장음표시 사용
31쪽
ribus eas immodice laxant, aut contemnunt, quibus optiam quadrat illud mul spernit modica , paulatim deci
X. Hinc ortum habuere laxae illae opinionem Licta procurare abortum ante ammatronem foetu , ne puella d prebens gratida occidatur: quae est 34 inter damnatas ab Inito centi XI. Potest alsquando abholvi, qua in proκμma occasione necandi versatur , quam potes,' non et ultdmittere, quin in directΘ, ω e propinio quaerat aut eis iugerit quae est 6 inter damnatas ab eodem Copulacum Coniugata consentiente arιto non est adultersum, ade
que sus cir in Confessione d cere se esse formeatum: quae est
so inter damnatas ab eodem . Est probabilis opinio, qua dies esse tantum demate osculum habitum ob delectar3onem ea alem, O sensibilem, quae Hostulo uitiar, eclusio per talo e senis Iterioris , pollutioia r quae est o ex damnatis ab Alexandro II., taliae multae similes , quae ideo damnatae fuere, quia hominem in peccatum coniice rent : ac de ipsis dixit Angustinus sermone a de verbis
Apostoli metior es fidelis ignorant a , qudm temeraria
XI. videndum tamen est , ne cum nomine laxitatis contundatur benignitas illa opinandi, atque animas dirigendi, quam semper sectari sunt viri apprime docti, qui quoties opinionem ratione valida, Sapientum authoritate suffultam habuerunt, quae Poenitenti faveret, ipsam libenter sunt amplexati : Unde P. Matthaeus Stoet Soci tatis Iesu, vi mimia pietate, insigni literatura celeberrimus lib. I. , parte prima quaest. I. art. I. num M. inquit In eis enι m. v ad animarum falutem , pacem, O tranque Illtatem faciunt, eamque fovent , benigniora fiunt ampleetenda L horror, qu alioqu in patefaerendis peccatis eruitur, quantum 'er potes , mitigandus est, ne plurim d salutar Confest om uo retrabantur. XII. Nimius rigo dicitur ille, quo quis obligationesiladebitas hominibus imponit, passim determinando esse peccatum, quod vere peccatum non est, vel esse mortale, quod pon est nisi veniales cum etenim juxta Augustinum
32쪽
peeeatum sit dictum, vel factum, vim concupitlimi contra Legem aeternam , cui consormis est definitio Ambrosint peccatum est praevaricatio Legis Divinae QCaelestium inobedientia praeceptorum; ibi solum statuendum est esse peccatum, ubi datur Legis praevaricatio quare alliganda non sunt onera gravia, cina portabilia conscientiis aliciis rum sine solido, certo fundamento.
Xiii. Unde in Constitutionibus Sanesti Dominici in
glossa prologi ad literam I aberu : Declaramur, quia tria sunt pracvuὸ quae fututem animarumcimpediunt , ωc.
Terisum eri nimia aurieratas 1 consiliis, O opinionibus; terrentur ens homine an tantum, ut alutem proprιam negligant e quapropter relaxanda eri u lintum seri potes rigiditas , austeritas in eo Has , ac homines benignὰ tractandi sunt. Et profecto rigor hujusmodi multiplicainspeccata repugna Legi Christi, quia aggravat onus illud, de quo Christus ipse pronuncia Matthaei M. Iugum meum Dao s. onus meum leve prima Ioannis quinto
Mandata ejus grav1 non sunt: quae profecto vera non essent , si passim in peccatum mortale nimia austeritas praeceptorum homines traheret quare merito scribit aister Arsdehi e Societate Iesu semper foecunda virorum
insignium tom a parte a traei. I. cap. I. hoc onus
sequendi retrisora passim κtarer, multum superaret urrersmbecillitatis humana, at ecinde peccata formati multiplicarentur annumera Qibidem versu quin mola recte notat ex indiscreto rigore plurimas haereses errores
in Ecclesiam fuisse inductos, quales fuerunt LuciferianOrum, qui dicebant relapsos non esse recipiendos ad poenitentiam Petri de osma, confitentes absolvi non deberes, nisi peracta poenitentia' Lutheri, quod quilibet timor gehennae facit hominem hypocritam, o magis peccatorem Calvini, quod motus concupiscentiae etiam involuntarii sunt vere peccata : Uiclephi , non licere Ecclesiasticis habere possiessiones aut heri , fidem amitti quovis peccato mortali Uvaldensium, illicitum omnino esse Christianis uratera Michaelis Baii, nullum ess e peccatum ex natura sua veniale, sed omne peccatum mereri
33쪽
poenam aeternam, omne, quod agit peccator, vel serissus peccati peccatum esse & alia hujusmodi , quae ex nimio,& indiscreto rigore processerunt. XIV. Quoties gitur Moralis Theologus benignam opinionem certo probabilem poenitenti faventem invenerit eam practice sequatur, licet fortasse ipse oppositam iudicet probabiliorem nec rigidus nimis damnet quemquam de peccato mortali, quando illi assisti opinio certo probabilis, quae eumdem a peccato mortali saltem formali liberat . .
De Conscientia, & ejus Divisione.
I. UM humana voluntas caeca sit, non potest quid- quam amare, vel odisse, nisi intellectius ipsi proponat esse honestum, via inhonestum, amplectendum, vel respuendum. Talis actus intellectus id proponentis , si proponat in genere v. g. honestas est amanda, inhonestas fugienda, appellatur Synderesis, seu moralis Sapientia, si vero proponat specialiter in his vel illis circumstantiis rem hanc amplectendam , vel fugiendam esse , dicitur Conscientia , quae definitur: iudicium practicum, quo hic δε nunc iudicamus aliquid esse agendum, vel non apendum id est esse bonum, vel malum, licitum, vel illi
H. Dividitur prim Conscientia in veram , seu rectam, cin falsam , seu err neam : recta est, quae dictat licere, quod vere licet erronea est, quae dicta licere quod non licet porro error alius est in vincibilis , seu inculpabilis, id est cui nulla causa datur , ut cum quis
judicat nunc esse ricitum mentiri ad vitandum scandalum, vel damnum Proximi, hic error liberat operantem a
peccato alius est vincibilis, seu culpabilis, nempe cum
34쪽
quis obligatus scire an hoc, vel illud liceat, negligit, aut non vult scire M operari cum tali errore peccatum
III. Seeundo dividitur Conscientia in opinativam, seu probabilem, dubiam & scrupulosa opinativa est, cum quis ratione opinionis certo probabilis practice tuis dicat lci, nunc , idest in iis circumstantiis me liciis tum sic agere dubia est, cum quis aliquid agit cum duinhio, quod illud sit illicitum , scrupolosa est vana apprehensi peccati , ubi peccatum non est exempli gratia; cum quis timet , se non fuisse bene baptizatum , quia fortasse Sacerdos, qui illum baptizavit, non habuerit in tentionem baptigandi.
De Regulis Conscientiae Rectae.
I. T dictum illud praemicum, quod de honestate obiectis formamus, dupliciter contingit primo per modum
consilii, verbi gratia, cum iudicamus esse bonum vovere callitatem , ingredi Religionem, C. Secund per modum praecepti, vel prohibitionis, ut cum iudicamus hodie bonum esse audire iram , quia urget praeceptum diei estici non eme pejerandum, quia est contra secundum Decalogi praeceptum, c. his positis. II. Prima regula sit : Conscientia recta pure consulens non obligat, ut eam sequamur , quare nemo obligatur vovere castitatem, aut ingredi Religionem δε similia , quia de his nullum extat praeceptum. III. Ex hoc deducitur quod resistere , seu non obedire Divinis inspirationibus, v. g. non audire plures Missas, non recitare Rosarium , non amplecti Religionem, licet in nobis sentiamus internas inspirationes ad haec nullum est peccatum, nequidem veniale, quia ibi nequit effe
35쪽
esse peccatum, ubi non est praeceptum , quod latetur; cum ergo a haec nullum nos urgeat praeceptum, nullum pariter in illi rebus non faciendis potest eis peccatum: quare frustra nee se fatigant aliqui in perquirendo an Divinis inspirationibus hujuscemodi non obediorint, ut id Confessario manifestent, in id solum confiteantur pro festo non praebent lassicientem materiam pro recipienda absolutione, ut e Societate Jesu docet Matthaeus toglib. I. pari. 3. quaest. a. art. 3. num. 6o. Qui dendus in
hac materia Ioannes anche , qui ingenios , ut semper solet, hanc rem ex professio pertractat per integram ita putationem in suis selectis, disputatione . IV. Secunda regula sit monscientia recta praecipiens obligat voluntatem , tum ad non resistendum , tum ad faciendum, vel omittendum aliquid juxta tale ipsius dictamen, inuidem, si materia sit gravis, obligat sub moeritali, si vero levis, sub veniali.
De Regulis Conscientiae Erroneae.
I DRima regula est: si Conscientia errone . uuaecum A que illa iit, die et aliquid per modum consilii, non obligat ad obediendum , aut ad resistendum : si tamen fuerit vincibilis, illicitum erit ipsam etiam consulentem sequi peccatur enim amplectendo tale consilium. li. Secunda regula est Conscientia erronea in vincl-bilis obligat eodem modo ac Conscientia recta , scilicet ad sequendum eam, non contra veniendum ipsi. Ita docet cum communi sententia valerius Regina idus S cietatis Jesu lib. 3. cap. 8. num clo. I. suae praxis fori Poenitentialisci dummodo tamen Conscientia erronea invincibilis dictet per modum praecepti esse aliquid faciendum , vel omittendum: unde opus factum ex hac
36쪽
eonscientia dictante illud esse bonum est opus honestum, .ntius virtutis, quae ipsum dictat, quia exercetur sub formali motivo illius apprehenso ut Dono, licet secundum se, iraescindendo a Conscientia erronea sit,
III. Tertia regula est Conscientia erronea vincibilis dictans per modum praecepti quidpiam esse faciendum. obligat ad non contraveniendum ipsi , quia ex Apostolo ad Romanos sed non es e Fide peccatum eri r scilicet quod fit contra Conscientiam etiam erroneam est peccaminosum, dummodo ea sit vincibilis, quare lihaec dictet non esse spuendum in Templo , peccat spuens cum tali Conscientiaci absolute tamen loquendo haec non obligat ad eam sequendam, sed ad eam deponen
C A P. V. De Regulis Conscientiae opinativae, seu Probabilis.
I. Pinio probabilis est, quae solida iratione, au- - thoritate aliculus omni exceptione majoris , vel aliquorum Doctorum in Ecclesia probatorum innititur, nec habet contra se textum clarum, aut Pontificiam deinfinitionem, aut aliud quidpiam convincens , cum aliqua formidine de opposito Ixe Sacro ordine Praedicatorum docilissimus Pater Ioannes Martinea de rado tom. I. quaest morat cap. I. de Conscientia quaest. I. g. I. Fran ciscus Ara uxo in Decis Moral de statu civili disput num. I. Thomas Sanche in Summa lib. I. Cap. 9 num. 6., La yman lib. I. rari. I. cap. 3. f. a. Angelus M. verricelli in Quaest. Moralibus rata. I. quaest. 3. communiter Theologi.
II. Ad clariorem hujus definitionis intelligentiam notandum est, quod regulariter triplex est fundamentum, quo
37쪽
ruo nititur opinio certo probabilis. Primum eae, quod
ieitur intrinsecum, ratio scilicet, quae quamvis non heat esse convincens , debet tamen eme non levis, sed firma, & gravis, quae viros etiam doc os movere possit, soleat ad assensum Rationis loco sunt Scripturae Sacrae Testimonia, vel aliquod Ecclesiae Decretum, quo talis opinio stabiliatur. III. Secundum fundamentum est exemplum, seu conis suetudo doctorum , ac piorum hominum , quando enim videmus homines doctos, istos passim frequentare aliquam amionem, non contradicentibus Superioribus, liciatum est illorum exemplum sequi, quandiu Lex non con tradicit. IV. Tertium fundamentum est gravis authoritas eorum scilicet virorum, qui in materia morali multum luridii, Haboris impenderunt, non ex aliquo inordinato affectu, aut libidine contradicendi aliis ductos fuisse constat, quando enim hujusmodi homines aliquam opinionem docent, aut sequuntur ut probabilem, non est verisimile ipsos sine solido undamento id faceres, ac proinde habemus prudens motivum iuxta ipsorum authoritatem p randi haec probabilitas dicitur ab extrinseco, quae quoad securitatem Conscientiae eamdem vim habet, ac proba-hilitas ah intrinseco, ut docent Bardi in Tractat de Conis scientia disp. 4 ca I. num a Sto lib. r. par quaest. 3.art. 3. num Icio. Moy de Opinione Probabili quaest. r. num. o. , alii communiter , quidquid in contrarium absque lassicienti fundamento doceant Tutiorismi Secta
v. Ex die is liquet, quod opinio probabilior est illa,
quae melioribus, ac firmioribus rationibus fulcitur: quia ut modo dixi Authores conciliant probabilitatem opini ni non ratione numeri, sed quia ubi sunt plures, 4raves viri praesumi debent meliora fundamenta, ut d cent Thomas, Ioannes ancheg ille in Summa Om. r. lib. I. cap . num, , , iste in Selectis disp. num .68. cum aliis plurimis. VI. Controvertunt Doctores, an quaelibet opinio spe
38쪽
Generalia Principia Cap. V. Ia
eulati v probabilis, sit etiam probabilis practice Ioannes Sanctus , de Sacramentis disp. q. num.63. . disp. 34.
num. G. censet nullam esse opinionem speculative probabilem , quae etiam praemice talis non sit. Sequum urhanc sententiam duo illa ex Clericis Regularibus Theo logiae Moralis splendidissima Lumina, Diana,M Pa' ligus et ille pari. a. tra est. Ig. resolui. s. iste decis. 3cta. num. 3. Joannes Caramuel in pologemat Epist. I r.
num. AO Franciscus de Lugo cap. 3. Marcus Serra Prima Secundae quaest. a. art.6 duh. 4. g. Docent etiam, latii. oppositum docent ranadus Prima Secundae trae . I 2. disp. q. num. 32. cct. q. Navarrus in cap. S qui num. I. Franciscus Suare lib. . de Legibus cap. 28. num . . ala SP tima Secundae tract. 8 disp. i. se R. s. num. 8.- Q. Nicolaus a retias tom.a de Beneficiis pari. . cap. I. . aq. Merolla tom. I. disp. 3. cap. q. duh. 3. num. 96. , raecanus tracst. I. cap. q. quaest. 9. num. I.
VII. Utraque opinio conciliari potest dicendo quod,
si in consideratione speculativa Dccurrant omnes Circum
stantiae, Winconvenientia , quae in praxi sequerentur, implicat , opinionem speculative probabilem non esse etiam probabilem practice, quia nihη de novo occurrit, quod essicere possit, ut iudicium practicum. speculati v differat: Si vero praedicta omnia non occurrant , vera est Sententia opposita, videlicet quod opinio speculative probabilis non semper est practice talis . non enim implicat quod Intellectus in communi judicet, contractum aliquem esse ex natura sua licitum is tamen attentis postea circumstantiis non posse licite celehrari vel prci pter Legis humanae prohibitionem, vel propter scanda
VIII. Quaeres prim an una opinio probabilis sit
tutior altera Respondeo : ex duabus opinionibus certo probabilibus una non est tutior altera cita Joannes Sanche in Selectis disp. 44. num. 66. enrique in Proemio Summae , Thomas anche lib. I. in Decalogum cap. 9.num. 4. Ferdinandus de Castr Pala pari. I. raci. r. disputari punct. r. num. 3. : ratio est , quia esse tutam
39쪽
opinionem, nihil aliud est, quam quod operans secundum ipsam certus sit, quod Deum non offendit; sed id aeque uni , ac alteri opinioni certo probabili convenit , cum non sit magis certus, quod Deum non offendit qui unam
sequitur , a qui aliam, cum omnes prudenter perentur; ergo neutra est altera tutior. IX. Quae res secundo i utrum unicus gravis oector
possit suimere ad constituendam opinionem probabilem Respondeo assirmative, si sit vir doctus, . prudens, ac in Thoologia Morali non parum versatusci ita Morius tom. i. lib. a. cap. I. quaest. 6. Angelus Uerbo opinionum. I. Sylvester quaest. G Navarrus in Summa Latina cap.
a . num. 88. Sancne in Summa lib. I. cap. 9 num. I. Gabriel vasque in Prima Secundae om. I. disp. 62. cap. a. num. Ir Baldellus Om. I. Theologiae, Oralis lib. q. disp. I. num. . Turrianus disp. II. de Fide dub. 3. valentia disp. a. quaest. I 4 pune'. q. num. q. Castro-Palaus pari. I. disp. a. punct- rarum. 3. , aliique communiter : Ratio est , quia eorum , quae a mores pertinent veritas acquirenda est
ratione naturali ergo si vir dcctus, trudens movetur ad aliquam opinionem statuendam, supponitur id facere Inventa , excogitata solida ratione , quam alii non ex gitarunt, ergo rect potest contra omnes, qui eum praecesserunt opinionem certo probabilem effcere: sic Divus Thomas , Scotus majetanus, Walii domissimi viri
plures novas opiniones νmarunt, contra omnes, qui eos praecesserunt , quas tamen temerarium esset dicere non esse certo probabiles, unde Dominicus Bannes Sacri Ordinis Praedicatarum gravissimus Author . . quaest 62. art. s. dub. q. ad argumentum, inquit 1 rebus moralibus, obscuri , ω doeillimis dicendis mirum non es , si a scui Vir docto sese ostierat aliqua nova ratιo, ut opinetur contra communem Sententiam inerrto , ω non temerari , hoc modo plurima pinsones sunt νntroductae contrariae aliis, quae solebant esse communer. X. Quae res tertio utrum auctoritas unius gravis D est oras uinciat ad faciendam probabilitatem extrinsecam
quamsqui tuto possimus Respondeo conveniunt com
40쪽
munissime Doctores, quod in casu ab aliis non ventilato, qualis non raro ex variis circumstantiis occurrentibus a cidere solet, authoritas unius viri docti is in Theologia Morali bene versati sufficiat ad conciliandam suae opinioni eam proba litatem , quam in praxi tuto sequi possimus: quia tanti viri a uinoritas est fundamentum
non leve, sed magni momenti ad prudenter operandum: nec enim prudenter iudicare possumus, Doctorem illum non examinasse accurate illam opinionem, non sati
Dcturum argumentis, quae contra ipsam afferri possent. XI. Major difficultas est is quidem gravissima , an 'in casu ventilat in re Morali ab aliis opinio unius main gni Doctoris contra omnes, qui ipsum praecesserunt fiat ex illius authoritate sufficienter plobabilis Assirmant quatuor supra viginti octores, quos citat, sequitur Angelus Maria verri celli tom. I. Quaest. Moral tractis a. Singular quaest. s. quibus addi possunt Serra I. a. quaest.
I9. arr. 6. Joannes Ni de in Consolatorio timoratae Conscientiae pari. 3. cap. I I. g. g. Patet in sine Donatus rom. q. in Addit ad ramicam variarum resolutionum rat . I a. quaest. I. Acacius March de Velasco tom. a. resolut Morat Uerb opinio resolui. I 6 Thomasturtadus in Re sol.
tracti a disp. a. de Peccatis, quaest. q. puncti. .favet Divus Thomas Quodlibet 3 art. io. . ubi dicit , posse quemlibet amplem opinionem , quam a suo Magistropio , docto audivit in his, quae ad mores pertinent. Ratio est, qua prudenter operatur, adeoque est omnincitutus a peccato, qui facit id, quod esse licitum affirment plures Doctores Classici , sed Doctores nuper citati sunt Classici, & assirmant posse sine peccato adhaereri opini ni unius magni Doctoris contra communem in casu etiam ventilato ergo id facere licitum est. Huic sententiae adstipulatur allego tra est. de Conscientia probabili dub. II. ubi advertit, quod Angelicus Doctor multa scripsit, docuit contra alios, qui eum praecesserunt, tamen ejus opiniones statim ac ab ipso traditae sunt fuerunt existi