장음표시 사용
141쪽
t Manahiversali loquitur de his ventis, Du mi
mel in Burgundica sita illum secutiis , Harduinusii notis ad adductum locum Plinii, hos nati isos, homine Ecnephiarum accipiunt; hvareniti quidem adfert in hanc rem elegantissimam illaim descriptionem, quam noster P. Massili in histo ria sua Indica proponit unius Ecnephiae, qui ven tus classem Lusitanam extreme corripuit quacum anno isto cum ingenti plausu gloriosissiam illius nationis prima Brahliam attigisset, paulo inde digressa innumeris discriminibus cum insigni suo damno subiecta fuit. Descriptionem hanc, quod singularem gratiam praeferre videa- iura, simulque nobis offerat vivam velut imagiis hem hujus speciei tempestatum , dignam duxi,
quae huc insereretur, non ut fecit Varenius interpollata , sed integra; cies habetis r. a Brasilia ad bonae spei promontorium immani ira ectu mimaria numerani fere mille dueenta in e)ani saevientis, ventorumque 'remium ea praeim regna sunt. In id spatium audacius , quam eluti in re itinclo mense Lusitanii Ammaui remete horribiai specie in decimum usque diem contiuenter apparuie. Jamque variante vivi coelos petitoque atra nubes ad septemtrionem inviobare omnem in se num qua D ciprocando collegerant Mare tanquidim eraι, in iubis' satranquisitiai Nauta locorum, atque temporum igna
142쪽
ri ad auram Nndique captandam totos elorum aman, derant sinus Cum ex hi, quas dixi, nubibus universo repente impetu sese essundem aquilo quatuor nauera, quarum ad contrahendum minus apte suerant arm menta sp ta inspectantibus caterii momendo ita everisiit, obrutique, ut e tanto hominum numero nemo pro
suis seri In iis Bartholomaeus Diaetius, cujus sinra meminimui, rei nauticae gloria imprimis ictustris, cum e tot ianisque periculis antea fuisset ereptus, miserandum in modum interiit Saluti reliqnis fuere uel demissa raptim Mitemna, vel ubi id non licuit, ipsa, oent disrupta. Eo iam horrendo spectaculo exanimaliqui superfuerant,co anguineos alii, alii caros amicosque oculis frustra requirere, ad lacrymas, et complorationem proni utique, ni maerorem ex interitu alieno
sui cujusque periculi metui obstupefaceret Euippe Bo
rea periis ciui sonte Pelagus identidem intumescere. Factus modo ad astra ferri, modo ad tartara pene ima Avidere, navet eum extremo sistis discrimine propemodum inter se Diridi Ad hac area eate , es rude sium fridor, re dissona paras varia et incerta iube sium non oculorum modo, sed etiam aurium usum abstulerant, quin solum ipsum interdiu piceo, noctu igne eo re terrebat viginti ipsos dies umbras atroci malimuic Lusitani missus quotidie morientes , et carusum assidue impurante ore , qua mari suiu im eus,
143쪽
3x sed enim: Cometes, quem Maebis
premittit huic funesto eventui nullam marino partem causae rei habuit is sed conglobatio illa nubium in fallibilis nuncius fuit horridae tempestatis, secundum quod plures scriptores meminere: citati supra Dunamel, Narenius, quibus adstipulatur Cartesius, assirmantia quod Coelo tarenissimo ancipiat videri exigua nubeculata quae
principio vix communi nuce major apparet, Ma nautis euius bovis dicitur. Haec exiguo tempore diffunditur magnam coeli partem 'ccuPanis
do Cab hac provenit praecipiti impetu primus violentissimus linia venti, qui naves quatiendo demergit varios montes varentus adducit, in quibus cnephias incipit videri prius, quam integie efformetur Du Hamel addit, videri illum subinde fere tribus horis, antequam oriatur. et . Forte similem nubeculam, quae ante Ecnephiae ortum mihuta videtur, sensimque cre cit, exprimere intendit Plinius adductis supra verabis Est et aligo belluae similii nis dira navigantratas. Qualem, virgilius forte intellexerit t. s. in ea, quam dicit Palinurum pro signo iniminen iis tempestatis accepisse, ut propterea in Siciliam
144쪽
es Oili Ceruleus Apra caput astitii inaeder Noctem, hyememque frem, , inhorrvitu
I subernator puppi Palinu ura alta ,
Heu, quia nam tanti cinxerunt athera nimii Quidque Pater Neptune paras ale deinde l. estus colligere arma jubet, validiA- --mbere remisgs. Ad Typhoi, em, quae est altera species Drocellosorum ventorum spectant om es feretuli turbines, quos secunda parte advertimus, m gisque dicendum et uphones esse vero simplicesque omnes illas tubas marinas, quae videntur in forma columnae de nubibus descendentes Per omnes casus in secunda parte adductos Pectare licuit successivum motum de loco in locum, per omnes, in quibus figura notari potuit, di, cuit observare quandam velut pyramidem serum columnam , seu caudam nubis, quae ab Ecnephia
Typhonem distinguit Sicut autem aliqui boorum ibi turbinum igne inflammatio'eque db stincti erant, ita manifestum fit, multos illorum Praestere sensim effectos fuisse. 36. Ex omni porro descriptione nostri tu binis
145쪽
binis, prinia parte contenta, rebusque supra inis sinuatis manifeste colligitur, turbinem hunc fuisisso Typhonem, qui sensim inflammatus in Praeserem abiit. Grandis illa nubes longa, angusta, fusca, demissa fere in ipsam terram Typhonem declarat Qquia idem turbo a mari r celiit vicino, eruitur illum sub principium suaeqveram tubam marinam , quae ii diruim est, ad speciem Tiphonum reducitur; inde quia progrediendo eviberavit flammas, inpluribus locis graveolentem odorem sulphuris, inlevia licet quaedam indicia adustionis reliquit; non potest illi negari quaedam accensio , quae illum ex spe-
ei Typhonis in speciem Praesteris declinare fae
3 . Nunc priusquam examini committannis causas remotiores effectuum nostri turbinis, id est, priusquam examinemus causas ex quibus
Typhones, in Praesteres nascantur ex solo oc capite, quod turbo noster Typho fuerit, conversus sensim in Praesterem , quc hostendunt immediat ipla observationes; tum ex com sideratione naturae eorum, eruitur facile explicatio omnium eorum phoemenorum , quae Pria ma parte exposuimus, quantumcunque insoli
146쪽
aere licet ex verbis Montanari toties citati, rudiit fuerit Maiova, cujus mentio in secuncta parte occurrit 'ias. Est Typho ingens vortex aeris mixti ilii e , qui si in Praesterem abeat, habet exhala tiones sulphureas, quae sensim accenduntur; ha
bet de eodem tempore geminum motum, unum,
quo in se ipsum rapitur, qui nunquam abest , alterum, quid ordiuarie in eo notatur, quo dire et rapitur Haec est natura omnis Typhoni qui sensim in Praesterem abit. Iam hoc solum iussicit ad exponenda dicta phoenomena iussicit
namque hic conciPere ea, quae in nostro turbine evenere, , quin concipiamus unde evenerint,liscebit uti exemplis, quae semper prae oculis sunt. Exigui vortices in aere formati, qui pulveres elevant, insuccessive procedunt ex directione ventiu vortices formati in fluminibus, qui aquam in gyrum cogunt, iuccessive cum flumine uiatra progrediuntur, sepe obtutu nostro obiiciat intura de haec exempla in Praesens vicem causarum sustinebunt quae ostendant modum, quo vortices generentur. Nihil deinde naturale magis est , quam quod in aere exhalationes siilph reae inveniantur, Ptaque accendantur cum impelluntur motu violento Ac ita utendo his
147쪽
evmenta ad phoenomenorum explicationem, uintimur rebu3 satis consentaneis communi naturae operandi modo, rebusque, quarum existantia in nostro turbine elate insinuata est ex immediatis inservationibus. . s. velut ante quam altius progrediamur: lavat praemittere quaedam ut Physicis hodiernis plurimum notas ita ad propositum nostrum necessissaria. primor omne corpus, quod in circulum agitur, acquirit vim quandam repulsivam a ceti.ero sui motus, quae dicitur centrifuga, nasciis torque a vi inertiae, qua omne eorpus natura
sua tendit ad retinendam eandem dilectionem motus nec curvatur, nisi compulsum Apparet id eummode in exemplo sincta, euius silum tenoditur eontinuo a vi e trisulla saxi, quod agitata hoe ubi emissum uerit, cessabit reularis morus fili, in quo violente fustinebatur. Leges vis
ius expositae iam a Magno lugenio notissimae sunt Physicis, dependentque a magnitudine circuli, lea veloeitare gyratist is, qua erescente in similivi
elisem rerum aliarum satis crescunt de ipse
o. Secundo inmitin fluido partes cohemisere in ipso premuotur a pondete corporis superio xis , avi, si sunt maiore rigore loquamur, a vi
aequali huic ponderi Itaque si fluidum sit heis
148쪽
mogeneum , pressiones istae sunt plane proportio nates altitudini fluidi sumptae a parte pressa usquaad supersiciem iupremam fluidi ipsius. In omni fluido pressio haec fit secyndum omnes directio nes, unde non modo fundus, sed inlatercv rum, quae illud sustentabant, premuntur. Si , ramen fiat in ipsi lateribus , fluidum erumpit cum
impetu in quacunque directione factum sit fora men in velocitas, qua erumpit, si fluidum , mogeneum sit, est ad sensum aequalis illi, sata habuisset, si a suprema superficie cecidicti aduque ipsum stramens in si foramen perpendicum Iariter sursum erigatur, salit in altitudinem laesus superficiei, nisi,und per frictionem partim
per resistentiam aeris, per impedimentum, quodi nascitur ex reciduo in scipsum fluido , ubi parates quae ascendunt a particius quae deaeendum impediuntur, in proiectione aquae obsinuatur semper ascensus paulo minor accurate determinatus a Cl. Marioties sed his praedici determinatiorum. niuitum confert ad nostrum casum In vigore hyius universalis pressionis si concipiatur destr-jcta quantitas fluidi in medio eiusa fluidum retaduum subito movebitur ex omni parte, quare
mansit, ad implendum illud acuum partes
inferiores, cum remotiores sint a suprema supera ficie, movebuntur cum elertiate maiori acalis
149쪽
.i concipiatur jam tale fluidum actum in inflicem vertiualem; omnis particula suam vim bintrisugain obtinebit, cuius vigore prem et vieinini matote vi ac prima, cum illi vi, quam
a pondere superiotis fluidi habuit, nova accedat. Inde in superfiet iuprema tolletur aequilibrium, Wiuphtfietes ipsa figuram cavam induet instareatini, remanebuntque magis elatae partes remotiores ab axe, sicut illat, quae ab omnibus viciniori- . Susi inpelluntur foras vi earum centrifuga sau
te rei concipiantur in plano, quod transeat axesnvotticis duo tubul vetticales ex eaddm patieaxis Onnexi in undo et tubulum horietonta-em, pondus fluidis quod invenitur in tubff- o veri eat remotiore ab axe, adaequare debet duo;p'nsius vicinioris, Qvini centrifugam omnium partium tubuli orignntalis quod manisesto distenditi fluidum tant altius est debere, quano ab axe amplius remquet v. Imo hac ratione seste determinabitur a gura curvilinea, quam:avram format, quae elegantillime detetminata est Maran Geometra M. Clatraui, in aute eius,pusculo super figura terrae sed nec h. deiserminatio proposito nostro multum deservit.
a. incavum hoc erit tanto prosinduis, IVanto maior fuerit celeritas motus volticos, itala tanto maior erit vis entrifuga, inde tan-
150쪽
to maior inaequalitas altividinum fluidi in allis tobulis, si celeritas ista satis magna est; fieri potest, ut haec cavitas descendat usque ad funduas fluidi Suod semper eveniet, quando, si co eipiatur in fundo tubulus horigontalis, qui mea ab axe .gyretur, plenus fluido, . - ilius afius verticalis vis centritaga totius fiui primi tubuli superat pondus secundi; quo au fluidum primi dimovebitur ab axe, facietqui ascendere fluidum secundi; unde ut in aequilibris
si necessum est ut una pars primi tubuli viein axi maneat vacua Semper vero incavunhoc angustius erit in fundo quam in apices quia maiori ponderi columnae altioris fluidi, qui respondet tilbulo illi verticali, respondere M it maior vis contrifuga tubuli horiχontalis iniex quocunque pune superficiei cavae concipis tu deorsum versus canalis verticari, dehebit le continere fluidum, de in altero holirentali vae ius axem, debebit similiter fluidum reperiri, e . ius vis contrifuga aequilibret ponderi illius
deinde cavum ad fundum usque non penetreii partes vicinae axi vim suam exerent, ut ab eo dimo eantur; sed haec vis impedietura laterati pressione fluidi vicini aggravati a risto pondere sapo