P. Rogerii Josephi Boschowich ...: Dissertatio de turbine, quo nocte ...

121쪽

E se stilissima exhalatio, atque ab altiore nube repercutitur, vortex formetus adducitque fimblitudinem minorum vorticum . quos ventus hic inferne ciet; cum ex amplo, Patenisque loe intrat in angustiorem in portis, viisque cum a remis salus, is in nube iveIusu excervum, altast ro repercutitur, or ex exis , ut feris ei, eam expauenti eo in angustiis in portica, viis ventus Marum igitur. Explicat autem genesim vorticis tam

superior illius, quam inferiorum dicendo et quo scum fluidum motumulara procedere nequeat, quia obstaculum non cedit sive ex ratione angustis, tus sive ex oppositione alterius contrarii venti, necessum sit, ut in gyrum agatur; nam cum re ex una parte impeditur ab alaenis, ex alter suetam premitur, oportet ut oblique agatur .

hi resistentia non est . de sic premendo obliqiuteficient motum continuatum, simplicem, qui in se pium revertatur L homnuno aequalia sibi fiat Cunitarim; quod in motu non a

eidu, nisi circularita a b modiisnim loci perse

aeriis, Dravorii uafluenti prima pari repulsa pro Aerea quod mmcle triauio, angustiam, qui quod inlius ventu contro spire , flatu convola ur, ae viri so quippexum ius ne progrediam problibet alius a ueto impellit, in necesse i in obliqvim, sua paris non pro hetur , ferris atque iis semper quod cosarei, donec unum evadat, quod quidem ci

122쪽

nilio est. Siquidem euiuifigurae motis aena est, ea re, euiui A naeesse es mi ustur os causa sertigines s Mnt in terrari eodemque modo, in nubibis prinovis ratione. Inde ait tui in formando Emephia fiteontinuata separatio exhalationum , ita hic nubes, qui diffringatur . posterius non interrupta manet, rideo, quod nubes unitim veniat, adfert densitatem earundem exhalationum, quaecum erumpere nequeam ob dictum obstaculum, in gyrum aguntur, rapiuntque secum siem , di plerumque deorsem, quia, ut me ait: ex Pamte superi me, unde iam evanuit calor, n es de

fores sunt Claudri rem dieendori quod Ec- nephias hic, cum nondum colore ullo tinctus est Lex hoc autem Quod paulo post scrutabimur

intelligitur, loqui Aristotelem de colore angvianeo , nato ex accensiones vocatur spm . uscum a nidie non omnino separatu sit , Ecne-phias est , nondum plene excisus Ni quod,

quemadmodum eum mella fit, semper decem niarum, et continuatur B ventui , ita hic semper nubi eoufinuatio subsequituri cum autem Deus ex nube odensitatem excerni non positu in orbem Missim pria mum ob iam, qua dicta es, cassam connenitrum. orsum P sertur propterea, quod riubet ea parte deae sitir, qua excidit calor hac auten assectio coloris /Firi uerti Deo nominatur, veniusque es velare Di ptas inconcoctu P. D .

123쪽

s Deinde sub git: quod flantibus Aquia

lambus nec iuri nec Exu oriatur, quo bidiive secum serant, cum isti exhalationibus ea. lidis , iccis constenta, atque adeo in ipsa sui genesi exstingvaritur j superentur a gelu, clarigore quod tempore, quo Aquilones flant, nivibusque pluit, praevalet Aquiloniis porro temporibus Dipho non nec nivosis AEnvbiat, propterea, quod omnia hac Spiritus sunt, es Spiritu ualida et fle-ca exhalatio Gela igitur m frigus, quia vineum principium, eum adhuc sit statim extinguunti hinc re autem perspicuum est e non enim nix esset, nec qua Aquilonia sunt . humidari Mutium hac evinceni frigore veniunt Et revertendo ad genesim Typhonis, ait rursum: illum tum nasci, quando in genera rione Ecnephiae non potest libera excretio fieri aut separatio exhalationis a nube quod fit, cum ob reiisteniliam , quae curissi in gyrum acto fit in descensu ad terram, rapit secum nubem , a qua non potest se plene explicare Oritur igitur ' sbon, cum Eentphia fiat, excerni ex nube no possinu autem . vertiginis obluctationem , cum ad terram, ionoolatio defertur, secum nubem adducensi aqua abis fisi non potest Insinuat denique eius horridoveffectus creatos ab unpetu , cum omnis vortex, ultra progreditur , ma eodem vorticos gyro. Eua vero recta Protensium, ea parte spiritu commotiei Hri quam

124쪽

re quam in rem Meldrem, eam motu in aertam vim a ruendo cini ductu in sublimeque iocis. ., o. Jam vero ex hoc loe Aristotelis pii 'mus profecto desumpserit, quidquid crisit de pio vori ceu cui seli nomen Typhonis dat

turbinq; de columna. Inde provenit illud commoveri, in gyrum, rotati, o sine More igne', tae igne ut in Aristotele dico in vera illud vortex, sui in his ac tur, illius defexi hie secum aliquid Anube gelida convolvena, versa ques in idud Deum

ex loco musam rapida merugine , pracipua navis

semium pesti , non anumaea; ad , verum ipsis Wigia eontorta pangeni Correspondet plane illi tqua recta protenditum, a parte spiritu commovet, aequam in rem inciderit, eam non orbem, imam

rando contor uet, in sublimeque ullic Quintavero similius videtur: quod ex hoc desumpserit madductum egregium remedium aceti sontra turbianem vibrati adducta causia sui frigidissima est, surari quoniam Aristoteles firmavit: Typh item nascia, exhalatione, da & ima qua ta avi ibus M Aquilonibus ob eorum frigus in ipse

ortu exstinguitur. Denique plane ex eo Arist totis e aquilonui porro temporibus Tuban non se n. nivom mepitia, delami illud suum. eo

125쪽

is et Sola divisio vorticis qui Typho die tues a turbine tota est Plinii. Sed h. , utpote quae in solo plus minusve fundatur, speciem non mutat. Est utique bene expressiva imago aridoris, infragoris ad denotandam differen tiam, quam ille ponit inter vorticem seu Typhoianem, Winter turbinem; quod stridor, onus at aliqua ratione collectior , hago vero onus copiosior, amplior, ut in ejus vortice depresse Au rotatur, sin turbine: majore depressae nutrit erumpi specu, nec ne irvore. Scio etiam quod in v netae plaga communiores vortices , qui in mari apparent Soloni decuatur , alii vero strepitosiores, vastioresque. qui plurima damna per terramhdunt, vocentur: meta ii, quemadmodum tu bo veronensis a Mo mari appellatur, nec vico novi praecise . an ad hoc, ut Bimabove vortex

quis dicatur requisatur ignis; undae Typhon in Praesterem mseat aut ad id lassiciat lata dissecrentia, quaestanter plus, minusque, quam hie Pliniui adduei intervorticem filum seu Typh hem , ames turbinem Columna deinde . quam

Plinius adiungaeuiquaens:Pocatur colimina nesset quid Ariam, an ab eo adducatur tanquam resetertia, specie a praecedentibus diversa, aureolims novi nominis gratia, nam de se laensu ex nube eum vortice deside formatione cujusdam veluteolumi ae iam sit loquendo de Typhone mi si

126쪽

stri hi sevin aliquid e nude gelidata convolaem, versaniqua, suctio aquae, ut illico videbimus, consequitur hevssario ad gyrum ipsum vorticosum. Sed utcumque res habeat . bene agnoscitur Plinium ex Aristotele, accepisse d ctrinam suam de Typhonibus vorticibus, columnis io. Quarta adductarum supra quinque re rum, de qua hic loquitur Aristoteles,, quam non minus ex illo Plinius desumpsit est Praeser, Cum ait rapta de nube sua, id est de illo humido vapore , exhalatio accenditur, quod tum evenit, cum illa tenuior est; vocatur tunc Prae ster, nomine sumpto ab ardore, quo aerenia' Dii implet. Cum autem avulsus incendituri hoc aiciem evenit, uenuior i Spiritus rores hoc est,

ut vult vimercati, incensian nominatur, adiem enim ardore mea aerem it colore inficiendo, unde apparet;

de quo colore supra locutus sit, quando tagnando nomen Typhonis exclusit colorem. Ita. Plane Plinius appellat Praesterem, Typhonem

aut turbinem inflaematum. Idem ardentior, a censusque dum reser vocatur, ambureni contactu rebriter et proierenI.

I 3. Imo quemadmodum inde Aristotesta

subito digi editur ad rem ex dictis quintam, qu est

127쪽

est fulmeni adducendo hujus differentiam a Praestere, ita, Plinius ejus sequitur vestigia. Cum ait ille, ex eadem nube erumpit uno ictu maior quantitas tenuissimae exhalationis, formatur fusti men suod ex ipsa nube multui . minui Spiritu, extrudatur, fulmen sit sententia , quam Plinius sequitur: tum formari fulmen, cum accenditur exhalatio . non separata insta in fundo turbinis,

sed in suo exitu ex ipsa nube seuod simul rupit

nubem , exarsitque, et ignem sabuli, Almea est. Et sicut ad statuendam differentiam inter vorticem, turbinem utitur exemplo strissim, fragiaria ita ad stitisendam disserentiam inter Praesterem, fulmen assignat flammam minus vehementem,

diffusam, contra vero ignem concentratum

collectum: Dipatet aPraestare, quosamma ab igni. Li funditur Mus illud conglabatur impetu.I . Ex continuato hoc parallelo doctrinae Plinii, raristotelis, satis liquet id quod principio asserui: primum ab altero doctrinam suam

hausisses sed, quod ad rem propositam magis

sacit videtur quoque clarius disseremia, quam veteres inter Ecnephiam, Typhonem , CPM-sterem statuerunt, quo pacto simul existimaverint eandem esse originem fulguris, tonitrui fulminis, ac trium horum impetu gravissim'-Tunx subitorumque ventorum, quos amni nasci

128쪽

exhaluionibus accenta, caudi , Iesmin vocantque Ecoephiam venitim illum qui et sanie pendos nubibus occupat vastum spatium, estqu' depuratus omni ex partea nubibus ipsis, nec oculis apparet, nisi in violentis suis evectibus 3Ty-Phonem illum rursus ventum, qui restrictior acycnephias est, atque in vortice gyrat , iunctu

nubi simul desecndenti, in gigvin lacum vi tae Praesterem deni v Tympum ipsum tamissi maturiis. Apparet similiter eodem tempore moduheiu ab Aristotele concipitur gen horum venistorum. Separatio exhalationum, quas vocat catilidas de siccas, ab humidis appribus, quibus nu hes formantur, videtur Aristoteli. species nat turalis secretionis, forte, ut in fermentatio. ne evenit , ut substantiae diversae altera ab altera separentur, quod etiam opereat pris obtinetur is hic a simili eausa existimaverit Ille natam duvisionem harum exhalationum calidarum , si carumque, ab huiaudis, di,'porosis. In nubiebus concipit etiam majorem facilitatem ad vo-porandum particulas ignitas , a quibus calor Pen det, ex parte superiore, ac inde superiores nubes frigidi es, adeoque densiores , quam ob rem smiles exhinationes inferne potius erumpan ubi nubes sunt rariores, ut proinde minus resae

129쪽

tanto Quod accidat, ut plena eiusnodi pse ratio disseilior sat, liberaque exhalarioni ra-

lium emissio, ait, ex continuato impetu in bulorum bimari vorticem, ni hic in terra tam reatur in locis angustis, aut cum duo ad ures venti ire se pugnant , ut circularis sigina nascatura necessitate inflexionis, ut per ipsam inflexi

.nem unitarmisatem motus per aequales resistentias, quae in continua infimione omni ex pa hoocurrimi, na-- unitamitas, quae alibi, ac in circulo, non inveniatur; quod in aliis cum vis inaequales motus esse oporteat , atque adeo

vae pialam pressiodem residui aeris, qui seri

meria invenitur, a cuius aequali resistenda dehi. sue petenda est illa inaequalistas, ut motus circu- laris e latur Vorticem superne form iturii concaph idem primario ex iis exhalationibus, vivae cum inciperemt dividi, ventum produxere.'ui in Nintium actita secum in gyrum amat saemul magnam paraem nubium adhuc paribus et quibationibus gravidarim, quam cum impetu de oorsum rapit simul cum ea descendat in forma fumosae de longae columnae , in qua si quae pars stamilium exhaltationum subtilior adeoque apti inflammationi plene a vaporibus nubis dividietur , accendaturque pedetentim ab eadem ia-iflammatione Praester vocatur.

130쪽

is Maec mihi quidem videtur mens omnis Graeci illius philoiophi , si clarius expenda.tur, ex qua proinde nescio , quo paeto lubsistat id quod Plutarchus l. 3. c. g. de placitis Philoc ait referendo Aristotelis sententiam, cum illi attribuite quod sentia fieri Typhones,, Prin

steres multiplicitare miseria, quam utrique attrahunt,

calidiorem Praester, crassorem, 'bo , quoniam m-ristotelem nunquam invenio dicerem a Typh ne aut Praestere attrahi materiam , ex qua se

metur.

3 . Insinuat praeterea idem Plutarctius,aucis verbis sensum variorum aliorum veterum Philosophorum circa fulmina, circa hanc speciem procellosorum ventorum , minter caetera adfert sententiam Metrodori, qui in Praestere agnoscat fulmen tanquidum s 'Amnserimbecillit iis in Praserem abire , cui quoque respondet iblud Plinii, quo, ut supra advertimus ait de fulmine i ista a Praestera, Misamma ab ignia hic laudi actu flatu istud conglbatur impetu, i8. A doctrina Aristotelis, parum aut na-hil dister doctrina senecae qui naturabQuaest. de triplici hae specie ventorum in ungmodum discurrit Suni quadam genera ventorum, qua rupta nubra et in pronum solvis praemium venis