장음표시 사용
191쪽
esse Alipum DG tidis asserit, alterum vero Pityusae radicem esse statuit. nee desunt qui dicant,esse radicem Tithymali Myrsinitis,minus tamen recte. Tu bith vero, quo hac tempestate in OAcinis utuntur , recentiores quidam duplex AleiadH-elle aiunt. unum, quod ex Alexandria affertur, esseq; radicem Scammonii, di i ,. Antiocheni.quod adhuc differt. nam alterum est album & melioris notae, alia terum nigrum, & deterioris notae . secundum vero ossicinarum cineritium a cineritiu colore nucupatur. estq; cortex radicis Thapsiae vulgaris,quae Hispaniae freque 'ΤVq- est. eiusq; radice pleraeq; ossicinae pro Turpeto legitimo utuntur, & Apuli ex Indicum. Gargano monte per uniuersam fere Italiam asserunt. Turbiit, vero praedictorum Indiarum Orientalium alumnum locorum,longe aliud est a prς narratis. Herba namque est folia serens Ibisci. caules Volubiles,per terram repentes, digito paulo crassiores,duos dodrantes lotigos, quandoq; vero valde prolixiores.ssoresq;interdum candidos,interdum vero ex albo rubescentes. radicem neque magnam,heque longam. Vtilis autem est in medicina caulis pars inserior dunia. taxat, radici proxima. nec desunt qui dicant, corticem illum quem officinae ostendunt, esse huius plantae caudicis inserioris, corticem exteriorem, medio exempto plurimumq; trahi ex Guaarate in Persiam, Arabiam, Asiam, &Lusitaniam. quod an verum sit non satis constar. Nascitur in Cambaya,Surrate. Dio Insula,Bazaim, locisq;.ricinis, adeoq; in ipsa urbe Goa , licet inutilior ilia mamimis locis,sed quinque ampliusve milliaribus Ξ mari distantibus. De election ,virious,ac vsse,praenarratos Authores,aliosq; recentiores consulas . Varias de Tudith opiniones et iis apud Varrbam cap. 3 6. tibinum in PhI
Turbith Indicum videtur inter conuoluub se retes numerari debere otia enim Ibisci reperiuntur in molabili caerulea sos etiam maluareis non absimilis. tota planta r
pit sist plerumque parum, in quibusam nihil ladiis reperira. Tota herba inlida , in
Iemine tamen quandam deprehenias acrimoniam.
Unde non mali faciunt ij, qui Scammoni, , mel alterius Conuoluub radices pro
Tarsi in Orientali medicam ntis mistent. ,. i
De T XTEN EXTIC, seu oculis cinereis. Cap. LIX. FOLIA fundit Titenerite herba, Limonis Arma & magnitudine, serrata
tamen,hirsuta, stabra, Be subalbestentia. caules tenues, teretes, hispidos, purpureos,ac cubitum longos. flores Chrysanthemi. radice vero crassam, siurculisq, resertam. Prouenit in frigida Xalatiauci regione,in collibus, atque vallibus . Radix est nonnihil amara,acris, urensque, cuius vim e vestigio persentiscit guttur gustu,odora .sicca,&calefaciens ordine tertio,subtiliumq; partium. Dilcutit haec tusa, atq; apposita, panos,& extergit lepram, & lychenas, curatq; gritudinem vocatam ab Indis Mexicanis Teatea 'anesi esu,In qua uniuersum
192쪽
IO ANNIs TERRENTII LYNCEI PRAEFATIO.
B acri ad amarumsaporem iam uonterprogreditur Author, rratione sire duci. r ipsius exemplo Galeni ita persuaderi sibi vi
sus. Cum enim acrem,calidorum maxime principem, saporem ιν plantis pertractaset, ad eum nune menit, qui proximaem ab illo gradum est assecutus. quem amarum saporem esse,medico rum schola tota emundit. Galenus autem, siquis alius, in hoc probando copiosus etiam 4. ae simplicium med eamentorum I eule. evideri potest. Ibi enum o Platonis in inris telis re Theophrassi testimonio eum acredinem omnium eatidis am a seruisset, huic Harim pediis quam annectit amaritiem, eum πιam dulci imum in nectareum meliis saporem haud amarescere melit, nisiaut externo ignis ardore, aut Interno ealidi nostri,'Niserum feruore tor reatur , exuratur me, atque amborem se caloris gradum adi struur. uuem Δι orem, r ealci,in cinera, is quicquid exacte 'ra satu uerit, er seligini se i tu fammae savia, qua omnia ait amara estpe, afumiare non dubitauit. Veruntamen, quamvis bie sapor, insignem ae salutaremsaepe in mullis medis mentis nabeat my- , eius tamen essentianaruraq; in tenebrosa adhuc nocye sepulta istitescit. Caer enim tam facile clarissumorum seu Medicarum, Philosepiartimque a ctar rara subscribanus, amara omnιa, male orsub Iantia crassa terrena combustaq;
193쪽
eo iure ρ tum iideamus amaritudinem in his voque praepostere,quae mel eorundem Mothorum edicto Aunt' distimo, miudicio leuissima missunt atquesus
tilissima. Camphoram bona Medicorum pars figidam, Opium mero maxima stipis di mum, ita mi etiam suo aliore internecivo,bengnum illum natiuum no trum c lorem extinguat, iudicauit. Et tamen in is qui μοι mam amaritiem non sentio, tinstua carire eum plane erat Wfrmandum . sua autem terrena cra es in claricaxon parum amaro, aut in Colo nilade pomo mileui mo, mollissimo .gr tenuiIsima bub Iantiae, ita amarissum, mi etiamsi Terra appelletur, inquam fluit ammadue
sis ρ M dicam VCucumeraret generis smmaturis fiuctibus humidissimis, in Med eodium arbitrio valdefigidii, iniucundum Planὸ in abominandum amarorem repers νι . Iam nuoque ex sanguine dulcis imo, fel tamen, τ aurium hordes amarisermas diurantur, illud quidem as aut hepatis calore , hoc mero amatissimo cerebra tepore, fautum abei t mi decantatum illud rn Phil ophorum eboro, ns Medicorum foro Oreuma postis inducere es relinquere e cerebra, si eius ad alias animalis partestaternas fur rhlatio, figidom etiam statuatur. Et quis non nouit qui Ch mieor.m ait m limina salutauis, ex combustis herbis terrestrem simul cum Eme eumate sub cantiam remanere, ex qua illι salem salsium non amarum eliciunt Itaque huius ueris natura non ita=cco pede transeunda, sid exactiusfret inquirenda, quod tamen prae sins nee bos nec tempus permittit, id num habet, it natura nostraesit in micus maxime . nec nostra modo,sed γ' aborum ansmalium , di quod magis mi rari licet, plantarum etiam. cum in stigno bitumis , flua sara mortuosi o pariterae madde amaro, nec animalia, nec plantae uantsi Galeno cridimus. Unde amarao mehementer aluumsubducunt, et, A quantitas excedat, meneni nasuram quoque mutantur. Sis P vellus Nux momica, Hesebo rus,insignem habent amarιtudinem. quae si austri retur, proculdubio omnibIs carerent miribus, mi in Hellebori nigra radiis cibus cumis experiri licibit.
D. ATOTE CT L I, su Flanta Cucurbitae simili. Cap. I. U A M plantam Avotecili quidam vocant, alij Chiclaea ui, idest
amaram Cucurbitam vocare solent, est enim Colocynthidis, Cud Orbitatue siluestris species, nostro orbi incognita. Herba itaque haeeradicem fundit orbicularem, septem aliJs minoribus, pluribusue, rotundis quoque hinc inde dependentibus, colore intrinsecus ex pallido purpurascente, estra vero fusco. ramos volubiles, mictemque cum Bli, , ae floribus Cucurbitae hortensis similes, etsi minori magnitudine . vehementem radix piritaq; appendentes praesierunt amaritudinem. Nascitur in montium Mexicanorum rite canorum, & auaula ecensium temperatis locis. Radix, quae quartum siccitatis,atque caloris attingit gradum,drachmae unius pondere urinam euocat, & omnes humoros purgat, per superiora aeque inferiora, ted praecipue crassos, ac pituitosos, si ex aqua deuoretur , aut paulo maiori pondere infundatur. securumq; reputatur medicamentum . Non est pomum Ι dis in usu medico,cum tamen nostrae Colocynthidis fiuctui,magnitudine, BNma , atquc facultate respondeat, sed hac aliquanto mitiori. Diuitiam by Corale
194쪽
HERBA est Tescuit ili altera Elia fundem O mi similia, sed
longe maiora, profundius serrata, hispiada, altera parte candestentia, & Ciba parti non Assimilia. caules teretes, hi sutos , subalbidosque , luteosque seps riori parie. orbiculares &pilolos flores. ae radicem fibratam. Nascitur in montibus regionum calidarum , qualis est Panueenti. Radix est odora , resinosa , amaraque , & calida prope ordinem. quartum temperies. Ius decocti eius ad tertias, semel dumtaxat bibitum , dicitur restituere motum impeditum . instillatum vero naribus, hemicraneae mederi, detracta per nares pituita.
proferens exilia leguminis caulem tenuem,teretem, nodis distinctii m. sores luteos,paruos. & siliquas paruas, Cicerum similes. radicem vero surculosam Amara est. calefacitque, atque exiccat ordine tertio. etsi postremo dulcedinem quandam similem GlForrbit e videatur ostendere. Ius decocti eius, pectoris asperitati medetur . ventris dolorem a frigore ortu sedare, euocare urinam, & emundare illius meatus dicitur. unde nomen . Inter istumina multa sunt hiria , qua Gb rebita daleedinem habent, t Ononιs , inquires Nabarum minus, Tragacantha. eui tamen aliquando alius sapor cotiuncia
195쪽
ιν Mystr Io, Fu Praxabu berbasimilitemAnt. Cap. IV.AY O TIC, quam alij Pro bac, seu turgidum ac molle medicamentum , alio vero Olollie, seu rotundum & orbiculare vocant , herba estselia ferens tenuia, longiuscula, & Gramini michimerati similia, in cuius species potest referri. caulem sesquid rantem longum, tenuem, iunceum ,& pei interualla geniculatum. flores exiles, & candentes, ex quibus tema generantur granula candentia, & in triangularem cohaerentia formam, viridi membrana obtecta . radicem nuci Iuglandi, serma & magnitudine similem, candentem, selidam, & lacte manantem. Nascitur In temperatis, aut se uentibus locis, veluti uaubcbιν- , & Tepotatam . cum tamen Chichimecatinastatur locis frigidis,atque campestribus,& vehementioribus polleat viribus. Loret cum reliquis plantis . amὸra herba est, & subdulcis. ordine tertio caleti cistos,atque exiccano. radix tus a duarum drachmarum mensura,ex aqua deuorata, aut infusa paulo maiori pondere, humores omnes perquam commode euacuat per inferna. sitae arida, siue virens recipiatur. etsi leui occasione ciet
alij Coapalli vocant,ita dicta a lanu- gine innata radicibus, quae finiem do igni aptissimae sunt, & fibris augentur
futuis, luteum tamen,si dentibus conterantur,ostendentibus colorem. Caules profert multos, rotundos, & prolixos, & in eis klia oblonga, serrata, ac veluti seinosa per ambitum. licet, cum primum a caulibus oriuntur, pra cincta sint, & quibusdam alis utrimque exortis, nouam quandam Bliorum representent figura. Flores in summo capillaceos, intrinsecus rubrescentes , extrinsecus vero candentes ex pallido. qui tandem abeunt in pappos. Radix est acris,& amara, calidaq; & sicca ordine tertio. flatum distulit. & ab eo ortos dolores. seu goreue, vacuatis intestinis infusa, aut trium obolorum pondere epota tollit. lumbricos pellit, ac medetur defluxioni alui. idem praestat eiusdem puluis, ex aqua vinoue de- drachmarum pondere. praeter quae satietati medetur. aluum it, urinam euocat, finit febres, ac ventris placat tormina. V
enim leniter siluit, Duiligo by Cooste
196쪽
eant hanc herbam Mic chanensis Xararum . aiuntq; ssiccum radicis mederi doloribus e lue Gallica prosectis, semen retentum elicere, enixarum renes mis rare, impeditum motum restituere, instaurare eos qui obstructionis, aut cruditatis gratia sensim contabescunt, euocare menses,& lanuginem radici innascentem mederi ulceribus,& ignis aptissimam esse escam . Sunt & aliae duae Laqanaca species, quarum alteram X ubiotina vocant, sed de his suis locis. N scitur frigidis, humidisque, aut temperati. plagis, qualis est Te eum iram di .
SIS, quam ali; Lenantis, abs Vero P Uenianam vocant, herba est folia proferens ampla,&obtusa,oblongaque,& Uerbasto, colore,ianusine & ampli
tudine similia. flores vero candentes, dein muscaris modu compostos. radicem crassam,&longam.& fructum Siliqv stro similem,semine plenum, unde nomen. Temperatis, aut fiigidis prou nit locis. Calida, & sicca constat natura ordine tertio. Amara est. vermes vlc rum necat, & quadrupedum confertinueteratis plagis. dolores dentium sindat , & tumores praeter naturam apposita discutit . iaces induratas infusa educit. medetur cholicis,robaeo tu ophyasi. Nisi inter Periplocas reponatur hae planta , mix eisdeo quo referri debeat .miecturam iuuans folia bina ex aduersi
posita . siliqua similis Asclipiadi, fini is
imbel, alias. periculus foris oritur ea alafiij ,fructus Siliquami, es quodpraecipuum es, adpicia est illa lanugo, Pa n omnibus a κγnis reperitur. ηυιres etiam, amaritudine deducta non abladunt. pugnare tamen identur folia Verbasii lanuginosa. Lactis etiam nulla sit me serio . quod tamen perpetuum non p. nam in Iasemim, vinea minea, gy Aphiade, qua tamen Apocro stat congeneres, nullum risitur. Denique an planta per se fiet ηαne, as e futtire praeteritum.
Pingitur etiam alia decies in libro musium nominis, se filia largiora i , menis rubris perfusa, flores alti figura Ranuncub. quorum flamina lutea sint, o fili quae ex omnibussoborum alia ena mur, seminibus referia. lanugo tamen nulla vis
197쪽
,8s RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
rum medetur morbis, & Hemionitidi soliorum figura est smilis,
Ausa ilia Hemionitica vocatur. ab Hispanis vero mulieribus herba uterina dicitur. multos a fibrata radice mittit caules, tenues, rectos, teretes,& hirsutos. folia per interualla ab utraque parte caulis, pinguia , hirsuta, ob longa , mollia ,& Hemionitidi qua dan- tenus similia , unde cognomen . stolaresque albos , in umbellam compositos. Omni regione , & tempore prouenit. calida est, & sicca gradu tertio . ideoque ius decocti eius, aut succus exhiberi solet parturientibus, duarum triumque unciarum mensura , Ut facilius enitantur euentu scelicissimo. Qui succus pectori quoque magnifice confert. trita selia, ac pugilli mensura, ex aqua, aut liquore aliquo conuenienti
deuorata , placant ventris tumorem, hydropem curant, urinam, ac menses euocant. Seritur radice, ac semine. habeturque in delicijs, non in hortis modo, ac viridarijs, sed in vasis quoque fictilibus sata, quibus domorum tabulata, atque senestras intrestantilias illustrare consueuerunt, & hortos pensi
Conurbe smilis iidetur hae herba . filia enim cauli absque pediculo adhaerent, mollia, oblonga, sidi hirsuta . Vires etiam Co- urbe ad iterum apud Hippocratem lau
, Alia mero O inpalli, quam huc reponimus ,flio constat Altheae , hirsuto . flores Parthenio similes, radiis albis,floccis mero
198쪽
dicina,vocata maior, quonia aliama ea minorem vincit magnitudine, Ouiparii vero, quoniam uterinis mede tur affectibus; radicibus innititur similibus capillis. e quibus edit caules tresspithamas longos . flores rubeOS, pa uos, in summis ramis spicatim compo
sitos . Elia pene Ocymi, sed magis o
biculata , & crenata. sapore amaro, &ν facultate tertio ordine calida, & sicca. conseri mirum in modum utero, eu candis menstruis, ac muliebribus mombis coercendis, unde sumpsit nomen . . Nascitur in calidis, ac montium faucis
ro similem vocant, herba est, sella serens longa, Genataque, aut λnuosa, & Sysimbrio alteri, unde nomen, quadantenus similia. caules cauos, purpurescentes ex albo, ac taniculorum semen in muscariis. radicem vero magnam,&surculosam, candentem, dicrasso conice vestitam, quae succo madet. amara est, nec sine quadam acrimonia. calida tertio ordine, & sicca natura. Nascitur in montosis Cuthuacetabus, benigno ac clementi coelo. c
lida , ut dictum, Bbtiliumque partium est . urinam euocat, discutit flatum , ventriculum caleticit, aluum lenisicholicos iuuat, ventris sedat dolores, ut rinis fiuccurrit affectibus. deuoraturque aduersus accessionum seigor ex aqua resoluta. exhiberi etiam silet pueris sebre laborantibus, atque natura grandioribus. quibus subuenit, caussa sertassis aut percocta, aut profligata. Ius decocti radicis, nutricum emundat lac,cum serie vitiatur ob satietatem. vastinaca aquatica Peciem esse Uerit teste Mutiar. inde mirer suoquesimiles ei ad reduntur. ε
199쪽
les ferens paruos . exiles, per te ram sparsos , tenuissimis resertos solijs per interualla coaceruatis , ac candidisfosculis. radix longa est, & tenuis. quae amara est, acrisque: , & gradu tertio calens, &sicca. Nascitur clementi Hum ea, & Tilanci coelo. radix dolores, ac praecipue dentium lenit, & neruorum contractiones soluit, duarum drachmarum pondere ex aqua deuorata aliquot continuis diebus, singulis quibusque semel. videtur inter Lycisidis species referri duere
De Coc OZ XOCHIPATLI, seu medicina lutei foris.
est folia ferens Buglossi vulgaris,
di fores Bupthalmi, luteos, unde nomen , radices Paeoniae similes . nascitur editis planisque locis, regionum temperatarum, quale est Aeatianum Misticae inferioris . radix calida est ordine tertio, glutinosaque . dysenterijs medetur. Vnciae unius mensura deuorata, vomitum sistit, sanguinemque undecumque defluentem.
CD analemum ke Aneri nem est iam mile. flores quidem omnes lutei sem, sueta
200쪽
D. N AVIT PUTT quadrilatera. Cap. XII.
dorsis herba multiplex est. Prima ab
una radice crassa fibrataque, multos edit caules, tres circiter cubitus longos, &
nimo digito paulo crassiores, fulvosque, de foliaceis quibusdam appendicibus, secum dum eorum longitudinem e partibus quaternis discurrentibus pennatos, Vnde eu
nil illi nomen, & in eis folia aspera, spiculorum mucronibus ni longe maiora essent, similia. flores luteos,stellatos, de Chrysantemo maiores . Prouenit regionibus temperatis , qualis est Mexicana. non tamen odit calidiores, editave, aut campestria loca.
Radicum fibrae, calidae & siccae sunt ordine
Lenio, odoratae, acres, amarae, resinosae, de
partium tenuium . hae semidrachmae pondere contritae, atque ex vino vel liquore aliquo deuoratae , satietati, vacuatis per inferna esculentis vitiatis, medentur,&pustulis e Gallico morbo ortis insperis, D prius iure decocti A Math& mi reti lauetur.reserantque,& abstergunt furuncu-Ios. quin eandem radicem drachmae unius mensura deuoratam, aiunt bilem vomitu vacuare, & interdum aluo soluto, ac ciere urinam. Sunt quibus placeat , maiori pondere deuorandam. nec non qui asserant euocare sudorema, perfrigeratis mederi, & vacuata caussa, pleurisi. febres etiam ipsas, & capitis dolorem tollere.ac oculorum inflammationes discutere.imbecillum ventriculum, ob stigidam caussam, calefacere, firmareque . reserare viscerum obstructiones, menses lente fluentes trahere, cachexi subuenire, & frigidae cuiusuis visceris intemperiei ferre opem. Quin ius decocti enixis iniunditur. Eliaq; admota tumoreS praeter naturam, aut coquunt aut dissipant. Secunda species huius videtur planta quaedam flore magno e luteo purpurascente, sed nullo fere sapore, aut odore constante. quae seigidam profert, ac humentem nat ram, febrientibns confert, & oculis medetur inflammatis. quamobrem TtRalli a quibusdam vocatur . etsi chi tu, ubi nascitur, nonnunquam Pittatiacea valli, frequentius vero Cacotticoti vocetur. Quin & aliam Nab Irepute. εω uis vidi differentiam apud Titseanenses radicibus Hellebori, acribus calidisque,& - . siccis ordine tertio, ac fluxibus dysentericis coercendis perutilem. quam quod sol ijs careret, quando eam conspeximus non curauimus depingendam. Est & ress/Galia frigidae temperiei, ac calore Iecoris nimio pluando mirabilis. E Carduorum genere midentur esse omnespradicta.