장음표시 사용
61쪽
diquaque circa terrenum globum dispersa. Quod cum ab aliis doctissimis viris sit hiculenter iam expositum , eb
minus etiam opus est nos rei tam manifesto quicquam addere. Sicut autem coeli nomine illa continentur, itasub terra aquam quoq; intelligendam esse, itidem in propatulo est. Uno verbo per coelum intelliguntur omnia corpora, quae levia sunt, u non ita coactae substantiae per terram autem, quod grave est Minfimum niveis locum obtinetis. Atque hoc sensu Deus aliasi dicitur secisse coelum ac terram Es xxxv cI,46. Alias autem easque varias tum harum vocum
tum universae hujus historiae expositiones, quas in utroque tam imperfecto quam integro Ie Genesi ad literam opere terrogando duntaxat, nihilque definiendo proponit Augu
Ad Genes. I. . . . OcSecundo itaque loco considerandam sese offert Lux de qua illud potissimum Sc ante omnia quaeri potest, num Lux sola sit alia videlicet abstracte loquendo an vero hoc intelligendum sit concretive, Ut loqυuntur; quod videlicet lucidum corpus h. e. cui lux ementialiter competat, si sa-
Etiam olim Homerus Iliad. v. io An res DIU Nec non Apollon lib. q. Argonau v. ali. γῆ, ρ- ρης τε, α ἰλνω μω
62쪽
GENES EOS. Silum praesertim cum qualitatem solitariam ab naturali suo subjecto esse conditam, non videatur posse dici. Nec enim nunc qu4cquam tractabimus illam controversiam, an qualitas aliqua sine substantia seu subjecto posti dari; cuius a si malivam multis tenentibus, no Plane oppositam sententiam alibi tuemur. Quo tamen hujus loci genuino intellectui satisfieri possit saltem illud videtur constituendum, an lumen sive lux si corpus an verbis era&nuda aliqua qualitas. De qua re omnino lectu digna est disputatio de quaestione, autumens corpus, a doctissimo viro Melch. Leidlero ante aliquot annos en de habita. Cui omnino digna es et quae adjungatur disputatio de luce relumine Julii Coos arist agana, quo adjuncta est ejusdem disputationi des binomenis in orbe trinae Venetiis anno hujus saeculixta. excusa. Os Vibii Prolixioribus esse nunc quidem non licet, ita habendum arbitramur. i. notandum est, lucem posse duplici modo vocari, Ut vel sola qualitas attendatur, vel etiam simul ipsum corpus, cui lux inhaeret competit. Quare etiam nihil vulgatius est, nonduntaxat in communi loquendi more, sed etiam apud Philolbi hos
M omnes illos, qui rerum nati ra speculantia tractant. Deinde vero cum neminem reat liacem lancillam non
alteri tanquam subjecto ineme; tu que i oc loco idem intelligendum , cxtra dubitationem videtur debere poni. Accedit autem porro, in oppositione lucis de tenebrarum lucem quidem diei, tenebras vero nocti as ignari titium quoque vicissitudo quaedam inter utriusque motum alternum ante luminaria coeli condita videatur intercesiisse. Quod ipsum non videtur sui e factum , nisi sorte simul ipsis corporibus lucidis copacis motis vallesus quidem tu
Solis iurae, stellarum motum inutias minterioribus imitari, ed Mil Λ-RI scribit Fernet. l. a. de ab i. rer. ca f. c. 8. p. Iρ O seq.
63쪽
eem istam igni cum reliquis elementis quasi coni his Mpermixto non obsciare assignat. Verum prater quam V diti non si essentialis igni, suod notum est, u nos alias qUoque Usus ostendimus utique non videtur illud exat hillis convenire,' tiae textus accurate inspectus si Peditat. Fortastis itaque dicendiam tuerit, lucem illam dispersam tum fuisse per expansum istud quae postmodum in unum collecta stellis, lacum primis Soli videtur me dicata. Ad Genes. I. . . ias. Quamvis per calum h. l. non duntaxat sit illud intelligendum, quod κα -οχία ita vocamus, sed etiam simul illud, quicquid sub eo est ad superficiem usque globi terreni Pertingens ceu etiam paulo ante fuit monitum non abs re tamen de caelo proprie dicto h. l. 8 potest D debet agi brante Omnia qui clem, cujusnam illuc sit substantire. Et vero hic quam maxime locum habet illa querela Aristotelis
coelum nimis a sensibus remotum elle con Uesti. Ilam
Coeli nomine comprehenditur quicquid est supra globum hunc terra queum. Unde universum mundum ex coelo terra climari constare diciturix. xx. i. Ps cxxxvi. 6 cxLvi. 6. Nehem. X. 6. Syr. xv t. p. T ib. viai Orat Manas . Act. v. Apoc. x . xlv. 7. xxi. r. Inde coeli vocantur numero mulii tudinis, eum terra mare lingui .iri dici soleant. Quoniam vero terra est basis, hinc jus voce globus terraqueus denotatur Acst xv i. a . . Corinth. v i. De expanso cocti extant iccita a .ra. λον. 2 χLy.iz. ι is Jς ra. o. Zach. O. I
64쪽
GENEsgos a vis enim plurima ad motum Sc figuram sideriimpertinen tia debeantur felicibus inventis Astronomorum superioris
nostri aevi, ita ut omnem retro antiquitatem isthoc nomine ure possint provocare nihilominus tamen haec ipsa cum reliquis, quae nostram cognitionem fugiunt collata, valde exigua sunt. Quapropter etiam conjectili is potius hic indulgendum, vel de iis non nisi ex illis, quae nobis propiora sunt, cognitis, licet aliquid amrmare. Non recensebimus jam veterum varia hac de re placita, quorum alii
hujus, alii illius elementi naturam coelum referre asseruerunt: cum tamen illa partim absurda sint, partim etiam vulgaribus tantum opinionibus innixa. Hoc quidem
videtUr extra omnem controversiam Ponendiam scibitantiam illius lotas subtilistimamur tenuissimam esse: Ouod ipstam etiam cum alii asseruetrant, tum Conradus Astachus Bergensis Norvegianus lib.2.de natura coeli triplicis cap. II. Nseqq ostendit Cujus quidem argumenta partim a radiorum refractione la Opticis, partim ex Cometarum maenarum motu, qui corporum penetrantiam excitidit, desumta sunt. Procul autem dubio accurate non minus quam eleganter hanc rem tractasset libris, quos pollicitus erat, de caelo Liberius Fromondus, in priori editione operis Oiage elegantissimi Meteorologici, nisi Post studiis aliis animo applicato,
o mentem mutasset. Ad vers. II. D.
Sicuti plantas inanimalia petfectiora creatis jam primis implicibus corporibus, ex illis tanquam materia,
Non duntaxat haec verba capienda sunt de plantis in Dcco provenientibus, sed etiam de aquaticis. Nam chliarum radix solo sive terrae inhaeret, licet aquis folia supernatent etiam ipsa lenticula. Praeterea in telligenda haec sunt simul etiam de illis stirpibus, quae nec fructum nec semen ferunt. Harum autem peculiariter fit mentio. pio majoris
fini usus, domini brutisque alimenta praebeant, .sint plurimae.
65쪽
2 AD CAI Vr RDIUM. rnini an tamen naturali pro hi ta impra ostendimus si quo ruc illa speciem sua in Pers mei pro acandi imillis similiter virtute divinat supernaturali fuit dita ita ut lacultatem illam singula secundum speciem acceperint, quae postea eis facta est naturalis. Quemadmodum enim nec terra nec aqua potentiam in sese habebat planti uanimalia progigneno vel emittendici ita quoque nullis it
lorum ex tellure M aqua conditis competebat vel semen ad speciei suae conservationem necessari Um gignere vel terre.
Atque ita congrata sub originibio me a rerum etiam de e-Minibus facit, qui ipsa semina sine femiuibus secit ceu Augustinus loquitur pH. LVII. 0 2 col. II. D. Praeterea vero cum quaedam sint, quae absciue semine manifesto quidem gignant ur, etiam tum primis illis cor poribus vis talis videtur concessa, ut ex illoriam conciari en te operatione aliquid produceretur, citra tale aliquod se
diu vis seminis in ea abscondita, erat sterilis nihilque proferebat, postquam soli exposita fuerit Mauris, herbas i ii seneris passim proferre cum tamen tale semen a nemine fuerit achim. Ut necessum fuerit, calore solis aeris superveniente, latitantia quaedam qUasi semina ex Potentia in actum deduci. Ad Gen. I. vers. I . seqq. Ad huius loci illustrationem notandum est i l icet omnino vero sit simillimum, coelum proprie dicti in subtilistima tenuissim aeque substantio este: ceu paulo ante fuit indicatum: nihilominus tamen dii ferentiam aliquam hac quoque in re in coelo deprehendi ita ut nonnulla ejus partes omnino sint compactiores Cujus generis luminaria Praecipue esse, nequaquam est dubitandum. Quod si enim ejusdem clam reliquo essent tenuitatis, nec lumen in
66쪽
GENES EO S. etsei commode posset servari, nec Jeri possiet quin lumen transmitterent fientque diaphana. Praeterea Iaoquequaria maxime id observate licet in luna, Omni illo tempore, quo plena luce non gaudet, vel etiam cum inter solem M terrenum globum interposita, lumen illius nobis intercipit. Nec alio reserenda videntur tum salaxia, tum n Ubeculae illis, quae circa polum an tarcticum nunquam non conspiciuntur. Nequid praerterea dicamus de maciali S, quae non tantum in luna, sed etiam in sole, beneficio tubi Optici a Galilaeo de Galilaeis inventi, observantur. Deinde lucem illiam, quae prius erat diffusa per univerim expansum, postea coactam quasi 8d stellis inditam esse, Paulo ante itidem jam ameruimus. Id quod prolixe ostendere non est necesium Placuit autem idem illud quibusdam ex antiquis Ecclesiae doctoribus.
Omnium stellarum communis appellatio est.quod dicantur luminaria Gen.
Sophon. . . De notat tamen exeri itis coeli aliquando etiam angelos, ut observa Hieronymus ad Algassiam qu. io ubi adductis verbis Stephani Aet. v t. 62. Conversus autem Deus tradidit eos, ut colerent militiam cstue
subiungit Militia antem coeli non tantum sol appellatur, o luna, astra rutilantia sedi omηuangelica multitudo eorumque exercitus, qui Hebraicὸ appellatur abaoth i. e. virtutum sive exercituum. Sol&Luna frequentissime astellis distingui solent Gen. I. ad Ps cxxxv r. 8. 9 cx Lum . . Addit ad Daniel. IH da. 63. . Corinth. xv. t. Apoc.
Quis uet verna temptri te esuri interiera terraram, qua glacies hy. berna constrinxerato Norunt ergo arborum occulta vim caloris veIsti. goris adeo ut radices arborum aut urantur frigore, aut fotu Diis viis rescant Denique ubi clementia coeti are erit varios terra se sundit
infructi . Ambrosius Mur. 4 P. cap.i . Qui quod hic assirmavit ne-
67쪽
gare videri possit Hexae a lib. 3. cap. 6. Germi Met terra herba faenLDe est i a per se germinet terra, nutam alterim quarat auxilium, non MIM 'uam ι nigeat ministerio Silen enim puris dicere: si clementia so .is .i or tepefecerit terras ct suo Iam mori radi fisu fove. me, non pote tuerminare terra. 'ροῦ ro gentes divἰuum bonorι- deputant .u, qua virtute calor po terrarum penetr/ s m. 'artari, foveat sem. κa, vel rigentes te u arborum relaxet. . sua ergo Deum vetus hanc diuem emittentem LConfice cat ineptis sermo hominum qui futurin en , facessa vana opinio, ut equam olusa luminare ,hιrba nascatur: uti rutori in sit praerogatiua, quam solis. Ne error hominum cou valescat, germirer pravi torra, quam fotu solis accipiat. S. an omnes solem auctorem no esse nascentium. De Ae mentia terram retaxat: Dιι ndι 'gentia prorumperesa. i fructi Similia leguntur lib. iv.capp. i. 4 Sed explicandus omnino et ex eo quod ejus semipexisti iv. cap. v. scriptita Cum vero ex mei lania decidens' artibvisuper
terram redat, noctis ac die exaequat tem' ora , a quo magis morai uis adjungit cursibus eo aulatim te errim aeris id vim reducst. revocas aurarum clementi-m quae fovens in D repetendo cogit in part- , ut Drragιrmine , ac resoluta ulcis semina redii υiscant , irascant arνο- τι , ad perZetuitatem Moab eo erva udi generis eorum qua τι in terris
aeste huic copulatur at miser u , est ampli- ' psum erem vaporat, o terrarum exsiccat humarem aiolescere fati senina. θ lavsuam insuccas virilis maturescere poma silet arum. Eodem modo Lunae illam
vim stimul adicribere tenegare videri possulib. eo cap . 3. Demum , cum solem lunam hae, tum in universum omnes stellasti sidera certum aliquem ob finem, cuivi ipso coelo, esse condita, ne moestinia ignoret. Nec tantumo gloriam Dei ejusque omnipotentiam declarandam illuc lfactum esse existimandum est sed etiam propter varias re rum mixtiones generatione Sque in inferiori hoc mundo,
Planta inest. Qua Propter Proximum Potius fuerit indaga
68쪽
re, in quonam vis illa sit sta Et quidem variis varie de hac re sentientibus nos non possurinus aliud asIereres, atqueZ motura lumine omne illud, qui es, id in hunc sibi subje. tum mundum facere valent, Peragia Nequare omnino opera pretium est expendere, quo accurate in hanc rem disputavit Johannes Picus Mirandulae Comes divini admersus Astrologos operis cap. . seqq. Ut nos rei illi diutius nunc immorari non sit opus. Proeterea temporum distinctionem sunt condita Quod diserte heic affirmat conditor, Sc repetituris civo, Jerem. XXXI, S.46,
Recte Del Rio h. l. Vaporem mi sua δ p terra sursium attrahebat E Vlemabat, mapor postea noctis frigore stissa,
ius in nubem rorulentam cogebatur; denis praegravi humorere solutus in terram Iuttatim decidebat, superficiem penetrabat, donec Deus errae pluvias eoepit largiri. Eundem roriSUsum eleganter depraedicavit Ambrosius Hexae lib. IV.cap. . cujusverba hic subjiciemus Habet etiam Luna pleraq a fratre 'olehristitisti, ut quem toto die calor humorem terrae exsicat eundem exiguo notiis tempore ros reponat. Mam ipsa luna larga roris a seritur. Denique cum serenior nox esto luna pernox , tunc arilior ros fertur arma perfundere Et pleris bub aere quieycente quo magis sub lumine fuissent lunae eo plus humorisse capite collegisse
senserunt unde in Canticis eanticorum Christus dicit ad Ecclesiam Quoniam sput meum repletum es rore, ει crin mei guttis noau imprimis verbiratissimi ac valde oppor-mni sunt nocturni vapores locis calidis, quae diurno aestu. Periista refrigerant, ac simul plantis quibusdam producendis apta reddunt. Sane de A gypto testis de dignus
est P. Bellonius Observat. lib. in cap. . Ne uia sic loquitur
69쪽
;1' CAPUT SECUNDUM ET TERTIUM tu de AEgypto , Septembri mense ron minus humectant quam in Europa rores M. i. De Arabia item refert Christo phorus a raeus vii Itiner Part. m. lib. . cap.6. De Atii ca jam olim idem annotavit Theophrastiis lib. v. histor. Plant cap. . Ubi cum ex aliorum relatione commemorasset parte Africae,qua non pluit, pleras alia, palmas maxumnto optimas pro enire Paulo post subjungit eandem apb0ν vi em quid aliud in aria, pro euiui, partim eo quo deter a
torrida tibi noctes toto anno duodecim circiter borarum spacia complent, nocturnum aerem gelido rore trigidi stimum esse constat testimonio Iosephi costie lib. 3. cap. i. In Mesopotamia mense Chobri ineunte, nocturnum rigus cum copiosiori rore satis molestum sibi ni iste releri I eon a te .ui olit Medi us Usus tantas itiner pari. H. c. P. V. Atq; huc sine dubio 'acobus Patriarcha, cum in eadem Iesopotamia Laban serviret, repexit, quando interdiu aestu, noctu vero gelu sese adustii messe con UeritUr Gen. xXX . . Ad Genes III vers. 6. Manifesto ex hoc loco colligitur, si Eva non peccaς- set absque ulla dis scultate sexum illum liberos mille pari turum. Post illam autem mandatum divinum ellet trans gresta, poena illa&ipsi ila Universo sexui est imposita. Huc que omnino res exit Apostolus .iit i .v. Ultimo Asulte.
remia matura Di sit maneat in si e caseitate pariet o lib-ros Scilicet sicut Adamo inter alia impositum est ut agrum colat, duroque labore sibi victum paret sic si emi nino sexui peculiariter hoc est impositum, Ut partus do loribus conplictaretur. Et sicut Permultas tribulationes ingrediendum est in regnum celorum Acri xiv aa. sic eorum mulieribus Per Vnde dolores illi κα .e, dicuntur in , , d Germanice di inebe.
70쪽
GENES EOS. 33 Consistit alitem id ipsum in sicciori temperies constitutione partium illarum, quae in partu maxime laborant.' Qua etiam de caussi provectiores aetateis ilieres difficiliores Partus experiri olent quam juvenculae Unde quoq; Primiis partus semper' let esset dii ncillimus. Haud immerito ergo ad cum facilitandum commodisii me illa usurpantur,milae illam siccita erri possitnt corrisere. Certe non absq; caussatum primiparae , tum alias par trientis mulieris dolores Deus ipsemet in exemplum die adducere , gravistimas
poenas humano generi irrogat trus vid. Es LXVI. . . . Consistit videlicet parthis facilitas in commoda saetiis excitisione. Ad quam tum multa alia reqUirtant ar tum Prarcipue etiam locorum muliebrium talis constitutio, quae
transitum scelus' facile, citi, permittat. Ut id ipsum autem fieri Potiit, partim requiritur uteri distenso partirii circumjectorum ossium mollities quaedam .disjunctio. Q iam vis enim hoc posterius nonnulli etiam ex praestantissimis Anatomicis seu Medicis negare voluerint ipsa tamen restisque adeo est certa, ut de ea dubitari non possit. Cui ipsi maxime adstipulantur etiam illa , quae puerperis solentere, e in corporum dissectione non multi Post partu monstr
omnino idipsum suadet exigit. Ut dicendit ira fuerit, illo. alii dipsum negant, vel ejtismodi corpora tanquam secuisse, aut inspexiste, vel alias hujus rei usta cognitione fu i e
Graiictim cicultae apprime venit discrimen inter moduli quo hGmo, ct eum quo reliqua naturalia iucrunt producta de quo eleganter Hilarius ηarr. ρs CXVII: Oth, .ίοψ. ita scribit Inc Oti m mund emula, νἱ erecta se accipim vi , cum dicitur fiat firmamenta , e e. Versm de homine ita immiscurm Ii ι. Ita et erga primis m. nc me hominu unitatem, quod i proprium; mi ιβ anu tractari.