Extractum chymicarum quaestionum, sive responsionis ad theoriam lapidis philosophici editam in academia Regiomontana à quodam ibidem antichymista. ... Auctore Johanne Cunrado Gerhardo. ..

51쪽

CARVM QVAESTIONUM. o q

antichymista.Cum Deus omnes species tam mineralium, quam vegetabilium & animalium creau ritante lapsum,&lapsuro etiamde omnibus ad vi tam necessariis abunde providerit. Homo in integritate tam non indiguisset auro, quam ferro, ex

I a quippe egestatis de laboris, quorum illius iliaud subudium, hoc hujus instrumentum praecipuum est: nisis te auri usus iactet ad vitae ebric

D Eus admirabili sapientia creavit diversa metalis

ta ad varios hominu usus atq; necessarios. AΠ- non hanc Dei sapientiam eludunt aurifices, dum naturae ipsiq; Deo unam auri intentionem in pro ductione metallorum praescribunt. Et thσω.D ias aut non voluit aut non potuit omnia metalla in aurum convertere in creatione. Posterius cogitare est Sathanicum. Ergo non voluit. Cur autem non voluit Z Quia placuit ad diverta usus tam nos diversa metalla creare. o

. Midae votum & suum proprium somnium resutae antichymista. Quis enim unquam scripsit aut dixit Deo & naturae unam auri intentionem in productione metallorum fuisse ὶ Contrarium potius asserunt, ut videre est manifestissime ex verbis Petri Ferrariensis, quν ex margarit. cap.IMin testimonium apponere volui. Oportet , inquit,

52쪽

necessari. dicere quod imperfecta metalla exinteritione natur di non a casu, id est, propter causu selii impediates ct corruates t. Propter costieme. tu .v.umves natura sapiens pro*dit ingeneratrone i orum araei ct constιtuit ea sicut medium ad transitum auri. Quoniam iuversa opera facit ars ox metallis imperseetis, qua non potest facere ex au 'ro. Unde dicere possumus, quod sicut secundum rationem naturalem tota terra deberet esse cooperta aquis, sed natura respiciens ad complemem tum universi, &commoditatem humanae naturae.& caeterorum animalium spirantium dc vegetabi

lium coacta fuit dimittere partes quaseam discoopertas: ita cum omni metallum ex parte naturae intendentis deberet esse aurum,natura macha provpter humanae naturae commoditatem caetera generavit metalla. Natura enim nihil facit seum a.a. phys cap. a. Et similiter dicimus, quod sicut natura generat testiculos in animalibus non propter necessitatem, sed propter melius, ut dicitur Is. de animatibus: sic quasi dicere possumus, quod natura generavit metalla impersecta, non propter ri cessitatem, sed propxer melius, cum omne quod facit natura, faciat propter alterum istorum Haec Lombardus. Supra etiam ex Artesio audivimus propter influentias diversorum planetarum , qui sint domini generationum & corruptionum in inferioribus, diversa existere metalla: Si autem Elesset selus, solum quoque aurum generaretur. Qua de re alibi accuratius disputatur contra eos quinUant corpora coelestia esse causam essicien

53쪽

rem metallorum. Imo impossibile est a chymicis asseri, naturam Intentam esse debere ad solum aurum generandum, quoniam sic artem propriam destruerentidicente rursus Pei Ferrariensi insua margarata et Si nullum merassorum reperiretur, nisi totum aurum, tunc ars Ahymiae vana esset, quia cum ars non possit generare aurum ex suis

principiis, silcut natura, sed silum quae imperfectaiunt, perficiat, iublatis imperfectis annihilareturi nec haberet materiam super qua lapidem situm projiceret. Ad veri ficationem artis suae id est, quod sit naturalis sive quod imitetur naturam non opus est, ut alchymisue probent in omnitis

mineris naturam intentam esse ad generationem auri r nam id verum non est intentione primaria, sed satis est si ostendant possibilitatem naturae, quod murrum in una vel altera minera factus sit transitus ab imperfectis ad aurum vel argentum,

id quod supra non uno exemplo palam fecimus:

quoniam quod in una minet a fit a natura . idem in caeteris mineris pariter a natura dc extra miseras

ab arte fieri possibile est, sicuti alibi demonstra- 'tum est. Cum nugis igitur sitis antic mista ridiculo depugnat, non cum chymicis, inani opera Co/ Jnans probare Deum in creatione debuisse ex illin . rum decretis omnia metalla in aurum conortere, quod tamen nemo chymicorum unquam asseruin i, sicut nec intentio eorum unquam fuit omnia metalla, in ρλως ὀλω in aurum convertere, sed των

54쪽

ολων μερη: id est: specierum individua seu partem, non species totas. Quis enim posset aut Optaret L tam speciem plumbi, id est omne plumbum, quod in toto mundo existit, vel alia imperfecta metalla in totum destruere, & in unam speciem auri convertere Absurdum. Sic enim ipse artifex destrue rei propriam artem, dum posteris praeriperet subiniectam aurificandi. sed quemadmodum Aristoteles docet metabolen elementorum in se invicem fieri non καθάλου, sed κα- - : ha & metallorum transi ratio non fit secundum totam speci. em,sed duntaxat secundum partem aliquam speciei, id est individua. . .

IX. Argumentum thes M. contra metallorum H -' ἡ visonem.

I blasphemum est in erratorem dicere ullum in div duum s excepto homine9 esse melius atque persectius altero nam rationecreationis, nec elephas ove,nec cedrus corylo perfectior est) certe de metallis quoq; idem dicere vetat pietas. Responso. Antichymista totus est ex absurdis compositus, sicut sita argumenta, quod palam fiet, si rem detrachalarva sephistica brevius syllogismo integro

contrahamus modo. υ

sium individuum est melius ath persectius

altero.

ureare Z Quia ratione creationis necs elephas ove,nes cedrus cor Dpers tior est.

55쪽

Sed metalla sisnt individu' : sic enim minor, uades oppletur. taer o nullum metallum melius est, atquepe eis

, elius altero.

Plura sunt vitia & salsitates, quam propositio.

nes. i. Minor ei marus este falsi,quia metalla species summon individua. a. Maior ab uda est,r pugnans rationi & communi sensili. Quid enim manifestius demagis obrium,quam in eadem speo cie unum individuum melius altero esse Omnes deliberationes nostrae versantur in delectu mesim rum circa individua. Quis empturus equum, canem, bovem,agrum non eligat melius λ Considerentur loci comparauctus, tertio topicorum Arusiptelis, & inveniemus antichymistamhominem non hominem , sed bestiam rationis expertem. Creavit Deus caduca & aeterna, quis autem dicet

aeterna ratione creationis non esse meliora atque

perfectiora eaducis. Maioris itaque ratio seu a , claratio non minus falsa est dupliciter. i. quod Antichymista non manet in terminis, nec suam imaiorem exemplis individuorum comprobar,se, specierum : cum tamen aliasit persectio indi uti duorum,alia specierum, illa a materia, haec a fo ma. 2. Deinde exempla specierum quae adducit, sumimpertinentia. Perfectae enim animantes ac plantae consimilibus speciebus persectiores non sunt,sed imperfectis, de quibus supra, ut elephas , musca, talpa s& aliis eiusdem generis, quae non omnes sensus habent, aut simile non generat9 persectior est, non ove simpliciter, cedrus fungo

56쪽

perfectior est,non corylo. Perfectum aut Impe fectum relata sunt, quid autem est rerum creatarum, quod non cum alio in genere, specie, individuo conferri possit . Diximus supra ex Scaligero. Quicquid est in sto genere, per fectum este, comis paratum vero superiori generi Imperfectum censeri. Eadedistin mone in metallis utimum Q Udlibet enim metallum in sua specie persectum esse concedimus, ut habet thesis 24 ct as. Constat mnim sua speciei forma, at comparatum in genere suo ad aurum, perfectum judicatur. Quam di-ninctionem cum antichmista penirus ignoret,seo ipsum δt omnia confundit, 3e temerarius contra philosophos disputat, non aliter, ac si sits Mine vam doceat. Reciperet profecto dignam sua stultitia mercedem,si suus princeps tali Regiomoni

no professeri pro labore & opera professionis di-dathrum , vel aegroti ipsius consilio usi sestrum

nummis arithmeticis, id est, aereis pro aureis vel argenteis numerarent, ne cum Chymicis hac in patre blasphemi essent in creatorem, si statu rint aurum deargentum aere nobilius esse atq; per fectius. Tunc demum videbimus quid eum siperhae re dicere iubeat vetewe pietas, utrum ars pro auro 3c argento hac pietate sua accepturus sit, si 'i'ut accipere tenetur ex thesia8. msi velit ipse πυ is blasphemiamin creatorem perpetuare spreto aere prae auia φ ,:

57쪽

S I intalla in cretione persecta sunt, suasquea

ceperunt materias Ac formas, tunc impleras ad

que dementi est dictae perfectioni riiquid add

re velle. Sed prius est. 'inaenam ergo impietas atque dementia est dictat perfectioni aliquid addes e velle, moliri novam Creationem metallorum imperfectorum, novam auri: matera ite & formam praestanti atem introducere, destructa materia dc forma auri a Deo creari.

Similiter huic conclusioni declamat thesiast. quae blasphemiaipsum aurum etiam purissimum a Deo creatum ab arte posse exaltari perfectiusque fieri. Et thesio Ecce Satanam humana specie apparentem &loquentem ipsissiimum, hem stet divinam creationem imperfectionis argueret arati maiorem persectionem, quam Dei sapientis atque omnipotentiae tribueret Viden illum auri

mercurium factitium cssehitium puto in Dei sa

pientiam atque omnipotentiam blasphemum instnumeris'modis aurum ab ipsemet Deo optimo maκimo creatum, superantem Et thesean' Quid tu Chrysopaee Deum oppugnas species novas creando,species a Deo eonditas confundendo ac trafformando cur in ipsum thronum te collocas

Num istam tuam audacem impietatem inultam ipse feret Reis

58쪽

Responsio. . male argumentum,talia verba,idest,absurda, g IOTIs,temerarIa. In maiore antic missabias Phem in Deum,absurdus in naturam,& clemens in artes. Dicere enim rebus naturalibus semel perfecte creatis nullam perfectionis accessionem fi

ri fissemulto maxime est providentiae, sapientiae omnipotentiae divinae contrarium , quoniam . sic Deus ex lapidibus, qui pariter materiam Mformam suam in crεatione ex opinione antichy mistae acceperunt, non posset filios Abrahae suscitar aut ex aqua vinum facere, contra quam sacra testatur1: iptura. a. scientiarum sublecta comsunditi ex metallis,quae sunt species physicae facies

metaphysicas, εκ Ire ογέσεωs ουσιν ἀπλῆ οντω, ex ducis aeterna, quae tamen toto genere distanti

Sola enim substantiae simplices ea perfectioneunt, ut nihil dissimile sui aut dispar semetipsis habeant, nihilque additionis aut detractionis patiantur. Corporis vero naturalis species, quarum in numero sunt metalla, propter materiam cum qua sunt concretae hanc persectionem non habent,sed conjunotie sunt cu δυναμ ει άν,φάσεων atque privatione talis perfectionis, propter necessitatem generationis. Est itaque hoe nihil aliud quam in natura negare motum generationis dicorruptionis, &c. M incidere in absurdam opinio. nem Melissi 8. ρ'sc.3. dicentis, omnia quiescere, nihil movemi. Hanc τῆς ιανοίας, ut ibidem Aristoteles vocat, relinquamus antichy-

59쪽

RVM u VASTIONUM. M

stae, nos contra novimus corporum naturalium proprium παγίν esse, mutari, generari, corrumpi posse,&c.&supra demonstravimus metalla esse γενητοι,quia φθαoτα. Et quid notius, quamo mem generationem esse cum imperfectione, sicut&corruptionem, in quibus fit prioris formet abolitio & novae additio : Nec omnes omnino formae sent perfectae, sed tantum ultimae in ordine. Ovum accepit a natura animalis suam ovi m

teriam & sormam, similiter semen planis perfectum est insuatauinis forma , in qua media se ma utrumque quiescit; nihilominus tamen acce dente extrinsecus hominis opera promoveri posistat ad aliam ultimam 3e perfectiorem formam, quae est pulli vel plantae.Sic εc imperfecta metalla, quae ovo & semini correspondent in suo genere, in generationis progressu ad auri formam ab arte

promoventur. Nonne suodlibet elementum iri creatione accepit suam materiam& formam persectam Φ Attamen coram oculis tuis tam natura, quam arte ex qua fit aer mediante calore, ubi protecto additur materiae aquae nova forma aeris, Scquidemperfectior, ut Aristoteles asserit 1.cia orsum inter. p. y Nisi 5 absurde antichymista inventriculo & hepate, caeterisque partibus corporis tui Lichymistam,id est, transmutatorem gestares, qui pisciculorum , avicularumque & Caeterorum

esculentorum formas destrueret, aliamque --vata alimentis adderet, crede mihi dudumfame inter iisses. Num & is species a Deo conditas coninfundendo ac transformando Deum in te oppugna

60쪽

gnat, & in thronum eius sese collocans Impiet tem hanc audacem inultam non feret 8 At haec tui Ahymistae transinutatio multo confusior ex pluribus Sc diversis est & remotior, quam nostraά quae tantum fit speciebus unius tantum generis proximi & commune habentibus Φmbolum. Maior quoad artes cum falsitate insaniam etiam implicat. Dona Dei bifariam nobis conferuntur,3

quaedam perfecte & immediate sine ulla nostra

opera,ut anima, vita, intellectus, voluntas,& e terna illa, ouux,dies,nox,aer,&c. quaedam vero imperfecte, &non nisi mediante humano minasterio, ut sunt alimenta, vestunenta, medicamenta, & alia vitae necessaria, auae creator homini relia quit perficienda ad suos usus. Hinc Cicero a. o c. inquit: uua ad vitam tuendam port3nent,panam

sunt inanima, ut aurum, argentu, ut aba quagia gnuntur e terra, ut alia eiusdemgeneris : partim

animalia, ctc. sed eaipsa, quae inanima diximus, pleraque sint hominum operis essecta : quae nec haberemus nisi manus & ars accesssset. Pleraque itaque omnia quae Deus ad hominis vitam tuendam creavit,perfectionemab arte accipiunc,q-- ad usis nostros vel subitantialem vel accident lem.Sumus enim & nos teste Aristot.2.- .cap.2. quodammodo finis & rerum creatarum perfectio , & in multis, inquit idem in mechanicarum principio, natura ei, quod nobis usui esse potest, contrarium facit: Natura erum eundem semper habet modum de simpliciter : utile autem multicarim commutatur, tot ergo secunaum Aristo-