장음표시 사용
41쪽
M, RURUM MEDICAR VM No. HIS P.
in agro Hoax tepecensi, adhaerens faxis. calida, de sicca ordine fere quarto, Liatiliumq. partium . quare admota naribus, inspirat . eius vapore, medetur Rr uedini, & capitis dolori, citato sternutamento, & euocata pituita per os, oculin, mae nares .l Mirum est in hae herba. quod nos sumus saepius experti, confricato ea madente lapide, vel quinque unctiis istis,admotisq. adueris parti naribus, ita percipi odorem, ac si mutibus ipsis herbulam admouisses. tanta enim est na turae vis, ut exiles herbulae durissima, Gallaq. saxa, ac sere mollia, dc nulla penetrent . Eadem rufa, illitaq. ante quartanae febris accessionem, eam curar. Vtero conseri, menstrua euocat, Vtinam ciet, reserat obstructa, inkigidata caleficit, sedores elicit, dolores mitigat, Ventriculum, cor, dc caput,deuorata,Vel applicata firmat, hydropen curat, medetum. impetigini, de scabiei, nec tinciae parcit
. se De aes c HI ΝΘ CAZT M, seu Flore aurieulae . cap. I V.
Auriculae,arbor longis, & angusti seliis virore exaturam tinctis, e pediculo veluti marcido, propendentibus in inseriora. flores in Elia diuisos, interna parte purpurestentia,
externa herbacea uricularum pedine serma , iucundo odore. Nascstur in calidis regionubus, nec quicquam eth seequentius in Ind Tum emporijs inuenire, aut maiori habitum in pretio,quam flos: celeberrimae potioni gratiam se am concilians, suavemq- odorem,& seporem, de selubrem quandam naturam, potioni cacasti addens. Calidet ordine quarto incipiente est temperiei; siccae sere .lertio . ex aqua namque deuorarus, satum dicitur di se tere, pituitam extenuare, ventriculumq. frigentem, aut debilem, atque etiam cor, caleficere, & stabilire. . Fructus huius arbori/ en 'qua, longiturinesm Ucιarum, crassitu nιus digiti. seminai aes ex mutua eo resfione Aor angulosa , suntq. coloris se auuine .
De Xoc OXO AIT L,μ Pipere Tauasti. cap. XOCOX OCHI TL, seu sos acidus vocata, arbor est magna, mali
Medicae selijs, floribus coccineis, mali Punicaeserma, sed odore florum, mali Medicae, atque adeo iucundiori, quod etiam sella ipsa vincunt . fruem or- bEulari,amo racematim dependente,primo viridi Ox Bluo, ac tandem I
42쪽
nigrum eolorem inclinante, acti, Odoratoq. & ordine teIllis sicco, aria ealido . Pipens vicem supplare potest, Sc pro Carpobalsamo,aut Carpes o substitui. Roborat cor , ventriculumq., utero confert, satum dissipat, obstructiones ape- . rit, urinam de mensea euocat, frigus pellit,cholicis, & iliacis opitulatur, venerem excitat, crassos, & lentin humores incidit, & concoquit . quin additis Colopassi, coaparti, TVRieatisi, in OloniaqM, & applicata Gorso, ex resina, suxiones alui coercet, appetentiam, excitat, iliacis coulari, ii igotiq. α me ilinatim detur. Nascitur apud Copitianenses. .
poΣtlanenλ, herba est , Elia ferens Nardi montani seus siruta, . v quina tamen diuisa seliola, quorum aliqua fiant sinuosa. in extremis vem caulibus, qui dodrantales , tenues, ac teretes fiant, stellatos fores e pallido rub scentes , radices binas glandibus pares in totidem fibras desinentes , iustas extra, intrinsecus vero candidas . haec ad speciem Ligustici videtur specta . Nascitur in montibus Quaulinacensibus. Radix gustu odorata, amara,& acris est. calefacit & exiccat ordine tertio. eadem unciae unius pondere deuorata x, alui
43쪽
alui dolorem subleuat, satum discutit, uni.
nam euocat, sudorem ciet, frigus pellit, ven-2.2 inculum ob is uti imbecillem confirmit,
Ii. iii cholicae aduersatur, obstructa reserat, & a-
Bethdis. ZIIT ODO A lia tamen situra eiusdem nominis satis congruit LiguDico, vel PHagrariae dictae . folia enim eodem modo habet incisa, Inde non in-eommode hue referri poterix , heri florem non Zι erit.
AcVEΥΟ, quam Orimcbiti, seu Omiquilui appellant, herba est, folia
Ari, mollia, minor . producens, caules vero mi iaceos, Paxuorc bitos magna ex parte lonSos, Virore interdum diluto , interdum vero exaturatione tinctos, pollice crassos, ac per interualla geruulis intercepto' ac fibratam radicem. caules condiuntur, ac In nonnullos usus seruant . crudi quoque edules sunt, grato'. odore , ac sepore constant . riuuenil alidis regionibus iuxta aquarum riuulos, qualis est Quauhtepe nsis. Calida, oicca ordine fere tertio praedita est natura, es'. tenuium partituri. quare ius decocti soliorum infusum, aut epotum, flatum, aut ab eo creatos dolores lenit. pellit stigus, ob structiones' reserat, viscera infiigiditata caleficit, euocat urinam, reneS ac Vesicam emundat, expurgat uterum, venerem excitat, ac trahit menses, lentos
44쪽
cant Phar sirandia, folia seri porro cta, longiora tamen & exiliora, Cyperi, Sehoenanthiue si lia: ad quorum species videtur pertinere. caules Iunci instar, m dulla refertos, geniculatos, sesquiuinanulongos. Florem paruum, & angustum.R dicem longam, & tenue, tuberculis rotundis per interualla nodatam, capillatamq. Huius radices vocant aliqui Diuae Helenae precarios globulos. odorata est haec planta , & acris . calida, Ac sicca ordine te tio , & quartum circiter attingens, non sine quadam adstringentia , 5: resinati sapore . Prouenit Taca apri, dc Tepotu eukι iuxta riuos, Ec aquosia. Pectoris dolorem , tusa, ac deuorata sedat. imposita vem 'sefiteriam coclipescit, de ventric lum. cerebrumq. &χor roborat, & vina
Nicolor Monardes hune C perum vocat υ dicem S. Helena, quod ex portu eius nominis , vs Florida sito deseratur. Min eo digeri ab M ut bore uniet, quod d mm sicundo gradu calidam asserat, eum in tertium ἡνιι q4 intum gradum vique se exebalur. ainserte in sicca temperamentum mutetμη , ,ei luci varietas eam adseras iusserentiam. caratus eumn Olusius bb.4. cap. t o. eandem vi modum sinissim desta
Ll, Dra enae radcia nomιne, cuius tamen odor euanuit νna cum sapore.
AT EP OC A PAT LI S herba sella produeit Amygdali selijs similist,asp
ra ; caulas duas spithamas longos; tenues, teretes, ac purpureos ἔllorcs pallidos promitae, coccineoiq.; radicem transuersam, e qua aliae multa: pr deunt, Aiphodeli, Rapunculaue similes. quae gustatae resinam sapiunt, & glutinoset non sine quadam amaritudine sentiuntur,preterquam odore,& spaueS.tem peratu existat regionibus, montosis, aut tampeliribus locis nasci gaudet. Se- mbri floret. radices vero, quarum est rius in medicina, veluntur a Noue usque ad Ianuarium, & in uniuersum annum recondunitur. Calidae dc si cae ordine fere tertio fiant temperiei. atque ita sex obolorum mensura, ex aqua voratae
45쪽
v Oratae, Ventriculum ,renesq. frigida intemperie laborantes restituunt, atque confirmant. medenturq. sterilitati ab eadem caussa obortς.s uni ex Indis medicis , qui asserant, decoctae radicM Ius, aquae fontanae,aut fluuialis loco' bitum , cxtinguere sebres . quod non videtur rationi consciataneum', ni febrium intermittentium: frigora, rigore'. ita finiri y lint, aut alicunde vacuata caussa febres cessare.
etsi negare non pollim, irigidas etiam partes in planta latere, quarum ope id pollit,aliquan
Et Lee herbae Suphthalmico , ut ita dicam , sue Coum ero, Agenere.wide vi sua aromatica omnm, quae ιο immano coryore latitant, humorum viri expurgat. sic Lerilitatem aufert, febre . ex tuιtq. . ablata enim causa sobrium , prauis nempe humoribus,qui tanquam carbones in corpore delitescentes, ipsum accendunt, sui . exhalationiabus tu Parox mum agunt,necesse ἔν ipsum febrem ijdesiere. de videmus aquam frigidam copiosi Esime bausum non suo si Freprodessi dem enim praestat aqua calida et inum,vel quiuis alius liquor, sed sit purgat ione, Vela mitimet; elper sudorem, vel νtroque modo.
ro, forma, magnitudine: lii'. pers-milis, sed angustioribus; & copiosis . floribus
oblongis, & clauorum instar sed, capitulistrisdis, primo candidis, mox vi ridibus ciniadem sescentibus, ac tandem in nigrum incli nantibus colorem, & in Caryophullos ipsis euadentibus. Nascitur Maluccis, ubi fructum fert cum reliquis in locis sterilis st. Vires
cunctis notae sunt , sermam tantum exprimendam Curabimus noniadeo perspecimn omnibuS, exIramo ornato floribus ad nos ex Maluci allato. .aetsi non iasint, qui dicari ij Caryophyllum inhil aliud esse, quam rudimentum fructus, quoadmodum in Malim, ac lyris videre est, moremq. producere quas ni . terniu soliis constitnrem, & fructum nuic nas ' dunento insidere multis fibris plenum, veluti
46쪽
i referentibus, frequentibit'. ac ternis nerucis
' dentibus. Fructu nigro, εἴ albenti flore. foliata, coxticis ipsius saporem reserunt, sed minus
larius cuticula, quae amara Ust. Cortex ipse re-. cens adco subricus sentitur, atque glutinosus,vi: mansus dentibus adlaaere- additu'. fercusis eadem in saliuosam quandam conuertat naturam; postea Vero qua cornitur substantia
constat. de ovain tanta luce nihil addcndum putavi, praeterquam dxperimento esse tantariorum Gallia, Cinnamomum, & Cannellam R. est, eades perpetuo arbore, non ex diuersis,iquicquid antiquiores herbarii tradiderint in se propagata, & varijs nominibus nuncupari. i , Ob Ingens namque precium, maioremq. E minum lucri cupiditate adulterabantur ar mata , & ob hoe stametsi plerumque eiusdem essent generis) di uersa illis inde bantur nomina . In Mindatis,insula Philippica,unde ramum magnum accept& alijs Indiae orientalis panibuscopi CSU prouenit.
47쪽
u oblonga, aspera, & firma; Caules leues teretes. & purpureos, ac sex spithamas longos ;Flores in summis caulibus albos, pilosos, & Orbiaculares.Radix fibrata est.nastitur in calidis. R dix est acris, amara, dc impense odora ; caludaq. & sicca ordine tertio, de subtilium partium . Eadem semiunciae fere pondere deum
rata ex aqua,flatus discutit, tormina sedat, pe fit gerationi medetur, sudores euocat, & vrinam . metitur egregie colicis. Flos huius herbae depingitur luteus, sta in albedinem tendens, similitudinem habens Comae a reae . CH autem squamosus es aliquo modo meut in Senecione. solis tamen aditer se habent. nam tria 'per ipsum eaulem ambrunt, quod admodum rarum est in genere Corymbifero. se Eupatorium biana ex aduersa habet sotia, ut in congenores.
Cumati , aut Apiat Urangua, nos vero Asarum Michuacanicum dicimus, seu haedorum oculum, ob seliorum figuram, & prolixarum rassicum impense suavem odorem . herba est, Folia serens tenuia, mediocria, & vitigineis proxima, sinuosa,serrataq. , superne virentiata, proxima,sinuosa, serrataq. , supi uallentia inseme . Caules cubitales, leues, lentos, teretes, ac graciles . Flores lutem,exiles,& comantes, unde generatur semen iliseum,& quamminimum. Radices multas,tenuesq. &fibris similes, Ellebori albi instar. Naseitur infiigidis, ac montuosis prouinciae Michuac nensis. Radix Ela in medicamenta veni quae acri constat sapore, & suauissimo Musci od re . Calida est, & sicca in tertio ordine,& pa cum tenuium . puluis eius ex aqua, vino, Bu-
glossiue, aut Melissophylli seceo, aut stillautia
48쪽
qua deuoratus sex obolorum pondere iliacos dolores sinat . cor roborat, ventriaculum caleficit, ac stigore imbecillem confirmat, coctionem procurat, viseerum temperiem stigidam tollit, sitietati medetur, obstructiones aperit, & quicquid renum, vesicaeq. obstruit meatus, emundat. menstrua, urinamq. prouOsat, Vtero confert, venenatis potionibus aduersetur, flatum discutit, ac vires restaurat. Ius decocti, succusiue idem praestat . nec non puluis addito melle, aut laccham in consectiones, quas Electitaria vocant, consermatur. Quin radix Dius herbae adiuncta Cacanam aequis poderibus drachmet unius,humores cras sos & lentos euacuat, flatum generantes , & Gallicam luem essicientes. Di gnissima haec planta est , ob iucundissimum radicum odorem, quem cum primum naribus admouentur spirant, ut transseratur ad Hispanos & ad reliquas
orbis plagas paulo gelidiores. Hunt indigenae sebribus magnopere aduersiri. 8uod euenire poterit, aut rigoribus sedatis, aut pulsis aliqua parie humoribus.lunt qui mi asti, de Tei si vocent. ι
.i aDιamuιν author bane plantam Nebi. arum vocari ob odoris praesiantiam m Samo'. eius similis me, tamen quo ad genus in cor bifero reponenda s.flos admodum
intra verbcandicante, Blia serrata,acuminata,oblonga, dc Ocyminis quadantenus similia;ssores pallidos,ex candido in luteum colo- rem vergentes. gustu arbor haec,atque etiam odore,quauis siti parte,mire resert Anethum, eiusq. eskctus praeliat, verum emcaciores ,
non sine quadam adstringentia. Nascitur in calidis regionibus Quaulinacensibus. & ubiacunq; ligni laustrum insidiatur,radices statim
agit calida enim & sicca prope ordinem te tiu videtur natura. Elia tua illitaq., stigora fibrium arcent. ius decocti corticu Vrinam, sudorem euocat, obstriicta aperit,quari
nam curat, trahit mensis,cor roborat,tum
res praeter naturam discutit,medetur sitiet ti,firmat ventriculum,& vapor decocti Scodipionum uribus medetur,ac Gummi odoratum fundit.Diuersa esst autem haec a bor ab ea,quae Foeniculum resipit. apudq. Floridam nascitur regionem, & Iam apud Hispanos sub nomine Sassastas circumsertur. quam,tamini adhuc reperi re apud nouos Hispanos non potuerim, audiamq. apud Missi canentes proue-' nire, ex ramo tamen ad nos a Floridis allato, & deseripsimus, & curauimus depinoendam , ut latius habetur silocapite inter arbores inserius polito . :
49쪽
T. TLI LX OCHIT L seu fibra nigro A raco Ammatico . Cap. Y V. VOLUBI LIS herbael tralaerebiti, iijs Plantaginis pr dita, sed pinguioribus, & longioribus,viroreq. inficiis saturato,singu.
Il lis ex utraque parte caulis alternatim exorienti .
bus;ac siliquis rongis,angustis, & pene teretibus
olentibus muscum,aut Balsamum indigenum inigrisq.unde nomen.Calidis regionibus prous nil au metabuSq.Arbores amplectitur,& predi ctas sit quas Verno tempore profert. Calidae hae. sunt ordine tertio, addiq. solitae Cacaoati, de Mecoocbul. siliquae binae ex aqua resolutae, M
potatae urinam cient, menstrua euocant. cum Mec Ocbiti partum accelerant, ac secundas , mortuumq. foetum trahunt, Ventriculum ca
leiaciunt, S roborant, flatum discutiunt, hu
mores crudos concoquunt, atque attenuant,
cerebro vim addunt, & utero auxiliantur. ALuersus venena frigida, gelidosq. venenatorum. Miis, eri cm siliquae dicuntur esse remedio. Folium longum eia uncias undecim, fatum sex, Aliqua vera longa νnci se crassa riguum Vnum .
vocant, solia Anchus, similia sert, minora tamen,serrata,mollia, exilia , hirsuta, & interuenijs secundum longitudinem procedentibus insignita . Caules tenues, teretes , & purpureos, e radice fibrata Elleboro albo proxima, mi tit . flores per uniuersos sere ramos exiles ex albo pallescentes, & veluti coaceruatos, odoros, acrisq. saporis . Radix, cuius m p cipuus usus , gustu est odora, tenuium partium, calidaeq. & siccae secundo ordine temperiei. Prouenit apud Mexi censes montosis, saxosisq. locis. Radices tuis & applicatae infixa extrahunt, potae vero trium drachmarum pondere urinam mire euocant, clusi extergunt meatus,cholico asserui laborantibus succurrunt, faciei maculas eme dant , scabiem capitum puerorum, & Vniuersi quoque corporis curant, febres euocato sudore finiunt, minuunt splenem, dolores sedant, flatum cum coluit,& Chulae albuiti discutiunt, satietati medentur, hydropiq., ac dissipant praeter naturam tumores. Et quamquam ita se haec habeant, ab euocanda urina solum nomen imposuere, aut quia ea est praecipua, aut praecellentior eius dos, aut quia quidam ex Indis medicis, qui unam tantum, aut alteram facultatem singularum herbarum sibi cognitarum norunt, aut eam permanus traditam, veluti haereditario iure a maioribus, adeoque a parentibus ipsistetiam medicis acceperunt, urinae solummodo ciendae serebant auxiliari, quod & nomine ipso expressere. qua omnia de reliquis etiam planus simul dicta esse volo.
50쪽
ea lia serens Myrti longe maiora, sed
rigidos, nocuOSq. mucrones praeseserentia: fi rem Coccineum, orbicularem, de modi cunia,
quem Indi filo transfossam in sitis emporijs
globulorum precariorum more venditare talent. Huius est praecipuus usus tum in medicamentis,tu in condamento, Prouenit vero cuiaci, & Tororeperi calidis qui H locis,apud quos
cortex ligni curat a Gallica lue ortas erupti nes levigatus,& lineias. Nuclei fructus res luti ex aqua,&naribus instillati, dolorem capitis leuant, & dentibus applicati eorum quoque leniunt dolorem. Flos enim calidus est,& siccus ordine secundo, cum insigni quadam adstringentia,initio dulcedinem quanda praeseserens,& tandem ostendens amaritudinem. Vterinis subuenit assectibus,cor roborat, & Croci in coindimentis parandis, dapibusq.praestat vicem. Ea hiberi autem solet praxlictorum usuum gratia ius decocti sorum, bib dum, aut infundem dum. Sunt qui Xoebi partis, alij Ne xctat, & quidam H tei oebul vocant. . : Fura ian tudinem habent quinque Nuc Grum, latitudnem vero duarum. fructas poma simitia , colore Amugdala cui florem insedisse videtur.
HERBA est Giebi passis ab alijs Tri
ehichis vocata,Elia Chamaedryos serens, aspera; de luteos flores circa postr mos cauleS coaceruatos, & caliculis oblongis contectos. Caules qualemas sere longos spithamas, & radicem serculosam. Folia odora sunt,& amari saporis. Radix amaritudinis sere expers, odora, dc acris, calida siccaq. narura, & tenuium paritum. Prouenit Te LM inter sata. Egregium est medicamentum,ab indigenis habitum maximi . nam appetentiam deiectam radices excitant . sella tusa pugilli mensera, a