Extractum chymicarum quaestionum, sive responsionis ad theoriam lapidis philosophici editam in academia Regiomontana à quodam ibidem antichymista. ... Auctore Johanne Cunrado Gerhardo. ..

21쪽

atque fructuosis fodinis ea reiici , quae vis operan pretium sunt, idemque longis poli temporibus ab Uentibus colligi, ur tanquam ex Spicilegio iidem inde rem faciant. 3 probent stellis vim inesse a rificam : Si radii lucis coelestis non aurificant subterra quod ex eo constat, quod eorum vis pectanta saxa penetr re non possit 3 nec super terram

aurificabunt.

In cumulis mineralibus crudis & exeoctis mu-aallo vacuis prope fodinas suas renasei Certo temporis spacio non tam aurum, quam alia metalla,uvargentum,aes,plumbum,ferrum,dcc supra per u- vadentem experientiam ostensum est. Ablegamus igitur absurdum istum antichymistam ad metalla inphaliae, Ungariae, Mismae, Palatim tus superioris, Silesiae, Sueciae & Italiae, donec sapiar & didicerit, quod adhuc turpiter ignorari Vel legat qui hactenus ad suas inanes & multei, nes posὲ fornaeem speculationes lapidis nullum,

ut animadverto, me'allicum scriptor luit aut vidit saltemCaesalpinum, qui libr. 3. capit s. de metallisrefert; terram erutam cinanem metalliguam vocant den stinanisr dum vena effoditur, totam procedente tempore in venam converth Neque id solum in metallis coni ingit, sed in mineralibus quoque. Sullaris vena quadrienni se reparar,ur scribit Fallopivia de therin ,cap.J, ro 'ra detracho halmitro in cumulum redacta post s.

22쪽

danus libri s desubtilit. neque Scaliger inficiatur. In Ormeno monte Indiae sit nativus lapicidinarum modo caeditur renascens Caelup.l b.I. de mei. cap.r6. inisergo nunc dubitet degeneratione vel regeneratisne auri, quae in hoc non est diverse ab aliorum metallorum vel mineralium ortu: εο sicut nihil ferri inest cumulis Ilvae, sit autem ferrum suo tempor ita nec auri quicquam cumulis C hachianis quando excocti fuςrint, donec rursus progressu temporis impraegnentur. Quando igiatur quaeι it,unde probemus illos lapides m cumulis non olim id auri in se continuisse, respondetur ei 3 non aliunde nisi examine per ignem. In hoc enim sit exploratio exactissima per iuratos probatores ad grana uique minima, ut ne unu quidem in se riis relinquatur post separationem a recrementis, quae vocant Mitfonder. Sed antichynusta respomdendo seipsum refutat. Si enim in copiosis atque fructuosis fodinis talia quaedam operae pretium Mnon reddentia reijciuntur, quid est quod pauperes fossores non mox a rejeetione illa Spicit tum faciunt 3 cur tot annos differunt illam collectione

sieut ipse antic mista dicit longis post temporisbus ab illis demum colligi, ut iidem inde rem smeunt. Stulti essent si antichymistae verba vera sunt quod non potius rem facerent e re praesinisti, quam quod tot annos exspectant demum it 'eumulis auri repullulationem. Quod tertio pra. tit a nobis probari, stellis vim inesse aurificam,

respond- secutae id probari , primo ex

23쪽

Aristotelicis rationibus,qui lib. a.de ortu ct inter is cap Io.docet,coeli motum qui est propter latiopem astrorum esse causan3 generationis Omnium rerum. Si omnium rerum sane etiam metalloriam. Similiter I. meteor cap. I. st 4. Omnium miXtoriam

duas causas ponit materiam scilicet &efficienxem, quorum illud coelum,haec elementa sint. Metalla

autem libr. 3. meteor. cap .ult. accensentur mixtiS. Secundo experientia,dum certo tempore iatra cumuli expositi radiis seli, & astrorum rursus metallis suis impraegnantur,ut supi amodo dictu, cuius rei adhuc multo evidentissimum φxemplum est, quod Avicenna refert aere ferroq; pluisse, & Scaliger de subtilit. ex. 3M. tribus circiter anniS antequam provincia Taurinorum a rege Galliae receis

pia esset pluisse ferro multis in locis,cuius frustum apud se sit. Concretio haec metalli in nubibus generata ante nubes non fuit, aut si fuit, quaerit ibidem Scaliger, ex qua fodina serrum illud sublatusuerit in nubes. Astra sunt causa nubium. Ergqetiam eorum,quae generantur cum & in nubibus, ut sunt ferrum,lapides dc alia. Quando igitur antichymista negat radios astrorum aurificare subterra ob impossibilitatem penetrationis per tanta saxa,&hinc infert,nec supra terram aurificare, id in ipsum retorquetur hoc modo : Si astra supra terram ferrificant, etiam infra terram ferrificare queunt Atqui nunc demonstratum est astra in nutibibus ferrificare, idemq; in superficie terrae in cu- .mulis fieri. Ergo astra etiam infra terram ferrificant,& per consequens si ferrificare, etiam aurifiὸ

24쪽

seire possunt. Nam verius proceditur ab iis. quae fiunt coram oculis sepra terram,quam quae in tenebris fiunt infra terram ad concludendam haethesin. Demonstrationis enim processus legitimus est a manifestis ad obscuriora,nec econtra. Quod

autem negat vim radiorum per tanta saxa penerrare posse, priter id quod calor solis per antiperistasin,ut videmus in hyeme, ad intima terrae pen prare potest, ut Caesilpinus probat; audiat Scaligerum rectius de hac re disserentem. Qi aeritur sinquit comm in lib. I.deplantis quantum solis vis subire terram valear. Nam neque lumen eo dclabitur, quod alioqui vehiculum peripatetici statuunt coelestium asse monum, neque in telluris parte intima sentitur calor ullus a Gle. Et mox infra: In metallis omnia sine solis admissu genςrantur. Intelligo nunc & lumen & calor e, quorum utru'; cum peripateticis siderum instrumentum appetilant. Cum tamen aliter ab acutioribus disputetur e .pihil enim rerum in intimis terrae sinibus gerer tur. Verum quemadmodum ultra pellucida corpora transmittitur lux, unde nomen est eis comparatum: ita per non translucida vis illa sese insinuat, ac penetrat, quae luce ipsa multo est emcacior. Tollit simul cum dubitatione probandi cu-rgm quotidianum magnetia exemplum, ad cuius notum sub mensa movetur ferrum pensile. Nec propterea delentur eorum placira, qui sine subjecta materia formam negant posse agere. Vis enim coelestis illa per lumen delata huc assicis terrae suis perficiem : ea assecta proximam sibipartem mu-

25쪽

taraeque, dum ad certa loca destinetur. Sicut in eodem lapide ferrum non attactum agitatur. Hic Scaliger exemplo magnetis penetrationem radio-τum per tanta suta possibilem apposite declarat,

quem subtilitatis doctorem, si antichymista prius legisset, quam hanc suam phantasticam theoriam thesibus evulgasset, suam stupiditatem δc rudit rem in rebus physicisnonita omnibus prodidisset. Non enim dubium est , quin si singula compassimneretur in ipso centro terrae, & tota terra esser axea, nihilo secius moveretur ad arcton stellam illam suam unde vim mobilem & motivam sortiora est. Palam itaq; est saxorum objectu vires astro rum influentium in terra nequaquam infringi.

Unde facile intelligi potest illud quod ex Ptole

anaeo adducit Albertus libri demine l. tract. I. coit. Io. locus generat locatum per proprierat coeli, quae influunt ei per radios stellarum: In nullo enim loco elementi inveniuntur radii omnium Bellarum, nisi in terra, eo quodipsa est insensibile centrum totius ecelestis sphaerae. Maxima autem est virtus radiorum inloco, ubi uniuntur omnese& ideo terra mirabilium & multarum rerum est

productiva. . '.

GPro stivis i adsecundam partem assism- .ptionis probandgm. τ' Res ii. Aurificesitaque creationem se imita. ri posse autumant huiusmodi coniectura: Quemadmodum Deus elementa primum Cre xit: deinde ex dementor u exquisitissima mixtio,

26쪽

necorpora elementaria composita: ita prius me talla in sea prini:ipia pimia resolvi deinde compo ni debere. Sed hoc fieri nequiti I. cum natura in generatione nullam resolutione moliatur in primcipia,sed attrahat & id quod attractum est, disiponat. 2. Quis revelavit rhesia. novis istis creatoribus imperscrutabilem illa solim divinae sapieti reservata rationem principiorum metallicorum, cuiusinodi illa sint, ex quibus creatio divina facta est, item resolutionem in principia, principiorum mixtionem proporrionalem. Nam licet thes.63. metalla possent arte resolvi, in sua principia, quaenam vis atque facultas illa tandem iterum tam scito miscebit, ramque aret S uniet, ut in creatione a Deo iactum est. Item thesi . quaerit, ubinam lorcorum animadverses sit huiusmodi calor actualis metallorum concoctioni sessiciens cuiusmodi in fornacibus suis requirunt aurifices t

Calumnia,qua Antichymista artifices ex phan, tinae seae pravitate ad invidiam illis apud idiotas& sui similes artis ignaros conciliandam creator vocat, Iiquidissime apparebit si consideremus quid creator sit proprie oc creare, item qualis ge neratio naturae sit quam artifex imitetur. scribit Lombardus libri dist. i. Creator est qui de nihilo aliquid facit, dc creare proprie est de nihilo aliquid facere. Facere veronian modo de ni hilo aliquid operari, sed etiam de materia. Unduti homo& angelus dicitur aliquid sacere,sed non ar vocasurquefactor stuartifex V no creator Hoc

27쪽

Hoc enim nomen seli Deo proprie congruit, loc de nihilo quaedam & de aliquo aliqua facit. Ipse ergo est creator δc opifex & factor, ted creationis nomen sibi proprie retinuit, reliqua duo etiam creaturis communicavit, Cum Lombardus hic dicitiqui & denihilo quaedam, & de aliquo aliqua

facit, notanda est distinctio creationis in totalem de partialem. Illa ut Scaliger definitide subtil. ex. 6. est constitutio substantiae e nihilo, nec materia nec sor prae istente ; qualis erat creatio mundi in prin io. Haec vero quando aliquid ex remota materia praeter supraqueordinem naturae fit;nihil in existente de forma , qualis creatio erat, quae caeteris sex diebus facta est.&qualis adhuc fit per miracula,quomodo ex aqua vinum fecit Salvator,&Deus exlapidibus panes vel hominessuscitare pocset, & quomodo johannes Evangelista, ut in vita

eius legitur,ex lapidibus gemmas, bc ex virgis amrum sectu Generatio naturalis etiam duobus modisfir,& ex materia remota & ex propinquar quarum illam aequivocam , hanc univocam dicimus. Illa potest congruere cum creatione secundi modi, sed in hoc differt, quod in creatione aliquid fiesiibito, solo verbo, vel aliis mediis non naturaliabus e talis rei generatio non fit nisi multo tempta re, a causis naturalibus 8c intervenientibus multis alternationibus. Creationem simpliciter,non se Iam nullus artifex, sed ne natura quidem imit turisecundum axioma illud Philosephorum: ex nihilo nihil fier creationem quae e' parte est,natu-Η quidem imitatur, sed longe alus modis & me

diis

28쪽

diis ue artifex autem imirari nequaquam vale qui non potest facere ex quolibet quodlibet, ut docet Rosarium , sed determinatum ex determinato, id est, ut alius dieit, non potest materiae temotae primas dare formas. Quando igitur dicitur Chymianaturam imitari quartus tantum modus, qui fit ex propinquis principiis,exclusis tribus priori, ea. tiotiis & generationis modis intelligit agitur calumniose Acmedaciter antichymissa artifices nominat creatores, cum ij aurum vestima amsu neque ex nihilo, neque exremota sive quacunque materia , neque ex primis principiis vel elementisfacere conentur, sed teste Paracelso ex metallis metallis,cum metallis & pee metalla.Quando autem Philosephi praecipiut metalla in principia sita

reselvere, antichymista vero interpretatur,quasi , praecipiant ea nonin sua propinqua, sediti princupia& elementa illa communia mundi Scremora, in quibus Deus vel natura primitus ipsa composuit, resolvere, es deinde rursiis componere, tu

hem ignoratione suam elenchi prodit, seq; ipseni& alios fulit fallacia a dicto serundum quid ad dictum simpliciter. Nam etsi subiectum nostrum

tam agens , quam patiensreBlvimus diversemo. do in sua principia seu materiam primam , tamen utriusque reBlutione non pervenimus ita tem te ad elementa usque mundi, ex quibus initio au- tu divina creatione vel naturali generatione suit compositum. id quod testantur Berntardus C mes, Dionysius Zacharius, Petrus Ferrariensis figidius de vadis , ik Richardus in correctorio

29쪽

antichymistarum. Si enim ita resolveremus,amst teretur tam genus mςtalli, quam species, & nihil efficeremus, quoniam non eis in potestate nostra tali elementorum compositioni remotae formas infundere,sicut Deus vel natura infundit. . Quare Antichymilla postea thesu. absurdissimhrursus extra scopum quaerit, quis revelaverit novis istis creatoribus imperscrutabilem illam soliquesipientiae divinae reservatam rationem principiorum inetallicoru & cuiusnodi illa sint, ex quibus crea- tio divina facta et , item eorum mixtionem p portionalem. Namnunquam voluimus qu

etiam possumus, inquit Geber, vel Dei creatione vel naturae generatiouem in primis principiis sequi,nec in proportione miscibilium elementoruynec inmodomixtionisvsorumadinvicem, nec inaequatione caloris i nspissantis,cum c omnia sine nobis impossibilia de penitus ignota. Ideoque dicente Gebro,in hoc Maachymisia cum caeteris erarat,quod naturam in omnibusproprietatumacti oribus imitari desiderant, sed aliud ad hoc nobisi principium , aliumque generationis modum assu mimus,in quibus nai uiam tequi possumus. ω-xia itaque principiorum nobis necestaria est, quia bus traiismutemus species, non quibus generemus genus,quoniam intentio nostranon est metalla de novo componendo generare, sed natura composita jam & generata solummodo transmutareo Et huius diversitatis supra exemplum dedimus in atruice & plantatore, qui uterque non generat respchmovo sed tantum generata transuutat sine co- - uo'

30쪽

eognitione principiorum primae generationis r . Quod autem contra reselutionem metallorum in

fila principia addit metalla non esse resolvenda ita sua principia, quia natura in generatione nullam resolutionem talem in principia moliatur, sed ti. tum attrahat Sc id quod attractum est, disponat, secum ipse digladiatur. i. quia sui oblitus partes quas sapra dilemmate separavit de generatione 3ecreatione nunc rursus confundit. a. O mathesiΑa. in generatione naturali & substantiarum transmutatione requirit prioris formae abolitionem& novat introductionem, ubi certe prioris sommae,quod erat compositi alterum principium sespars substantialis,fit resolutio & separatio ι novatoque introductio. Antichmistae salsa thesis ab ipse Salvatore refellitur Johan. n.versa . dicenaeis: Nisigranumstumenti cadens in terram mo 'tuum fuerit , inum flum manet. iano significati nisi granum prius putrefactum in terra,id est, in sua principia perdita priori formaresblutum fuerit,non fieri naturali generatione eius multipliciationem. Corpore grani resoluto per putrefactionem spiritus laberatus a corporeis vinculis in cem tro grani colligitur generativus,qui postea extru- 'dit germen ad novam generationem, tum dema fit attractio nutrimεti & dispositio. Sic etia in noώ.stro opere fit, ubi per putrefactionem lapis in se principia resolvitur, inde germe illud satis cεtralis progeneratur quod postea suo nutrinieto pauim 'tim fovedu 3caugmetadu ςst Substatiar generaris prior est a retione & alteraiioe caeterisque moti bEMA