Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

161쪽

taxat peractum id suisse sInodice. Sic nempe habet Mansi, ubi colligit quae supersunt dicti concilii Romani anni 726

fragmenta : a Hoc eodem concilio Iconoctastarum haeresi ejusque sectatoribus anathema dictum esse testatur Zonaras his verbis : Gregorius, qui tum Romae veteris Ecclesiam gubernabat, repudiata foetetate praesulis novae Romae, Leonis sellicet imperatoris, necnon eorum qui illum sequerentur, illos una eum imp ratore Synodico anathemate obstrinaeit, et vectigalia quae ad id

usque tempus imperio impedebantur inhibuit, icto eum Franeis foedere. v Igitur, teste hist 0rico Graeco Zonara, per concilium Romanum Italia imperatori Leoni erepta est, et proh itum ne deinceps ipsi tributum solveretur. ll. Coneilium Romanum anni 10 76 sub Gregorio Papa VII. - Exiguum non fuisse praesentium in hoc concilio Episcoporum numerum praenotat Mansi his verbis: Ubi interfuit Diseoporum et Abbasum, atque diversi ordinis elerieorum et laicorum eopia. Conciliorum Mansi t. XX, col. 467.ὶ Et intra scol. 470 refertur documentum historicum, in quo Sic legere est: Pontifer habito eum eentum et deem Episcopis utilio1'i eoneilio, iueumdem Regem fid est, Henricum IV, qui ecclesiasticam unitatem scindere attentavis, Geommuniealionis sententiam praetulit

Magnus igitur Patrum hujusce concilii numeruS. Porro Sententiam in hac synodo contra Henricum IV pronuntiatam refert Germanus historicus Εccard hoc modo :u Sequenti die Dominus Papa coram synodo declaravit qua

mansuetudine regem de magnis criminibus corripuisset; utque epiScopos a captivitate liberaret, quanta suavitate rogasset et juSSisset, quantamque superbiae amaritudinem recepi Sset. Deinde cunctis acclamantibus, ne talis contumelia remoneret inulla, Oinnium consilio et consensu, Henricum sInodali

judicio damnavit, regisque nomine et honore privaxit, atque anathemalis gladio percussit. v Mansi Collectio conciliorum, t. XX, col. 474.

162쪽

159p1RS 0Γ1RTh. Depositionis autem sormula in aciis ejusdem concilii fuansi l. XX, col. 468ὶ resertur in hunc modum :u Excommunicatio Henrici regis Teutonicorum. a Beale Peire opostolorum Princeps, inclina quaeSumus piaSaures tuas nobis, et audi me servum tuum, quem ab insantia nutristi et usque ad hunc diem de manu iniquorum liberasti. qui me pro tua fidelitate oderunt et odiunt. Tu milii testis es. et Domina mea Mater Dei, et B. Paulus frater tuus, et omnes Sancti, quod tua sancta Romana Ecclesia me invitum ad sua gubernacula traxit, et ego non rapinam arbitratus sum ad Sedem tuam ascendere, potiusque volui vitam meam in peregrinatione finire, quam locum tuum pro gloria mundi saeculari ingenio arripere; et ideo ex tua gratia, non ex meis

operibus, credo quod tibi placuit et placet, ut populus christianus tibi specialiter commissus mihi obediat, Specialiter pro vice tua mihi commissa; et mihi tua gratia est potestas a Deo data ligandi atque solvendi in caelo et in

terra.

si Hac itaque fiducia Delus, pro Ecclesiae tuae honore et defensione, ex parte omnipotentis Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti, per tuam potestatem et auctoritatem, Henrico regi, silio Henrici imperatoris, qui contra luam Ecclesiam inaudita superbia insurrexit, totius regni Teutonicorum et Italiae gubernacula contradico, et omnes chri Stianos a vinculo juramenti, quod sibi fecero vel lactent, absolvo; et ut nullus ei sicut regi inserviat, interdico. Dignum est enim ut qui studet honorem Ecclesiae tuae imminuere,. ipse honorem amittat quem videtur habere. Et quia sicut christianus contempsit

obedire, nep ad Dominum rediit quem dimisit, participando

eXCommunicatis, meaque monita quae pro sua salute Sibi misi, te leSle, spernendo, seque ab Ecclesia tua, tentans eam Scindere, Separando; vinculo eum anathematis vice tua alligo :et sic eum, ex fiducia tua alligo, ut sciant gentes et comprobent quia tu es Petrus, et super tuam Petram Filius Iei vivi

163쪽

eam. D

Ex iis documentis constat synodicam fuisse illam depositionis sententiam, utpote pronuntiatam eunetis acclamantibus, omnium consilio et eonsensu. Haud dubia sane hujus concilii

Patribus Ecclesiae in temporalia regum poteStaS. III. Concilium Romanum anni 1680 , sub sancto Gregorio Papa VII. - u In eo interfuerunt, ait Schulchen, Archiepiscopi et Episcopi diversarum urbium, necnon ahbatum ac divereorum ordinis clericorum innumerabilis multitudo. n Bibliotheea marima Pontificia, t. II, p. 7. Ρost pronuntiatam contra se, anno 1076. depositionis sententiam, Henricus IV ad sancti Gregorii VII pedes sese provolverat, et emendationem promiserat. Ei Pontifex communionem restituerat; simul tamen inlactam relinquendo quoad depositionem a dignitate regia sententiam. Interea Germaniae proceres Bodulphum loco Henrici IV, inconsulta Sede Apostolica, elegerant. Quapropter S. Gregorius VII congressum indixit, in quo Rodulphum inter et lienricum ΙV judicaretur. Cui congressui, a quo nihil boni sibi sperandum intelligebat, sese subjicere noluit Henricus IV. Tunc celebratum concilium anni 1080, in quo confirmata Henrici depositio et Bodulphi electio. Ex illa celebri sententia squam integram vide apud Mansi, t. XX, col. 556ὶ

nonnulla subjicimus: a Beale petre, Princeps apostolorum, et tu, Beale Paule doctor gentium, dignamini, quaeso, aures Vestras ad me inclinare,

meque clementer exaudire . . . Quia Super montem excelSumme jussistis ascendere, et clamare atque annuntiare populo Dei scelera eorum, et sitis Ecclesiae peccata eorum, filii dia-holi contra me caeperunt insurgere, et usque ad sanguinem praeSumpserunt in me manus suas inji ero. Astiterunt enim reges terrae et Principes saeculares et ecclesiastici, et aulici et Vulgares convenerunt in unum adversus Dominum ei Bdversus vos christos ejus . . . Inter quos specialiter Henricus. .

164쪽

PARS UU1RTA. 1,10uapropter considens de judicio et misericordia Dei ejusque piissimae matris semper virginis Mariae, sultus vestra auctoritate, Saepe nominatum Henricum, quem regem dicunt, omnesque lauiores eius excommunicationi Subjicio, et an thematis vinculis alligo : et iterum regnum Teutonicorum et

Italiae, ex parte omnipotentis Dei et vestra interdicens ei, omnem potestatem et dignitatem illi regiam tollo, et ut nullus christianorum ei sicut regi obediat interdico, omnesque quiei juraverunt vel jurabunt de regni dominatione, a juramenti promissione absolvo. Ipse autem Benricus cum suis lautoribus in omni congressione belli nullas vires nullamque in vita sua victoriam obtineat. Ut autem Rodulphus regnum Teutonicorum regat et defendat, quem Teutonici elegerunt sibi in regem, ad vestram fidelitatem ex parte vestrae dono, Iargior et concedo omnibus sibi fideliter adhaerentibus absolutionem omnium peccatorum . . . Sicut enim HenricuS pro sua Superbia inobedientia et salsitate a regni dignitate juste abjicitur, ita Rodulpho pro sua humilitate, obedientia et veritale potestas et dignitas regni conceditur. a Agite nunc, quaeso, Patres et principes Sanctissimi falloquitur Apostolos Petrum et paulum), ut omnis mundus imielligat et cognoscat quia si potestis in coelo ligare et solvere, potestis in terra imperia, regna, principatus, ducatus, ma chias, comitatus et omnium hominum poSsessiones pro meritis tollere unicuique et concedere. Vos enim patriarchalus, primatus, archiepiscopatus, episcopatus frequenter tulistis pravis et indignis, et religiosis viris dedistis. Si senim spiritualia judicalis, quid de saecularibus vos posse credendum estΤ. . . Addiscant nunc reges et omnes saeculi principes quanti vos estis, quid potestis, et timeant parvi pendere jussionem Ecclesiae vestrae : et in praedicto Henrico tam cito judicium vestrum exercete, ut omnes Sciant quia non fortuito, Sed vestra potestate cadet. Contandatur ulinam ad poenitentiam ut spiritus sit salvus in die Domini. B

165쪽

i42 TRACTATUS DE PAPA. Sententia liaec, quae synodalis suil, testatur Patribus hujusce concilii indubitatam prorsus suisso aliquam Ecclesiae potestatem in rem temporalem statuum. Immo solet objici quatenus directam potestatem exprimens; sed de hae quaestione infra diSseremuS. IV. Coneilium Beneuentanum anni 1087, sub Hetore Papa III. Contra imperatores et reges, qui episcopatum vel aliam eoclesiasticam dignitatem largiri praesumerent, decrevit syn dus in hunc modum: a Constituimus etiam, ut siquis deinceps episcopatum vel abbatiam de manu alicujus laicae personae susceperit, nullatenus Epicopus vel abbas habeatur, neque ulla ei ut Episcopo vel abbati adhibeatur reverentia. . . Si quis ilem

imperatorum, regum ..., epi Scopatum vel quamvis aliam ecclesiasticam dignitatem dare praesumpserit, ejusdem Sententiae vinculo se adstrictum noverit. . iapud Mansi, t. XI, col. 640. α Haec igitur omnia, dum omnium Episcoporum in concilio astantium fuissent suscepta judicio et auctoritate probata, di seminata continuo per orbem suere. s Ibid. , col. 641. Istud etiam concilium indubitatam habuit, ut patet, Ecclesiae potestatem reges et imperatores deponendi. V. Coneisium Romanum anni 1102, sub Paschale Papa II. Praecepit sub excommunicatione ut belligerantes ab omni praelio cessarent a die mercurii usque ad seriam secundam, ab Αdventu usque ad octavam Epiphaniae, et a Septuagesima usque ad octavam Paschae. De quo sic, Guillielmus, Auscitanus Asechiepiscopus et Sedis Apostolicae Legatus, in suo mandato anni 1104, ad Episcopos, comites et barones Auscitaniae provinciae directo : a Iuxta statuta generalis concilii, Romae nuper celebrati, pacem et treugam Dei in provincia nostra, ex parte Dei et Domini Papae et nostra, ab omnibus inconcusse et i

violabiliter observari praecipimus. Apud Mansi, t. XX, col. 1148.ὶ Sane qui sibi potestatem tribuit praelia certis temporisbus interdicendi, hoc ipso jus sibi vindicat in rem temporalem principum. Concilium autem istud pro secumenico habitum

166쪽

PIRS MARIA. 145 est a Conrado Abbate Uspergensi; auctore sere Synchrono, cum obierit anno 1240. Vl. Conetilium Claromontanum, anni 1095, sub Urbano Papa II. Intersuit ipsemet Romanus Pontifex; et, praeter Cardinales,

numerati sunt Archiepiscopi, 15; Episcopi, 225: Abbales, 90.

In eo pronuntiata fuit excommunicatio contra Philippum ΙGalliae regem, et conditi varii canones: inter quos sic habet trigesimus secundus : a Si quis Episcopum ceperit et incareeraverit, perpetuae infamiae subjaceat: ulterius arma non exediceat. Et clamatum est ab omnibus : fiat. n conciliorum Mansi, t. XX, col. 812. Dum concilii Patres sibi polesialem tribuunt militiam interdieendi ob delictum ibi expressum, et ejusmodi

delinquenies infames reddendi, profecto jus in rem temporalem societatum civilium sibiyindicant. In eodem concilio hic etiam canon editus: a Item placuit omnia bona eorum qui Hierosolymas pergunt, Semper et ubique eSse salva in pace et ireuga quousque redierint. s Loco citato, col. 827. Ihi communibus legis civilis dispositionibus derogabatur in favorem cruciferorum; sicque potestas ecclesiastica jus in rem temporalem societatum civilium sibi apertissime vindicabat. VII. Concilium Basileense, anni 1440. - Srnodum illam noncitamus, ob ejus auctoritatem, cum manifeste schismatica evaserit; sed ut constet quam generalis et indubitata suerit persuasio de qua disserimus. En quibus poenis sTnodus ista decreverit obediendum esse Αmedeo, quem sub nomine Felicis V in summum pontificem elegerat: a Decernens et declarans eidem electo. . . ab omnibus Christisdelibus de necessitate salutis obediendum fore et debere obediri; ac eisdem Christi fidelibus quacumque, etiamsi imperiali, Cardinatatus, Patriarchali, regali. . . seu alia quaviS EC-clesiastica vel munda na praesulgeant dignitate. . . sub obleslatione divini judicii, necnon excommunicationis ... ac privationis omnium dignitatum, bonorum et ossiciorum, ecclesiasticorum et temporalium ... poenis, ... auctoritate Dei omnipotentis et

167쪽

M4 TRACTATUS DE PAPA. Husdem universalis Ecclesiae districte praecipit atque mandat quatenus eidem electo. . . obediant. η Sess. xι, ἶ 5. Collectio conciliorum Mansi, t. XXIX, col. 204.ὶ Igitur sibi adscripserunt Basileenses Patres potestatem ipsos etiam imperatores prisondi omnibus temporalibus bonis, ostiolisque ac dignita

168쪽

SECTIO III

ARGUΜENTUM E PRAXI ROΜANORUΜPONTIFICUM Be facto Romanos Pontifices potestatem in rem temporalem societatum civilium sibi vindicasse. atque a tali facto ad jusreclo illationem fieri, inaneSque prorsus esse rationes a BO suelio excogitatas ad eludendam hujuSce argumenti vim, constabit sequenti capitum Serie.

Clolarius I, rex Galliae, Gallerium Ivetensis terrae dominum occiderat. Quid tum egerit Agapelus Papa, conflat sequentibus testimonius: u Le pape, indignsi de cet acie trop cruei, manda au roi qu ileutarὁparer cette laute; autrement Son roraume seroit interdit. Alors Clotaire aTant en Sa conscience remord S de Son crime, ordonna, pour rhparali 0n d'iceluΤ, que de la en avant les sei-gneurs dyΥxetot et leuta holrs serotent quilles de lolat hom- mage, service et obuissalice deue au roy pour la terre d)Yve- tot... et de ce furent parte dit Clolaire laicies et selisies lettres. n

169쪽

p. 599.ὶ Igitur Agapetus Papa sibi jus vindicavit exigendi a rege Galliae Cloiario, in patrali sceleris expiationem, aliquid temporale.

Ι. Mauricius imperator legem edideral, qua militibus prohibebat ne monasticam vitam inirent. Cumque legem hanc sancto Gregorio misisset, ab ipso publicandam, respondit sanctus Praesul : si Ego quidem, jussioni subjectus, eamdem legem per diversas terrarum partes transmilii seci: et quia lex ipsa omnipotenti Deo minime concordat, ecce per Suggestionis meae paginam serenissimis dominis nuntiavi. s Lib. ΙΙ. epist. 62. - Apud Labbo, t. V, col. 1154, edit. Parisiis. Ex isto agendi modo, inseri Bossu et sanctum Gregorium Magnum nullam sibi vindicasse indirectam in temporalia potestatem.

170쪽

PARS QUAM 1. l47 Contrarium inferre dubuisset. Notet autem lector absonum ejus ratiocinium. Dicit praevaricatorem suturum fuisse Gregorium, legem istam iniquam transmittendo, si potuisset illam

auctori late sua Pontificia abrogare; cum ergo non eam abrogaverit, sed transmiserit, putavit nullum sibi jus competere in leges, quantumvis iniquas, imperatoris Defensio, t. I, parte II; t. VI alias lΙὶ, c. xiiij. Sed, quaeso, ni Si legem transmittendo eam abrogaverit quoad pariem quae legi Dei repugnabat, nonne praevaricator manifeste fuit, etiam in hypothesi quod nulla Sedi Apostolicae competat indirecta potestas in

rem temporalem regum' Non enim ulli unquam licebit alicui legi iniquae cooperari, eam transmittendo et promulgando. Unde Bossuet, ut suum systema defenderet, sanctum Gregorium fecit gravissimi peccati reum. Ex allegato facto sic e contra recte arguitur: Lex tria statuebat, nempe : primo, ne viri publicis admitii strationibus impliciti ad ossicia ecclesiastica reciperentur; quam legis partem S. Gregorius laudavit. Seeundo, ne iisdem vitam monasticam amplecti liceret; quam partem moderavit S. Gregorius, excipiendo casum quo monasteria sibi onus suscipereni pro talibus quoad debila et seddendas administrationes satisfaciendi. Tertio, ne militiae adscripti possent unquam militiam relinquere et vitam monasticam prosteri; quam tertiam partem utpote iniquam reiecit S. Gregorius. Legem nempe Metrop litanis transmittendo, simul eos monuit, dictos milites in monasteriis recipi debere : Non est eorum eonversio renuenda iapud Labbe, t. V, col. 1295, edit. Parisiis). Et quod ita legem correxiSSet, ipsu inmet imperatorem Maurilium praemonuit his verbis : a et quia lex ipsa 0mnipotenti Deo minime concordat, esse per Suggestionis meae paginam serenissimis dominis nuntiavi. v Sane qui declarat aliquam legem omnipotenti Deo non coneordare, hoc ipso declarat legem illam non esse Servandam recicipiendamve, sed prorsus rejiciendam. Factum istud, quod legem Mauricii imperatoris S. Gregorius auctoritate apoS