장음표시 사용
31쪽
ini' ' i' dtim talidis, Palmas non persecte maturare, asserit. Γheophrathas Vero inquIt, si quis Palmam nostratem in Babilones erat , loci illius domestici similaniasi'r-pἰ x. reisi fructi seram. Quin & vitia,morbiq. regionIs ratione plantis euenire solent: L iut nam apud Tarentum, ut Theophrastus refert, Oleae cum florent,quandoque pe-pi ut, id, qatus aqui ne infestantur, nonnunquam situ quodam ex mari caliginoso, : ' Uy crasseo. cum stoesibus residente odorem amittunt. Quare etsi arbores maximae,& pulcherrimae illic sunt, fiuctum tamen minimum reddunt. Idque etiam apparet in Ari specie illa, quam eruditiores AEgyptium Arum appellant, quamve
ouamplii res naedicae materiae prosesibres Colocasiam esse autumant. quae quam uis in AEgupto, necnon in Sicilia omnes sui partes compleat, in Italia tamen, Hispania neque semen, neque florem, neque caulem, unguemq. Vel certe raro proferre visa est. Idem etiam in Dictamno Cretensii apparet,quod Vt Dioscor. ait,
: il med neque florem, neque semen proferre deberet, in Italia florem, in Creta semetiamio. 'f' proferre compertum est . at id mendosi codicis ratione euenisse, ut inferius dicemus, potius censendum est. Qui autem mira circa varietatem in substantia ex regionum natura scire cupit, legat quartum librum de histor.Plant.Theophrasti plerisque in locis, ac praesertim cap. s.& 9. Nascendi tempus etiam a regione V s de Hi riatiir, cuius rei multa leguntur exempla apud Theophrastum. inter quae mir η' 80' --- videtur, in medio contingere in seu mentorum ortu asserit.
Caeterum quod magnitudinem variare positi regio, facile sciet is, qui fiuctus ex
India ad nos allatos inspexerit. sunt enim nostratibus decuplo maiores.quod cum lib., e., . animaduertisset Plinius, inquit, in India arbores tantae proceritatis traduntur, ut sagittis superari nequeant. subdit deinde,Haec facit ubertas soli,temperies coeli, αε de Hist. aquarii abundantia . Theophrastus asserit,quodam in loco Asiae ultra Bactra fi eius)ε. mentum adeo grande seri, ut oliuae nucleos aequet. & alibi, Arbores in Corsic ' magnitudine amplissima, magnoq. discrimine caeteris superare resert. & circa Memphim, Arborem tantae magnitudinis esse, ut tres homines eius nequeant. de Frist. amplecti caudicem. idem Theophrastus asseuerat,qualitates etiam variari ex x ) gione saepe contingere, ut odorem, colorem, saporem, & Omnes alias differentias ad tactum pcrtinentes, ut duritiem, leuitatem, lentorem, atque his contrari , , mollitiem, hirsutiem, & ariditatem, ut in AEgypto,ubi flores odorati,ob caussam s.demus a Theophrasto narratam. Saporem in plantas variari ex regione colligi potest, ν' Τ' ex Dioscor. lib. 1. ubi de Brassica asserit, quod in AEgypto propter amaritudinem cap. 63. non estur, in Hispania, ac Italia ali3sq. regionibus suauissimi est saporis. De Amtihist loquens Galenus inquit, Ari radicem, ad Cyrenem minime esse medicament iam, α acrem, ut Rapis etiam sit utilior oc eodem, quo Rapa, modo mandatur.
minita veia septentrionem verses prouenire recenset . quaseam MDda loca amare, ut Pinus,Robur, Abies,Taxus astanea,Tilia & reliquae similes. & ex pi tis humilibus nonnullas algentia loca quaerere, ut Febriiuga, Absinthium. item
Q nae radice, Lccouὰ medentur,ut Veratrum agitatorium, Scamomum,& cunctae serὸ, quarum radix expetitur. propterea substantiae varietatem ex regisne sp ctantes, inueniemus multas plantas, OmneS partes non posse perficere . Plinius
Dei vitio quaedam fieri infructuosa tradidit, sicut caedua quae in Parostylua nihil
32쪽
In Asia magna ex parie esse acrius, & in quibusdiam regionibus ita acre esse, Ut ad Draconcis radicem accedat. sc de Cappari,de Lupino, de minori Chelidonio,& de Batrachio sepe obseruatur. Color quandoque ex regione variatur . Taxus enim in Achaia nascens talo nigro, aut puniceo constat,ex Theophrasto, in Ida seruit. flauo, & cedro simili. Quod ad tangendi qualitates attinet,alterationes in plan- Iectustis fieri, uno ore Omnes affirmant. & Theopnrastus in Pisibiis duris, frumentum P adeo firmum nasci tradidit, ut siquis plus comederit, disrumpatur necesse sit,& plerosque Macedonum ita interisse. cuius caussam reddens, agri proprietatem esse asserit, nam si alio transserebatur, commutabile fiebat. At si locus secundo modo sumatur, nempe pro particulari alicuius regionis parte, duplicem adhuc habet considerationem . nam vel ita est, ut eius ratione figurae variatio, vel magnitudinis,vel seporis,aut conmilium contingat;vel quod alijs locis oriri plantae inueniantur ab illis, quas Dioscorides vel alij auctores recensent, nihil immutata facie. utroque enim modo deceptiones contingere possunt. Quaedam namque loca sunt pinguia, quaedam macra, quaedam arida, quaedam uliginosi, quaedam fibulose, quaedam glutinosa,quaedam sertilia, quaedam sterilia. suntq. montes, &valles, plana, promontoria, lacus, flumina, loca maritima, praerupta, culta. sunt& harum partium particulae, ut semita, limites, sepes, segetes, & id genus alia. Auctores ergo quandoque in his, aliquando in illis locis herbas oriri tradunt, ac quosdam loeos quibusdam plantis peculiares esse . id vero non perpe uo verum esse sciendum est, sed magna ex parie. cumq. in loco eis minus proprio, Vt saepe contingit, planta aliqua reperiatur, ficiem adeo mutare silet,ut circa eius cognitionem dubium non contemnendum relinquatur. Singulis itaque locis suam: si hi esse in producendis plantis proprietatem, seriptum reliquit Theophr. Ide u mas alibi inquit. Mutationes vero, ut supra diximus, in sapore, Odore, di magnitudi- '' P ne tam ipserum plantarum, quam frustium, seliorumq. feri selent; sella enim angustiora,latioraq. redduntur. & ad summam plantae ipse ad hunc modum duuersae essiciuntur. Quapropter locum unumquodq. sibi conuenientem quaerutat . Conuenit autem is, quo vigere maxime Valeat . quamobrem non omnibus
selum idem aptissimum est, sed aliae gracile, macrumq. amant,aliae arenaceum, quaedam etiam sebulosem, ut Brassica. ea enim, quae sicca sunt iccum quaeritant agrum, quς humida, humidum, & sic alimentum pro Qq naturς ratione qum.
attrahunt. Mutationes autem ex cultu coni ingentes dupliciter fieri possunt, ut puta cum cui debetur, cultus non adhibetur, vel e contra . uterque modus magnam in plantis varietatem emcit, ex quibus fit, quo minus cognostantur . nam variant magnitudinem, tactilem, qualitatem, colorem, seporem. Odorem, se mam. atque hanc non silum quia ex cultura diuersi semiet in fructus, sella , plantas integras imprimuntur; sed etiam, quia quandoque una species in aliam mutatur . nonnunquam & Bbstantiam ipsim variant , addendo vel dimi- minuendo in planta, ut cum ex tacti seris intactiseret fiunt, dc e contra. Cumq. in delineandis plantis duplexmutationum genus contingere possit, unum, quod ex ipsis plantis ortum ducit, cum M ob mutatam talem cum descriptiombus
non conueniunt; alterum,cum deseriptiones plantis auctorum culpa non accommodantur έ propterea habito sermone de primo, restat de altero verba Mero. Destru
33쪽
,, RERUM MEDICARUM: No. HIS P.
Deseriptiones namque non accommodantur plantis , et ob ineptam eompar tionem, & similitudinem, vel ob multorum signorum desectum,vel nulla an
sita plantarum nota, vel ob mendosum codicem. nam inter alias dissicultates, quae auctorcs omnes de materia medica scribentes summopere fatigarunt,maxuma fere est,plantae delineatio. unde cum alicuius plantae notas, ut posteri 9 cognoscendam relinquerent, describere vellent, nulla meliori via id assequi potuerunt, quam plantas plantis comparando. quod si ex plantis assequi non possitnt, ad animalia saepius,interi naue ad alia multa confugiunt. Quare si Dioscorides Iberiadem destribens, eius solia Lilii Elijsserulia dixisset, mala esset comparatio, & e
roris caussam praebuisset. sic si Acori folia, Narcissi Elijs smilia secisset, de Mei
Athamantici ilia Ferulae; comparassiet folijs. Pariter siquis Abuapartim describens,
eius Elia tauri seli, similia secerit,aut si A te Ilis selia Persenatae selijs comparauerit; vel si OVallo Elia, Mali medicae Elijs similia dixerit deceptionis caussam
praeberet. & sic in alijs comparationibus,quas breuitatis causia omittimus. Contingit quandoque ob multorum signorum defectum deceptio,vt in Acaces ideo, Arisam, Ammi, Paliuro, nonnullis q. alijs, In quarum descriptione paucas notas Diostorides posuit,& multas omisit ob id deceptiones in his dignoscendis multae contingere possut. nisi quis diceret,Dioscoride posuisse perpaucas notas,ita tamen precipuas, Ut recte intuenti, non sit admodum dissicile pridicta di olcere sim- flaia. sic Tlitiochiis, seu fore nigro describendo, si nota ex siliquis desumptae omitterentur, deceptio contingeret. pariter in Coxiam Oil, seu Cunarum fune, si nori ex fructu sumptae non ponerentur. sinat enim nonnullae plantae his similes,sed histe notis, viribusq. satis differunt. ita etiam in muciloxul, seu arbore Balsami I dici,signa ex ssoribus si impia si in deseriptione omitterentur,errandi occaso praeberetur. Interdum, in plantarum descriptionibus nulla a seriptoribus ponitur nota,vt Dioscorides in Bulbo inulento,Struthio,Siligine Scandice,Crocodilio Spuna Arabica, Pulegio, Caro, Stoebe, Lagopo, Epipachide, Chamaeleuce, Emp ero, & alijs secit, quas tanquam suo tempore vulgo notas , suis signis describere
omisit. temporis pollea diuturnitate, & medicae profissorum materiae incuria harum rerum memoria peri jt, & hinc erroris S controue Harum posteris occaso orta est . Ob mendosum codicem errores quam plurimi quandoque contin gunt, multaeq. reperiuntur in Dioscoride inendae,quae plantarum cognitioni iunt
impedimento; quod librarijs, aut versoribus potius, quam auctoribus adscribendum est,ut in Dictamni Cretensis deseriptione tradita, in qua neque florem, neque semen proferri Dies rides asserit,quod penitus filium est contrarium nam- ue ab omnibus obseruatur. quem locum perbelle Bartholomaeus Maranta, suae dignostendis simplicibus Methodo restituit, i quo nonnulla eorum, quae duximus,mutuauimus. sic in Brassicae Marinae, tum etiam in Lithosperinam Nymphaeae, ae Semperuiui terti j soliis a Dioscoride descriptis apparet. eodemq. modo in Agallochi deseriptione textus deprauatio in staspicionem venit, dum Dioscor. maculatum esie, inquit . qui textus a Matthiolo ex Oribasio, a quo nulla fit ma
cularum mentio,emendatur . Errare
34쪽
. Errores in Plantis sa harum ratione eontingentes inuestigantur. Lap. XII. ΡOstremo errores in plantis facultatum ratione contingentes considerare oportet, quos triplici ex caussa euenire posse diximus, nempe ratione piam tarum, secundo ratione corporis stibiecti, ultimo ratione affectuum praeter natu-sam,quibus plantae destinantur. omissisq. postremis, tanquam nostro proposito
minus oportunis, de deceptione eueniente ratione iacultatum plantae tantum.
xerba faciemus. quae erit cum planta, quem pollicetur essectum,non praestiterit, quod pluribus ex causis euenire potest. Primo, si debita plantae quantitas non ponatur, sed amplior, i ut paucior debito; vel si conueniens fuerit quantitas, non autem perseueranter adhibita, ut si per multos dies esset propinanda, aut diuti Psloco adhibenda, semel tantum fuerit accepta, vel per modicum spatium loco hae serit. Secundo,si planta sola exhibeatur,quam cum alijs admisceri oportebat,quae
eius vim vel retunderent,vel augerent, vel id,quod erat impedimento,ut facultas ad actum exiret, remoueretur. ni si debitam non habeat prςparationem,quae est in ablutione, torresectione, ultione, trituratione, maceratione, alijsq. permultis . Quarto, ob malum delectum, videlicet,cum Planta,seu eius pars est incom. pleta, & immatura,aut nimia maturitate exoleta, Vel quia non ex ea regione,inis qua viribus posset, sit accepta; aut ex conuenienti loco, aut Vortuno tempore
dccta,vel si.illa plantae parre,quq usui medico non deseruit Fisque utatur,ut si vis
sit in Alijs,& radix,vel flos, aut semen sumatur. Quinto,cum non debita ratione exhibetur,ut si quid exterius est ad mouendum, intrὁ sumatur,nempe si deuor tur quod per seciem,aliasue corporis partes est immittendi & e conuerse.Dereliacti'. breuitatis caussa alijs caussarum modis,quibus plantarum ratione deceptio in illarum cognitione contingere potest, de quarto modo tantum, qui est Ob malum delectum, breuiter tractabitur. Plantarum itaque delectus duplex est, unus qui fit per uniuersales regulas,quae cunctis plantis accommodari possunt, a L ter qui fit per particulares , quae'. quibusdam tantum conueniunt. utramqui. Dioscorides nos docuit, nam regulas in unaquaque planta seruandas iis planta--rum capitibus, in quibus opus fuit, adnotauit; uniuersales vero regulas,veluti l - Pratam tractationem expostulantes,in sui libri praefatione quambreuissime per-- strinxit. Plantarum namque delectus, vel est ratione temporis colligendi, vel
ratione regionis, lociue, vel ratione particularium locorum, in quibus colligum tur . Tempus ad tria referri potest, nempe ad aeris constitutionem, ad aetatem
plantae dum colligitur, & ad eiusdem vetustatem postquam lecta est. Aeris
. constitutionem obseruandam his verbis suadet Dioscorides. Serena igitur coeli minimcione demetenda sunt: magni siquidem refert inter colligendum, sit vel squaliores, vel imbres infisti sunt. AEtatem vero plantarum considerari Roportere Hem his verbis ostendit. Verum in primis curam impendere oportet, ut suis temporibus singula demetantur, & recondantur. certe quod horum
ratione messicamenta aut valent viribus, aut evanida sunt, nulloq. munere se
guntun At paulo post, inquit. Plerumque degenerant,ac minus viribus valent . multoq. magis, si non suo tempore,nec oportune colligantur, aut si per imbecil-
35쪽
litatem tabuerint. & prope praefationis finem, siabdit. Quae vero fruticosa sunt, Stoechas, Trissam, Polium, Abrotanum, Seriphium, Absinthi una, Hyssopum,& alia id genus, semine praegnantia demetantur. sores quoque antequam sponte sua decidant.fructus autem,ut maturi decerpantur,necesse est,& semina via si cari ceperint,priusqua defluant. Herbarum succus, dc foliorum elici debet germia nantisus tum primum cauliculis .lac,& lacrymet excipiantur inciso per summum odolestentiae vigorem caule . Radices, & liquamenta, corticesq. Vt recondantur, eximere conuenit,cum herbae suis foliis exuuntur. haec Dioscorides, qui de tempore , ut ad simplicium vetustatem resertur, poli eorum lectionem inquit.stire etiamnum conuenit, sola ex herbaccis medicaminibus Veratri genera, nigrum inquam,& candidum, multis durare annis, reliqua vcro in trimatu inutilia, etsi in hoc vereantur aliqui. A loco, & regione simplicium delectum sumi his vesbis exprimit. Magni siquidem refert,si loca,in quibus prodeunt,cliuosa,& ventis exposita sunt, & perflata, frigidaq. & aquis carentia. in his enim locis vires validiores intelliguntur. e contra,quae in campestribus,riguis,& opacis,caeteris q. locis a vento silentibus nastuntur, plerumque degenerant, & viribus minus valent. De locis particularibus ero plantarum delectit,ac de varietate,quae horum rati ne contingere potest, satis supra dichium est. Quantum simplicium medic mentorum delectus pro deceptione euitanda conserat, quisque apud Galenum, inspicere potest. l .de Antidotis cap. Lo.& c. 1 1.& lib.de Theriaca ad Pis .eiadis seripis cap. I 2. & r. de medicamentis si .loc. cap. L. & 7. de med. per genera
'fellitur opinio iurantium, Inutili, Inartificiosam esse tractare de Plantis i s
HIs igitur ea, qua potui breuitate distursis, obiectionibus respondetur. &quo ad primam, in qua dicunt, deserietiones esse fallacra; quam plures
namque plantae a pristis descriptae, nostris si conferantur, esse dissimiles,nostrasq. plantas pristorum delineationibus non accommodari, etsi ex dictis satis respontium sit, dicimus ulterius, quod in dignoscendis plantis ex Auctorum descriptionibus, oporter fieri Chorum omnium notarum, quas Dioscorides caeterive a ctores plantis assignant. verum hac lege, ut siquae non adsiuit,vel si adsint, mutationem tamen aliquam susceperint,diligentius consideremus,si ne hoc perpetuo in plantis,an ex accidente aliquo. cumq. sciamus, locum,alias'. praenarrataς caus,sas posse plantae faciem immutare, num s harum ratione quicquam a naturali forma recedat,vel deficiat,vel superaddatur; ut si sapor,vel odor spetita lenitas, quantitas, maior vel minor, aut flos, vel caulis, vel id genus al1quod, non existae in planta aliqua, cui adesse deberet, caetera tamen signa ad unum conueniant, nihil nos mouere debet, quin ipsam esse pronunciemus. Dicebant secundo, n stratum plantarum facultates esse inessicaces, atque evanidas, & usum, quemis ex antiquorum deseriptionibus promittunt,non prestare; at quia nihil aeque per- . fecte,ac certo veras plantas nobis demonstrat, quam earum effectus , facultate'. quare nostras plantas diuersas esse ab his,quas prisci descripsere,concludunt. huic obiectioni
36쪽
hbiectioni sie satisfacimus. Etsi semiarum notae potissimum a viribus, ae usu sumuntur, attamen quia haec multifariam,vt dictum est, variari possint, diligenter
propterea num per sie, & ex propria natura,an per accidens id contin at, perscrutari opus erit. nam si ex aliqua praenarratarum caussarum plantae facultates m tentur, hoc erit per accidens, dc aliae notae non repugnabunt, & plantae diuersitas te vera non erit at si ob nullam harum causarum plantae facultas mutabiturici terae notae aduersabuntur,& plantae peliatus diuersae erunt Quare non temere in 'plantarum facultatibus inuet lagandis examen.est faciendum, ut perbelle nos docet Galenus sub his verbis. Accedit huc quod ipsi simplicia medicamenta nons: 'paruo variant discrimine . at ego cum m praestantissimis vututem pro unaqua S 'ς que specie, ac genere ostenderim, siquis in deterrimo per experientiam examin tionem moliatur, examinabit quidem falso,non autem facultatis eorum ordinem 3. de esip.
distinxerit. Hq. latius alibi admonet. ficto ergo diligenti examine in Iberido,
Centaurio minori, Smyrnio, α alijs praenarratis herbis,siqua reperiatur mutatio delineationi repugnans, ea est ex accidente quopiam ex aliqua praenarratarum
causarum genito. pariterq. de illarum facultatibus asserendum Obiectionibus vero, quas de plantis noui Orbis afferunt, siCres ondetur. Etsi plantarum delineatio dissicilis sit, plantarum namque aptas similitudines inuenire adeo laboriosum est, ut semper aliquid in cunctis delineationibus desideretur) nos tamen venandarum delineationum regulis inhaerendo,Dioscoridem insequentes pro viatibus plantas, aliaq. simplicia in hoc opere contenta delineare , ac describere emnati sumus. Ei autem, quod obseruatum est, nempe nonnullas plantas noui ONbis indigenas, in Hispanicas has regiones translatas, obi jlle, paulumq. temporis permansisse, dicimus,id euenisse delectus culpa, vel cultus. Delectus,quia eleg runt plantas, seu earum semina ortum ducentia in regionibus, & particularidius illius regionis locis nullam conserinitatem cum hisce regionibus, & locis Hispanicis habentibus. & forsan penitus dissentientibus. Cultus vem culpa, quia, etsi possent eligi regiones,& particularia loca illis congruentia,id neglexerunt, ae illa aduersantibus regionibus, ac locis sieruerunt, plantaveruntq. Quantum minia quidam loci quibusdam plantis peculiares sint,quantumue plantae ex regionum,& particularium locorum repugnantia variari possint, fatis sirpra explicatum est. Ad illud vero quod opponitur, ob plantarum facultatum magnam mutationem, vitiumq. messicaciam obseruatam in plantis e nouo Orbe in Hispanicas has regiones translatis; responderi potest, inter caeteras caussas plantarum vires mutantes supra narratas, id euenire potuisse ratione mali delectus. quia plantas, vel incompletis, vel nimia maturitate exoletis quis usus fuerit, vel quia unam plantae Dariem pro alia sumpserit, vel quia plantas in non debita regime,eiusue particu lati conuenienti loco latas expertus sit. Et si quis instaret ulterius dicens, supra nos Hippocratis, & Galeni auctoritatibus innixos asseruisse,regionis,ac loci rati ne in plantis, quamplurimas adeoque magnas seri mutationes,ut & stirpium imdagatoribus, ac Medicis, Philosephis'. maximum fecerit negotium, eri. magis. quia in plantis,ueluti & in quamplurimis alijs,duplicem reperiri naturam, unam
speciscam, & innatam, alteram aduentitiam , & ex consuetudine conIractam, videms.
scriptum reliquit Theophrastus sub his verbis,Thracium Triticum etiam in me pi
37쪽
Eora translatum,nibilo maturiuSgerminare, mitterea quod e natalibus aduena , . de ς us. titiam naturam adiutaxerit specisi idem alibi conli ad Androstenis auchoi itate,
'' ubi ait in T, lo, bitula Rubri Maris, aquas salsas βuentes, plus quam ccclcit
uare tam arbore ,quam Omne genus plantarum : &hinc agricolas loci illius suatim poli tilabres rim hunis inodi ablueredata solere, consuetudinem rite caussam dixerim.haec esum veIuu iratura in a in illis estlici: Theophrastus.Quantu enim ς p consuetudo pulta, scraptum reliquit Galenus lacius libro de consuetudine dicens, conluetudinςnutantiguum,dc Caussam natur iis familiaritatis, ob ullas ibita dita iam . Exquibus concludi potest latatas ut Orbis in regionibus.α pariticularibus rcgionum iocis, ultra si cis m , innatamue, naturam aduem inania , aliam , es natalium Uusuetudii CcOnIr ille. h mcq. Hispanicas has rugione . taloca, tanquam aduersarias respuere censiendum est. Huic obiectioni ut satisfiat/ Ticire licς is ex natalium mutatione quam plureS,ac magna: m planita Natietates fiant, raro tamen contingit fieri ua specifica, & innata natura, ac plantas in alia diueri, degenerar istucininis .vitio. idq. erit ves eius vetustate. t. test e. Varron asserente ex isteri Nasicae semine lato, Rapas naici, dce contra' vel eius Imper- ,
sectione substantiae, v puta si semen fuerit rusos uni I persectum, aut semipu
tridum. veluti de Trino,Hordei uet granu, alijsq ulcis ex patris obteruatIonena t.de Alim. rat Galenus, Nel ob algis caussas i Theophratis traditas. Quo vero ad aduenti. f μ 'ς P naturam ex natalium consiletudine contractam, dicimus quod inter caetς- d. eius. ras: caussas, quibu4 coactus fui inter tot mille plantasm i Orbis indigenas . has 'ρ ε ιantu tar in hoc op e contentas eligere,haec fuit praxipua, nempe delectus planta rum in mota 5,& locis nouu bis ortum ducentau maeonuenientiam haben cibus cum nonnullis regionibus, bc locis Europ pnesertim Hii paruae. Quap pter iii cunctarum plantarum iascriptione, regionem. , dc particularem regionis locum adnotare curauimus dubioq. procul.si eritieminum delectus,ut decet, ac regionibus, lociri. conuerueiatibus tempestiue serantur, & decens cultus adhibeatur, erit plantarum habentium cuncta in descriptione contenta,ac viribus, δύvsi pollentium,optimus prouentus. Cum'. dicunt,inuelligarionem plantarum esse dissicilem, fateor; descriptiones vero esse filiaees, renuo. nam si plantae experimendo, & ratione imicitigentqt, & descriptiones methodo tractentur dece pilono evitabuntur , dc descriptiones nequaquam fallent . at si casu , dc fortuna plantarum cognitio inquiratur; sic non res ipsae, sed rerum umbrae acquirentur, Iuxta illud Platonis in Tinueo dicentis. Sicut meclianici perpendiculo quodania utuntur ad . dirigendos parieres; ita &nos mediodo' quadam uti debemus ad quemvis actiunxncceilarium constituendum. sit it squis enim sciencis nomine insignitur, dc methodo caret, omnia casu, & fortuna operatur, neque res ipsaS, sed rerum umbras prosequitur . Plantarum' in1r,inuestigario magna diligentia , valido labore, de summo studio est tractanda & ita nulla continget deaceptio, ted persecta earum acquiretur cognitio, qua nihil In arte medica excr cenda Vti M.
38쪽
IO AMNIS TERENTII LYNCEI PRAEFATIO. ,
AGNA inter Bolanteos , de planta in 'ciebus constituenda ' semper sit opinionum vaticias, omnest meninis e uenim, eam a uisionem qua θecies tangeneres non fiuvit, se omnium optimam . Hine enim nom fantum facile cognoscuntur , μη
mires quae plerumque seint simiter , facilisa deprahenae stur . Vnde videmus Neoteritos Maero . hune ordinem a gemin, quem fere em Aurbor nono in Me vere suo Mepit. Totum nempe dae tantis opus m trer racipue partesdiuidendo,cuius prima pars a ανιον s, 'unda dae licibus, in re ijs,tertia i i r herbis tractares. Atque hae quidem prima nant fium diuisio, ab omnibus tanquam optima semper fuit habita, quamina Fas etiam ρ Hatur discutiaras. Nam, ut multa alia omittam argumenta, bax itiam Hvisio saepe amas congeneres sinungae, ut mur in Gulo, quὸ herba tantum ess, Sam eo, quastutis axιον, in dicitu . em abes debet, eum ambae anta iam sa i sint si ira , πι- ouum aus DBilius ae ei Pear . Sis etiam' contingit quandoque πι -- is verum onus ρου ficum in hisce Wibus Istocubus reperia ae .see legumen sub se continet non tam rem ferias , με, funera, ut m iam, Θ ΑΛ Wim, in ambores ut HI Aeaeia SL
39쪽
,8 RERUM MEDICA RV M NO. HIS P.
tun ae vitae inritetur. Unde bor m miscetim prae reliquis alus quasi sepiper adum ccam Nehunt purgavisa medicamenta, ut νιdere est apud Galenum, in reseram ar casesuen in canonibus Vmuersabbus. ροι tantum aromatibus tribuit, νι exrshmaus rit non tantum me.1ca entorum madgngatem bis corrigi, principes corporis nonisi partes eorro rora, sed er purgantium facultates per aromata ad sineuus iartes deduci , lper Nutem M rasticam ad caput, per cucum ad thoracem , per P eam Nardi ad hepar , per Acorum ad splenem, per Zi iber demum ad sancturar. quae tamen non ut burus loci examinare . ριδ ea nos causariteri Use,i tur Muthor iaramaidus in ιbris tuis concedere prima in otia ii . . . a i , O I . . .
tia antica,postica vero parte nudum dimittentia 1 cau s,teretes, & roludos. ssores comantes paruosl l in suimmo, e luteo candicante . Radix fabrata, est,imuscum redolens, amara, lutinosa, acri moniaeq. pataceps , calida'. & sicca quarto tem cisi ordine constat natura . Nascitur Daubrep cι , Ff quare subrium trigora tollit, fatum discutit,ossa E consolidat. urinam euocat, crassos, di lentos h li , morta attenuat, & dolores quosius a stigore originem ducentes placat . ius decocta dicitur eu
i , , cuando curare dysenterias; cortex Vero radicis in typos quartanas . Idem lemiunciae pondere deis Pi uoratus per nouem dies continuos, dolores e lue. ' M., et Indica ortos, curare fertur, p cIpue si totidern diebus duplum ponderis iniundatur. prima namque die alunt evacuare omneS humoreS,re plurimumq. cor borare , atque ita mederI exlusitillime
40쪽
'u quam alii Teiae coapattin vocat, heroba est, Limonicae mali selium habens. cimius caulis, tere & fuscus, sqtiGnsq. est issos vero luteus, radix fibrata. τώ sup auenit , unde cognomen est impositum,' et Cortex radicis trium drachmarum pondera deuoratus quartanarum horrores tollit ;& aliarum febrium frigora, & horrores. Ius vero decocti eius infusum, lenit me '. brolluim dolati: m- sapit,. Olet . muscunia. acris est, calidae q. & s.cae temperiei ordino fere quarto,& subrilium partium. Urit enim,
congener νidetur hae planta priori . nam ex quam ala fodi cuiusuis, exis pessiculus si rem daeferens. Metiam m Abisuhιo in s l bur videre Let. IHue Visitate nominis pertinet Coapanis a Te quaquilio,Herba est quae radixe crasa , icoloris,constat, inde tres taudes oriuntur ternis seisli, folii latitudo unius, longitudo trium digitorum P adsummum utique vetisti,ιnHar Istsim Aiae, lutea . in bummo flos albus totus , sta posus, lineis tamen crudusdam Luis compa
TE X A X Α P OT LA, seu lapidum per
seu sternutamentum mouentem vocant,lieris
ba es , solia Lini exilia serens, caules tenues serpentes per terram, purpureos; & flores multos, pallentes, radicemq. tenuem. olet'. tota planta mala Medica mirum in modum, sapitq.acris est.Nascitur calidis in resionibus Quata censibus Tl aquilinnacensibus, &