrahentem, quam agrper Vulnera admissus comprimat illum. Ast, ubi vul- nu adeo magnum, ut plus intret aeri per vulnus, quam lottis admittit; tunc pulmo, e illa eadem doctrina ex observatis certissimis magis ab extrinseco compressus, quam intus distentus, sese naturaliter contrahet in molem tam exiguam, ut penitus sanguini transitum neget. Instituit JIL AN W1ETEN cum amico Anglo W1LLIAM Ousious aliisque iteratis vicibus in animalibus experimenta circa hanc ipsam rem uiderrima, quae in Comment late exposita legenda sunt, e quibus manifesto denuo conficitur, morters inevitabilem sequi, dum vulnera ambo utrinque thoraci in- nicta superant glottidis amplitudinem. 4 Vulnera diaphragma ab utraque parte inedia i , ni horaris penetrantia. Iterum casus, qui nunquam eXstat , quod in utraque thoracis avitate diaphragma Vulneretur, nisi hepar simul, vel etiam ventriculus autile simul Peneuentur atqui vulnera magna hepatis ab
444쪽
lalute lethalia sunt; ergo tale vulnus diaphragmatis hac sola ratione absolute Iethale est. Sed textus nil dicit de vulnere nuru solum ut diaphragmatis Perforant , ita , ut multa laetio aliarum Partium facta non sit potest v. g. vllaus infligi inter costas mox supra diaphragma oblique deorsum, vix laedens, nisi leviter pulmonem: quae tamen res adtemtiu paullo considerari meretUr. Observationes mira hic docent. BLANC AR manat. PraA. at cent. I. R. I. g. varia habet circa talia vulnera in uno Xemplo supervixit homo 8 mensibus, colico veluti dolore obiit. In cadavere patuit O- Ion distentissimum natibus per illud unum diaphragmatis vulnus penetrasse rin thoracis locatum avitate. Memorabile vulnus illud vix digitum minimum admisisse; forte colon adhuc sua actione dilataverat ibiud unde suspicari licet, ante adhuc minus illud fuisse. Mirum etiam, quod pulmo exacte semper e
plens thoracem, admiserit tantam molem in thoracem adsurgentem. Vis premens ergo major fuit coli in Pulmonem, quam pulmonis in Colon. Alterum exemplum BLANcARDI est de vulnere diaphragmatis, per quod ipse totus quantus Ventriculus penetraverat in cavum thoracis Vulneratu autem ille tantum triduo vixit ergo an intra tam parVum spatium temporis eo versus sese contulerat ventriculUS.
ob 9. simile exemplum habent ventriculi ingressi post
vulnus diaphragmatis in thoracem, ita ut ventriculus cor repelleret versus dextrum latus sed ille vulneratus supervixit septem mensibus.
Certe, quamvis homines 7 8 mensibus supervi Vant tali vulneri possumus tamen dicere illud absolute lethale nemo enim talibus cum miseriis diu potest esse super
445쪽
1bperstes et immo etsi viveret per annum in ultra ta me dicendum vulnus esse abidi ut Iethale. Notandum denique, multum differre, sitne tho raX, sitne diaphragma perfossum uno ictu, ex uno Ia tere in aliud pergente an vero primo ictus instigatur uni, dein alteri lateri. Dum enim uno ictu vulnus inflictum, scimus, omnia esse per totam iam persolia si vero duplici, forte interiora adhuc salva sunt. Tandem addit textus t et ejus nervosa dissecantia. Quo pars nervosior, eo est sensibilior et unde Parte nervosae saevioribus multo a funestioribus ad- fciuntur symptomatibus, quibus carnosae carent. Immmo quo habet dolorem majorem diaphragmatiS, eo plus subprimet respirationem. Unde tandem suffocatur pulmo, perinde atque videmus in pleuritide faevissima hominem eadem de causa suffocari. Haec Vera causa est non illa, quam ollim putabant. Credin bant enim tendineum centrum trahi deorsum in inspi ratu hinc deducebant originem doloris' periculi vulneris. Verum SENA demonstravit, partem ibiam diaphragmatis non descendere, cui adneXum pericardium, cui cor incumbit, quia situsis motus cordis omni momento inde perturbaretur. Est vero centrum hoc semper tensum supra gibbum hepatis, inflicto in illo vulnere, fibrae vulneratae se retrotrahunt, avelluntur a vicinis fibris, quibus adnexae haerent vicinae autem illae fibrae non vulneratae vim debent tanto majorem sustinere. Hinc dolor suffocans respirationem. Citat tamen LE. ΟΜΜENTATOR OLLARIUM, qui in suspensi cadavere observavit cicatricem in parte Carnosa diaphragmatis ergo vulnus habuit ille in dia Phragmate, .curatus fuit. Citat ipse OLLE RrusALEXANDRUM BENEDICTUM, qui cujusdam militis historiam refert, post tale vulnus curati.
446쪽
436 ri V G A. Paucis respondebimus HoLLERI mgma sorte illud in carnosa parte diaphragmatis potuit oriri ab ulcere vel subpuratione di aphragmatis post inflammationem uti forte illud stigma vel illa cicatrix, quam in cordis cono inventum scribit OLF1υ , ut sub cordis
Admisso etiam, homines illos vulnera habuis ediaphragmatis. Qui evaserunt certe sunt ex felicissimis, quia motus continuus carnosae diaphragmatis partis Uehementer inpedit consolidationem unde subpuratio &c. luctuosissima hic potest sequi. Tandem hi ex felicissimis Curati, vulnerati erant in parte carnosa diaphragmatis, quae vulnera teXtus noster Xpresse dicit, aliquanto minus absoIute lethalia , quam parti tendinosae.
Quinta classis vulnerum absolute Iethalium. Quo motum chyli in cor tollunt. IJ Abscisio
oesophagi Omnia exempla docent, Cesophago integre abscisso, sese retrahere partem inferiorem versus diaphragma ita, ut abscisis orae sutura necti nequeant. Facile videtis, emphagum integre perscindi non posse, nisi simul vulnus ingens accipiant trachaea, vasa magna, nervi C. ita, ut sit ulnus maXime composi- a. Architalassi Hollandiae tironis de WAssENA AR. casus BoERHAAVI descriptus, citra alia vulnera, exhibet emphagum vi vomendi prope diaphragma abruptum vulnere certe absolute lethali. 2 Magna i/ulnera ν triculi. Hic Vulnera emtriculi magn, secundo loco considerantur Priα confisideravimus ea, tanquam sanguinem blummodo effundentia, ut homo haemorrhagia Periret hic considerantur tanquam Corpus nutrimento privantia unde mors lentior et de utroque prius fuse acturia.
3 Intestini tenuioris superioris integra disiectio. Iterum rite distinguamus. Tot narrantur intestinis vulneratis
447쪽
S. 7I3.ΜORB ORGANIc1. 437 interiisse, quorum exempla nil ad rem faciunt. Hic sermo est de vulnere absolute lethali citra ullam exceptionem; quando nempe integre per vulnus discindituris in binas partes dividitur intestinum tenue in parte superiori. Nam jam caret corpus omni nutrimento fere abscisi intestino, ubi tot innumera vasa lactea inferiori loco posita inutilia redduntur. Quodsi forte fortuna superior pars
Cohaeresceret cum Vulnere exteriori, chylus tamen es- flueret e corpore, & mors e inedia produceretur.
Videte jam omnia exempla apud BoHNIUM, in Comment. Videbitis in iis, qui ad vitam redierint, non fuisse integre, in parte superiori, abscissum tenue intestinum et quod erat demonstrandum. 4 Vulnera assus thoraciei, De alvei oblost. Bonus LowERυ hic legatur trail de corde demo strat ibi luculenter, alve chyloso, vel ductu thora- Cico vulnerato, Certo perire animalia. Est ergo vulnus absolute lethale, quia manus Chirurgi non potest
Experimentum autem adlatum e BONETo in corn-ment nil probat, ut ΙLL. BARO bene advertit. ΡΟ-namus omnia ad amussim era esse, quae ibi dicuntur evidetur homo pluribus malis Iaborasse; forte bifurcatus ductus thoracicus fuit, ut saepe est unde uno canali destructo, aliquid potuit per integrum canalena
alterum profluere, ac protrahere vitam. S. 17 I. Vulnera sua natura lethalia, arte νero
Necessitas aderat primam classem absolvere , ut sciremus, quaenam vulnera essent absolute lethalia, ne in renuntiatione erraremus, ac ut Iudici veritatem a nobis roganti e aequo respondere queamus. Triste tamen eratis lugubre nobis in opem vulneratorum vocatis, spem Vitae tum Vulnerato, tum familia ejusis necessariis integre adimere nos debere. Unde
448쪽
rum, quae quidem per se, sive natura sua Iethum inferunt artis tamen auxiliis bene adplicatis saepe ad sanitatem, immo aliquando ad integram usus partium restitutionem, reducenda. Vulnera enkephali terebra levanda. In prima classe dicebantur vulnera capitis, Vae per vasa rupta effundunt sanguinem, terebrae ope non educendum, absolute Iethalia. Nunc vero loquimur de vulneribus, in quibus seri id valet; quae hinc sunt per se quidem lethalia, arte tamen levanda Verum de his
agetur in specie in cap. de ulneribus capitiS. 2 Vulnera arterii enαν majoris in loco, ad
quem manus Chirurgi pervenire pote Circa Rc idem valet, quod illico dictum.
In amputatione . . femoris haemorrhagia lethallis Oriretur, nisi arteria abscissa producta 'achina tornatili coinprimatur, tumque ligetur idem in aliis vasin rum magnorum Iaesionibus, ubi manui chirurgicae accesesus datur. - Patet hine, quam necessarium sit, Ut
Mediciis Chirurgi in artubus superioribus inferioribus situm, decursum, divisionem vasorum adprime calleant. Um enim ceci in hisce volunt inpositiss*pticis pulveribus spleniis, fasciis tantum hae. Inorrhagiam sistere, subterfugit cruor sub crusta adstringente, replet panniculum adipolam, cellulosam
teIam per totam partem, putredine consumit Omnia, ac in gangraenam vertit. Dein Walia, eaque m ingens ratio est, Ur pt1- me noscere oporteat decursum vasorum. Si plenium sub instrumento tornatili unam tantum arteriam sesam tangat, non Ius saepe sit, ut ateralis arteria, quas supra locum laesum e vuJnerata arteria oritUr, sensim dilatetur a copiosior sanguine per rectum truncum ire inpedito, Qui dilatata sensim arteria, demum
449쪽
vices subpleat arteriae perditae. Idem de venis verum. Praeterea si hoc, si Vena ultra compressionem adhue valvulam habeat, tun sanguinem inter compressionem, ac valvulam haerentem putrescere. Videndum tune, an rutilo turgeat an nigrpscente cruore ut nesciamus, an Vena arteriave sim, ac si sit vena, tune eam saepe pertundendam esse, ut sanguis ille eXeat. Hic autem animadvertenda sunt quaedam. Si v. c.
vena axillaris est comprimenda, compressio debet fieri infra vulnus si jugularis, supra illud qui vasorum decursum noverit, mox intelligit haec. Possint de debent ramificationesis divisiones a
teriarum Communes iuIgares mente retineri, secundum
quas in artubus superioribus arteria humeralis solitaria decurrit per humerum, mox ubi ad brachium per venit, 'sub ponevrosi bicipitis aliquamdiu cucurrit, se dividere solet in arteriam radiaeam4 ulnarem; posthac etiam dans arteriam per membranam, quae inter bina ossa brachii expansa jacet. Ita venae solent hunc u
Tamen amo uno Varia brachia in hunc copum incidens, invenitis figura in M. Mimb. delinearit, quandoque arteriam humerariam jam ad summum humerum dividi in duos truncos. o in casu selix potest quisquam ligata arteria humeraria e scissa, retinere iisum brachii, dum altera arteria comes sensim dilatata sat sanguinis posset accipere pro nutriendo brachio. Alio in homine defexit arteriam humerariam in medio humero divisionem suam inchoare. Ritur si arteria post medium hum Erum esset abscissa, altera integra, posiset etiam homo ille usum partis servare. Verum exempla illa rariora non dolent Iegem excommuni regula desumtam. Si in ordinario vasorum decursu arteria humeraria destruatur, deficit pulsus ad in- feriora,
450쪽
44o H T, A. seriora, saepenumero brevi adsunt signa, quae tempestivam suaderent amputationem at vero, si abscissa arteria humeraria post vitam ab haemorrhagia labefactatam, iterumque renascentem, pulsus vita infra vulnus deprehenderetur, nesciremus hoc explicare diceremus immo esse inpossibile , vel portentum. Hinc volui hanc ΜONRo observationem communicare, ut illico praesto ess elis ad explicandum phaenomenon. Nam
hoc docet humerariam forte se jam divisisse ant locum
Ita saepe visum, arteria uinari abscissa migata,
tamen usum partium manere satis bonum per totam vitam Ramuli supra Iocum abscissilm sensim dilatantur, nutrimento partium tandem sufficiunt. Sed si arteria humeraria non est divisa, nisi Ioco suo solito, si abscissa ligetur, non magna spes superest pro parte imserior servanda Arteriae laterale humerariae plerumque nimis tenuesis parvae sunt, quam ut tantam molem nutriant. Tamen adtendendum est post ligaturam; nec nimis Cito de amputatione cogitemus, ut videbitis, dum de nevrysmate agam. 3 Viscerum, ad quos manus G medicamenta eum sectu sanationis perνenire o sunt. epar Xtra vulnus abdominis, pulmo extra vulnus thoracis pressus nec reducendus, ligetur; ubi cadere incipit, abscindatur, & reliquum suo reponatur loco homo curatur. Videte ex TULPIo mirum casum in Commentariis de abscissione pulmonis.
4 Quin mortem inferunt milis suo Iiquido in ea-ν illa, unde id educi sne discrimine ita potest ut
Horacis, abdominis, ureterum, vesicin intesinorum quaedam ulnera. Sanguis in avum thoracis effusus
ex vulnere thoracis putrescit ibi, lenta tabe consumit pulmonem. Ergo mors certa, quamvis Hentior.