Georgii Hornii Dissertationes historicæ et politicæ

241쪽

2 GEORGII HORNII haec omnium praecipuum, Gandavense. Rebellis illa ab antiquo Civitas. arma tum induerat contra Philippum Burgundiae ducem,cognomine Bonum, Johannis nostri avunculum. Nec segnis ille, sum lectissimo equitatu , suppetias avunculo laturus , suburbana rebellium aggreditur, memorabili victoria potitus, donec adventans Philippus,reliquias conficeret. Ita viam sibi stravit ad conjugium eum Elisabeta Johannis Burgundi filia, quae deficiente mascula progenie opulentam ipsi allatura erat haereditatem. Ex hoc conjugio, natus Johannes secundus patri anno I 48 o. successit. II. Hujus uxor Methii ldis Henri- ei Landgraviae Hassiae filia , partem comitatus Catte meliboci dotalem attulit, quam Johanni Nassovio affini, certis conditionibus,vendidit. Fuit hie Johannes secundus satis acer Gelrorum hostisae pro Maximiliano Imperatore contra Carolum Egmondanum arma non inglorius tulit. i 2. Quartus Ducum Johannes tertius suit cognomine Pacificus, qui primus ducta Maria , Ducatus Juliacentis & Montium haerede , fundamenta jecit unionis celeberrimae , inter tres potentissimos Ducatus, Juliae, Cliviae & Montium. His auctus

242쪽

DIssERT. HIs To R. POLIT. 22 auctus viribus, cum Carolo Getrorum Dulce, de mutua provinciarum haeredi,tate, foedus pepigit. Cujus generis pacta,

inter Germanos principes . non infrequentia .sun L, quo titulo etiam Sereni 1Lmus Elector Brande burgicus, his proximis annis. in Pomeraniae jura successit. Johannes in bello Monasteriensi contra Anabaptistarum Regem Johannem Lei densem strenuam quoque imperio navavit operam , & filia Anna Henrieo Octavo

Angliae Regi desponsata . selix sibi Princeps & pater videbatur. Quod posterius eum sesellit. Nam & filiam Angliae Rex brevi repudiavit, & filius Wilhelmus, se ac provinςias suas propter aditam Getis riae possessionem , in summas difficulta

13, Hic Patri Anno 1 3s. iipClivia, Iulia & Montibus, Carolo Egmondano in Getria successit. Cumque implacabilem sibi propterea videret Carolum V. cum Francisco Galliae Rege , ducta ejus nepti Johanna , foedus pepigit: in eum Caesar,ex Africa reversus statim bello dei creto, copias duxit & expugnata primo

impetu Dura , in magnas redactum an ingustias, pacem petere his conditionibus coegit, ut tota Gebia decederet: foederi Danico γ Gallico renunciare . Ita anno

243쪽

224 GEORGII HORNIT 3 43. pace provinciis reddita, Wilhelmus

exornare Remp. ac augere omni modo coepit, inrer quae opera, tria haec praecipue numerantur privilegia : de successione filiarum,unione provinciarum & Academia Duisburgenti in quam erigendam, Pius tertius Pontifex Romanus anno

r . . Sed iam ad periodum suam pervenerat praenobilis Ducum Cliviae familia. Nam filius Wilhelmus natu major, Carolus Fridericus , .summae spei Princeps, in peregrinatione Italica & medio aetatis

ac virtutum cursu repente extinctus, triste sui parentibus & luctuosem provinciis

desiderium reliquit, veneno, ut volunt, ' de cujus multa indicia exstitAe, sublatus. Nimirum recte judicant, qui peregrinationes Principibus periculosas eue statuunt. Ut vel eos omnino illis abstinere, vel si tanta exteras gentes visendi cupido incognitos ac dissimulata familia, obire consultum sit. R. II. Ita successio ad Johannem Wilhelmum alterum filium Anno i de

voluta. Qui ingenio simplici quod variae corporis ac animi aegritudines adeo debilitarunt, ut rebus gerendis impar esset. Ad quae mala accessit sterile conjugium, atque hinc novae multorum spes,

. qui

244쪽

qui provincias ejus quocunque titulo sibi destinabant. Extinctus Anno I 6Ο9. 2s. Martii finem imposuit familiae comitum Marcanorum,quae rebus in Clivia per annos ducentos & quadraginta summa cum Iaude praesuerat.16. Quod igitur ealamitosiim impri- nais Rei p. esse iste t. de successione Cliviae, Iuliae & Montium , graves in impe rio exortae sunt controversiae. Nam true runt, qui provincias illas ad Imperatorem devolutas esse dicerent. Ideo Elector . Saxoniae earum investituram pro se & familia Wittihindea a Rudolpho Caesare anno I 6IO. petiit & impetravit. Alii Sorores Johannis Wilhelmi legitimas paternarum ditionum haeredes este asse.

rebant.

II. Duas reliquerat Wilhelmus filias: quarum natu major Maria Eleonora Alberio Friderico Marchioni Brande burgico, Duci Prussiae: Altera, Anna, Philippo Ludovico, Comiti Palatino Neoburgico, elocata. Impetraverat autem a Carolo V. ut si nulla exstaret mascula proles filiae pleno iure succederent. Igitur nulla spe prolis ex Johanne Wilhelmo anno I 6os. Johannes Sigismundus Elector Brande- burgicus & Wol angus Wilhelmus comes Palatinus, ille uxorio, hic materno

K s titulo,

245쪽

xitulo , uterque consensu omnium , ae successione transegerunt, ac mortuo JO-hanne Wilhelmo , provincias indivisas, junctim, donec de legitimo successore constaret, administrarunt. Sed non diu durare potuit concordia, urgentibus jam imperii fatis. Nam Anno I 614. post Saniensem transactionem irritam, divisi anilmis principes, provincias distraxerunt. Neoburgicus evocatis ex Belgio sub Spi- nola Hispanis, Brande burgicus sub Mauritio Naisovio. ederatis Belgis, quisque

obvia oppida occuparunt. Interea exorto

bello Germanico , Neoburgicus longe maximam provinciarum partem , Ope Hispanorum invasit, donec Anno I 629. inter eum & Georgium Wilhelmum Electorem Brandeburgicum , in viginti quinque annos, interventu ordinum Belgii , controversiae ita componerentur, ut hic Cliviam , Marcam & Ravensburgiae medietatem : Ille praeter alteram ejus partem Juliam & Montes, obtinerent.18. Ita Clivia ad Electores Branden-

burgicos justissimo titulo pervenit. Quae domus ab exiguis initio viribus, ad summa' hodie potentiam pervenit. Quippe Fridericus Burggravius Noeribergensis, empta a Sigismundo Imperatore Marchia, primus Electoralem dignitatem sam aliae

246쪽

miliae suae intulit,& ad poste ros propagavit. Qui singulari sort0na, tot aucti titulis ae ditionibus sunt, ut terrarum amplitudine , omnibus in Germania Principibus superiores sint. Nam Fridericus V. titulum Pomeraniae, consensu Friderici III. Imperatoris, Marchiae conjunxit ac superiorem Lusatiam a Poloniae Rege accepit, quam tamen paulo post Georgio Bohemorum Regi, exceptis quibusdam Oppidis, concessit. Ad eosdem post obitum Alberti Friderici, Ducatus Prussiae, simulque jus in Cliviam & vicinas Provincias, pervenit. Tandem extincta ducum Pomeraniae familia, ex veteri pacto,

amplissimus ille ad Mare Ballicum ducatus, juris Brandeburgici esse cepit,sed ita

ut majorem ejus ac mellarem partem Sueci, retinerent, datis in compensatio

nem tantae jacturae Episcopatu Masde- burgensi, Halberstadensi & Mindenu.

19. Quanquam vero jam a multis retro annis ingens damnum bello Belgico& Germanico Clivia acceperit ac multum ab antiquo splendore opibusque defecerit : tamen nunc pace ubique parta, meliorem statum sibi non frustra pollicetur. Qui ut obtineri possit, necens omnino est , ecclesias; scholas, ac totam omnino Rem p. a vitiis quantum

247쪽

fieri potest elaendari, & quod deest, sirp-

pleri. 2 o. Primo omnium vera religio propagari ac defendi debet. Nam religionem totius humanae societatis sundamentum esse existimavit etiam Cicero. Quod imprimis de vera intelligendum. 2I. Non minus necessariae sunt Scholae. Cum enim juventus totius Rei p. seminarium sit, quis dubitet quin Scholarum singularis sit usus & exacta necessitas Adeo ut tum demum Resp. sit felicissima, in qua plurimi bonis literis eo culti. Nam quod quidam thrasones aurulici, theras ac eruditionem consemnunt, eamque noxiam esse proclamant, id Mus couiticum, Turcicum & Barbaricum est.21. Ad excitanda vero iuvenum inge-enia , publicis opus est Academiis. Qua occasiae merito accusamus majorum nostrorum negligentiam,vel potius inse-licitatem temporum deploramus, quod

in usum trium amplissimorum Duca- tuum , cum opibus abundarent, nullam tamen constituerint Academiam. Αs cogitatum quidem ea de re suisses ostendunte rivilegia Caesaris ac Pontifieis Romani , pro Academia Duisburgi landanda. Cumque bella continua praeesaris ejusmodi conatibus intercesserint, illis nunc sopi-

248쪽

sopitis, repetimus vota nostia ac totius Patriae. 2 3. Ut loco armorum & militarium exercitiorum , quae tot jam annis Europam affixerunt, armato Marti inermes Musae succedant , & aurea pax seculum

ferreum tandem aliquando terminet. Hoc votum nostrum, cui, nequid temere vovisse videamur, rationes has subjungimus. 2 . Cum omnium Rerumpublicarum

communis finis sit salus populi,cujus duae

omnino partes sunt, quarum una corpus, altera animam spectat, consequitur nullam Rempublicam hujus suae intentionis posse reddi capacem, nisi literarum studia

inter praecipuas curas habeat. Nam quemadmodum Barbaries Ecclesiam pariter ac Rempublicam corrumpit: ita non aliud restat remedium emendandae & Ecclesiae N Reipublicae, ouam si juventus a te'eris annis virtute pariter ac eruditione ει colatur. Nullum enim discrimen inter Graecos ac Barbaros, uuam quod illi literis exculti, hi earum rudes: atque hinc ita lorum imperium celebre, horum exosum ac contemtibile. 2s. Accedit etiam hoc, quod cum prudentia primas partes obtineat in vita ci

vili , illa non alio faciliori modo obtineri S 7 queat

249쪽

23o GEORGII HORNIrqueat, quam per studia literarum. Pru dentia enim omnis ratione & experientia acquiritur , utraque est vel propria vel aliena. Propria longaevam aetatem, ingentia pericula labores inexhaustos, innumeras dissicultates, & uno verbo dissicile experimentum requirit. Ad quae omnia cum vix & raro unius hominis artas lassiciat, quis non videt a propria ad alienam, a diuturna ad brevem, a dissicili. ad expeditam recurrendum esse experientiam 3 Ea vero aliter quam per eruditionem literariam acquiri non potest. Quippe cum omnis eruditio versetur in

verbis & rebus,utramque partem illa sola suppeditat. 26. Inter omnia prudentiae politicae aequirendae media, nullum est efficaciusquam historiarum cognitio, lux veritatis& magistra vitae, in qua hoc praecipue salubre ac frugiferum , omnis te exempli documenta in illustri posita intueri: ut inde tibi tuaeque Reipublieae quod imitere capias, inde foedum inceptu, foedum exitu quod vites. 27. Hare susseere possunt pro asserenda studiorum in Republica necessitate.

Porro cum eruditionis consectuendae medium sint Academiae, ultro quod ante diximus consequitur, ad illustrandum Cliviae

250쪽

DIssERT. HIs To R. POLIT. 23 Iviae Dueatum vix quicquam magis esse necessarium, quam ut more aliarum provinciarum Germanicarum Academia quoque constituatur. 28. Principes Germaniae pro suo erga

Rempublicam affectu singuli sere in sui

ditionibus Academias constituerunt, quarum hodie amplius triginta numerantur.

Quid aequius quam illustrissimum Cliviae Ducatum ejus quoque praerogativae se facere participem Praesertim ab eo tempore , quo Serenissimus Elector tot terrarum Dominus, religionis verae strenuus assertor , etiam in has regiones indubitato jure successit. Qui sicut maximus literatorum fautor est& promotor, ita quin Regiomonto in Prussia, Franco- furto in Marthia etiam Academiam Clivensem adjuncturus sit, nullatenus dubi

tamus.

. 1s. Cui si & hoe ab immoreali Deo accedat beneficium , ut sucta laeta sobole Electoralis domus , non in praesenStantum, verum etiam seris nepotibus, perpetua ac stabili haeredum successione , consulat , merito beatissima iudieabitur Clivia. Nam nullum majus expeti potest in successivis provinciis bonum , quam ipsa illa Principum immortalitas: eum extincta dominantium familia , ingentium