장음표시 사용
61쪽
XXIX. Decimo tertio: qui post matrimonium bona fide contractum incipit dubitare de ejus valore δε post diligens examen non potest dubium depellere potest uti
matrimonio, petere, ac reddere debitum Ratio est quia dubium superveniens non debet nocere posse ribonae fidei, ut docent Suare tota. 2. de Relig. rael. 6. de voto lib.4. cap. 3. num Io Sanche lib. 2. disp. gr. num. 7. Bonaccina de Pecc. disp. a. quaest.q. punc'. . n. 2O., alii apud Dianam in operibus Inordinatis pari. tr.q. resol. 29 XXX. Decimoquarto : si Depositarius, vel Commo datarius, aut custos rei alienae dubitet, num apud ipsum res sua culpa perierit , non tenetur ad restitutionem quia cum delicium non praesumatur, ille est in possessione tuae innocentiae ex anche lo c. citat num I 8 Pala opu0ct.q. num. q. Sto num. IAI., aliis. XXXI. Decimoquinto si dubitetur, num filius sit legitimus, nec ne censendus est legitimus: Diana pari.q. tract. q. resol.6. Mald erus in I. a. Divi Thomae quaest. I9. art. s. disp.87. ωSto loc cit num. III.
XXXII. Unde sequitur, quod Expositi , de quorum
Parentibus dubium est, habendi sunt pro legitimis, ac Propterea, ut Ordines recipiant, non indigent dispensatione ab Irregularitate, quae contrahitur ex defectu na
XXXIII. Similiter, si dubitetur, an quis sit Naturalis, vel Spurius, censendus est Naturalis, quia hoc est honestius: Sancta relius tom.I. ar. Re l. quaest.2q. n. a , alii apud ipsum XXXIV. Decimosex loci qui dubitat, utrum commi serit peccatum , nec neci non obligatur illud confiteri excipe tamen, quando quis esset in articulo mortis, non haberet aliam materiam Confessionis, quam peccata dubia. Ita ut probabile defendunt Ioannes Praepositus, Paulus de Blanchis Iesualdus a Bononiis, Scipio Paulu-tius, Franciscus micus, Martinus de S. Joseph, Joannes Caramuel, Ioannes Angelus ossius, Iacobus Grainnadus apud Stephanum Moyam in Selectis rael. 3. de Sa
62쪽
eram Poenit. disp. I. quaest. 3. multis rationibus confirmat La yma lib. I. tract. I. cap. . f.q. num. 3I., licet non audeat aliquid determinare. Ratio est , quia sicuti qui post diligens examen remanet dubius, an emiserit Uotum, non tenetur ad votum, inui dubitat, an contraxerit debitum , non tenetur solvere debitum quia possessio stat pro libertate ita etiam in casu praetenti ad prae ceptum Confessionis minime tenetur , qui post diligens examen dubius est, an peccaverit, cum etiam hic possessio stet pro libertate , non pro praecepto confitendi: ideo praeter citatos docent hanc sententiam Coninc de Poenitent disp. . dub.8. Franciscus Verde in polog pro Caram uel quaeit. Ia Joseph de Januario in Resolut Moral. Om. I. resol.2. per totam , et u Marchantius in
Sacro Tribunali tract. . it.6. Joannes anche in disputatione de hac quaestione apud Mendo in Statera opinionum benignarum diiseri. Io quaest. I. g. I. num. 3. Philt be
tus Marcrunu tracst.2 par. g. de Sacramento Ordinis cap. I.
n. a I. Ioseph Marti non, errantinus. alii, quos citat, in ac parte sequitur Matthaeus Sto in suo Tribunali
Sacram Poenitent. lib. I. par. . quaest. 3. art.6 a num. I q. ,
quibus nunc adde docti stimum Patrem Dominicum viva ocietatis Iesu in Cursu Theologico nuper edito a D.
Ignatio tua eius Nepote par.8. de Sacrament. Cenit. disp.q. quaest. 3. art. 2- , ubi per extensum nostram sententiam confirmans ob emionibus partis oppositae validissime
respondet XXXV. Contrariam tamen sententiam docent quam plurimi Doctores apud Suare disp. a a sect. o. ωSanchezi Sum tom I lib. I. cap. IO num. unde ut validius haec Doctoris riderici Glannetti sententia roboretur, illorum rationibus necessario respondendum censeo, licet
in hac materia , nihil determinare velim unusquisque enim pro praxi propriam consulat conscientiam, & quod sibi verius videbitur, amplectatur. Primum igitur ipsoaum fundamentum est, quia in dubio tutior pars est eligenda. Secundum , quia in tali casu dici potest hominem habere Conscientiam peccati, nam tale peccatum est in a Conm
63쪽
Conscientia saltem dubium, Menetur homo de ii Io eoniateri, ergo etiam confiteri ut dubium Tertium, & foristasse validius fundamentum est , quia Christus Dominus potuit Sacramentum Poenitentiae ita instituere, ut ad illud non solum peccata certa , sed etiam dubia deserrentur ita de nicto instituisse colligi potest ex communissima , usitata praxi Fidelium , qui peccata dubia in Confessione aperire se obligatos existimant, is facto ea aperiunt cujus praxi cum non agnoscatur initium, credendum est ab ipsis Apostolis promanasse, qui vim, Sobligationem inclusam in hujus Sacramenti Institutione melius potuerunt intelligere is ita argumentatur Cardinalis de Lugo tom de Poenitent disp. I 6. ec'. a. f. 3. , Joannes de ardenas in sua Crisi de Opinionibus cubiae probabilitatis disp. q. XXXVI. Sed ad haec fundamenta responderi facile potest Et quod attinet ad primum, dico, quod quando dubium est omnino iacti cum tutior pars eiis eligenda, quando vero dubium est mer speculativum, ex illo
principio practico, melior est onditio possidentis, homo formare valet judicium praesticum, quo concludit, se non teneri subire aliquod onus , tunc non habet locum illud axioma : in dubiis tutior pars est eligendaci quia, ut advertimus supra, in tali casu una opinio non est tutior altera , sed etiam minus probabilis est om uino tuta : in eas de quo loquimur, dubium est mere speculatiuum, ideo ex posse ilione, quam habet homo suae libertatis, potest practice judicare, se non teneri praecepto Conseia sonis; in quo casu nulli periculo damnationis se exponit, posito quod doleat de peccatis ob motivum universale, confiteatur sol uni peccata mortalia, vel aliqua venialia certa , quia in directe illi remittentur etiam dubia, quae ideo non confitetur, quia probabiliter existimat, se non esse obligatum confiteri, unde tutissimus erit in Conscientia absque peccatorum dubiorum explicita Conseiasione , ita docet errantinus in erudito suo opere de Scandalo d. I. quaest. I.
XXXVII. Ad secundum negatur, quod sic dubitans
64쪽
habeat Conscientiam peccati mortalis , quia cum Conriscientia sit iudicium practicum , ille, qui non habet ho sed habet iudicium mere speculativum, dici nequit hahere Conscientiam peccatici sicut qui post diligens examen dubitat de voto, aut de Debito, non potest dici habere Conscientiam voti, aut Debiti. XXXVIII. Ad illud, quod dicitur, hominem teneri in tali ubi conteri de illo peccato se consequenter teneri etiam illud eonfiteri : Respondeo magnum me discrimen inter praeceptum Contritionis , inter pra ceptum Confessionis , quia praeceptum Contritionis fomnaalis , vel virtualis de peccato mortali, ira obligat ex
natura rei ad actum Contritionis extra Sacramentum, ut
nullus sine ipsa consequi possit remissionem peccati is
Vitam Eternam at Confessio in re non est hoc modo necessaria, sed solum est necessaria ex praecepto positivo Divino, quod obligat confiteri dumtaxat illa peccata, de quibus homo habet Conscientiam, quam cum dixerimus non habere illum , qui in casu nostro dubitat , an
Peccatum mortale commiterit, non tenetur ad Confessionem, licet teneatur ad Contritionem neque hoc novum
videbitur callenti vel leviter moralem Theologiam, quia dantur plurimi casus, in quibus Homo obligatur conteride peccatis, quae tamen non tenetur tunc confiteri. Sic ex communi octorum sententia , qui habet peccatum
mortale, quod praevidet sibi, vel alteri grave damnum allaturum, si in hac Confessione illud explicet, tenetur de e conter , non tamen tunc confiteri, similia XXXIX. Nec valet argumentum a Cardenas allatum disp. q. cap. 3. suae Crisis in qua disputatione se retractat de iis, quae antea docuerat disp.46. circa de obligatione confitendi peccata rationabiliter dubia Yscilicet totum illud esse materiam remotam Sacramenti cenitentiae, supra quod ante hujus institutionem debebat cadere actus Contritionis. ωconsequenter etiam peccata dubia , cum de his etiam praeceptum eliciendi Contritionem adesset: nam respondetur, quod si hoc verum
esset, deberent etiam Fidelesse ex praecepto accusare in
65쪽
Consessione, saltem in genere, de omnibus peccatis transactae vitae a se fortasse commilsis, per oblivionem nunis quam forte confelIis, cum de his etiam praeceptum Conis tritionis adesset ante institutionem Sacramenti Poenitenistiae, quod obligabat ad poenitendum cum de peccatis, quae in memoria fuissent, tum etiam de iis fortasse commissis, memoria per oblivionem elapsis: cum autem nullatenus verum sit, Fideles obligari ad se in genere accusandum de peccatis forte commissis, postea oblitis, quamquam ad dolendum de illis tenerentur ante inis stitutionem Sacramentio teneantur etiam nunc saltem in articulo mortis sequitur non concludere argumentum de obligatione confitendi peccata dubia , ex eo, quod ante institutionem Sacramenti Poenitentiae adesset obligatio eliciendi de illis aestum Contritionis. XL. Adde, quod potest etiam absolute negari, tam illam esse materiam necessariam Confessionis , quae
ante institutionem Sacramenti Poenitentiae erat materia necessaria Contritionis: nam Concilium Tridentinum sesLIq. cap. 3. doctrinam tradens de peccatis, quae tenentur Fideles confiteri, hoc non dicit, sed solum asserit:
Oportere a Paenitentibus omma peccata mortalia istiorumpo diligentem fur discussionem conscientiam habent, in Confessisne recenseri, etiam Moccultissima ita sint: unde
cum Concilium Tridentinum hoc onus non ponat , non est, cur nos imponere debeamus quod etiam notavit Cain ramuel in Theologia fundamentali num .ici S. . Card nas citata disp. 6.
XLI. Ad tertium fundamentum positum supra
respondetur ex Matthaeo Sto lib. r. par. 3. quaest-3.art.6., quod licet Christus Dominus potuerit Sacramentum Po nitentiae ita instituere , ut necesse esset etiam peccata ,
de quibus dubitatur an fuerint commissa, confiteri non est certum, an de facto ita instituerit, cum non desint qui non solum de ea institutione dubitent, sed eamdem etiam absolute negent, ut videre est apud Ioannem de Cardenas citata disp. 6. , ubi etiam num .rao ostendit Author ς antiquos de hac Christi institutione mentionem
66쪽
noti facere, quod utique signum est illam non adesse, nameette relata fuisset a Divo Thoma, S. Antonino, AIenso, Navarro, aliis Antiquioribus, qui obligationem hanc
confitendi peccata dubia adesse statuerunt in suis scriptis. utpote quod melius, fortam unicum argumentum, ea probandam praediistam obligationem convincens fui iasti nec confugissent ad hanc obligationem statuendam ob vitandum periculum damnationis, cui se exponerent,
it ipsi jebant qui non confiterentur peccata dubia et
cum autem hoc periculum non adesse ostensum sit supra, sequitur etiam nostram sententiam non esse cnnistra Authores antiquos, qui illam ob hoc tantum motivum non admittebant, ut videre est apud citatum ardenas disp. 6. cap.q. art. I. ubi eorumdem aliquot antiquorum Doctorum propria verba refert. Unde concluditur u damentum hoc de institutione Christi nullius robotis esse, cum non solum non sit certum, hanc institutionem adesse,
sed valde probabile, imo fere certum sit, eam non adesse ob rationes supra dictas; in dubio de Lege onus egre non est imponendum, quia possessio stat pro libertate XLII. Notandum est etiam hic supradicta omnia vera
eme, non solum, quando dubium versatur circa substa tiam actionis, quando scilicet dubitatur de aliqua aeticiis ne peccaminosa, an faceta fuerit nec ne sed etiam qua do versatur circa qualitatem, leu, ut loquitur Caramuel loco citato circa quantitatem adtionis, quando scilicet certum est, actionem jam factam de se mortaliter, iam uita, dubitatur autem de peccato, an fuerit grave, vel leve, verbi gratia, propter inadvertentiam , aut eismi plenam deliberationem in illis circumstantiis solum a
bitam cujus rei ratio ei claraci cuia sicuti quis excus tur in primo casu, quatenus in dues melior est conditio possidentis suam libertatem in ordine ad non confitendum tale peccatum dubium, in uia non debet quis condemisnari, aut cogi pati sententiam propter delictum, quod non probatur excusari ita etiam debet in secundo casu propter easdem rationes, quia quamvis in hoc constet, ibi fuisse peccatum , non tamen constat fulta mortale de
67쪽
de quo solum quaeritur, an in dubio sit obligatio illud
ex necessitate confitendi unde semper recurrit argume eum . quod in dubio melior sit conditio polia dentis licet enim in hoc secundo casu non stet posselli pro innoce tia a culpa ut sic stat tamen possessio pro innocentia liculpa gravi, quod lassicit ad eximendum ab obligatione confitendi, saltem ex necessitate: ideo hanc sententiam sic explicatam merito ut probabilem defendit e Soci tate Iesu docti illinus errantinus in supracitato opere
de Scandalo, morrectione Fraterna disp. r. quaest. I. , 5 Caramuel in Theologia fundam a num. I9qo. Unde incongruenter loqui videntur Coninc disp. . dub.8. Pe erus Marchantius tona. I. tract.q. titio quaest. I. Cncl. I. Tribunalis Saeramentalis , alii Doctores , qui admi tunt non dari obligationem confitendi peccata dubia, quando dubium versatur circa substantiam actionis dari autem hanc obli*ationem, quando versatur circa qualitatem, seu quantitatem amionis , quod etiam recte nominuit contra Coninc Emmentissimus Cardinalis de Lugotom de Poenit. disp. Io. ec'. a Caramuel, & errantinus ubi supra.
XLIII. Illud etiam hie obiter est advertendum 'ubdlicet supra citatim icciores difficilius concedant, non acesse obligationem confitendi peccata dubia negative , quam dubia positive attamen revera hoc secundum dissicilius,
facilius vero primum concedendum censeo cum Caram uel num. Io,9. Evidens enim est, minus teneri ad coninfitendum, qui negative dubitat, quam qui positive nam si non tenetur confiteri secundum citatos ociores qui positive dubitat, hoc est qui habet rationes, ob qua Adicare probabiliter potest, & se peccavisse is se non peccavisse, cur tenebitur confiteri, qui dubitat negative, hoc est, qui nullas habet judicandi, nec se peccasse, nec
se non peccasse rationes XLIV. Imo addo cum eodem Caram uel nun . . 4 ii iis, quae ex nostra voluntate processerunt, dubium negativum esse impossibile ratio est, quia dubium negat vum ex communi sententia est , quando nulla ratio habe
68쪽
Generalia Principia Cap. I. 4 r
tur ad inclinandum potius in unam, quam in alteram partem, ut verbi gratia, ad iudkandum, an stellarum numerus sit par, aut impar sed in his, quae a nostra voluntate processerunt, non potest dari casus , in quo nulla habeatur ratio aut pro parte affirmatis , aut pro nemgativa ergo in his dubium negativum est impossibile. Minor probatur; nam aut habentur rationes pro aliqua parte, aut non habentur si habentur, iam dubium non est amplius negativum, sed positivum si non habentur, ipsa carentia rationum est ratio fortissima pro manu te tione in illa parte, pro qua stat possessio; lio est pro non positione actus a nostra voluntate processi ergo in iis , quae a nostra voluntate processerunt, non potest clarucasus, in quo nulla habeatur ratio pro alterutra parte. Unde quando quis dubitat, an peccaverit, non habet rationes iudicandi, nec se peccasse, nec se non peccasse, sequitur, quod habeat rationem fortissimam iudicandi sero peccatis , quia habet rationem possessionis in in incentia, qua privari non potest, nissi per delictum a seceristo commissum. XLV. Denique adverto cum Joanne de Cardenas ei rata disp. 46. num. 28o doctrinam hanc de non confitendis ex necessitate peccatis dubiis non esse omnibus communi ter tradendam, imo eadem in praxi non nisi viros ctos uti posse ibidem censet, eum enim haec materia uinhior una sit valde obscura, metaphysica, intelligi nequit ab Indoctis hominibus unde hi tenentur , vel confiteri peccata mortamia dubia, vel saltem Doctos consulere, ut cognoscant, an adstringantur ad Confessionem , nec ne saepe enim accideret, qu6 Indorei si crederent pecca in dubia non esse ex necessitate confitendat non confit rentur multa peccata certo mortalia: nam, verbi gratia, Indoctus, qui nescit distinguere inter dubium practicum, speculativum, operatus est advertenter cum Conscie tia practice ubi pin quo eas ceri peccavit mortaliter, si materia erat gravis sed quia audivit peccata dumbia non esse necessario confitenda, crederet fortasse necive
illam actionem regulatam a Conscientia practice dubia esse
69쪽
esse eonfitendam : militer certus de voto, dubius de impletione omisit illius impletionem certe peccavit indoctus autem , quia dubius fuit de impletione, reeputaret hunc casum esse ex dubiis , qui non sunt confitendi. sic in similibus unde propter hanc causam ut recte nota Cardenas loco supra citato, haec sententia non est vulganda coram ignara populi multitudines quinimo homines indomi instruendi sunt, ut in omnibus dubiis ad Theologo dcctos confugiant, sic omnia inco venientia, mae ex usu hujus sententiae prae lice sequi possent , facillime vitabuntur.
XLVI. Decimoseptimo jor fessarius , qui dubitat,
an aliquis casus sit reservatus, exempli gratia, est reservata Blasphemia , accedit poenitens, qui dicit se du- hi tare, a Blasphemiam protulerit, potest, quamvis it Confessarius implex, illum absolvere. Ita Suare dein
Iig. om.2. lib.q. cap. 3. num. II mrtadus de Sacramen iis rom. r. dissiculi. Ir de Poeni r dubin Fili4ucius tom. 2.erae'. a I. cap.q. num. III. Sa Verbo Cum reservat num. . Homo bonus in Consuli Cas. Conscient volum. 2. Punc . .
resp. 8 alii . Ratio est, quia cum reservatio sit odiosa, in dubio pro ea non praesumitur: possidet enim libertas Confessarii, qui proinde censendus est habere jurisdimim.
nem non restrictam, ut pluribus contra Sanche probat Merolla disp. I. cap. 3. dub. 2. coroll. 22. n. et O.
XLvII. Decimoctavo milites dubitantes de Iustitia Belli possunt licite bellare, si sint Subditi Principis Ratio est , quia nisi eri constet de aristitia Belli,
semper praesumitur pro Justicla tincipis, cum nemo praesumatur malus, nisi probetur. Ita Sanche in Sum tona. a. Ahaen cap. g. num. II. - plurimis citatis, Diana pari,q. tract. 3. resol. . in operibus inordinatis hanc do mam extendens etiam ad Milites extraneos mercede condu
XLVIII. mei mono Q Subditus dubitans de legitiis
ma potestate Superioris non tenetur illi obedire . Ita Vasque in I. a. quaest. Io art.6. disp.62. a 6 in fine, salas in a. a. quaest.2I tract. 8 disp. unica sect .ci num. 8.Dia Ra
70쪽
. Generalia Principia Cap. VI. 3
Diana pari,q. tracti R. esol.8., quia possessio stat pro imhertate Subditi, donec probetur inesse Superiori legitiomam potestatem Oppositum docent etiam pro habiliter alii eum Sanche in Sum tom. a. ih.6. cap.i num. 29. . quia eum Superior sit in possessione suae Superioritatis p tant incumbere Subdito onus probandi se non obligari. XLIX. Sed stando in prima sententia non tenetur Subditus obedire Superiori, quando dubitat, an re praecepta sit licita, inuando timet, quod obediendo inferret vel sibi, vel Proximo magnum damnum in rebus, honore , fama, vel corpore ἰ verbi gratia, Superior interrogat Subditum de proprio , vel alterius delicto, Subditus dubitat, an Superior iuridice interroget tunc illi obedire non tenetur, quia in dubiis favendum est Reo, pro cujus securitate stat possessio habet enim Reus jus se, alios conservandi, donec ipsi certo non conli et feci ridice interrogari, hoc licitum est Subdito, quamvis Superior praeciperet sub poena excommunicationis . Ita Vasque in I. a. disp.66. cap.6 num. I. Arragonius M.
quae it .69. art. 2. Meclina L. a. quaest. 9. art.6. Henri quiZlib. I q. cap. 3. num. 3. in Glossa it X , quos sequitur Diana loco superius citato, resolui. . L. vigesimo. Dubitans a materia voti, quod emisit, sit bona, vel mala, non tenetur implere volum . Ratio est , quia quando non constat votum esse vere vorum
scilicet esse de meliori bono possessio stat pro libertate:
Sancne in Summa tom. I. h. q. Cap.6 num .6. Sotu lib. . pari. I. art. 3. Palavs Om. I. tract. I. disp. V punc'. a. n. a. contra Bonaccinam de Voto naeli. a. punis q. f. a. n. .,
Suare de Religione tom. a. lib. . cap.6 num. Ia qui putat, saltem teneri consulere Pontificem, ut in eo uinhio voti vel dispenset , vel interpretetur.
LI. vigesimoprimo : Illum, qui post adhibitam diligentiam dubitat, an sit usu recepta Lex imponens Cenissuram . vel Irregularitatem, non teneri ad eam serva clam sub illis poenis, quia possessio stat pro Subditis suam libertate inpossidentibus,docent, AZorius tom. . lib.2. cap. Is quaerura Castropalaus tom. I. dispin punct. . -