장음표시 사용
51쪽
Molissius, Bardi, Ferrer. Lalovera, Obat, oret tus, Iulius Clemens Scotus, Pelligetarius, Balthassar Franco linus es alii plures, quos citant, & sequuntur in suis doctissimis opusculis e Societate Iesu Stephanus D Champs, monoratus Fabri, ille in Quaeitione facti de sententia Probabilitatis, hic in suo Apologetico Doctrinae Moralis Jesultarum in opusculo Anonymi contra nonΡrnum cap. a. Quis ergo numeroso nobili huic Auth rum manipulo non cedati vel potius quis opinionem quam tot ac tanti uthores defendunt, ut praestice pr habilem non admittat, imo ut longe probabiliorem opposita, quam cum Sinnichio, Candido Philaleto, Comi toto, vincentio Baronio Octavio a S. Joseph, Simeone S. Cruce, Arauxo, Merenda, & paucis allis defendunt Fagnanus in Capite Ne innitaris, Pater Iacobus a S. D minico apud Joannem de ardenas Soc Jesu sequi omnium lassisime,' doctissime nolitam sententiam defendens integrum Tomum in folio de probabilitate conscripsit ac novissime Blasius Majoli in suis Literis Ap
logeticis, merito quidem statim a Sacra Indicis Congregatione una voce damnatis, prout in Om.o art. Iq. Eruditissimi Diarii Licteratorum Italiae refertur. Hanc igitur sententiam de licito usu opinionis probabilis, in qua omnes fere casuum decisiones fiundantur , utpote ab omnibus serme Doctoribus traditam, in praxi tutissimam esse negari non potest , quidquid in contrarium iustra probare conentur Probabilior istae neotherici, quc satis superque refellunt in suis operibus citati Cardenas D champs Faber, ac Bossus. XXVI. Quaeres octavo, an licitum sit sequi sententiam alienam minus probabilem, contra propriam Proba
hiliorem Respondeo esse licitum, ita Sa che lib. r.
muniter: quia sic operans sequitur Judicium prae ii cum dictans alienam opinionem et certo probabilem ac
propterea non operatur temere, nec imprudenter illam
sequendo. Poterit etiam ex hac eadem ratione Confessariuss
52쪽
rius , vel alius quilibet octus contra propriam opini nem probabiliorem respondere aliis , dare consilium
juxta sententiam minus probabilem i ita cum nuper Citatis Bonaccina de Peccatis disp. a. quaest.q. Punct.G. n.o. Joannes Sanche disp.qq. num. 3o Diana Part. a. tracta I I. resolui. q. N alii apud istos. XXVII. Quae res nono, an etiam in administrati nci sacramentorum licitum sit sequi opinionem minus probabilem , relicta probabiliori Respondeo : In duplici
differentia sunt opiniones circa Sacramenta aliae enim versantur circa Sacramenti valorem , aliae circa ipsius ad innistrationena Exci gratia mpint , uti valeat a cramentum Baptismi collatum sub forma In nomine Geniatoris , emti , ω Procedentis ab utroque versatur circa
valorem Sacramentici opinio vero , quae dicit posse sine mortali dispensari Euchari itiam a Sacerdote existente inmortali , est opinio circa administrationem Sacramenti. His positis dico. XXVIII. Quando opinio versatur circa valorem S crament , non licet amplecti opiniqnem minus probabilem relicta certa , vel probabiliorici exempli gratia est
certum Mere Baptismum cum aqua naturali est tantum probabile valere in aqua rosa cec non est licitum omit tere aquam naturalem, & baptiχare cum aqua rosacea et quamvis enim probabile sit, Baptismum valere in rosa cea,
non est probabile posse in illa administram si aqua a turalis haberi possit atque adeo sic ad minimans mortaliter peccato exponit se periculo faciendi invalidum Sacramentum subjiciendi sic baptigatum aeternae dam nationi , prudentia exigit, quod, si Proximo, I
cramento simul consulere possimus cum materia, . se m certa, vel probabiliori, non consulamus cum incerta,
minus probabilici ita octores communi in me, posita sententia merito fuit damnata ab Innocenti XI. in propositione prima, quae dicebat: Non ea lacitum in Sacramentis conferendis sequi opιnionem probabilem de valore Sacramenti, relicta tutiore
XXIX. Excipe casum necessitatis , in quo deficiente aqua
53쪽
aqua naturali esset moriturus sine Baptismo puer, ni si hapinaretur in rosaera tunc enim posset, imo deberet sub conditione aqua rosa cea, vel alio probabili humore baptizari , quia melius est periclitanti de aeterna Salute succurrere remedio dubio , quam nullo Moy de Opinion Probabit quaest.9. trari. I. num. I 3.
XXX. Si vero agatur non de valore Sacramenti, sed de ejus licita , vel illicita administratione , licitum est sequi Opinionem minus probabilem relicta probabiliori. Ratio a priori est, quia principium universales, quod probat esse licitum sequi opinionem minus probabilemv, idem probat in quacumque materi exceptis casibus supra positi num. as quia opinio certo probabilis semper constituit operantem conformem rectae Rationi namissam sequens tormat judicium practicum certum , quod hic, nunc sibi liceat operarici ergo qui opinioni pra- istic probabili circa licitam administrationem Sacramentorum adhaeret, prudenter, & juxta Rationem operatur 4
Unde Cardinalis de Lugo disp. . de Poenitentia sec . I 3-num,1 I 1 inquit regula illa , quod in operando liceat sequi sententiam probabilam vera est in universuta . si sermo si de ultimo judicio cire licitum . vel illicitum hic, & nunc : neque obstat illa alia regula, quae dici tcirca materiam , α formam sacramenti Baptismi, μdinis saltem Sacerdotalis , non licere sequi sententiam probabilem nam ibi non est sermo de probabilitate circa linitum, lac circa valorem materiae, formae M infra subiungit num . a D In quaestione prae ica, ubi agitur de Obligatione praAica hic tunc, lieitum semper est amplere sententiam probabilem. Sequuntur hanc opinionem, quae est communissima, Petrus de Ledeis in Summa Om. 2 tract. i. de Pi de cap. . post sextam Conclusionem, Velasco tona. 2. Re sol. Morat verb opinio Re l. 346. e 'ro num. a. Serra . . Om. a. quaest I9. art.6 dub. Medina . . quaest. I9. art. 6. quaest. I. g. Caeterum inagnae se Praso tom. r. Theologiae Moralis cap. I. quaest. nn Moy tract. r. de Opin. Probabit quaest.9. num. . tot lib. I. Part. . quaest. 3. art.3. num. II S. Sanche lib. 3 de
54쪽
disp. a. punct. . num. s. es alii apud ipsos. XXXI. Quaeres decimo , an etiam tempore mortis
licere ratio est, quia quod fit sine periculo Deum os.fendendi licet facere etiam tempore mortis , sed sequi opinionem minus probabilem it sine periculo Deum sis fendendi, quia fit prudenter, ut supra ostendimus ergo licet facere etiam tempore mortis. Ita Joannes Sancti disp. I9. num. 8. Diana par. a. tract. I 3. resol. o. a squaligus Decica . Sto loco nuper citato num..iaci., S alii plures. Nec valet dicere tempore mortis esse amplectendam Disnionem tutiorem, quia, ut vidimus supra hoc cap. I. D. S., quando opiniones iunt certo probabiles omnes sunt aeque tutae, quia omnes liberant a periculo Deum offendendi I HUbium est fluctuatio Intellectus haerentis intervi utramque partem eontradictionis , quia nescit sedeterminare, cui praestare debeat assensum si continsathaec fluctuatio, quia ex neutra parte occurrunt Intellectui rationes, appellatur dubium negativum, si ver o currant hinc inde rationes, propter quas Intellectus a neat suspensus, dicitur dubium positivum. II. Rursus , Dubium aliud est Iuris, aliud est facti: Dubium Juris est suspensio Intellectus orta ex ignorantia Legis, verbi gratia, an percussio Clerici sit prohibita sub Censura iubium fami est suspensio Intellectus orta ex ignorantia objecti, verbi gratia, an Clericus ex percus sione mortuus sit. His. praesuppositis
55쪽
aliquid fecisse , non est sussiciens causa prudenter dubia
tandi Stoet lib. I. par. . quaest. . art. . Dum. I 2 q.
IV. Secunda regula: in dubio melior est conditio possidentis, id est cum oritur dubium circa aliquod possessio est titulus lassiciens ad praestice iudicandum in favorem possidentisci exempli gratia, possideo rem mihi traditam a meis Majoribus, suboritur dubium an mea sit, si faetis debitis diligentiis non assecutus sim certitudinem veritatis, possessio facit , ut licit possim ipsam retinere. Et hoc locum habet non solum in materia Juii itiae, sed etiam cujuscumque alterius Virtutis, v. g. Religionis, Obedie tiae, Temperantiar similium Bonaccina de Peccatis
disp. a. quaest.q. punc'. . num. Ig. Suare de Relig. Cm. 2 tract.6. lib.4. cap. I. um . . , Mom. s. in tertiam partem disp. g I. sec'. s. num. II. Sancne lib. I. de Matrim disp.ς. num. II. lib. 2. disp. I. num. 32. Palaus trach. l. disp. 3. Itinet. 6. num. I. Oninch de Sacram disp. 3 q. dub. IO. n. 86. ,
alii quam plurimi. v. Ille porro possidere dicitur , cui non incumbit. onus probandici ille e contra non possidet, qui habet onus probandi exempli gratia , feria quinta dubitat quis, an advenerit media nox, inceperit feria sexta ; si adhibitis diligentiis adhuc dubitet, potest comedere carnes, quia cum seria quinta sit in possessione comedendi
carnes, incumberet, ex modo loquendi, feriae sextae onus probandi prohibitionem advenisse. E contra si die Sa ha thi dubitet quis, an transacta sit media nox , non te comedere carnes, quia dies Sabbathi est in possessione prohibendi 'carnes , donec dies Dominica probet, se
jam incepisse. Quare si prius sit obligatio praecepti, Mdubium adveniat post, possessio stat pro praecepto si vero prius sit libertas, posterius dubium adveniat de obligatione praecepti, possessio stat pro libertates; unde qui facit votum .postea dubitat, an voluerit se obligare, tenetur ad votum, quia possessio stat pro voto , donec non probetur non adsuisse animum se obligandi uero
quis dubitet an votum emiserit, non tenetur ad votum ,
quia possessio stat pro libertate.
56쪽
VI. Tettia regula sit ut ex orto dubio formetur uindicium practicum circa rem debet deponi dubium assensu
determinato in alterutram partem Bonaccina loco citatonum. 2. I 3. Id autem debet fieri per motivum aliquotirationabile, non vero per arbitrarium affectum uolunta
tis, quare adhibenda est diligentia, ut veritas deprelie datur. Si autem adhibita diligentia non deprehendatur Veruas , stabit pro libertate possessio, Qtitulo hujus possessionis poterit deponi dubium, contra ipsum op
VII. Regula quarta sit: quando agitur de gravitate
et Q quod habet locum praeter tim in oneribus, quae quis sponte sibi imposuit , ut sunt vota unusquisque uim praesumitur se voluisse gravare minus, quam potuit, ut patet e L. quidquid a fringendae s de serstorum bigarion. - favet Regula secundas uris ibici a facta, quae dubium est pro ammo fiant, in metiorem partem interpretemur quod vel maxime locum habet in poenis per regu- VIII. Regula quinta sit non licet operari cum ou bio practico de honestate, vel pravitate actusci ratio est, quia operans curti tali dubio non curat, an illud , quouagit, sit peccatum, nec ne atque adeo amat m vult malitiam peccati , si mrto haec insit actui Sanchra lib.2. de Matrim disp. I. ,- alii communiter. Porro peccatum in eo casu est illius speciei de qua dubitatur Dexem Ili gratia , si Diaconus cum dubio an sit mortale sacri-Cgium, nec ne canere solemniter Evangelium in mortali, illud nihilominus canat, peccat peccato mortali sacrilegit. IX. Regula sexta sit: qui peccat eum Conscientia dubia, non est obligatus ad hanc circumstantiam in Confessione explicandam exempli gratia, qui dubitat, an hodie sit dies festus, non audit Missam, satis est, si se accuset non audisse Missam die, in ovo aderat praeceptum
illam audiendi. Ratio est, quia dubium illud non addit actui novam malitiam diverIam ab illa , quam habet per
57쪽
se obiectum Bonaccina de Pecc disp. 2.-punc T. X. Regula septima sit ea, quae sunt facti, in dubio non praesumuntur: ita communiter Iurisperiti e L. in Bello f. Facta due a captivis os popliminis emersis. Excipe quando constat de facto principali is dubium est de accessbrio, quod debuit, aut consuevit fieri ; tunc enim praesumitur illud accessbrium fuisse factum exempli gratia, quando constat de voto, Ec dubitatur, an adfuerit animus se obligandi, praesumitur adfuisse , quia pra sumitur factum , quod de Iure faciendum erat is nemo
operans existimandus est omisisse id, quod erat necessarium, ut faceret alloqui praesumeretur delictum , quod nunquam est praesumendum, ut cum multis probat Menochius in suo doAissimo pere de Praesumptionibus illi . . Prae LIq. num aschardus de Probationibus tom. r. concla
XI. Ex dictis deducuntur sequentes casus. Primo: qui post diligens examen dubitat, an votum Guramentum , aliamve promissionem fecerit, ad ea oblisatus non remanet voluntas enim non est obliganda , nisi constet de obligatione, quia possessio stat pro ejus libertate, San
minuat facit ad hoc regula illa nemo folvere tenetur, antequam monstretur esse debitor, hoc verum est, quamvis magis inclinet, ut judicet se fecisse votum, Iuramentum, c. quia licet pro voto, Iuramento, es fortiores urgeant rationes, ita ut homo possidens libertatem, in eam partem magis inclinet: si tamen non sint ad ebefficaces, ut illius partis assensum generent , sed rem adhuc relinquant dubiam, certa alterius possessio huic inaequalitati praeponderat. Et ita , se retractans, hanc sententiam tenet anche tom. I. Summae lib. I cap. I . n. 36: cui consentit Diana par. . Inordinat tract.3. resolui. II.,
alii apud ipsum XII. Secundo, si constat de voto, verbi gratia, qui
58쪽
Generalia Principia Cap. I. 4 i
prolata sunt verba in rigore significantia promissionem factam Deo, dubium sit an prolata suerint an inici se obligandi, praesumptio ita pro obligatione . alioquin
praelii meretur non liabuisse animum se obligandi, praes meretur delictum , quod non est supponendum: Sancheglib. r. de Matrim disp.9. num. I 3. Covarruvias, Palaus, Solus, alii. Similiter si constet de Voto, dubitetur
vero, an sit impletum, est obligatio implendi m m adim-retio est quid facti, quod in dubio non prce sumitur
a yma citat. lib. I. rari. I. cap. 3. num. 3I. Sanchez,
XIII. Tertio: certus de voto, dubius autem an uia ficientem deliberationem habuerit, tenetur ad votum ,
cum in actu non praesumatur defectus, nisi probetur. XIV. Quarto : dubitans an sobrius, vel ebrius , vigil vel somnians voverit, non tenetur ad Votu , quia dubium versatur circa existentiam actus, & ideo possessio stat pro irbertate Suare loc cit num.9.. Palausis. 8.apud Sto lib. I. pari. I. quaest. 3. art. . num. I 39. XV. Quintori certus de Voto, dubius de qualitat gravior , vel minus gravi, tenetur tantum ad minus gravem , quia actus praesumitur gestus ita, ut jnsas, quam fieri potest, sit onerosus voventi. XVI. Pr opterea qui vovit Religionem,' dubita an voverit in communi, vel hanc in particulari potest ingredi quamlibet laxiorem , ita ut si in laxiorem non admittatur , non teneatur ingredi strictione. Joannes Sanche disp.qq. num. 3. cum aliis. XVII. Similiter: qui vovit, vel iuravit non habere copulam cum foemina, dubitat vero, an intellexerit de copula licita , vel illicita, non tenetur abstinere nil ab illicita, sic potest contrahere nuptias: Stoet loco ci
XUIII. Item: qui certus est se vovisse Castitatem ,
dubius est an temporalem, vel perpetuam , an omn modam, aut conjugalem, tenetur solum ad temporalem, Vel conjugalem: si tamen protulisset verba significantia Perpetuam , vel omnimodam , ad eam teneretur , quia pos-
59쪽
polsessio staret pro qualitate expressa per verba. . XIX. Rursus, qui novit se recitaturum Rosarium, cubitat, an intellexerit de integro, an de tertia parte, tenetur ad solam tertiam partem, quia etiam haec vulgo dicitutinosarium. XX. Denique, qui vovit donare Calicem Ecclesiae; dubitat, an majoris pretii verbi gratia , aureum, e argenteum, vel minoris pretii verbi gratia , ex Cuprodeaurato, tenetur solum ad minus pretiosum.
XXI. Eodem modo discurrendum etiam est de Legatis, quando dubium est de majori vel minori quantitate. Ita occiores communiter cum Bonaccina , homam an che disp.4I num. Io. II Menochio lib. . de Praesumptionibus praes. Ioci a num. I. usque ad I . . aliis. XXII. Sexto dubitans an recitaverit oras an nicas, certus tamen se ad illas teneri, obligatur eas recitare, de quibus dubitat, quia possessio stat pro praeceptor
Tamburinus lib. I. cap. I. verb. Horae, anche , a laus,
alii Possessio enim ita pro obligatione, & obligatio
certa non eliditur solutione dubia. XXIII. Septimori qui certus est se recitasse Horas Canonicas, dubitat, an cum debita attentione, potest praesumere cum hac illas recitasse , quia delictum non
XXIV. Octavo qui certus est se vovi me ante septe niunt , sed dubitat, an tune haberet perfectum usum Ramtionis, non tenetur voto, quia possessio stat pro libertate. Si vero est certus se habuisI perfectum Rationis usum, sed dubitat, an explevisset septennium, tenetur ad votum, quia ad valorem voti non attenditur aetas, sed usus Rationis Excipe tamen votum constitutivum Status Religioli, ad cujus valorem certa aetas requiritur, ut patet ex Tridentino, quod sessi. 23. cap. I. annum decimum sextum completum exigit. XXV. Non qui certus est se vovisse ante septeris nium , cum carebat usu Rationi o dubitat, an vo
tum ratificaverit post septennium , non tenetur voto ,
quia possidet libertas Sio loc cit num. I 62.
60쪽
Generalia Principia Cap. VI. 33
XXVI. Decimo : qui certus est, se comedisse, dubitat
tamen, an ante , vel post mediam noctem comederit; si post diligens examen probabiliter credat , se ante mediam noAem comedisse, licet habeat rationes etiamur habiles, se comedisse post media noetem, potest sequentidie communicare , cum sequatur iudicium probabile, se ex alia parte possessio et pro libertate . Ita Joannes Sanche in Selemis disp. 4I., alii apud ipsum, quamvis non desint octores contrarium probabiliter autumantes. XXVII. Undecimo: si quis noctu expergefactus bubat postea scire non valeat , an ante , vel post meis diam noAem biberit, poterit ne communicare Respo deo non poterit. Ratio est, quia sine prudenti judicio de dispositione necessaria ad Communionem accedere illiciis tum est sed iste formare nequit prudens judicium se esse in tali casu a media noecte jejunum, quod est unum ex requisitis pro licita dispositione a Communionem recipiendam, extra casum nysicae, aut moralis necessitatis; ergo non potest communicare. Rursus qui in tali imeumstantia dubitat de clunio ad Communionem praerequisito, jam dubitat de ispositione a ipsam necessaria; ergo ipsi incumbit onus probandi se illam habere, consequenter se esse ieiunum post mediam noctem qualitas
enim non praesumitur , nisi probetur, ut docent en
chius consil. r. num. 2 . consit. . mina. 2. I. Matthaeus
Sto loc cit num. Iqq. Thomas Sancheet, Bonaccina , e Palaus locis supra citatis contra Joannem anchez, qui disp.42. a num.9. putat posse communicare cuius sententiam probabilem putant Layman lib. I. tract. I. cap. I. D. 3θι, Diana Inordinatus pari. 3. tract. q. t fol. 29.
XXVIII. Duodecim e qui rem bona fide possedit, incipit dubitare, an vere sua sit, si post diligens examen non deprehendat esse alienam, potest illam retinere, quia favet ipsi possessio, imo potest illam alienare, quia
praesumitur sua cita Thomas Sanche lib. i. Summ . Moralis
cap. I. num. 5. Bonaccina punct. a. num. 6. , ubi supra Palaus punct.2. num. 2. Diana part . . tra fit 1 resol. 2s.