장음표시 사용
261쪽
fiso RERUM MEDICARVM No. HIS P.
quam Te tarpata, seu candidam. meaicinam mitescenses vocant, alii sua. quauhion, seu truncum paruum, alii Vero Gatesntecomati , ob formam radicis rotundam, alij vero Huehuelicaton , herba est solia Pyri ferens, utraque parie caulis singula , circa nodos orientia . caules cubitum fere longos, & teretes. seu laim Siliquastro vocato, dum adhuc viride est, persimile, sed tamen spiniferum, & argentea lanugine refertum, ac semine albo contuso. radicem vero obrotunda nucis Iuglandis magnitudine, capillatamque. Nascitur campestribus locis feruentium regionum. Radix saporem praesertex amaro & dulci permixtum, ac vim,
non sine partibus quibusdam calidis, se,
gorificam, & lubricam . succus radicis medetur oculis inflammatione laborantibus . eadem radix, quae Pepones sapit. in laruorem redacta, potaque ex aqua semiunciae pondere, quater quinquirave, furunculos toti corpori innascentes curat. tuti & applicata, dolores antiquos capitis mire sanat , febres mitigat, urinae calorem temperat, viarum eius ulcusculis mederi selet . & dolores ventris sedat.
o no admodum similis en hae herba,
Ecet vires eius non sint vehementes. quod laismen etiam in I caperuinca, sist Asclepiade eontingit. quae tamen absquι controuersia eodem referuntur.
262쪽
NARDI ANT RECCHI LIB. VII. Esr
sis, quam alij Tonocaxochsti, seu sorem cum Sole prouenientem vocant, herba est duas habens differentias. prima , Ω- I. lia fert Ocymi, sed longiora, & minime serrata. caules volubiles, ac per interualla duorum palmorum. flores magnos, longos, intus luteos, extra nonnihil candescentes. ac circa labra, quae fissa fiunt, purpureos, luteis capillamentis intrinsecus prodeuntibus. Flores, Cappares vocatos olent, atque dulci sapore constant. radix vero surculosa est. Nascitur quibusque regionibus , ac locis montosis, amplexans arbores . etsi cultura ad campestria, hortensiaq; solet interdum deseendere. Temperies est mediocris, aut
in frigus pauli siper inclinans. quamobremis pugilli mensura,ex aqua hordeacea, Cichorijque epota, extinguit febres,& erysipelatis
confert admota . Humida enim quoque est, ει glutinosa natura . Alia vero Tonalxochiti, quam resae tonatiochiil vocant, a florum candicante colore, qua in re sola
a praecedenti distat, facultate ac caetera forma ei est omnino similis. πν MXOCHIATL, seu Flore Aquae .
ri iti, seu Tonat axochiati, alij vero Netochuai clati, herba est folia salignis proxima serens . caules aliquantisper puria 'pureos. florem oblongum, Δ luteum. &in vasculis longiusculis semen. radicem vero Raphani fibratam . Temperatis prou nit plagis, qualis est Mexicana, aut paulo frigidioribus, qualis est maquemquensis. Quibusvis in locis, assurgit cu primis aquis,& floret cum postremis. unde vocata est Xochiati, seu Flos aquae . Radix est paulisper dulcis, subamara, glutinosaque natura , ac frigefacientis humectantisque temperici . Folia tua ex aqua , epotaque pugilli
263쪽
,s, RERUM MEDICARUM NO. HIS P.
A XOCHIAT L D ECO LAN, mensura, aut corpori illita, febrem dicuri
tur extinguere, n ederi lassitudini corporis, dia II hceis, ustionibus, ulceribus internis atque externis , renum ardore mitigare , di corpora fulmine contacta
Huius sexockiati non inica eri planta. duae hic δριnguntur, quae ab ipsa ab Mfuth re descripta , acie aliquantulum discedere mi- dentur. Primo loco exp)sa , radice, fore , lyfructu consteκ tit, minime mliasisse . namque Raphani radix sos ex rubro in favum tendit is liqua longa , qvabu Leiri conspicitur; filia vero inferiora Erueae Iunis milia superiora Draba, quae in extrema parae rubent. Alia vero flijs confiat ab Muttire Afri is. μι-gua , quae in summo fore Vparent, rudimenta pallent ex miridi. Radix ibrata quidem , sed
Rapham minime simius. D. COE N, seu cientis. p. XLIX. HERBA Coentis, caules profert tenues, teretes, & volubiles. sella per interualla terna, quorum singula qua- tuon magnis sinibus diuisa sunt . siliquas quinque uncias longas, ac minimum digitum crassas,refertas granis compressis, Lentium forma. Radices sunt obrotundae, tres quatuorve, fibratae, &veluti seniculis appensae. Dulcis, & grati saporis, quo G mam vocatam videntur imitari, nec omnino improbati nutrimenti. Frigida temperie constat, & medetur febribui. siliquae vero tusae, atque impositae, scabiei. cortex radicum fluxionibus obsistit. Sunt& aliae herbae eodem nomine, de quibus alibi.
264쪽
est, crassa folia, Plantaginis forma habens, serrata, raraque; & circa exortum haud dissi nulla arundineis, minora, & sub albescentia . caules geniculis sngulis quibusque unciarum spatijs intercestes, teretes , hirsutos, digitum crassos, ac duos dodrantes longos. flores cyaneos, calycum sor-ma , & praecipue iuxta caulium e trema . Triorchidis vero radices, cuius est peregrina quaedam differentia, sed paruas, & multas . Nascitur in montibus Mexicanis. Radix discutit tumores praeter naturam, a caussa calida ortos. tufa ac applicata, aut deuorata duarum drachmarum mensura, humorum impetus coercet, sanguinis reprimit redundantiam, aestumque refrigerat . cortice tegitur crasso. dulcisque est, non sine quadam amaritudine . quo fit, ut flatu excitato adiuuet venerem.
ram repens,radicibus assixa orbicu
laribus, aut oblongis, multisq; quibusdam veluti funiculis adalligatis. unde prodeunt caules, & in eis folia terna , orbicularia, de parua. flosculi in extremis ramulis parui, coccinei,di modicis calyculis contectLPr uenit temperatis regionibus, ubi sunt qui Hyacispatii vocent, seu candidam oculorum medicinam, quod illis succus plantae huius si utilis. radix frigida & hutnida natura constat. dulcis est, febremque exringui unciae unius mensura deuorata. diaris rhoeas infantium compescit, tussim sedat,& ulceribus in puluerem redacta opitulatur . succus vero oculis, inflammatione aut perturbatione tentatis, dicitur prodesse . Diuitiam by Corale
265쪽
Lini exilia serens, per interualla agis minatim exorientia,iuxta quadam veluti verticilla ad foliorum exortus prodeuntia, fi rum vice, quae lutea sunt. caules tenues . r dices vero longas, tenues, fuluasque, ac fibratas. Prouenit Tialucapani. via sunt, qui Tlaelpatii vocent. Radix est dulcis, glutinan S, lancinansque . Elia vero frigida, &glutinosa. haec laevigata infusaque, inueteratis me dentur plagis. Ius decocti exhibetur enixis , ae passis i assitudinem , corroborationis gratia . talis est indorum mos. Sunt qui dicant, pediculos illitum perdere , ac dysentericis potum mederi.
herba aduersa νι nenis. CV. L III.
PLANTAM, quam a fichuacanensis,
apud quos nascitur, Acui huartaciis v cant alii a seigida temperie, & radicis cand re, Chla buacairgis vocare solent . alij vero ab ipsa facultate, venenoru hostem, antidotumve . nec desunt, qui vocent HMcticata qua .
Mirabilis ergo planta haec herba est,mlia Rumicis ab ipsa statim radice prodeuntia ferens.
caules rotundos, sesquid rantem longos, i nerosque. & in eorum suprema parte flores paruos,ex candido rubreicentes, di in orbiculos coaceruatos . radicem vero orbicularem ,
malo Cotoneo paruo, serma & magnitudinci simile,sed candido intus colore,extra vero Lluescente. Regionibus quibuscunque prouenietemperatis, aut paulo calidioribus, humectis que,ac planis locis. Radix, cuius est praecipuus in medicina usta, aequali aut paulo fiigidiore de humidiore natura constat, sapore grato, & dulci. succus eius, stillatili uiue li
266쪽
NARDI ANT RECCHI LIB. VII. ass
& maxime Scorpionum resistit veneno, aleriterisq; praestantissimi vicem subit. praesertim si radix quoque ipsa tusa, malagmatis, aut emplastri loco imponatur.
renum ardorem extinguit, urinae obtundit acrimoniam, excitat appetentiam , tumores faucium, ac pectoris dolores sedat, & mira quadam occulta proprietate morborum omnium quocunque modo ea utare remedium est. Audio,alteram huius herbae speciem nasci apud Michuaeanenses,Bacoris Llijs. 'viro vocatam ab indigenis; aliis vero Scortoneram, quam adhuc mihi videre non contigit. nera Mid coryonera His nica inuentionem, ἐν mires bule maue similes, lege apud Masethiolum in Sioscoridem, capita da Barbula Hires. τLALCHIPILLIN ALIA
sani fundens, nonnihil serrata. caules sesqui dodrantales, teretes , ac I nues . flores candentes, e quibus demum vascula progignuntur , quae hiantia , s men candidum, rotundum, ac exiguum ostendunt . radices vero fibris similes. Prouenit imbrium tempore,circa loca humida regionis Hometrimensis . Radix est nonnihil calida, & saliuosae naturae. eadem duarum drachmarum pondere deuorata, omnes humores dicitur eximie
per inferna purgare . estque huiusmodi pharmacum apud indigenas habitum in magno pretio. Mercuriali midetur aliquo modosimilis. Huc etiam, ob nominis s figura similitudinem, referri pote II alia, quam bis exponimus . ab Mutiare non desicripta, sed depicta tantum . cuius radix fibro a , folia serrata
Origani. ex ala quavissetiorum, exit paruus petiolus, fructum gerens ex mιrari luteum,
qui hiat in tres partei , sicut Drii. 6st in
267쪽
quod producat latia Passeris pedibus similia, sinuosa nempe, & in quinque, aut plures cuspides, more Quinquefolij, k 4 aut Heptaphylli diuisi, Ototonilienses Vero
sextiatlapan eandem appellant, quoniam. I 0' more caeterarum herbarum huius nom, ' . nis, se se vicinis ramis aduoluat. radicem fundit ovis gallinarum, Pyroue, serma, i & magnitudine similem , lacte assiuen
L R.A rem . ex qua caulem profert teretem , len 1 tum, repentem humi, & in eo, qualia diximus , solia. ssorem Maluae, purpureum, sed minorem. Temperato, frigidinusto gaudet coelo. Augustoque, aut Septem- bri mense floret. radix, quae calidarum eii virium, & grato sapore constat, tuli, , atque ex aqua unciae unius pondere deuin, γ rata,vniuersos inferna parte humoreS,clsra noxam ullam, aut molestiam, purgat. Fructus qa si retundus es miridis depimm TZTAc OLOL TE IN CHVLLVLENSI Scammonio Mex. Cap. LVI. HERBA est Tegaretiistis radici insistens Scammonaeae simili, ad cuius species sertassis pertinet, ac pariter la
cte manante. Vnde caules eduptur voluis
biles , & in eis sella praedictae herbae haud dissimilia, sed auriculis magis falcatis. fici
res oblongi, ex albo rubrescentes, de in vastulis quibusdam contenti.Prouenit cirisca loca arentia regionum frigidarum,qualis est Chullulensis. radix dulcem seporem praeferre videtur . & tamen semiuriciae pondere deuorata, bilem ac pituitam
ε crimonia plantarum ita quandoque sui
268쪽
humore mistofo dehiescit, it mel tarde, mel omσino non deprehendatur 2 quouιs. αγι sis in Aro, Con oluulti , NHimerauere , Hurabus; alijs . inissae e plantam rudica.isus frigidam, quae tamen calida esset dicenda si accuratius anim in aVbcaremus . qua etiam causa esT, M statim, si quid tale mim purganai, mel Alexipharmacam ha brat , ad occisas ca sis confugiamus , pigritiaeq; nomane, gr inaduertentiae, Qui cael nem alisuam Cinm, o. cultamraIendamus cullatem .
DE COCOBVT PANU CENSI. cap. LVII.
est soli a Persici serens, sed latio-- ra , & crassiora. caules volubiles . radicem orbicularem, paruae pilae serma, & magnitudine, teneram, dulcem , ac iucunal laporis . florem, ac se cium, ut referunt, nullum. Radix applicata, bubones maturas,& rumpit,caeis te rosci; praei er naturam tumores. deuorata vero,urinam euocat, pellit lapillos,rnenses immodicos sistit. apposta fronti, medetur emicrane IS. pota, aut arplicata, resistit venen:s , & venenatis morsibus. quam obrem maxima habetur ab indigenis, nec facile extortae sunt ab eis eius vires.
AXOCHIATL, quam alij Cuaciaiochiil, seu Florem capitis eandenis
tis , alij vero Texmolin vocant,herba est solia ac radicem Caeparum, Narinci sive, cuius videtur species, fundens. caulem, & flores Omixochiil vere prodeuntes, sed longe maiores. Mericanis prouenit agris. lubricitatem quandam. cum amaritudine participat, ac nonnullum calorem. tumoribus pedum, & lienis aiunt auxiliari, tumores praerer naturam pellere, nomasque ,& depascen-r ia ulcera. radix laevigata,& semiunciae pondere ex aqua bibita,dysenterias coercet . succus vero eius si tantundem urinae human, permisceatur, & naribus in-s illetur, sanguinem fluentem sistit. addunt alij, aurium dolorem sedare, men-giumque fluxus sistere .
269쪽
De To T O T C X IT L Pede Passerino . 6ap. L V . TOTO VCXIT L vocata herba, quod producat solia Passeris pedi.
bus similia, sinuosa nempe, & in quinque, aut plures cuspides, more Quinquefolii, aut Heptaphylli diuis, inlotonilienses Vero semilat an eandem appellant, quoniam more caeterarum herbarum huius nomunis, sese vicinis ramis aduoluat. radicem fundit ovis gallinarum, Pyroue, sermati magnitudine similem , lacte affluentem . ex qua caulem proseri teretem , lemtum , repentem humi, & in eo, qualia diximus , solia. ssorem Maluae, purpuIeum. sed minorem. Temperato, frigidoquo gaudet coelo. Augustoque, aut Septem. bri mense floret. radix, quae calidarum est virium, & grato sapore constat, tuti,
atque ex aqua unciae unius pondere deuorata,vniuersos inferna parte humores,citra noxam ullam, aut molestiam, purgat. Fructus suasi rotundus es mirissis depin gituram TZTAc OLOL TE IN CHVGL ENSI Scammonio Mex. Cap. LVI. HERBA est Tetaretition radici insistens Scammonaeae simili, ad c ius species fortassis pertinet, ac pariter la
cte manante. unde caules eduntur voluis
biles , de in eis solia praedictae herbae haua dissimilia, sed auriculis magis falcatis. fi
res oblongi, ex albo rubrescentes, & in vasculis quibusdam contenti .Prouenit cir ca loca arentia regionum frigidarum,qualis est Chialtilensis. radix dulcem saporem praeserae videtur . & tamen semiuncin pondere deuorata, bilem ac pituitam
Mcrimonia plantarum ita quandoque μδ
270쪽
NARDI ANT RECCIII LIB. VII. as
humore misicos delitescit, it mel tarde, mel omnino non deprehendatur a quouis. ων se in Aro, Conuoluulis , Noli meta ere , pluribusq; alys. indesaepe plantam iudica ἀinus frigidam , quae tamen calida esset dicenda si accuratιus animum aVticaremus . qua etiam causa erit, vi statim siquid tale mim purganai, mel Alempha=macam ha- de, ad occultas casas coules amus, Pigritiaeq; nomane, 6ν inaduertentiae, mel cael Hem au quam Vm, m l occultampraetendamus cultatem .
M COCOBVT PANV CE NSI. cap. LVII.
eli solia Persici serens, sed lati
J ra, & crassiora. caules volubiles. radicem orbicularem, paritie pilae forma, & magnitudine, teneram, dulcem , ac iucundi saporis . florem, ac se Oum, ut referunt, nullum. Radix applicata, bubones maturas,& rumpit,caeisic ros', praeter naturam tumores. deum Tata vero,urinam euocat, pellit lapillos, Inenses immodicos sistit. apposta fronti, medetur emicraneis . pota, aut amplicata, resistit venen:s , & venenatis morsibus. quarnobrem maximi ha tur ab indigenis, nec facile extortae sunt ab eis eius vires.
AXOCHIATL, quam alij atratochiil, seu Florem capitis candenis
tis , alij vero Tremolin vocant,herba est solia ac radicem Caeparum, Narci sive, cuius videtur species, fundens. caulem, & flores Omixochiil vere prodeuntes, sed longe maiores. Mericarus prouenit agris. lubricitatem quanda cum amaritudine participat, ac nonnullum calorem. tumoribus pedum, & lienis aiunt auxiliari, tumores praeter naturam pellere, nomasque ,& depascentia ulcera. radix laevigata,& semiunciae pondere ex aqua bibita,dysenterias coercet . succus vero eius si tantundem urinae humanae permisceatur, & naribus instilletur, sanguinem fluentem sistit. addunt alij, aurium dolorem sedare, mensiumque fluxus sistere ν.
perfractam vocant, herba est folia obrotunda, ac in orbem circumadia