장음표시 사용
211쪽
lancapatii nuncupare solent . quoniam ulceribus medetur, herba est B-lia sundens squalentia, prolixa,& illis Pilosellat vulgaris similia florem Chamae-meli in caulis, qui tenuis, breuis, & teres est, cacumine. ac semen acre . radicem vero longam, tenuem, & fibratam. Temperatorum locorum alumna est, qualia sunt Tepoesianica. Calida est, & sicca ordine secundo, & amari saporis, gustuq; odora . redacta in farinam de inspersa, ulceribus putridis medetur, unde est, ut dictum, Palancapatii ab aliquibus vocata. melancholiam passos curat, ichosq; ab hemorrhoo Pamicensi, quem vocant Mahuaquith. quin etiam tu se ex aqua reseluta, aut pugilli unius mensura deuorata e liquore quopiam congruenti quoties expediat, luem vocatam Gallicam, aut Hispanicam, funditus expurgat, & curat. exiccatis quoque uniuersis ulcusculis corporis, atque tuberculis.Qua ex re luce clarius euadit,quod multos adhuc anxie distorsit, morbum scilicet hunc ab Indis hisce Occidentalibus fuisse profectum, atque in alias propagatum veteris Orbis plagas . quoniam apud eam gentcm , patrium ge
manumq, hic morbus, atque antiquum sortitus est Tiomen . Hinc etiam patet, luem meneream, non requirere certum Jeciscum aliquod remedium, quod tota sub tantia, mel ex occulta aliqua causea huic morbo medeatur . eum emdeamus pluramas plantas ιnter se diuersi mas , ab Americanis ad hune mombum expugnandum adhiberi.. duae tamen omnes in eo conueniunt, mi sint acres, Aamara, habeantq; mim υel purgania, mel diaphoreticam, ut ab auttire nominantur , in hae optre Conuoluias I illo mali O mbifera mi lia.
SI Bryonoide. 6ap. XXXIII. HERBA est Temerati Iaulae ecensis
soli a ferens obrotunda, & vndulata, mollia, & grauis odoris, foetidiuὰ cau-lcs volubiles capreolis implexos, farre entosesque , ac fructum acinosum, toto pr
cursu caulis racematim dependentem. -- dicem vero magnam. Calida constat natura ordine fere tertio, & amaro siaporeia .
cuius gratia quidam Chichimatii, seu amaram medicinam vocant: Folia tuta, impositaque ulceribus, satietati, ventris dolori , & cuiuis alio ex Gallica lue orto me
deneur . Urinam deuorata euocant, & fi
tum discutiunt. An ad CBrγonias pertinet ' consena erim
212쪽
D. XIV Π TOTON QV I, sia herba calida Tot parensi. cap. XXXIV.
solia habens serrata, aspera , & LIm nisicie similia, sed maiora, in seriae stabalbida, & hispida. caules teretes. ac fores purpureos. radicem vero surculosam, Hel-tiboro smilem, lanugineque, aut esea Cia ductam Vasanaca similis tota planta est, adeoque, ut eius species videatur esse . nam viribus est similis, ac tantum dissert forma soliorum . quae etsi aspera sunt,oblongaque,
& serrata, tamen circa exorium non pro
sus cum illis segetnaeae videntur conuenire. exultat in planis, calidisque locis. Radix est amara, calida, &scca ordine circiter tertio , & subtilium partium. Ius decocti eius lumbricis propinatur interimendis, di propellendis a corpore. flatum discutit , men strua pellit, urinam euocat, hydropem curat, humores crassos & lentos attenuat, tu dorem elicit, & dolores e Gallica etiam lue ortos sedat, stomachum firmat, ac pectori
est valde salubris. De TLALLA TOT LI, si, humili Ocurbita. Cap. XXXV.
seri cordis figura, mediocria, di acuminata. caules volubiles, geniculatos,& per terram repentes. ac cucurbitulas pollicaris crassitudinis, & longitudinis, maculis cinere is, & viridibus interstinctas, edules,ac re sertas lanuginoso semine. radicem longam, teretem,ac fibratam. Nascitur in calidis Ta-pichila , ubi folijs eius consticatis palpebris, usque ad sanguinis extractionem, mederi solent Indi tumentibus oculis. Radix duarum drachmarum pondere ex aqua deuorata,purgare dicitur per infima, crassos ac
lentos humores, admota Vero maturare, ac rumpere tumores praeter naturam, atque
213쪽
,οι RERUM MEDICARUM. No. HIS P.
CAYOLPAT LIS, seu herba Moscarum, planta paruula est, tota exilis , repens per terram, candidis & stellatis omni ex parte reserta floscu- lis. soliolis, ac radicibus paruis, & tenuibus . cauliculis vero geniculatis. Nascitur calidis, & sabulosis Gaeaca locis . nonnihil calens est, & amara. Ius decocti eius, per superna atque inferna, vacuat pituitam, ac bilem. atque ita appetentiam excitat, & vomitum coercet. sumendum tamen matutino quatuor, aut pluribus, si opus, continuis diebus. .
dicibus,taris similibus, fulvis, mulistisque, tum ex caulibus duos longis cubitos, & interdum prolixioribus, mittens, longa, saligna, pinguia &angusta, &in-
coccineum quibuidam in partibus mi rem vergentia. sores vero in summis caulibus coccineos, S calyculorum specie, qui signa quadan tenus imitentur, unde ei Me-xicani indidere nomen, Septembri mense profert. temperatorum locorum alumna, qualis est ager Telemanus, Mericensisque, ac in campestribus, montosisq; locis incola . Radices drachmae unius pondere deum ratae e liquore quopiam , bilem per superna, & interdum per inferna quoque vacua. re solent . alij tradunt, easdem redactas in laeuorem, sanguinem e naribus fluentem sistere, deuoratas aut infusas e liquore aliquo conuenienti, adstringentive. Amarata est, & calida natura. gutturque, dum deuoratur, paulisper adurit.
214쪽
ac corroborationis caussa propinatur.
Voca marissis est , fulci meia rubent obse Me.
lanum , herba est, folia fundens
Solani, cuius est species, caules fulvos, luteum cli florem, unde nomen, fructum contentum in vescis , radicem vero crassam, longam, candentem, de surisculosam. Nascitur regionibus temperatis , qualis est Mexicensis, cultis, de humentibus locis. Radix amara, & calentis naturae. medetur satietati, satum discutit, urinam ciet, ac dolorem ventris admixta Siliquastro tollit, siue e dem deuoretur duorum obolorum pomdere , siue ius decocti eius calens biba- fluxus a calida caussa ortos coercet, mammis applicata, lac exiccat, poste laxeolli , , extersionis , Diuitia oes by Corale
multos proferens caules, tenues, Aealiquantisper purpureos, ex radice fibrata , & in eis folia Lint,longa & tenuia , ac flores luteos per singulos foliorum exortus. Prouenit Taeambari prouinciae Mιchuacanenses, temperatis aut paulo gelidioribus locis, ubi in maximo ab indigenis habetur pretio. Haec amar sapore constat , calefaciente , Ac exi vi. quo fit , ut tuti, resiluta ex aqua , atque epota , sudorem euocet, dolores articulorum mitiget, & quos- uis alios e frigore ortob, dc motum viatiatum restituat.
215쪽
nen istiseu Coanen illi coturnicis vO-- cant, herba est solia proserens Solani, in cuius species resertur,altera parte sinuosa, hirsuta, oc pinguia. caules praelongos, quadratos , purpurescentes, & quaternis strijs, totidemq, insignes dorsis. fructum in vesicis magnis, & quinque angulorum conten tum , glutinosum , Orbicularem , 5. parema Nucibus Ponticis, resertum semine exili, &longiusculo, paleis persimili,initio amarum, sed cum adoleverit dulcem, atque edulemia. radicem vero magnam, & serculosam. Nascitur in calidis collibus Tlalticapani. calida , & sicca temperatura conflare videtur , & amaro sapore. atque cum Maan, de quasvG loco tumores praeter naturam dicitur discutere . cortex radicis lusus, & ex aqua deuoratus duarum drachmarum pondere
purgat interdum per superna bilem, te putuitam , emundatque corpora, tormina partientium, & quorum ventriculus redundat crassis ac lentis humoribus. Muna trium eti diuersitas, non meum in mari, 4 Silam stetiebus, sed etiam in diuersis ei dem planta partibus. sic in Sotino hortensifolium insipidum, radicis coria rex ita dulcis, ut Gl Irrhi tam deuorara sapiat . sic in Siliquamo, folium in biduis, seu rus aererimus . in Ol e eva fructus acιdus, semen amaram . in Mandragora pulpa pomi quasi insipida, stemen tamen amarum. Unde non putandum omne Solanum' dum esse, vi quidam arbitro r. Ueni flecte1 vesicariae, miribussimilis est nostra. inde etiam ad renes expurgandos proderit.
216쪽
τι CURRUNIA A KVA. p. XLI. HERBA est Cummariqua innitens
radici tenui, di longae, fibrataeque. unde proseri caules tenues,teretes,& sesqui- dodrantales,resertos solijs Pentaphylli, longiusculis, & angustis, & circa partes superiores, flosculis cyaneis, ubi generantur vastula orbicularia, reserta semine. Prouenit temperatis, humectisq; - a prouinciae Agith canensis locis. Radix est amara, calidaque, & sicca temperie. tussi, & asthmati medetur, taeterisq; pectoris morbis, oristis a frigore, aut a crassis, lentisq, humoribus. Pulvis florum, cum saccham & mello inspissatus,si binum cochleariorum mensura quotidie lambatur tempore matutino, visum acuit, unde nomen. Flus binio Campanula , ex rubro ιn caris leum tendit.
D. N AN ACAc E. Cap. XLV. AN ACACE, seu planta angu losa, herba est,sella Uius fere vinis rae serens, sed aliquantulum oblonga, & in
purpureum colorem vergentia . caulem unicum, purpureumque. flores iuxta acumen luteos,squamosis,oblongisq; contectos calycibus.radicem verὰ crassam,& breuem in Ponticarum Nucum quandam similitudinem, velut diuisam, fibratam, obrutamq; lanugine. Prouenit montosis locis, ac temperatis, qualis est Xochi lucensis. Radix est amara, & gustu paulisper mordens. quo fit ut calidam, ac siccam esse coniectem, cuinretque, aliunde vacuata caussa,febres,aut rigoribus pulsis. Aiunt etiam Indi Medici, crudam sudorem euocare, aluumq; cie , coctam vero mederi dyarrhoeis, atque dys. sentericis. Flos Oσσονdosia similis. mnia farduis aecenseri fortὸ poteris. Idem mericamentum n paratione adiabita,alias plerumque mires consequitur .se Rhanνbarum infusione omnem mim nitrosam,' purgantem, in ιπι δε mi, retinetq; -m ad Iringendi. idem huic herba cocta euenire putandum es.
217쪽
profert Enga , & angusta'. caules purpureos. semen geminum , luteum. r tundum, & paruum . radicem surculosam,& paruam , candentemque. ascituri calidis', & sium mis montium Iugis . amara nonnihil herbλ est . calida, &κstringenti natura . ulceribus oculorum taede tur , unde nomen, pudendorumque muliebrium, & virilium, si puluis Asmmim,
aut radicis insipergatur, lotis prius viceriabus, & emundatis aqua. I vacris forte. Hi eri hae herba. Silia qua enim non est dissimius phanae a. rseismen rotundum luteum similiter repondet .
- Ornata Obrotundis, & altero latere magna ex parce exesis. ramisq, iqngis, Mtenuibus, per terram siparsis. flore, ut se- . - runt, eandenti. & fructu haud dissimili virenti Siliquastro,unde nomen. radicibusq; Idngis, di candentibus, pollicem circitere taliis. Nasicitur in saxosis collibus,arentibusq; frigentis regionis Hue cincensis. Radix amaro sapore constat, & calida temperie. quae triu drachmarum pondere deuorata, dolores4 Gallica lue profectos sedat, quamuis seua videatur inferre sympto mata. verum mos est Indis altera die ab assumpto pharmaco , aegros in balneum va- poris ducere,quod ipsi vocant Temerexcalli, intraq; illud aqua calenti absuere quoque . Saeua ista Jmplomata, quae ex hoc medicamento iuntur, Fussicionem mihi in jesuuii hahe herbam, inter boni 'retes refri debere. Confirmant opinionem flia. t nda , herba repridis, stis albus, siliqua miridis. quae omnia m Siliqua trιs, num
218쪽
α T L AT L AC IT P AT LI Fluxionum medicina. cap. XLV. TLATLACI ZPATLΙ herba est, silia origani serens, minutu
serrata. cauliculos tenues, breuesque. flostulos candidos . exileque semen . radices rem capillis similes. Nastitur apud metra lueenses. amara est,& nonnihil lubrica . atque ideo tum dicitur mederi, & defluxioni illi, quae esta capite, si ex aqua drachmae unius pondere epotetur, maximoque predictis morbis remedio esse.
Tadix longa, filia ueri , rami usi onussi floribus Leeis, quales in Musis
219쪽
-ae8 RERUM MEDICARVM NO. HIS P.
GE N V S est Urticae rima, heseba in arboris magnitudinem ad lescens. foliis sinuosis, di magnis, spini serisque, & hirsutis . stipitibus laeuibus . ac candidis luteisque floribus . Nascitur in frigidis, calidisque prouinciae Miachuacanensis locis. sapor est amarus, non sine quadam acrimonia. calefaciens, Nexiccans vis . Ius dectasti eius in spissitudinem coactum, dicitur vetustis plagis mederi, ac dolorem capitis tollere.
mina candida, herbula est, folia proferens Sonchi, inserne subalbida, & Ω-
perne viridia . caules tenues , tres quaintuorve, quorum flamma parte emicant
flores, illis vocatis Bellis simillimi, tria demum abeuntes, pilosos, & C Genti. radix fibrata est, atque candens . Copulam naici gaudet, in planis. Ius decocti exhibetur enixis. status dissipat, menstrua euocat, conuulsionimedetur, tormina tollit, frigorique ad
uersatur. calida enim est, amaraque.
Z TACCHYATL , seu Salamarum, herba est, serma, & viribus similis Absynthio, ideoque in hac noua Hispania passim pro eo supposita. duorum generum ostenditur, lati folia, & tenui solia. Nascitur temperatis, calidisque locis . possetque vel facili negotio in Hispanias asportato eius lemine,ut coniecto, transferri. Utraque a seigore ortos dolores, flatusve tollit, confert pectori. ch lacis, iliactis medetur, iactis praecipue ua Peti, aut Ticitia. membra inter
220쪽
na roborat. lac evomentibus infantulis, aut patientibus sitietatem opitulatur, si ora instilletur . obstructa aperit, cum Guaui, seu Lauro Indica, medetur resolutis. iureque decocti eius debilia, tumidave perquam commodὰ lauanin
nensis, sella habens Alsines, angusta , & longiuscula . caules sipitha-
meos , teretes, ac tenues. semen vero
in spicatis Llijs. radicemque tenuem , ac prolixam . Nascitur quovis coelo Me tianensi , iuxta colles . radix trita , & d uorata semiunciae pondere, medetur dysentericis, unde nomen. est enim valde adstringens, cum quadam amaritudine, & calore, De
teretes , ac subalbicantes . flores luteos , spicatosque, & exiles. radicem v ro longam . Nastitur in collibus frigis dis Missicae superioris . radix est aliqua tutum amara, & lubrica, non sine quadam acrimonia. eadem tuu sesquid rachmae pondere,purgat omnes humores . est autem calida ordine tertio , ac guttur