장음표시 사용
181쪽
εγο RERUM MEDICARUM NO. HIs P.
dumq; in labellum plenum muria, & permittendum ibi horam unam, aut
dimidiam manere. mox Soli exponendum aequali temporis interuallo. ac demum stragulis su b tecto insternendum, donec humor omnis exhalet. quod si adhuc madens perseueret, Soli rursus exponi oportebit. Si vero transierri conmueniat, terra opertas radices seruari est necesiarium thecis mclusas, dulcique aqua, aut imbribus quoties dictum est irrigatas noctu operiri, atque interdiu patere coelo. De facultate nihil in tanta luce dicere opus est. Illud narrant incolae Indiae Orientalis, concisam hanc radicem , permixtamq; alijs herbis, Maceto, oleo, ac sale conditam,in acetarijsedi. nam non in quibusque Indiae partibus, praecipue si humidiores sint, aeque est ac apud nos, acris, α urens. De Gingibere plura vide apud Varciam libro a. aram tu a r . quι istud Iridis eis simile, non Arundim. oco ta vero eq. 3 1. ait esse suo Lacb mae Iobi. Inde H uerseptima evidentur esse, mi euam clusius, sedi Bauhinus annotarunt. Monardes autem cum Garcia consentit, τι δ' Luessius, qui Siliquam similem Dridi ae pinxit.
D, ATA OTAT L Mirabili Mexicana. Cap. XLVII. HERBA est Atinati, solia serens hirsuta, & mollia, & figuram cordis,
quanquam longiora sint, aemulantia. caules numerosos, geniculis rubris uaterstinctos. flores extra rubeos, intra vero candentes, palmum longos
Calicum prolixiorum serma,ac radices fibris similes.saporem,& odorem Anisi proseri, non sine quadam acrimonia. Digidorum, montosorumque locorum alumna Digitigod by Cooste
182쪽
esumna est, & flores Septembri mense mittere Blet. Calida, siccaq; temperie constat, cum adstrictione, M partium crassitie. quamobrem dyarrticeas me cet, ventriculum firmat, flatum distutit, & dolorem e frigore natum tollit. Videtur haec es quadam jecies Mirabilis Peruviana. restondet enim figura totius plorae, y rea. Acrimonia emm euidens est in noma Mirabiti.
est Elia in mi proserens, sed prosundius serrata,ac veluti sinuosa,punctisq; luteis distincta. caules sexangulos, ternosis flores Vetoni eae altilis, seu fem atrachiusti uestris. quorum sella coccinea sent, in
medio vero apex croceus eminet. Pr
deunt ij a calicibus quibusdam squamosis
Cyano haud dissimilibus. radices vero fibratas . & planta trium cubitorum asseis quitur longitudinem. Flos, Bliaq; Odora . sunt, & acris saporis, illum Nasturtii paulisper imitantis , unde euenit ei nomen. Edunt eam pro olere indigenae . Urinam,& menstrua euocat, flatum discutit, cal secit ventriculum. cratas humores ait nuat, cor roborat, &vcero conseri quomodolibet applicata. Seti semine potest, ad species cim Sochiti, ut dictiam , reserenda , quod odore etiam eius apparet indicari.
De raram ro NALLAE Sedo Misticae . cap. XLIX. SPECIES videtur Sedi Telemiti Tma a. herba namque est solia serens
longa, dc angusta, raraque, & iuxta extrema latiora. caules teretes, flores Vero orbiculares, or candentes, ac radices capillis similes . Doloribus uniuersi corporis medetur, appetentiam excitat, extergit varos , vomitum ciet, Vstat curat. Ad vomitum ciendum bibendus est succus, atque ita longis, & insin bilibus medetur morbis. Lubrica videtur, & nullo insigni praedita sapore. etsi, cum primum linguae admouetur, nestio quid acrimoniae sentitur. Nastitur in calidis Misticae Inserioris, iuxta littora fluuiorum. Conuenit hoe Sedum cum vermiculam caustica in miribus . figura mero potius cum Sedo communi. Olarantu ν aliqui in eodem Sedi genere esse herbas cabilissimas, it in Sedum irens, alias mero fragidisiimas, mi punt reliqua omnia Sedigenera . putantq; in ino genere semper easdem facultates e se debere. bisi aligentius P L sapores
183쪽
1γ, RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
sapores plantarum examinarent, sist inter se coinerrent, rem longe aliter se habere deprehenderent. Ut enιm paucae multis exempla ρν ram , inter o olani Jucres,quaedam ess insipida, mi Solanum talia acida, mi Osi e sngi s alia acerrima, mi Sili qua Dum Americum. Immo inter imas Piperis indici sereres , Si chnoisndrum acrimonia caret. Sκ in Rumicis genere, Rhabarbarum nostriam,sgr Oxabs acent. reliqua sipecies, mel insipidae sunt, vel astrictoriae. DE 'Hiorum es vrorum ευarietate in saporibus res est mansemsima . In genere Rapa cxsi aha acris, alia dulcis, aha amara, alia ex omnibus istis constat saporibus. uin s T in eadem planta , Omnes Ia- res inuenire licet .sse in I barbaro notiro radix amara, folium acidum, seminis cortex adstringens . Accedit, nos με plantam iudicare insipidam, quae tamen bubtiliter examisata,alium in rece saporem continet. sic Helxine, Noli me tangere, viola Martiae,initio apparent insipida, tandem tamen poni aliquam moram se prodit acrimonia . istingit etiam in quibusdam plantis , humiditatem illam eacrementitiam successe temporis evanescere, tandemq; acrimoniam emergere, Ut in Zingibere, Ana carri, alijsq, annoIa ιι Garcias. Unde patet eos errare, quι ob diuersitatim facultatum Sedum caunticum reliquis nolunt accedere. Illud tamen apud me dubium non eri, in eodem genere semper ea demessi mires, sedgen rates tantum . qua de re alibi ex professo dicendum. res enim is nullo tentata , peculiari declaranda eri opere .
cte manans, unde nomen. & magnae utilitatis fertur esse medicamentum , seu
planta sui generis sit, seu ad Tithymalo
rum genera pertineat . solia namque profert pene Callaneae, serrata, & aspera. caules teretes. stores oblongos, vasculis similes, rubros, sed titiamtrema in luteum elanguescentes. radices vero longas, teneras,
ac fuluas . Nascitur locis saxosis, iuxta frigidarum regionum montes. Vacuat cortex eius febre quartana aut tertiana laborantes adeo scelici successu, ut aegrotus statim ab euacuatione reddatur interdum incolumis. Assumendus autem duarum drachmarum pondere, ex aqua resolutus. Sunt qui misceant, commendandi caporis gratia , quatuor grana Cacauari, totidemq,Ponticas nuces,aut amygdalas,atque ita propinent die quietis matutino tempore, oc vitato somno, ut cum caetera assumuntur pharmaca, fieri conlueuit. vix Di
184쪽
x in Tithymalorum dassem reduci potiar haec herba, quantum ex descript est Icone licet conistere .folia enim assera, serrata, flos digitali similis, radix longa lum, inter Eselas non reperiuntur. diud ad campanulas referaturtacet acrimonti
V P cisisseu Tui vocant, ab Haitinis ap- et pellatur Tabacus, a quibus non ad Indos solos, sed & ad Hispanos id defluxit nome,e ODO quod suffumigijs admisceretur, quae Taba -
- cos etiam nuncupare consueuerunt. a Bra
silianis Petum, ab alijs Herba sacra, a non-- nullis Nicotiana dicitur.Non est autem Vna ,-- huius plantae species. alij namque tres im hoc antiquo se reperiri assirmant, ac plantam hanc in Tabaeum maiorem, minorem, & minimum partiuntur. At quia maioris, minorisq; Tabaci differentia pus sinam consistit enim in magnitudine i de
longitudine, ac adhaerentia seliorum Inno pediculis cauli, ut in maiori obseruatur, in
i minori vero selium est paulo minus, longo
pediculo ramis inhaerens, ac florum positu-κ ra; cumq; id ob caussas mutationes in plantis efficientes, latius in prooemio explicatas contingere potuerit j non immerito duae sunt tantum species, quae obseruantur in hac noua Hispania. quarum alteram spessistocleis, alteram vero βsauheli appellant. Deieli ergo herba est, sella ferens lata, oblonga, ac Personatae quadantenus similia. caules, quinque pluresve do. gina.drantes longos, atque hirsutos, inconditos, striatos,& laeves. flores Hyoscyami lutei similes,eisq, decidentibus vastula praedicti Hyoscyami aemula, referta semine pusillo, Papaueris minore, ac ex ruse nigri cante. radicem breuem, non spretes Imadmodum tenuem, sed fibratam. vero in magnam assurpens alti- Euttudinem, Assyriam Malum,Limone vocata,aequat. Caule recto multos emittente ramos, & in eis sella mali Assyrij longiora, hirsuta, colore viridi dilutiore, uti tota planta diffusa. interdumque folia, Eli, & coeli ratione variantur. quandoque enim cubitalem longitudinem, ac pedalem latitudinem assecuta sine pediculo caulem amplectuntur . nonnumquam vero folia minora, pediculis inhaerentia ramis conspiciuntur. Flores Campanulae instar sert,concauOS, ac per extremum sex, septemve angulis distinctos candicantes, medio vero purpurei centes, ordine per ramulorum longitudinem dispositos . quibus se
cedunt capitula Ocymoidi similia, maiora tame, plena semine pusillo ex cine-
185쪽
reo nisiicante. Radices multifidae sunt, lignois, ac fibratae. Seritur ut lactuca, 'neque aliter, cum expedit, transfertur, & colitur, nullum modo pingue, de Vi humectum sitὶ solum respuens. Ambae sunt acri sapore, exiccantis, calidaeq; ordine tertio completo temperiei. E quibus intelligas licet errorem eorum. , qui arbitrantur frigidas esse plantas,dc ad Hyoscyami disserentias pertinentes.
nam tametsi Hyoscyamo luteo prima speciςs serma dispar haud quidem sit,uiribus tamen plusquam ex diametro pugnant. quod si ioporem inducunt, non Causa R- est ob fiigus, humoremve, quorum, citra dubium, sunt fere expertes, sed ex ., ees eae calore. Excitatis nempe, leuatisq; in caput vaporibus, qui simnum inducunt. Me tam facultates quotidiano cognitas experimento accipe. Folia siccari permissa, atque in fistularem conuoluta sermam, inclusaq; arundinis cauis internodijs, aut paprraceo canali, altera parte incensa, altera vero ori, naribusq; admota, atque excepto fumo, obturatis ore & naribus, ut ad pectus usque vapor inspiratus penetrare possit, pituitae expuitionem mire euocant,asthmati,veluti per miraculum, auxiliantur, dissicilemq, anhelitum, & inde ortam leniunt angustiam . neque praedictis morbis inspiratus ille vapor, quo diximus modo, tantum remedio est, sed uteri etiam affectibus impense confert, ac praecipue suffocationibus, quae ob eius ascensus solent accidere. admoto siquidem me- dieamento in dictum sibi locu, dicto citius rellituitur aegra,syncope fugatur, de angustia, morsq, magna ex parte in morbidae mulieris corpus iam admisi , atque excepta, amouetur, caput roboratur, Bmnus inducitur , sedatur dolor. ventriculus resumit vires, curatur grauedo, laborumq; omnium, casuumquὰ senius sebetatur, ac otium facultatis animalis squod possis ebrietatem quandata vocare animo proris illabitur, & inducitur. Quin folia ipsa virentia manibus oleo perunctis emollita, dc veluti marcida, concalefacta igne, & ori ventriculi , dorsiq; e regione applicata lita tamen ne hepar attingatur, quod
alias incenderent, atque inflammarent) coctionem iuuant, &iacietati egregie medentur . eadem tumorem lienis discutiunt apposita, dolores e frigore ortos sedant, vulnera cancrosa, antiquataq; extergunt, carnem creant, & ciacatrice obducunt, si siccum seliorum mediocriter contulorum instillaueris vulneri, ac mox arentium puluerem inspergas, & demum talia, ex quibus siccum expresseris superponas. Sanant eodem modo capiti Inflictas plagas, dum tamen neque nerui, neque ossa,aut laesa aut conuulsa sint. dolorem de tium concalefacia sedant, conuoluta, & loco dolenti, aut dentibus pituita ex-- cauatis, perseratisve admota. Quin & soliorum puluis inspiratus, tractusque naribus,verbera, & cuiusuis generis supplicia non sinit sentiri. vires addit, auget animum, & ad labores tolerandos infractam vim. illi vero, qui e cortice, quantum capiat putamen nucis deuorauerint, ita inebriantur, ut semimortui, amenterit, extemplo iaceant. Verumtamen qui eo auxilio fiequentius quanta deceat, uti assuescunt, redduntu r decolores, linguam gestant squallidam, Bepalpitans guttu hepatis ardore assiciuntur,ac in cachexim,& hydropen lapsi, morte tandem obeunt . at qui eo praesidio utuntur moderatius, a multis aliis liberari solent incommodis. nam praererquamquod morbo Gallico Ur
186쪽
iciatur puluere , & ita permittatur manere, donec puluis, & venenum in claui cuiusdam serma copulentur, & coeant. Hoc remedii genus desumptum est ab Indis Anthropophagis,Insularum Haitinae propinquarum accolis. qui Lum ab hostibus venenacis oppeterentur plagi hac herba sola sitia cauentes, reddebantur passim incolumes . confirmatumq; est testimonio Insulam D. Ioannis in lentium. qui cum aduersus Indos illos bellum gererent,multisq; eiusmodie sederentur vulneribus, solo hoc remedio extremum situm effugerunt, quoties viscent transfigi non contingebat . quin articulares dolores sedari, ta- moresq; & flatum eo solo auxilio discuti, & inueteratos rebellesq, dissipari d lores. Pulicum etiam vitatur sestidium, si iure decocti seliorum uniuersa domus consipergatur. Paratur ex eius seliis aresectis atque contritis, decem pamtium mentura, & una calcis, medicamentum adeo ab Indis omnibus expetI- hibens fatum, & venale, ut illo serueant emporia. venditur inuolutum Blijs Maiiij spicae, gestatum; inter buccas & maxillas, suavem semnum, sensuumque,dc ' mentis tranquillam quietem inducit, & laborum omnium hebetat seni. ., reddi Hi homines ad quaevis corporis exercitia promptos, atque agiles, & praecipue ad iter agendum. Dolorem etiam dentium,& ventriculi leuat, praestatq; alia, quae lacet a nobis nominaturi dicta non sint, possunt ex praedictis iacile comprehendi. inter quae illud vulgare non est, oleum, cui sit infrixum,concia sum in tenuia frusta, infusum,cholicis mederi. necnon succum eius,& nucleorum Nisespoti vino permixtum, atque inruum. Blia, lychnij modo, obdita ano, quartanam arcere, ac reliquarum fibrium fi ora. Nec desunt qui eius solia singulis diebus mane ieiuno mandi iubent ut podagra liberentur, quoniam multam pituitam in os attrahat, & saliuatione trudatur, & ita in artus confluere prohibeatur.Tum etiam sella Strumis utiliter illini. sunt etiam, qui conficiant strupum ex stic sellam, aut ex decocto, aut stillatitia aqua & se charo, asserantq; utiliter propinari ad pellendos ventris lumbricos, umbilico tamen selio imposito. necnon aduersus asthma, & Orthopnoeam, duorunia cochleariorum mensura. Sunt etiam & alij,qui praebent succum, quatuor aut quinque unciarum pondere epotandum, asseruntq; aluum vehementer sepra infraq; purgari. quod minime tutum videtur, & Artasse rusticis, de robustioribus solum permittendum. Scribite recentioribus quidam, accepisse ab amico, aqua ex solijs per vitrea distillata organa, se rusticos multos a febribus liberasse, bac pauco tempore ante accessiones propinata. deinde oleum ex relictis ficibus in iacculo suspensis collegisse, quod ad scabiem vulnerumq; curati num singulare fuit,ac eximium. aridarum vero Lecum puluere,intertrIgines, non modo hominum sed & equorum, cito curari. Et Le nata est magna inter Authores controuersia, aliis Tabacum inter Hyos species annumerantibus, alijs sui generis plantam censentibus . quibusn Ierioribus etiam Author noster aecessit, ino ex virium diuersitate argumento Vsus. Mi quam iasit inuabdum iamsura declaratum est. st vel inde patet, plantarom genera,ex diuersitate figurae totius planta ,singularumq, partium, ab omnibus authoribus Iem'r dismeta suis. id enim tamquam primum principium etiam in animatibus, at-
fue adeo rebus omnibus obseruara debet. Hoe Moprincipιo negatogint omnis omnιum
187쪽
,τ6 RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
rerum naturali scientia, qua tota ex similituἀM,-dissimilitudine externorus ' aecidentium conflata est. Sic omnes Hellas iudieant Astronomi eiusdem esse generis , ouod motu circulam, lumine,figura, sem. conueniant. Et ne longius a proposito abeam, iis plantis vescaraa,mitis er acris eiusdem generis censentur. Chenopodiu e LI species Atriplicis, licet inter menena computetur. Lolium etsi miribus differens, tamen inter famentacea nullo repugnante locatur. βuantum disert sic nihi/, wν Cucumis Binus . reliquis Cueumeracris ' quam menenata dicuntur Ferula, Ciruta,coriamd um in genere tamen ferulaceo ' Omitto Bursam pasuris lectem Thisios, quam struidam, re sanguinem sinere aiunx. Praetereo Colchicum, in crocum, sedi Hermo ductulum , itemStapetam, sist Antho m. id inum addo, eandem plantam ple rumque asi ipsa Auersis temporibus disserre, saporibus in mirabus, ut elegantissime
a salino de facultatibin simplicium sannotatum . ε - -
Alia sequitur non minoris momenti di siquisitio , quaenam sit eausea in Nicotianaalfq; similibus , miserorem inducat animalibus. βua in re maris admodum sunte thorum finientiae Piretque in eam abiere lententiam, ἀ facultate frigida vim oriri narcoticam. βuae uidem opinio non immerito nostro di 'luet Authora. ob eam praesertim causeam,quod in Tabacosiumma sit acrimonia,ad tertium nempe gradum Uque contra quam Monardes qui secundum tantum ponit. hinc enim in fauces iris, sedi non minore pumgat per momitum olentia , quam ρ' Ageborus, mi experientia multorum confiat . Addi etiam poteu, magna ilia pinguedo, . quae in folijs. tactu Lprehenditur, qualis in Colo Iouis, vel spon ea etiam percipitur, quaeque non est saltuosus aliquis humor , it in Saponaria,staemera obositas, quod mel ipse orire in infammatione
Tandem nudum mnquam innotuit Nareoticum, quod non eatuum, siuefectes
experientiam, siue rationem. Papauer corniculatum,quod inter Eruta species numero,
Gaseno purgat. Tu as calidum iudicatur. Commune etiam purgat, si semen adhue lactesiens sumatur. Sapor idem tectatur amarus. qui etiam magnus en in Camp ra,Pio, se amo. De Nini natura calida , viq; βomnifera , res es nota lippis intonseribus. Vnde concludo, mim Narioticam non a frigore deducendam esse . Tatio quam Author adducit, hoc modo intestigenda est, non quod Narcotica talore μο mapores excitent ex cibo in mentriculo continio ,sed quod es Narcotica calore
retriculi infimos pingues abeant, caputq; tentent, impleant, inebrient, siffst spiritus cohibendo homnum inducant .sic enim in distillatione etunt, primo prodit stiritus ni Mesusse etiam omnia narcotica 6'sumosa, varia obiiciunt phantasemata, dormientibus, in vigilantibus, it in Datura, Fabis,alijsq, letuminibus rapaceis, Pan. gue Olosiubqui, Opio, mino, Anim experientia compertum ea. Vires Nicotiana infinita Dr, de quibus etiam Monardem potes consulere, adeo
mi iure Panacea Americana nomιnari possit, quanquam omnibus antiquis medi- eamentis praefini queat. Cedunt enim Nepenthes,MM ,Pancratium, Panax,quibus singulis aut mus narratica, aut purgans deest, quorum Utrumque in Tabaeo reperitur.
Modum qumdam purgandi Cerebri singularem , quem a Capucino quodam didici, qui ρ multor a podaera liberasse asserebat, libuit adiungere. Ex Nιcotianae arido flio, quantum Iuglandi postis imludere itur,digiti sq, compressem linteolo mun-Disiligod by c c
188쪽
NARDI AN T. RECCHI LIB. V. 1 γ
δ, meisierito includitur, in nodulum nucis Pontica magnitudine si mratur, Hos radim'ingitur. . eum nodulum ora indimu r; in lingua ad palatum subleuamus per dimidia hor.e s alium uatim e pluit pituita tenaci silma, fili instar ex ore dependens, civ.e capite inchnato , in massubiectum excipitur . Et licet aliqua rerum mertigostquatur, ea tamen, n sicerebrum admodum caudasit natura, flatim evanescit, est, omni
m T L A LC O C O LT Z IN, seu parua herba,'contorta CV. L I I. l pium reserri posset, at quia non omnino emgies respondebat, describendam curauimus . Tla coeotion, ab alijs cicut em dicta, parua herba est, sella ferens Portulacae, tenuiora, longiora, & acuminata , viridi colore diffusa
per caules alternatim disposita. Inter quae obseruantur aliqua maiuscula, Ana- gallidis talia aemulantia, trina quaternave, ea parte, qua rami ortum ducunt, nascentia se blutea, extrema vero parte purpurascentia. Caules quatuor , aut quinque, prope radicem rubentes, lactis copiosi plenos. radicem longam, extrema lui parte contortam, ac fibratam, cortice e ruis nigricanti contectam. Nascitur ubique, praecipue locis calidis. Habentur ab Indis radices, de folia in magno pretio ad vacuandos omnes humores, drachmae unius pondere, &morbum,quem vocant Gallicum curandum, adeo ut in arcanis recondam, nec cuiquam velint ficile reuelare. Tub malorum msius magnus fuit tempore Hivocratis, qui tamen apud nostros medicos in d suetudinem abiit. bcet in Scammonio, quian rumque Tithymalo adulteratum putatur, aliam Persionam ιnduerit. Apud Empiricos autιm in maximo ea 'Uu, non sine magno successu. praesicrtim in corporibus humidioribus. ωq, Utuntur, non tantum in puluere, di coctis, infusione, sed etiam lactis guttas paucas lacti commuis insendunt, hauriendumq, praebent.
189쪽
serens inserne h1rsuta, & alba, Pistosellae vulgaris similia, etsi breuiorata . cauliculos rsutos ψε candentes, & in postremis caulibus capitula, Plantaginis Holomjve capitulis paria . Nascitur in collibus ,& campestribus attinentibus ad
temperiem agri Huaxacensis . Aiunt , atram bilem vacuare radicem duarum , drachmarum mensura ex aqua deuoratam, Ec splenis obstructiones reseram. mederi ictero, atque effusae per uniuerissem corpus bili. Initio dulcis apparet, ac paulo post, guttur videtur adurere. Capitulam depinxit talore earuleo. flia etiam bina,ex aduerseo posita, sim mila flere tura . inde ad Flantagines referri non potest.
NLX TALPE, ab alijs Tlanoquierparti, herba est, solia serens Olivae,
minora tamen. caules teretes , & ligno-ses, & fructum Ciceribus similem . radicem vero surculosam . drachmae unius pondere sumpta radix, humores omnes purgare dicitur . expertum nempe medicamentum, re perquam salubre. acris est, odoraque, quarto ordine calida, & gut
S ruticem sertὸ chamelia congenerem licebit ponere. mix enim aliud invenias eremium , quod filia habeat oleae, eaque inordinate cauli circumposita , baeciserum , quod μυμ, εν guttur irat, nisi Morei ali-
190쪽
CEMPO A LX OCHITIC herba est, soli a proferens Cicorei, spi
nifera , serrata, asperaque, sed circa exortum compressa , ac velut praecincta. caules dodrantales luteosque. &in pappos abeuntes flores. unde nomen. radicem Raphano similem, se a atque magnitudine. Decoctae radiacis infusum Ius, quod amarum est, aluum Eluit, urinam elicit, & ventris dolorem leuat. calida enim est, & acris, subtilium partium, & exiccans tertio ordine natura. atque ita tussi quoque deuorata contin. ciet stemutamentum, di pituitam naribus trahit instillata. im M Ac AT O Z βU IT L, sia Somno serui. cap. LVI. HERBA est Madauer tu, Blia serens Lactucae,serrata, in caulibus caiauis, rotundis, cubitalibusque. & in eorum extremis partibus luteos, ac modicos flores, qui in pappos abeunt. ac semen tenue, & se tuum, Sysimbrium alterum sapit, odoremq; iucundum fundit. radicem vero Raphani, ex albo tamen purpurescentem. quarto sere ordine calefacit, & exiccat. subtilibusq; constat partibus. Neruos contractos applicata laxat, atque emollit. vrinam euocat, flatum discutit, & ab eo ortos dolores. euocat menses, ventriculumque ob frigus imbecillem confirmat, ulceribus pudendorum medetur,
De MI AHOAPATLI, seu medicinastica Maiis. cap. LVII. MI AHOAPATLI herba est Alsines haud absimilis, arborum truniscis innastens,ab eisq; sumens alimentum,tenuibus, breuibusq; ramulis, rutaceisqi floribus, aut paulo minoribus, & candidis flosculis. Acris est,ia rata gustu, & calidae temperiei. Flatus distulit, & dolores a caussa frigida ortos tollit,pugilli unius mesera trita,& ex vino deuorata. enixas instaurat,& corro in borat.haud aliter ac herbae vocatae Cispatii appetentia excitat,& satietati medetur. quin & illiniri corpori seletide emplastris admouendis capiti adhiberi.Sunt qui addant MMDFalli, mapatoriityntequani, Tot styalath & Tinckpniea. D. TURBITH. Cap. LV X.
ETSI Turbis, planta Indiarum Orientalium incola sit, ob frequentem
tamen eius usum . & diuersas ambiguasue Authorum sententias, inter has nouae Hispaniae plantas concise tractare visum Lit. Turbita ergo plantae nomenclatio Arabica semi-Mauraue est. eademq; Persis, ac Turcis recepta .in Guzarata vero, ubi frequens est,Pyarchaman, in Canara cuius ciuitas est GO , , Tiguar nuncupatur. Magna est inter auctores de hac planta controuersia. Siquidem Serapion, radicem esse Tripoli j Dioseoridis asserit, ut ex eius deseruptione patet . a quo fortasse non dissentie Avicenna . Mesues vero esse radicem herbae ferulaceae, lacte turgentis, seriptum reliquit. Hanc plantam peritiores quidam, esse Thapsiam Dioscoridis affirmant . inter quos non desunt qui dicant,plantam a Mesue deseriptam, esse Alipum Diostoridis. Inter recentiores Graecos Actuarius ponit duplex Turbub, album nempe, quod idem Author, esse