장음표시 사용
351쪽
suspendi. verum quicquid de hac re sit, cujus veritast aullo post patebit, nobis cum melioribus quibusque Phi-
osophis plenariae facultatis nomine illud demum venit, quicquid ad ejus integritatem pertinet Strequiritur, ita ut eo vel absente vel laeso ipsa illa facultas quoq; simul vitium capiat. Ut ita talis ejusmodi facultas sive A me sit unum aliquid ex omnibus illi inserulantibus compositum. Perinde ut de anima quoque Aristoteles Se multi alii sunt philosophati, ceu plenius aliquando ostendemus in Lexico Arisotelico Quo autem quae ad facultatem ejusmodi aliquam perPtinent eo distinctius smuli clarius possint proponi, ante omnia notandum est, quamlibet eiusmodi corporis an
malidam paral Dc- in uestiti, oesie ara eunctis anubin distul- - η ς ede adongrediendum. noemanm momere posset adprecansimis tam ηprofertur ab altu restituita pristina sanitati, ut portarer lectulum, qui dudum portabatur a ueliato Hieronym ad Rusticum. Paralysis non recte Germanice vocatur Sidit. Haec enim est Arthri tis ideoque quae de doloribus paralytici vulgo pro concionibus in Ecclesia solent asterri prorsus ab hoc assectutiunt aliena, ad articulo.
rum dolores pertinentia. Similiter paralysis confundi solet eum contractura, quae almi est sipecies affectus paralysi plane contrarius Solent etiam paralyticum incusare, quod intemperantia malum illud sibi conciliaverit , Quales inculpationes tamen in miserum illum hominem sunt injuriosae quum prorsus nihil de eo constet. Quasi vero in dime illimum illum umilesque morbos non etiam incidant temperantissime viventesci aut quasi illO - . borantes prae aliis semper enormiter peccaverint, Quasi item de allia non recte quoque pronuntietur, quod de ac nato Joann. xi Jesus discipulis respondebat; morbos eos iis Oh tigilse, ut op ra Dei manifesta fierent in eis. Nec obstat, quod peccatorum ipsi remissurum fiat mentio.
352쪽
- 'T N VI et i iam promtum D expeditum habeat aditum: quum solo illo denegat facultas protinus laboret Sc motus impediatur. Quod proinde quum fiat inligatura vel alia quavis obstructione vel etiam magna aliqua intemperie, quin imo in ipsa morte hinc utique apparet, parte licet recte consor.
mata' constituta, influxu tamen alterius requisti denegato, facultatem vitiari vel etiam intercidere.
Ceterum quidnam illud sit, quod innuere debeat, de
eo acriter controvertitur. Sunt autem tres summae de
hac re sententiae aliis soli cerebro Minde provenientibus nervis, aliis cordi Minde productis vasis, aliis denique utrique Se cordi cerebro, facultatem illam influentem at tribuentibus. Quo igitur nostram sententiam explicemus singularum istarum sententiarum robur ad experientiamvirationem, Pauci tamen, nos examinare par est.
Aristoteles itaque, quum nullos nervos, quos hodie quidem ab Erasistrati usque aevo ita vocamus , agnoverit, cordi ut facultatem sensitivam ita quoque locomotivam eatenus adscribit, quatenus illud primum sensorium constituit. Praeterea quamvis genuinum sanguinis motum non habueritiei spectum, adeoque venarum Se arteria rum verum Usum pariter ignoraverit; nihilominus tamem
sanguinis calidi influxum tum ad alias facultates tum locomotivam quoque necessariam esse judicavit. Galenus ex adverso . cum eo potissima a compluribus seculis Medicorum schola a nervisae cerebro facultatem tum sentiendi tum loco movendi partibus communicari censent Scilicet sive inventriculis, sive in substantia cerebri hac enim de re acriter inter sese contendunt Galeni sectatores recentiores spiritum quendam animalem, ahoLficio suo ita dictum,generari, qui deinde per spinalem medullam M alios nervos tum infensoriatum musculos des Nn ratur,
353쪽
iga L m c Ap Vr Iae latur, atque ita facultatem tum sentiendi tum locomoveniadi partibus omnibus largiatur atq; impertiat. Quidam praeterea inter ipsos nervos ita distinxerunt, ut molles sensui , duros vero motui dicatos esse statuant. verum istud quidem discrimen abs re esse introduthium fatile est ostensu, quum unus idemqUe nervus ad motum faciat, prout ipsa Pars inquam inseritur vel sensus, vel motus,vel utriusque est particeps. Constat etiam illos demum nervoses Te duriores, quibus longius eundem est,quo videlicet hoc modo inter processus cumprimis udura ossa eo tutius inveniant iter. Quo itaque, num AristoteIis an Galeni, an vero Uir que sententia locum inveniat eo clarius pateat, notari debet 1 calidi 8 sanguinis influxum hisque adeo esse mcessarium, ut illo denegato u praecluso vel etiam impedito ipsa facultas quoque locomotiva actutum vel laboret vel plane tollatur Manifestum id est ex fortibus ligaturis rne nunc alia in re nimis adeo manifesta adducamus. D inde nec illud negari potest, cerebrum Mnervos recte quoque debere esse constitutos, atque ita uipsa'noque omnino ad hanc rem multum conferre. An vero illud per a quem spiritum fiat, an in minus, fortasgis non ita facile est definitia. Quicquid tamen fit, aliquid ab iis conlarri, extra controversiam debet poni nisi plane frustra partes illas esse conditas quis velit existimare: ici quod citra magnam absurditatem maximamve in creatorem injuriam pronunciari nequit. Et nobis quidem illorum sententia maxime videtur vero esse consentanea, qui cerebrum, nervos calore in sanguinis contemperando officium suum peragere censent. Quod ipsum nunc prolixe persequi non licet. Cum primis autem operae pretium fuerit hac de relegeretiam Cl. Con-rinsi disputationem de motu animalium pridem heicia-hitan
354쪽
psit. Fortassis etiam non tam ad motum quam sensum notius S cerebrum Sc nervi faciunt ceu alias prolixius MIuculentius ostendemus. Ne tamen nunc diversas illas sententias examinare OPUS habeamus, Ponamus tantiSper, ad facultatem locomotivam quoque nervos symbolam suam conferre. Quandoquidem vero haec ita sese habent,
in promtu nunc est 3 colligere quod ad facultatem illam, quae influere dicitur, pertinet M a cordea a cerebro illam communicari; sta tamen ut cordi Primae partes
HIS IGITVR ad eum modum constitutis non ita dissicile jam fuerit paralyseos naturam 8c caussas exponere ullodui eo melius fieri possit, notare prius convenit facultatem illam locomotivam tribus modis, perinde ut omnes alias quasvis corporis nostri actiones, vitiariti laedi a mimminuitur, a si depravatur, M a si plane tollitur. Per paralysin autem facultas illa motrix velimminuitur vel et- Iam tollitur , prout nempe ipse assectus magis vel minus
fuerit gravis. Nam depravatus motus plane huc non Pe tinet, sed fit quando musculi convelluntur. Quum autem ex illis, quae jam tradita sunt, constet, motus praecipuum instrumentum esse musculureta,
etiam illum proinde per paralysin maxime assici oportet 'Constat videlicet ipsis sensibus docentibus per paralysin musculos ita relaxari, ut contrahi nequeant. Quo ipso illorum ossicium tollitur vel saltem impeditur Quum porro musculorum motui quidem dicata pars sint fibrae, illas proinde quoque maxime in hoc morbo affici itidem planum est Et quidem ipsas illas fibras justo accidiores Metiam humidiores reddi non dissicia est ostensia, quum il- a lud
355쪽
lud in eiusmodi morbo asse iis non obscure deprehendatur tamen ut primarium vitium aliunde quoque proficiscatur. Et vero illud quod influere debet, in affectu illo non
habere liberum Si justum accessum, maxime colligitur ex omnibus paralyticorum symptomatibus. Et quidem ipsum me sanguinis calidique influxum non recte sese ha- heres primum ex pulsu, qui in parte paralytica remissior est, non onscure colligitur Drinde magis etiam adhuc illud confirmaturάτe pM mrtis affectae.Praeterea tamen ipsos quom nervos tum simul pati quandam alterationem vero valde esse simile: id quod vulgo obstructionem solent vocare quans. vis nobis quidem non tam nervi quaedam obstructio quam . potis ejus intemperies videatur esse incusanda. Cumprimis autem illud quoque heic tertio meretur attendie
quod pars sive latus paralysin passum stetiam frigidius, Sesragore quoque quam maxime offendatur, calidis ex aci verso praecipue juvetur. Id quod pro sanguinis,calidiquei libero atque lassicienti imum denegato, me quidem sue dice, non parum quoque militat quamvis etiam in nervo rum intemperiem id quoque quo ammodo possit referri Praeterea bc illud denique cumprimis hic attendendum tum quod paralysis poplexiam plerumque excipiat, vel meam deuriat; tum quod vel integrum aliquod latusve brachium aliquod intefrum aut pedem soleat occupare
quorum causiam tum in vasorum sanguinem vehentium tum In nervorum quoque obstructionem pariter Se intem periem pomumus conferre quamvis omne negotium in men tandem ad vasa sanguinem vehentia Unice redeat. Demum nec illud nunc negligendum venit, patraly ΤΚ
esse inter illos affectus, qui dissicillime citrantur: la tants
356쪽
Cujus quidem caussam tum in humorem vasis lanervis accumbentem tum in ipsas illas partes diuturnam intemperiem passas reserre oportet Scilicet quod alias de consuetudine recte affirmari solet, idem quoq; de ejusmodi affectibus chronicis non incommode pronunciatur videlicet longi temporis mora fieri, ut intemperies illa in partibus quasi figatur,ac ita illis inprimatur, ut ipsis quasi domestica Mnaturalis fiat. Humores praeterea paralysin inducentes saltem plerumque sunt pituitosii viscidi, qui propLerea
Pertinacius partibus adhaerescunt accedente insuper, ceu
fieri solet, in parte praecipue jam debilitata, subinde nOYOhumorum affluxu.
ylamvis autem talis& tam pertinax affectus sit para' lysis, idque propter allatas rationes, nihilominus tamen MProd: cet definire, nec etiam de omnibus promiscue potest assi
mari Utpote quum solus momento & verbo quidemia ctias curandi modus admiraculi vim ostendendam satis superque sufficiat: Ex divina autem caussa paralysin Passus fortassis fuit ille, qui xxxviat, annos ad piscinam BetheSdam decubuerat, cujus apud Johannem c. v. fit mentio. Quicquid vero sit, talem aliquem affectum, etiam ex merema turalibus caussis productum, ad eum modum curare,Pla
ne Sisimpliciter est divinum. Λ Matthaei IX. . o. 8 seqq. Marci V M. Lucae IX, 43. Quamvis quonam profluvio sanguinis mulier haec laboraverit a nullo Evangelistarum exprimatur , Procul omni tamen dubio fuit profluvium illud muliebre, quod alias menstruum solet appellari Et vero tali perpetuo Proctu' Nn a vio,
357쪽
vio, vel saltem quod justo frequentius Si diutius duret, hodieque etiam mulieres quandoque tenentur. Quod etiam, nisi corpus plethoricum fueritia copioso alimento reficiatur, non Potest non corporis valetudinem plane pessumdare Si aliis morbis gravissimis dare occasionem quin, si nimia fuerit haemorrhagia, intra paucas horas aegrotantem e medio tollere, profuso cum sanguine calido nativo,
vitae unico aUtoreac conservatore.
Quod autem ad caussas ejus naturales pertinet, proximas videlicet, commode ad duas species illae redigi possunt, ita ut altera sit in ipso sanguine, altera vero in vasis.
Et primo quidem sanguis si serosior fuerita dilutior,
etiam ad fluxum numquam non magis est aptusa expeditus. Quin imo pronte hanc ipsam caullam multum seri crassis Stribrosis ruoicundis sanguinis portionibus necessario debet permisceri, ut per exilia cum primis vasa mΟ-tus institui possit, quum alias facile in illis haerere Sciubsistere possit. Praeterea vero sanguis ejusmodi tenuior Mserosior nonnunquam sponte sua quasi esse vescere solet: unde concitato impetu qua data porta exitum quaeritae profluit. Quod ipsum saepenumero in aliis quoque hae morrhagiis observare licet praecipue si pertinaciores fuerint. Quinimo ista fermelatatio usque adeo nonnunquam est
qviis filialis aetesiit, σια cum fide si fimbriam vis attis e. Nam se. calarιam faxin voluptatum med torrentis exundan verbi stataris ea lora meabatur fit cum de acceda tamen: si pari rivotione minis11manis extremam saltem fimbriam comprehenda in tamen proci canis
358쪽
hibita Praeterea quoque quando semel ita excitatus est, tanto cum impetu ad illam partem , ubi exitum in vensi quandoque fertur, Ut etiamsi in alia, remota parte vena aliqua a chirurgo aperiatur tamen fluxus ille ad priorem illam partem feratur uale insigne exemplum ante tres 1 amplius annos heic quoque in juvene quodam Studioso mihi fuit observatum. ccedit etiam hoc, quod ejusmodi tenuistiserosus languis non raro quoq; sit acris: quo ipso mmul non potest non sibimetipsi eo citius vasculorum orificia aperire: praesertim si ejusmodi, ceu fieri solet, ebullitio insu- peraccectat. Praeterea vero haec omnia cum primis auget plo. thores uvenilis aetas de quibus mox pluribus dicetur. Praeter haec autem fecundo loco ipsa quoque vaci sunt consideranda. Quod si enim illa natura suntpatula, nemini non liquet, an uinis emtivium loge facilius possie contingere, quam si ductus illi sint adstrictiores, nec ita facile reserari possint. Quamvis enim per Universum OrPUS, dum quidem vivit, valet, vasa facillime pateant 8 hient; nihilominus tamen non eodem modo hoc sese habet in
omnibUs ornoribUs. Procti autem dubio corpora illa
vasis ejusmos magis sunt praedita, quae frequenter . cili de causis patiuntur haemorrhagias, ex quociriaque loco demum fiant. Quod si jam priores illae modo recensitae caussae insuper accedant, non Potest non lique emuxus ille sanguinis esse majori Cum primis autem multum litac confert, si sanguis non tantum sit serosior Sc tenuior, sed insuper quoque in magna
359쪽
ra jamjam memorata; quae secundum natUram maxime reperitur in juvenili aetate: e tanto quidem adhuc magis, quanto pleniori&calidiori victus ratione ista aetas solet uti. Per calidam autem rationem victus non tam intelligi debent cibi actu calidi, quam praestantes ingenerosi potus, qui nostris Europaeis gentibus longa sive consuetudine sive vitio hodie sunt comunes Sane propter plenam illam rationem victus fit etiam, quod juvenes prae aliis aetatibus haemorrhagiis quoque saepius soleant tentari. Nec et rhaliunde magnam partem est, quod eadem illa aetas phthisiusque adeo soleat esse obnoxia. Quae omes adhuc augentur frequentibus lac validioribus corporis commotioni. bus de exercitiis, utpote per quae angius jam tu si natura sua fervidus magis imagisque incaleicit. Cui calori contemperando quum adhuc generosi potias allii munitar, necessum est Rcalorem magis adhuc auget i, o corPUS majori sanguinis copia repleri, oc ipsum me etiam sanguinem fieri serosum. Quando vero ad eum modum vasa distenta sunt M turgent, non mirum est haemorrhagia provenirαQtiod jam vero seorsimad foemina spectat quamvis illa minus quidem secundum naturam sint calidae quam mares, nihilominus tamen illo ipsae proe altero sexu frequentiores Zc quidem secundum naturam Patiuntur hῖ2morrhagias. Et vero quare per loca muliebria stato sanguinis effusiones in iliis iant de eo nunc nihil quidquam
volum UA Augustinus epist. 67 de Gabiniano Graculis ad Christianismum
mouit in confitetur per scriptorem ob ia sibi Ium esse accidi se quo fmbalum uon reddiderat Post stam confestionem roaduntur, a cisiisso
360쪽
volumus addere, quum ad Leviticum id jam si factum. n- tum duas illas modo adductas caussas paullisper uberius assi huc contemplabimur. Etenimprimo quum totum corpus foeminarum secundum naturam est numidius quam in maribus , tum etiam ipsemet sanguis istius sexus secundum naturam est serosior Sc dilutior ut igitur hac quidem de caussa ad effluxum magis sit aptus. Deinde vero vasabe interni quidem corporis, cum Primis autem circa utearum, magis in illis patent, loquidem propter illam causam, quam supra jam ad Leviticum dedi. Quum vero Mipsemet sanguis Sc vasa, cumprimis alitem circa illa loca, secundum naturam insteminis sestem plerisque ita sese habeant non utique mirum est tam frequenter diuturniori ejusmodi profluvio foeminas tentaria assici Quibus u 'hoc tertio addi debet, quod per ejusmodi effuxum ipse
merusia vicina loca magis fiant laxa, quo ipso haemorrna-gia multum adhuc promovetur. Adjungendum quarto per diuturniorem Sc frequentiorem sanguinis ad partes illas amuxum , ipsum illum sanguinem asstrescere etiam ad eum locum pro alio magis ferri. Id quod de aliis quo ' que haemorrhagiis paullo ante notamus. in imo plane idem observare est in quibusvis inundationibus aquarum, utpote quae cum impetu ad illum locum serantur& ruant, ubi semel aggere vel alio claustro rupto porta data est Sedia quinto cumprimis quidem hic adverti de hei loci declivisac propendens situs. suum igitur sanguis ad inferiora illa loca primum coepit serri, non potest, utis uenone ipso adhuci fluvium illud augeri, quo facilius per inferiora Scitopendentia loca exire potest, quam si ipli superius adsit adscendendum. Quibus omnibus ita se habentibus non potest utique non profluvium tale prae omnibus aliis parti illi maxime