장음표시 사용
201쪽
ου so RERUM MEDICAR VM NO. - Η I9 P.
De OCOPI PIN. Cap. XIII. OC O PIPIN, quam alij Gentii, alij Opiram, alij oco Ain vocant, seu plantam resinam stillantem, herba eli proserens selia longa, angulti,sinuosa, decrenata. caules tres spithamas longos, geniculatos, & purpureos. flores rotundos de coccineos . radices Asphodelo similes, quaternas qui nasue , resinam olentes, unde nomen. Quarum s.ccus, odorus ac glutinosuS est, amarus, de sapiens resinam. filia Raphani seliis, sapore & odore similia, & ei idem pene viribus . calida, atque exiccanti Ordine tertio natura reserante, atque tenuium partium constat. Pulvis radicum resinae abditus, frigus undecunque pellit, dolores mitigat, ac flatum per sie, ac mixta mallecomaaochul, discutit. pediculos necat, tenuat humores, ac pectori confert. De PE UD. cap. XIV.
HERBA est P so selia ferens serrata,
alis circa exortum insignia, mox sensim attenuata, ac dilatata rursus, iterumque attenuata, donec in mucronem finiant . denique serma quadam peculiari insignia , de quae nullis alijs queant comparari,nisi lartassis cuiquam Soracho sinulta videatur. quae pediculos habent dodrante longiores, e radice crassa prolixaque ortum ducentes. sores vero rubentes , pediculo breui, radici innixo appenses. Nascitur temperatis locis, regionis Miachuacanensis Radicis sepor initio subdulcis est, de impense res notus, postea vero amarus, de cuiusdam acredinis particeps, ac vis calida, de sicca ordine tertio . Pectori est utilis radix , ventriculoque ex intemperie frigida imbecilli, aiuntque ventriculi dolorem illi tam sedare. De Disiliam by Coosli
202쪽
NARDI ANT RECCHI LIB. VI. I si
T L e. cap. XV. TEC PAT Ll herba, est quinque
cubitos longa. folia habens aspera, sinuosa, & oblonga . caules tenueS, letaleb, rectos, & sarmentosos. fiores circa medium luteos , sed circumcirca purpurescentes ex albo, calycibus contentos lcariosis. radices vero crassam, fibratamque. Radix pastina- eam sapit. sed resinosa est, & amara, glutinosaque, unde nomen; calidaeque, & siccae ordine tertio temperiei, & iucundi odoris. Succus radicis confert pectoris asperitatibus. tullique , & dyssentericis miram praestat opem . ex eadem paratur viscum ad aviculas captandas valde oppCrtunum. Liret Author herbam conferat Passinaea quo ad saporem , non tamen ideo inter ferulaceas reponenda eri . reptirnat enim flos Pestissisimilis, Lin m dio luteus est, circumcirca mero ex eam rassit. ealux etiam faber non reperitin
in imbellifris in quibus nuda sunt femina.
D. TEXOMPOTONIC, se capillis . faetidis. Cap. XVI.
Tlacochichis, seu virgam amaram, alij vero amarum florem vocant, duorum est Senerum . primum herba est folia proferens terrata, & oblongiuscula, salignaue . caules fi mctos, pennam anterinam crassos, ex viridi d rubescentes. flores in summis caulibus can-
ν didos, comantes, odoros , & quadantenus M Sambucinis similes. radices fibratas, fibrisue A .lii Al f similes. Nascitur in humidis locis iuxta . aquarum defluxiones. odora est radix, resi- nosaque, necnon calida, & sicca ordine te f rio, ac nonnihil adstringens, & amaro sapo-
re.Satietati medetur,menstrua euocat,&ap. -ὶ petentiam excitat . Sunt qui asserant, pectori , eranthematisqtae, & pruritui ius decocti eius mederi. Est & aliud genus HIac riaco- Ymctia. ebichis vocatum apud Hueis censis, tenuioribus folijs, & ad eadem utile. An virga quadam aurea l
203쪽
cap. XVII. HERBA est Tepella xiubiti soli a funiadens Amygdali, longa,angusta, de
serrata caules tenues,teretesque. purpureos,
sed paruos flores, iuxta ramusculorum extrema obrotundos, & vasculis contectas virentibus. radicem vero fibratam. N scitur in calidis, humidisque Tepo tim locis . odora est, calida, & sicca gradu ci citer tertio. alui dolorem, ventriculique dicitur sedare, flatum discutere. ac inissa,&deuorata mederi satietati,mundato ven
D iarba amara in montibus prou . mente . cap. XLIX.
quam alij chichic xibuiti vocansilierba est folia serens Chama drios, odora, Mserrata , aspera, & subalbescentia inferne caules tres spithamas longos, tenues, fuscin , rotundos, ac laeves . flores in summis caulibus e candido pallescentes, atque piulosos, in stellarum modum . unde oritur oblongus, ac paruus fructus. radicem vero fibratam, candentemque. Nascitur in calidis collibus. radix est odora, & tertio ordine calens, atque sicca, & siubtilium partium, non sine amaritudine, unde nomen . Herba est magni momenti, & cuius decocti ius satietati, & pectoris assectionibus plurimum inseruiat, semel singulis quibusque diebus matutino propinatumia . pituitam enim, atque bilem , per superna internaque expurgat.
204쪽
paulo ampliore, dura, & colore in rubeum vergente, Tecmili l ridem imitante, a quo sumpsit nomen. Solet autem haec pendere ab alio tenui, ongoq; & simili funiculo. Duplex huius plantat sipecies. Prima ab hac radice narrata fundit caules ternos quaternosque, laeves, rotundos, geniculis interceptos , anserina penna paulo crastiores, ac refertos per interualla foliis longis, talis 'pinguibusq; δc circinnatis; interdum vero varijs ornatis modis, multis distinetis interueniis, ac doris purpureo. Fructus est similis Siliquastro Indico, semine resertus plano, orbiculari, paruo, ac pediculis appenso. Nascitur montosis Meolmam locis. Radix est amara , grauis odoris, calidaque & sicca ordine tertio natura. quae obstructiones dicitur aperire, & putrida ulcera curare Conseri cholicae, tussi, satietati, expurgandis intestinis, ac statui discutiendo, si ex vino trium drachmarum mens bra, duarumve,fuerit deuorata. Folia lacte ma nant', quod impositum distulit furunculos Altera species similis est radice & Meunda caulibus sed Llijs mollioribus, latioribusque,& minus numerose distur 1 ner 'uorum, inferne hirsistis,ac laeuibus superne, lac etiain itillans, amaroq; sapore,& simili temperio. Nee Tithymatis propter Sitiquas,nee Consoluulis ob eodem-fetorem, nee Sili uastris, cum lac habeat, adiungi potest hae se a. miae merito inter Myoni alia
α TLACOPATLI Malisiacensi Aristolochia Mex. III.
HERBA est Tiarapassi malinaliensis, sella ferens cordis,stulorumue λgura, parua tamen. caules tenues, geniculatos, contortos, & volubiles. lac fructum oblongum, Ponticarum nucum sere magnitudine. radicem vero fibratam. Nascitur Matinaler, Hoittori, Nacmalacaci, & ali)s temperiei similisbus locis. Calida est ordine tertio, amara, odora, corroborantis facultatis, &acris saporis . radix surditati medetur. frigus, & ex eo ortos dolores, laevigata tac resinae permixta pellit. discutit praeter naturam tumores, & clarificat visum. secta in globulos, atque circundata collo, resistit dessuxionibus. fiigora, horroresq, febrium interpolatarum arce pleuritidiq; vacuatis distussisq; humoribus, medetur. Ossa perfracti aut laxata, resina permixta roborat, & instaurat. su ditatem per se curat, di morbis opitulatur oculorum, status discutit, ac uni γsm morbis frigidis pene omnibus auxilio est. Hae nacrata ex Ar Mockagenere, prιmae Tomia g tlaeopassi M .La.14. δεω siriptae se Formidetur . . . 24
205쪽
Penna terrae, nomen sumpsit a Bliis
pennas auium Imitantibus, quamquam ab
Hispanis Millefolium vocetur, quod Stra tioti Milleselio antiquorum sit similis. he ba est a radicibus fibris similibus multos
caules edens, teretes, subrectos,& tenues,lcquatuor, plus minusue, dodrantes longos, ramulos per interualla hinc inde prodeu res, resertos Blijs, ut diximus,pennis auium similibus. flores in summis caulibus, postremisq; ramis ex albo in luteum tendentes, paruos. Ec in corymborum sermam compositos . Prouenit in regionibus tam calidis, quam frigidis, totoq; anni decursu sponte
emicat. circa irrigua tamen, cunda,atque
campestria loca. haberi selet in dejicius, praecipue a matronis, quae viam maximum, di impeuia salubrem ab ea palsim uterinorum affectuum oppressae molestiis suscipiunt. s riturq; ab eisdem in viridarijs, vasis',schiis libus, nigra tamen,pinguiq: terra substrata . nam ct crebra aquae inspersione , dc solicita domesticorum cura, laetior ampliorq; fieri solet. Amara est gustu, non sine quadam acrimonia, ora, tenuium partium, & gradu tertio cum sic.
citate calefaciens. Succus eius epotus utinam ciet, menses euocat, dc ventricu
lum a frigida caussa debilem , seu extra admoveas seu in puluerem redactam propines bibendam,corroborat,& firmat. flatus discutit, dyarrhoeas smi, viceribus pudendorum medetur, tumores praeter naturam soluit, obstructiones, ec potissimum uteri reserat, coloremque tamdiu elanguescentem corrigit, de instaurat . tutiq; de emplastri modo apposita, scabiem curat, capitibus puer rum Innasci selitam, exiccante, extergenteque praedita vi. confert sumtus eius strangulationi uteri. Et in pessario obdita, aut eliquore quopiam conuenienti, puluere eius deuorato, partus accelerat, secundas pellit,retinet fluxum alui. tu simq; infantium, & prouectorum bibita curat. Nec desunt qui asseuerent, succum eius quinque Unciarum mensura epotum, purgare per vomitum omnes humores. quae omnia adeo suiu a Strati e Milleselio antiquorum aliena . frigidae nempe naturae planta, ut quamuis sit illi forma persimilis, atque ideo aἡ illius species fortassis referenda , ab ea tamen viribus longe abest. Saepe is it plantae eiusdem generis Qiribus multum inter se disserant . praefertim mero Iaporatas. μ ιnter Rumices, multum dissert Lapathum commune ab Acetosis. idem etiam contingit inter Tanacera, ueratι, Milissili, steries. quarum Vna purgat, ah
206쪽
NARDI AN T. RECCHI LIB. VI. ips
aei. si Zit purgationes Idem mirimus in m. , cuius folia vehementer Misineunt, flos tamen , or semen urunt. Ouod quidem non aliunde oritur, quam ex diuersa δε-bs cum terra mixtione . nam si minussi alis quam terrae, sepor oritur au Ierus sin lus, acras. Crescit autem copia salis ex humidiore in pingui terra, in qua magnam nitri quantitatem inesse conspicimus. Vnde non mirum Milisfolium Americanum esse amarius sest acrius quam nosirum, cum non tam coelum ιbi humidius in ca
lidius , cultura similis a mulieribus adhibeatur. DE TOTONC A XoXO c OTO LLI N, seu Riuorum Medicina. p. X X II.
quam nonnulli Atthuapati, vocant, seu medicinam iuxta riuos prouenientem, alii Teixoxo evoltin, herba est unicum caulem proferens, coccineum, cauum, rarisq; soliis rubrescentibus, ac vitigineis refertum,
nec palmitibus quibusdam rubrescentibus dissimilem . fores rubeos, & orbiculares, e pediculis longis dependentes . semen vero, & quod e luteo colore in coccineum vergat, inclusum vasculis trigonis, papili num fere forma, in eamq; ssuram compostis, ut si rubrescenti ac orbiculari meminbranae , circulum alterum concolorem elucdem materiei, ita ut angulos rectos emciant, inserueris. radicem vero rotundam, candidam , ac totam sere capillis inuolutam. Pr uenit montanis, saxosisq; locis, regionum temperatarum, qualis est Mexlcana,& Diatque s. Amarum saporem radix praes fert, & nonnullum acorem, terti j fere ordi& insuti e liquore aliquo eidem rei utili, ex purgat intellina , lemen retentum pellit, iussam malis oculis confert,& urinam elicit . deuorata vero sesquidrachmae mensura, humores omnes per inferna . detrahit. Inter Lapathi Dcies hane reponendam esse, cuiuis manifestum eri . e de mires
etiam restondent, quasimiles sunt i Rhabarbaro. quod etiam est amarum, ἐν acidum eri.
207쪽
alegium vocant, alta Tragorigani formae & naturae propin videtur . quare & hac nomenclatura panda . est enim herba ma- ,Sampsuci folia proferens,caules purpu- flores oblongos, & ex albo rubresce lyculoru figura, fibratas vero radices , sapore Origani, Pulegijque. Naicitur mo tosis locis humidisq; calentium regionum , qualis est aua mihi censis. Ius decocti eius expertum expertum est menstrua egregie euocaretia , t cachecticis, & hydropicis mederi, obstructiones aperire, colorem vitiatum restituere, ει discutere flatum, euocare sudorem, impeditos motus explicare, splenem minuere , humoreiq; penitus infariCs educere, lentos vero , crassi,sq; extenuare ac pellere , appetentiam intermortuam excitare , & vetustis at-
ω que alioqui insanabilibus mederi morbis. quin tuta,& ore gestata folia, instar vic est, celaritatem addunt viatoribus, ae stim extinguunt. temperie vero, Pulegij aut
ri ligna, sed aspera, serrataque,& inser-ί - ν ni faeie albescentia. caules teres S,ac fulvos flores in summo pilosia,& rubrescentes,scat / rios, contectos calycibus. radices vero fibrissimiles, nigrasque.Montium temperatorum
208쪽
M To LM IMI VILIT PATLI., cap. XXV. HERBA est Tobnimi olli passi folia fundens angusta.& longiuscula,
caules prolixos, ornatos floribus pallentibus, radices vero tenues. Nascitur apud Hua censera. radix est amara, acrisq; & calens ordine tertio. eadem trium drachmarum deuorata pondere, syncopae dicitur mederi, Ortar a crassis humoribus, unde nomen. pituitam, & bilem euacuare,si bis quotidie deuoretur. P olia bina ex opposito tota, faciunt geniculum coloris rubebentis. νnde Urietur inter
Lachnides recesseri posse. De TZPATLI. Cap. XXVI. HERBA 2 rpatu folia profert tenuia, & longiuscula, cauliculos quatuor
uncias longos, florem modicum, ac purpurescentem, radicem vero obrotundam, Pontica Nuce paulo maiorem . est enim Apios Dioscoridis, aut illi congener. Frigidorum, humentiumque, ac campestrium Misticae superio. ris locorum alumna est, & Hua censis quoque agri incola. Radix lubricaeli, guttur urens, subamaraque, terti j ordinis caloris . medetur oculis, & carnem excrescentem in eis cohibet,& absumit . hydropem curat. syncopemque,& bilem, ac pituitam . per superna atque in serna duarum drachmarum pomdere deuorata vacuat, atque ita cordis opitulatur morbis, & dolorem capitis leuat, ac luem Gallicam abigit. Eaedem seu ni mires huius Tithrmati,qua in quovis alio reperiuntur.
De TZ CPATLI TEPVZcVLLVLAE. V Linaria Argentea Mex. Cap. XXVII. ZT AC PATLI herba est Elia se tenuia,similia L rens Lini longiuscula,&Thymo,Stoechadive . caules dodrantales,t nues,&teretes. fores candentes, pilosos, & abeuntes in pappos . radice vero logiusculam, tenuem , lignosamque. Nascitur in campestribus, & frigidis locis Tepultustulae Misticae inferioris. Amara est,calida,& sicca ordineti tertio, tenuiumque partium. sella tufa, &vnius unciae pondere deuorata , medetur dysentericis. radix vero tosta,& levigata,omne genus humoris, urinae meatus obstruentis amouet, & curat, si semiunciae mensura deuoretur bis singulo quoque die. siue sit sanguis, siue quod uis aliud excrementi pituitosi, aut arenosi genus.
Cabae foris Senecioni similis est, s fores ob-
209쪽
ερ8 RERUM MED ICAR VM NO. HIS P.
M CPAC ACHI HIT, su herba amara. cap. X XII T.
talis, hirsuta, tota subalbida, & mianimis solijs,cauliculis contectis, solculis ob rotundis ex albo rubrescentibus, pilosis, di qui abeant in pappos, promiscue reserta, radiciq; innixa fibratae. Temperatorum locorum Tepellateieci, Telesoqui alumna , &planorum, atq; acclivium incola. Amara est valde, unde nomen, calidaque,& sicca ordine tertio. olet Buphthalmum. Succus,qui ex inprimi potest ex sesquiuncia illius , omnes humores, sed bilem praecipue, & pituitam
superna parte purgat. securum dicitur esse pharmacum, & nullum angorem sere inferens . non tamen temere quibusvis laborantibus sebre propinandum. sed ventriculo,citra febrem, vitiatis humoribus redundante, satietatem curat, appetentiam excitat, &his quibus acescunt in ventriculo alimoniae magnopere consert. pruriginiq; oculorum
medetur . sedandae tussi, fatui discutiendo aptum est & aluo infusium opem fert. τὸ ς A C AU IT a P AT L I, seu medicina rabuli Jinosa. Cap. XXIX.
caules breues ferens, & in stellae mo-- du m per terram sparsos, ac refertos Blijs paruis,exilibus,& in spherulas aggregatis
toto caulium discursu, longiuscula, & candentia iuxta herbae umbilicum flamenta. ra dicem vero paruam, & fibratam. Prouenit in frietidis Taualtu ani arentibus collibus . seruanturq; illius radices in usus annuos. Radices tutae deuorataeque ex vino Meti, aut aqua trium drachmarum pondere, bilem de pituitam, per superna atque inferna, dicum
tur euacuare . amaro sapore constat, guttur urit, & ordine sere quarto exiccat, atque calefacit. Da
210쪽
NARDI AN T. RECCHI LIB. VI. ID
M UATOLPAT LI, seu Musicarum medicina. Cap. XXX. HERBA est ψην lpatii, filia proserens Menthae, circinata, terna,quina
. caules filiuΡs . forem Ferulae, aut Atacotti, & in ambitu Musicarijsemina Piperis nigri forma, & magnitudine. radicem vero crassam, & longam . ad Ligustici genus videtur pertinere. Nascitur Hostem , & Texaxab cicalidis &montosis locis. Semen est gustu odoratum, &aliquantisper acre . radix initio dulcis, ac demum amaritudinis sensum praebens, & guttur uren succo manans, calidaque, & sicca ordine tertio. Cortex radicis illitus,seabiem, aliasq; cutis infectiones curat, & tumores praeter naturam distulit . idem prae
stat semen, minori tamen emcaciae tumentia membra sanat,& ventrem. praecupue ii uncia una radicu ex vino deuoretur. ac viceribus inueteratis remedio est.
TLI, seu medicamentum adstringens, capillos habens rotundos, quam Manualce
fer, apud quos nastitur, quoniam glutinosa est, Psalton vocant, herba est solia habens
numerosa, serrata, obrotunda, unde nomen, Balloti similia, sed tamen maiora, aspera . hirsuta, atque cinerea . caules tenues, hirs tos, teretesque . sores pallentes in extremis caulibus Chrysanthemo similes, mediocres,
ac multos aceruatim congestos. radicem ve
ro surculosam. Prouenit in collibus regi num calidarum . Radix est gustu odora, aliquantisper acris, calidaeque &siccae ordine sere tertio temperiet, glutinosa, nec omnino expers amaritudinis, ac sepore aliquantisper resinosa. quae in farinam redacta, ac Ter binthinae permixta, genuum frigus pellit, ac sedat dolorem. & si imbecilla ob nimium laborem stat, corroborantur, atque cons mantur . Ius vero decocti firmat gentes, adfringitq; gingiuas, opitulatur dysentericis, uteri, ac renum laxitati, peri actis, ac patientibus lassitudinem. Mexicani Reges, ac viri primari, deuorare quondam consueuerant cortices levigatos ex aqua, semiunciae mensura, a ludo patrio Tatui, quod nos vocamus pilae, ut i morbis, qui vehementes lassitudines sequi solent, se tuerentur. Est & alia planta, liraalpatii a quibusdam impropriξ appellata , quae potius aluum soluit, quam adstringat. de qua rub nomine Ct --tis ea enim est germana nuncupatio) inferius, Deo dante, dicemus.