장음표시 사용
451쪽
5. 713. ORBI ORGANI cI. 44rydem adit sanguis, urina, stercora, aliaque effusa intra abdomen petrimqUe. Iam vero ars e profecit, ut educenda ex thorace, abdomineque effusa queant educi prout suo quaeque loco dicam ergo, quod lethale fuisset, jam arte adhibita potest fieri non lethale. S. 72. Proedicitur lethale fore e non lethali 0153 o per has causaS.Io missione purgationis essus puris r unde tabes purulenta; et suis anguinis , hinc putrefacti. Non est fere notabile aliquod vulnus, utut leve .parvum, quin neglectu Vel errore possit reddi lethale. Haec
omnia nocte adprime oportet si enim vocemur ad talem vulneratum adhuc viventem , vel mortuum, in renuntiatione monendi sunt Iudices conmissi neglectus, vel erroris; ne vitia vulnerati aut Chirurgi cadant in eum qui vulnus inflixit. Sit v. c. inflammatio facta puImonis post Iove rius vulnus , pus illud colligitur in cavo thoracis vel latum vulnus thoracis pus producat, quod Cadat in pectoris avitatem; manens ibi pus aere, quocum principio mistum est, cito Corrumpitur, & Yedit viscera membranasque Vicinas, producens Iethale empyema. Vel absorbebitur intra sanguinem, 'faciet pessimam tabem Ars porro novit hanc puruIentam materiem saepe educere, antequam acris at si neglectum est sit ex vulnere non lethali lethale.
Vel essus sanguinis, hinc putrefacti. Effusus amguis' stagnando corruptus, abit in speciem puris, non albi, boni, sed chorosi saniosi, virulenti. IIIPPOCRATE sic intelIigendus est, dum dicit aph. 6-2. si in ventrem sive in quodcunque avum sanguis, effusus fuerit praeter naturam, necesse est subpurari. Locus hic difficilis est, I quia dicit: pGeter naturam: suis enim unquaria dicat naturalem esse sam
452쪽
rum si exceperis quia dicit hoc sanguineinsub-Purari oportere unde, si cum MALE No Ius intelligamus multiplex esse, ut mox dixi, i sensum Capimus huJus aphorismi Neque enim semel hoc HrPP. dicit, sed repetit saepius ii suis operibus D unde necessario explicato a nobis sensu sic illud oportet intelligere, quum centies hoc sibi visum m1PPoc RATES, non ita intollexisset phrasi sibi communi, modum mutasset loquendi. Res autem ipsa summi momenti est. Femoralis
arteria laesa est in in ramo postico profunde haerente. Sanguis quidem non violent exit, sed interim ei fluit magna Copia inter membranam Cellulosam, quia crassa Carnea musculorum mole inpeditur , ne omni sua in foras fluat hinc adplicandum illic erit ourneque arteriae magnae. Si tale instrumentum adesset primo momonto inflicti vulneris, Effusio inter carnes illa non feret verum post horas modo plerumque adponitur,
effusio talis tunc jam facta est. Pars hinc sit quandoque
nigerrima, ii fiat tempestiva amputatio, saΠe gangraena& sphacelus mortem poterunt inducere.Vidit B sic perire juvenem, quem amputatione servare potuissent; cujus rei nunquam non reminiscebatur. Sunt porro haec necessario in renuntiatione adducenda, ne reus ultra, quam
Verum Citius tardiusve contingit talis sanguinis
corruptio. Si aer accedat, cito si non accedat, tardius. Videre est apud Uus KIUI, Adνers anat. c. a. p. 35. Vaccam gestasse vitulum per sesquiannum; exemtum hunc demum incorruptum aptumque injectionibus fuisse. Incertum quidem est, suspi cari tamen licet, aerem, qui non ut aer, est in Ov
453쪽
S. I 3. Morini, ORGANIcr. 443stris humoribus, colligi sorsan in degenerascentibus humoribus, hacque ratione augere putredinem et uti quidem in corde foeminae Violenta morte exstincta palam vidit Ruus cΗ1υ 'i' problemat. 6. ad VATE- ΗΟΜ. Experimur saltem saepe, sanguinem humoresque putrescere, ubi aeri tamen accessus est nullus. Verum ipsi humores nostri quandoque putrent in vasis, ut in morbis trabiliariis sit; unde non mirum, si id extra vasa fiat. Corruptio talis potest etiam alia de causa oriri. Effuso multo cruore reliqua vasa multum Comprimantur necesse est. Arteria una alterave minor in illa parte, quae supra Iocum laesionis oriebatur ex arteria laesa, accipit copiosiorem sanguinem non potest se EXonerare ob compressitonem sit inflammatio, gangraena, sphacelus, proserpens sto in illa parte tota et ergo po' test fieri corruptio universalis, etsi aer non accesserit. Felices autem casus quandoque videmus in magnis contusionibus, ubi multus effusus cruor demumst meabilis, totiisque resorbetur. Ubi vero post ingentes haemorrhagias densissimae fiunt tales effusiones, raro fit resorptiora maxime dum ad minimum motum magis magisque adcumulatUr. a ,, Conmisso vitio in sex rebus non naturalibus, , ut ratione aeris, ibi potuS, motus, quietis, animiri adfectuum, retentorum, excretorum, somni, vigiliari rum. Quotiesne in vulneribuS, omnia bona promittentibus stravit ira furibundos Naces quotiesne Veneri inmolatos esse constitit salaces juvenes Videte Xempla in Comment. Interiere sic, quibus vulnera fere jam essent ad curam adducta. Certe nimis caro Protio redimunt tales salacitatis expletionem.
In genere vulnerati a sonitu magno, a multis tu
bis, ab ira, aliisque animi pathematibus adfictui turit in genere nervoso, ut spasmis, in convulsionibus
454쪽
444 H P A. intereant. Exempla visa sunt eadem, dum in somno ludibria venere vulneratus habuisset: Unde caVendum ab omni stimulo, a vino, a praesentia' equentatione mulierum in quantum fieri potest, ne occasionem tales periculi habeant. - Vulneratus homo leviter
ventriculo aut intestinis jussus est a suomedico, ut unciam semis nutrimenti omni semihora sumat interim, inscio edico, bibit intas Liquor effusus in cavum abdominis sensim utroscit febres facit. Certe in vulneribus res sincerae exponendae sunt tum vulnerato, tum adstantibus ut horreant a transgressu;
si quid tale conmissum fuerit, in relationibus Iudicii erit indicandum. 3 Neglectu, et errore Chirurgi. Dum haec verba explicabat B. , lugebat coram nobis, quot in vita sua vidisset vel negligentia vel erroribus morti traditos. egligentia sorte est condonanda utcunque in praelio cruentissimo, dum aliquot mille ubnerati de die curandi sunt verum re haud ita urgente, maxime damnanda est. Multi servati fuissent, si vasorum ligaturam non neglexissent Chirurgi. En casum nunquam satis Iegendum An Ar, ex tilustrissimo. Chirurgus curandum habet hominem, cui sub dextra mamma magnum vulnus infligitur, ita, ut homo ore sanguinem ejiciat tussiendo. Illo labia vulneris sutura unit. Hominem jamjam prae difficillima respiratione, ingenti febre moriturum videns Antagus, solvit ligaturam thrombum a vulneris orificio digitis removet, hominem capite declivem , elevatum pedibus tenens , or naribusque clausis, eduxit uncias Tanguinis foetentis ex cavo vulneris injectionibus a reliquis grumis liberavit, hominemque servavit. Legi etiam, cum reliquis omnibus, meretur in Commentar historia
barbitonsoris arsenicum sibi ipsi adplicantis, saetiqua
455쪽
inprudentis acerbas poenas uentis. - Fere nunquam
magis peccant hirurgi medici, quam in capite de
vulneribus frustra saepe monui illos necessitatis re Pani, quam tamen cadaver dein demonstravit.
Hic etiam oci invectus B in Chirurgos, qui semper ad sistendum sanguinem, conservandas partes utuntur aikoholer quum illud vertat sanguinem in thrombos, qui venis adhaerentes facile ducuntur ad cor, pulmones, ubi morbos facere possunt lethales quod etiam magis adhuc ab oleo vitrioli c. fieri potest. Unde frustra quandoque miramur, Cur
homo tam cito moriatur , multa enim sunt, quae tam tum adplicata venis mortem creant. in B. Rebat, Vix comprehendere se, Cur in odontalgia, cur etiam
in haemorrhagia magna in dent carioso, vel ab evulso dente auderent oleum abaci adplicare, quod in Rhe-dianis experimentis vastissimi animalis venis adplic
tum mortem creavit maXime si ex optimo paretur abaco. Venatores Helvetii norunt, telis elleboro albo infectis ictos cervos mori debere. Quid dicendum de magnete menicali, qui multis adeo in usu est y Sane non satis adtenditur ad naturam ejus, quod in
vulneribus adplicatur: talia tamen saepe vitam auferunt pretiosam adeo, aliter servandam. Quaeritur, quid agendum, si V. g. ad Xamen Vulnerati, aut Post vulnus mortui nos advocati conveniremus, a Chirurgo, vel Medico, amico nostro Cujus fortunam promovere volumus, vel aliquid neglectum sit, vel conmissis error Si prodamus amici nostri negligentiam, aut errores, ad um de ejus for tuna est, cincurremus invidiam, immo odium, inimicitiaSque aeternas ejus, ac familiae. Uxor forte illius, numerosaeque proles indigebunt pane et quin ostfors e nostris consanguineis; unde ejus turpitudom quoque adficeret, onus samjsiae ejus aleudae iu
456쪽
ratione adesse, quae noS, ne revelemus amicorum edicorum. Chirurgorum vitia conmissa, Ogant.
An igitur tacebimus Honor quidem manebit liis,
verum insons peribit manu carnificis. Insontem voco, qui pro vulnere non lethali mortis poenam non meruit.
Morte illa ignominiosa ignominia aeterna inuritur infelici illi, familiae, consanguineis is necessariis; ita, ut post 5 annos postea vix ausim avi nomine seri nepotes nominari. Quid ergo melius Vobis udicandum relinquo.
O Temperie naturali aut morbosa aegri et mania sola juxta hisoriam ejus agri; et aliquando adeo su gulari, ut non is hoc eventu se manifeset Quam intentus obfera et semper in suo rescristo ad iudices consultus Medicus. Naturali temperie quidam tali praediti sunt, ut viso sanguine mox cadant in animi deliquium, quam-Vi Caeteroqui videantur plures eorum esse robustissimi. Sunt homines, qui tam facile terrentur, terrore fere concidunt, ut sit incredibile. Nota historia est illius hominis itali, in quem adversarius fingebat se occulto
pugione incurrere, qui vero terrore mortuus legitur concidisse. Rem adversarius mox patefecit adstantibus; erat radix auci, qua tetigerat Odo thoraCem. Celeber noster DRELINcυRaerus curandum habuit virum sapientem, cui intulerat alius ignominiam quandam et a sola hac causa adiectum hominem inpedire ab apoplexi morte D RELIN CURTIus nequivit. -- Foeminas reperiatis, qua Vel minimus dolor, vel Conspectus sanguinis, vel truculentae historiae narratio conjiciat in spasmos, convulsiones, anxietates intolerabiles videte concubinae Regis Persarum exemplum in Commeat. Longus essem, si Vobi, na)Tarem omnia, quae in me
tem humanam metus agere possiit, in Praecipue metus
457쪽
mortis. VALERIU MAXIMVs, MARCELLU Do- NATUS Ontra CARDANUM, aliique exempla multa
habent hominum, quibus metus morti brevi temporct conciliavit canitiem, conciliavit calvitiem. Naturalis temperies aegri quandoque alia ratione sese manifestat. Initio praxeos emplastrum de laudano adplicueram foeminae ad ventriculi regionem. Mirabar summopere, quod altera die foeminam haud amplius nossem pustulis scatebat toto corpore, facie ma-Xime cutis per totum corpus rubra ac tumidissima, ita, ut esset inflammatio cutis universae, cum siti febri magna. ultis diebus indigui, antequam hunc novum morbum curassem. Reperire sane est homines, quibus non licet unquam adplicare emplastra aut oleosa, quin talia patiantur. Didici ex hoc pluribus aliis exemplis, ab aliis observatis, nunquam adplicanda esse talia, nisi interrogemus prius, num queant aegri ea ferre.
Sed quid haec ad vulnerat Aliquando multum.
Vocamini ad vulneratum, cui heri Chirurgus vulnus obduxit emplastro Videtis hominem, aeri ante vulnus acceptum sanissimum jam tumore inflammatorio laborare per uni riam cutim P quodsi nunc non essetis praemoniti, quid de etali vulnere non suspicareminissAn forte venenatum fuerit instrumentum An emphysema simul junctum similia sexcenta alia. Unde Praemoniti ejusmodi phaenomen mox poteritis suspicionem singularis temperiei habere, ne in elatione ad Judicem ridiculi quid scribatis axime, riuum 4US- modi cutis inflammationi febris se jungat; quae febris
notabilis in vulnere recent , quum adesse non soleat, sed tantum diei 4. veniat. Vos seduceret , tanquam a partibus nervosis membranaceisve vulneratis foret orta. . Haec porro contingere possunt in vulnere
458쪽
plastris caveat in curando vulnere symptomata inde
orta tunc sensim minuentur. Verrum si contingant in magno Uulnere, in Vulnere Parti membranaceae, in Vulnere arteriae vel venae
non notabilis, ubi post aliquam haemorrhagiam sanguis sponte siluit tunc instaminatio talis orta post emplastrum, vel balsamica adhibita, juncta illi febris,
possunt dolorem vulneratae partis nervosae inmensum augere, ConVulsionesque producere, aliter non adfuturas possunt etiam silentem haemorrhagiam denuo eracitare , ac fere lethalem reddere, quae e natura Uub neris alioqui subsequuta non esset. Sed datur aliquando temperies morbosa, eaque etiam est cognoscenda nobis. Sunt morbosae quaedam temperies, quae ViX sanguine gaudent. Sunt Phthi-lici, Atrophici, maciatissimi, quibus inperitus ediscus quandoque sanguinem mittens fere animam educit, ob sanguinis penuriam Levis haemorrhagia ejusmodi hominibus saepe mortem creat, quum arteriae sint O tractissimae jam ante haemorrhagiam expellunt hinc totum fere, quod in illis est. - Homo alius haemoptoicus est silet malum, si ab ira, a motu violento corporis, aliisque rebus abstineat. Jam ira motu cum alio homine digladiatur vulnus accipit inter costas, sanguis ore effluit ad mortem usque. Sane in proclivi essemus omnes, hominem illum magno pulmonis vulnere sauciatum hac de causa animam reddidisse citra cadaveris inspectionem id adsereremus. rudentes simust Inspecto cadavere forte cuspis vix transegit pleuram, ita ut Vulnus lethale non sit, nec homo mortuus esset, nisi sua culpa haemoploen sopitam denuo XCitallet. Homo polyposus cum alio conflictatur; leviter vulneratur concidit mortuus; sed non ex vulnere;
potius agitati ira inpulit polypum in angustias arteriae. - corbutici da lue venere adfecti saepe habent
459쪽
bent ossa friabilis lima , fragilissima). Noverat B eXemplum hominis, qui e lecto surgens sibi crus fregerat, curatusque dein fregit idem eodem loco incusavit
tunc Chirurgum, quod priorem fracturam non bene Curast et fractumque eis os loco pristino. ortu posthac cadaver docuit, ex lue Venerea ossa esse adeo friabilia, ut instar radicis auci quis illa frangere potuisset ponite, hunc hominem accepisse levem aliquam Percussionem ad caput, vel alapam et fractura cranii vulnus vel per se, vel absolute lethale oriri sic potest. -- Apud LANCIsIUM demst cord G auePr m. P. 256. lue Venere adfectus homo habuit rosam claviculam, ab illa rosione subclariae arteriae nevrys ma levis percussio Iacerasset ibi arteriae nevrysmaticae tunicam, morsque fuisset sequuta illicor sunt enim in aliquibus tunicae hae crassissimae , in multis papyro similes tenuitate. Rogabitis me, an in innibus enarratis Casibus, maxime in eo hominis emaciatissimi e levi haemorrhagia pereuntis, quia vix sanguinem habet, an in quam homo, qui vulnus instiXerit, non sit reus mortis 3 Respondeo, nostrum esse, ut Xactam Omnium, quae in vulnerato, circa eum observanda sint, Judici tradamus relationem ultra nobis nU pergendum est: non enim sumus a Deo constituti Iudices Judi
Verum optandum esset, ut, qui publica auctoritate uJnerato , eorumque cadavera Xaminant, Ord,
nario eorum Hedicos consulerent; quo sic rescirent,
an in illis aliquid peculiare, quoad temperiem sive
naturalem sive morbosam esset observandum. S. 173. Hinc nuntiatio de utineribus , definitio temporis, intra quod Iethalitas terminati e peti pinsunt Renuntiationem puto me satis abundae expli-Ff cuisse.
460쪽
euisse. Tempus, intra quod lethalitas absolvitur, quod adtinet, paucis dicam, ridiculum esse, ac citra omne fundamentum, velle novem dies praefinire pro absoluta lethalitate determinanda, ut stulte quidam faciunt. Nonne nobilissima in Gallis rinceps cum complicibus suis vera homicida erat omnium illorum, quibus dabat suum pulvisculum dictum: pouis desu cession ea lege, ut in potu vel Cibo tantum adnabsceretur, quantum novisset requiri, ut ille vel illa
Postra menses, semiannum, annum integrum anO-
malo prorsus morbo interiret 8 Siquis hominem
vulneraverit thorace, ita ut vulnus percuretur, Gnterim a Vulnere parvo pulmonis coorta subpuratione prima modica, dein sensim totum pulmonem Xedente, homo ille post annum, biennium, triennium moriatur, monne homicida est qui inflixit vulnus 3 S. 74. Ex hibloria pariter ulnerum Ι45-1749 facilis erit praedictio νentuum aliorum , qui 1699 prasagiendi habentur. Haec omnia Xplicui. Ad intellectum compendiosum facit una vel altera historiae, olim explicata, nunc in memoriam revocata. Homo arteriam ulnarem laesam habet intercepta ea ,
haemorrhagia sistitur. Fore, ut homo ille manu aeque bene sit usurus, non possum spondere; quia ignoro adhuc, an arteriae rami laterales, qui ex ligata arteria supra Vulnus oriuntur, jam ita dilatabuntur, ut sufficientem copiam sanguinis pro parte nutrienda submianistraturi sint. Si hoc sit, Possum sperare, ore ut usus adsit partis. Si rami laterales in eo homine sint nimium tenues, quam ut possint diametro tanta augeri, vel si arteriae in eo homine sint nimis rigidae, siveo temperiem, sive ob aetatem , quam ut adeo possint dilatari pariter metus est, ne usus parti inminuatur