P. Rogerii Josephi Boschowich ...: Dissertatio de turbine, quo nocte ...

131쪽

.norum Graeci ventos Echestias vocari in primo loco Ecnephiam. Mox trao A ad explican. Mummoduin, quo generetur; qui, ait hvir, ut pu-

a , modo fiunt discordia exhalationum iri

midarum di siccarum , concipit ille intervalla, spiracula restrictiora, ubi nubes ob naturale n urvitatem sibi non usque congruunt. In his intera vallis tenuis una aliqua exhalatio in motum actaudi ab eadem sua agitatione incalescens ,per continuum impetum extenditur, rapitur, viamque Abi facit efiiciturque crescente motu suo verus 'qntus Cum magna inminuitas, as . militudo comporum , qua varierrenui mutu, in sublime eat, iis alia ex is corporisus Aea Di, alia humida ex tanta disicordia corporum inter se pupiantium cum in Misti m conglibata sunt, veri id est quasdam cava es a nubet, unge alia inter illas relinqui fluusa, et in modum tibia angusta. His intervallis senuis ineu ditur spiritus , qtii majus desidera spatium, cum vera laratur cursu parum lib. ro incaluit, et ob hoc amplior , indueu. cingcnita, et erumpi in Dentum

is vehementiam venti hac ratione proinducti . atque adeo capacis excitandae tempestataeis desumit Seneca a velovitate , quam ille eessario acquirit in exitu per has angustas rape

turas , ex qualibus proinde dum subito se libe rat, nec iis unitur, format solum impetuosum 1 ictuni

132쪽

actum venti, qui in egressu suo tanto cum fur, re excitet subinde fulgur intonitru cui fere procellosui est, quias eme demittitur et in suadit,

velement, eae acer, quia nonnisi , nec per aperit-υ

alii, sed laborat, eruia si vitae pugna pararchie F

e brevi salus est , quia receptacula nubium, per qua ferebatur, ac munimenta perrumpit ideo iremti usus vena aliquando non ne igne ac suo coch.

uo. Quid si multi horum procellotarum ventorum simul jungantur, invelut tot diversi,

in praetereuntes torrentes uniantur in tarmam Rabilista, durantis fluminisu validior ventus oritur, duratque longius non interrnpre tempe, stuosus, excisique procellam Hibem anuis majorei, diuturnioresque mira falio quorue Attii ex eadem causa ruentes in se abs reris: in unum corum, Duxore plurei sicut Iorrentes modica magnivganis ei. mi , quamdiu nerali suus cursus ast cum emplarii in se aquai convertere , fluminum usorum , ac perennium magnitudinem excedunt. Am redditi

gula sunt, ubi vero sectavere ires, et ex pluribus Caeli partibus elisus spiritus eodem se contulit , es impetus alis aecedit e mora , Quam unitionem elegantissiane exprimit paulo inferius militudine multatum guttarum , quae pendent quin decidant, donec unitae forment guttam majorem, gravi rxemque, ita curem avulsionis. Iliud quoque dicam

133쪽

direm, quod mihi occurrit: qu madmpsim illicidi

qua mi jam inclinen se et labantur, norum in Ancti effecere Iapsum; sed ubi plura coiere, et turbo vim dedit, tunc fuere, et ira dicuntur. Sic qu3m ius ves sunt apris motus agitari pluribus uriis norumdum a tui est. Tunc se incipit, cum mei illos miscuit et in unum impetum contulit Spiritum a penta ''dus separat. Vehementior enim Spiritu is tui ori Meim Spiritui viter ueni, aer. I. Ad explieandam deinde ipsero avulsionem a nubes recurrit ullam vim , quam exhalatio e. hementius compressa exerit ad se dilatandom, ad incalescentiam nubium a sole ortam vel ab impetu vario Ficuerso ventum resoluta nubet, quae mia mpius solvitur. Nonnunquam conglobation/m illas Spiritui rumpis inclusi, et is exitum nitentis lactatio. nonmunquam ea r quem modo sol secti mose ipsa a

seimio cui magnorum inter se corporum Attriivg.M. Inde digreditur Seneca ad Genesiis aurianis, quam desumit non secus ac Aristot les ab obstaculo, quod vento fit ob angustias se

tuc firmando hunc eius ortum phoenomen ,-quod in dies singulos natura nobis exhibet in-fluminibus , quorum aquae requenter ex pari motivo in motum vorticosum aluntur. Hoc lo-vo tibi viritum, quari potestes cursurbo flai, qui visanire in sumimbui se e ui quamdiu A. imperum . . . . Ita meis.

134쪽

mnio feruntur, mplex, et rectum illis iter fit u incurrere in aliquod saxum ad Iaius ripae prominent, retorqueantur , et morbem aqua fine exitu sectantitar ut circum late in se sorbeantur, boninuis es ciant. Sic enim suamdiu nihil obstiti Dires fuit effundit: ubi alesco promontoris repercussui est, aut si

Iocorum coeuntium in canalem devexum , tenuemquι

. s.ctui sapius in evolviatur, mitimque illii, qualdiximus converti , aquis 'eit orticem me ventius cirragmactur, et eundem ambienisicum es se in ipsa vertigine consumi, turbo es.

23. Hic clare elucet Senecam loqui de Typhone , qui illico subiungit Hic per agitationem si inflammetur , Praester vocatur, quihon est, nisi turbo inflammatus. Deinde duabus vocibus indicat essectus horridos .vorticis , Praesteris , dicendo et cui si pugnatior es,

riui volutatur, inflammatur, me ii, quem re ci vocanc Hi sere omnia pericula tienti erupti de nubibui produnt , quibus armamenta rapiuntur, uota nam in sublimo tolluntur.

et . Ex his locis, quos adduxi ad osten dendam conformitatem doctrinae horum auth rum, minutim ea reselvendo, colligitur: communiter, ut principio innui, veteres per Praest mi intellexisse turbinem inflaumatum, Imp

135쪽

Aristoteles clare asserit uita ab ipsa accensicine nomen sortiri Et derivatio haec manifesta est descendendo a verbo rei bis, quoil Graecis a cende aut inflammo, serrat. Non est tamen , quontinus persuadear Gasiendum nihilominus cum mndamento existimare, ab Epicirreis simplicem Typhonem non inflammatum dictum fuisse Prae perem Lucretius,ubi loquitur doPraestere ullam igpis mentionem facit En integrum locum excerptum ecl. 6, ex quo in secunda parte destimpsimus quinque illos versus, qui simpliciter mquuntur de ejus figura & effectibus. a suo verest,facile es extis cognosiere rebus,

Prasteras Gram, quos ab re nominitarunt In mare qua mi veniant ratione superne. Namsit ut interdum tanquam demi a columna In mare de Caelo defendat, quam freta circum Fervesunt graviter spirantibus incita flabris sAt quacumque in eo tumsunt deprensa tum in vitias in summum veniunt vexata per

clam,

Moest, ubi interdum no qui vis incita vehit Aunpere quam coepit nubem, seddeprimit, uisitIn mare de coelo tanquam demi a columna Paulatim,quas quid pugno brachiique superne Oectu trudatur QT extendatur in undas. yuam cum sidit, hinc'orumpitur tam

re venti .

136쪽

nis, refervorem mirum concinnat in infidis. Versabuistas enim turbo descendit, ' istam noduci pariter, lento cum corpore nubem. Ptiam simul ac gravidam detrusi, ad aequora ponti,

Age i aquam subito totam se immittit, eae

omne

metiat ingenti sonuu o fruere emens. Fit quoque ut inviolvat venti se nubibus, i nrtex, corradens ex aere semina nubis, Et quinis nessum Caelo Praester imitetur, me ubi se in terra demisit, dissoluitque , urbinii immanem vim provomit, atque'

sed quiasi raro omisino montesque necesse es

o ficere in terris, pare, erebrius idem Pro pectu maris in magno Caeloque patent 26. Ita Euerellus: qui explicat genesim sui Fraesteris, duasque eius pecies adducit in qui superne in mibibus oriatur, alterum qui in- sernes edditque causam cui videatur pius in inari de quo postea erit dicendi locus. Sed semis per hunc constituit in forma simplicis vorticosi turbinis objiciendo oculis impetum, quo secum aegit nubem, sub figura brachii, quod ex alio in profundum eam premendori quin dis iii, Dat it fieri posset ininteolo eam deorsum tua. ha

137쪽

hat Sed per omnia hic non adfert quidquam quod Aristoteles de simplici Typhone non adnotasset ;& nec sub umbra mentionem facit vel minimam ignis, Minflammationis. Nec stae quod dicat: et ex hac ras, quos ab re nominitarunt

Quoniam ut notat Gassendus in Meteor sesti ne 3 Physicae membro I. l. a. verbum ctis, de derivatur, non modo inflammare, sed inflare significat impraeterquam quod ad nomen hoc evincendum per analogiam quandam etiam absque omni igne sufficere possit sola effervescentia excitata per undas a turbine non inflammato, quam tamen Lucretius affert sed utcumque res

habeat, mihi uincia distinguere Praesterem a simplici Typhone ratione accensionis , ex memte nempe Senecae Plinii, Aristotelis.

et . Hic vero quoniam immisimus nos in Mnalysim nominis Praeserta placet reflecteret, uvia pacta Tipho a Graeco seret quod percutere signuficat, nomen sortiatur, ad exprimendam illam violentiam, qua quidquid occurrit, concutit, inevellit. κνε*- derivatur a praepositioneae&, in nebulas non aliud fignificando, quam

rem e nubibus advenientem cunde in rigore la- quendo omnibus his ventis vox haec accommo' A

138쪽

dari posset, sed usius vocem hanc ad solam priamam speciem restrinxit , 28. Non erit abs re, puto, hic digredi pauis lisper ad derivationem alterius nominis Tiphoni abAlexandrinis dati temporibus Olimpiodori anticuit Commentatoris in Aristotelem, qui quinto seculo floruit. Hic itaque ait Nautas com--uniter illum vocare Si ouem, ut advertimus alias, etiam nunc vocari. Adad Alexandrinis lingua illis communi vocari: Mnaeso uom in militudinem muliebris Clelanemi, quem ornatum insita lingvabo eant Anemo Hris. Ita Olimpiodorus versus. Jani aeμorae provenit ab velisorum, ventus, semeauda; κλάνεμο a,tara circulus, sive to venetus Erat, apud Romanos nota, usitataque vestis muliebris circularis cyclas vocata, quae subtilinima erat, unde Iuvenalis Satyra f. ait.

Hae sunt quae tenui sudant in Oeta Duae vestis ob ipsam subtilitatem assiimilari flatui

Poterat, aut aeri unde locum Petroni Ne, tim lineam, et ventum textilem plane de cyclade intelligit De la Certa u. explicat illud Virgiliij. i. 'neid. Et circumtextum croceo velamen acantio Qtiae ipsi vectis caudiim posterius habebat, ita enim Propertius Elegia I. l. s. - Et unga cyclade verrit humum.

139쪽

as. Quoniam vestis haec circularis est, etea petronio tinuis texulis dicitur, en et quare cycla nemus vocitetur &ia circulo, re vento; quo ctiam vero insuper partem inferne defluam habuit, quae non incongrue auda dici possit, a vento , cauda Anemo iris audit Quoniam denique Alexandrini vocem hanc adaptarunt ad significandum Typhonem, colligitur inde Agura ejus, quae etiamnum observatur, sive quod vesii circulari seu cycladi assimiletur ille globus nubim qui plerumque infra alias imbes distenditur, sive quod parti illi defluenti a cyclido assimiletur columna, seu magis Proprie tubui, aut cauda, quae a Typhone in terram descendit i Quantumvis ubi sub finem longior illa cauda eva

nescit, ut ostendit tertia figura adducta in expositione turbinis ad ArreZZo, de qua in secundaparte egimus,&remanet solum compages quaedam nubium superne largior, extensiorque inferne arctior

compressior, sed nihilominus plene in flata reveIut fluctuans versa figura Typho ejusmodi me. lius assimilari possit ornatui muliebri ex circulis composito quem itali Guardinfante diount.

3o. Sed revertendo a nominibus ad res ipsas, primae speciei ventorum Procellosorum, iubita. De ortam,quam Ecnephiam diximus,quae non gyra tur in turbinem vorticosium, hucusque non spectavimus exempla nisi tarte ad hanc speciem reduce-

140쪽

re, placeat sive ex parte, sive ex toto terribiles italos Americae Uracanos, aut horridam Neapoleos tempestatem vivis velut coloribus a Petraracha adumbratam in quibus quidem, quemadmodum in relatione supra facta insinuavi, iudico:non defuisse omnino vortices; sed, existimo, praeter vortices extensos fuisse hos ventos amplo utis situ, directo fortique impetu, ut reduci pocsint ad speciem hanc primam, Exupta dictam . In illo loco varenti, quem adduxi sub sinem secundae partis ad exhibendas copiosas arenae pluvias author Ecnephiam agnoscit; sed si res ex arctiusponderetur,dicendum magis fuisseTypho-

lieni, aut plane Praesterem quoniam, mox sub princiolum Varenius ponit GDensa et atra libra mixta cum .mmeis nubeculis instar candentis et,

suadentis ramunt Ubi similitudo camini expriami longiorem illum tramina, illam columnam nubis, quae Tiphonem ab Ecnephia discernit plane hilammeae nubeculae Typhonis accensionem, qui postea in Praesterem mutetur egreste O-

tanti

gi Ecnephiarum accuratiora exempla repe- .ere licet ab horridis tempestatibus, in extremis Agricae ornper Oceanum Meridionalem excitaritalitis, Capud Lusitanos, Hispanosque rava dictis salt n. varentus, ubi in sua Geogra a phia