Georgii Hornii Dissertationes historicæ et politicæ

81쪽

ε GEORGII HORNII stationes,ad navium in tempestatibus, securitatem. PORTvuM alii natu tessunt, artificiales alii. Naturales quos ipsa natura, sine praevio artificio, sive in prima rerum omnium creatione , sive postea, casu aliquo, terrae motu, diluvio, e LArmavit. Tales passim per totum Orbem,

ut Messanae, Massiliar, & alibi. Arti

ciales, quos humana industria elaboravit. Sive juvando naturae conatus, & corrigendo desectus, ut Ostiae a Claudio Caes. factum. De quo memorabilis Suetonii locus: Portum Osia exstruxit, circumducto dextra sinistraque brachio , ct ad introitum, profundo jam salo , mole objecta , quam quo stabilius fundaret, navem

ante demersicis. Eadem arte Genua, Pa-

Iermum, Horna,& aliae urbes portus sitos consecerunt 1 idemque de Harde rvico nostro sperare nos jubent consilia publica Civiumque liberalitas. Sive solo artificio. Quemadmodum Carthaginientes a Scipione obsessi, ac jam amisso, qui praestantissimus erat, portu , alteram ab alia urbis parte soderunt , unde quati innata subito classis erupit, Floro teste. 6. Ad bonum portum haec praecipue requiruntvt. Ut liber a scopulis , arenis, brevibus , idem Que profundus sit. Ut forma lunari. Ut non nimiae capacitatis

82쪽

DIssERT. HIs TOR. POLIT. 6 Ut noctu vel tempore necessitatis eludi queat catena vel alio repagulo , sicut ille ad Damiatam , quem Harlemenses flagrante bello sacro, aperuerunt. Ut Pharum aliquam,praesucendis noctu navibus,

habeat. Ut, cum contra alios ventos tutus, tum imprimis a Boreae flatibus , exemtus sit. 7. Tanta autem portuum necessitas est atque utilitas, ut nulla unquam maritima Resp. sine illis caput extulerit, aut aliquid memorabile gesserit. Contra vero plurimae gentes urbesque, portuum commoditate , etsi modicis viribus , m gnam potentiam atque splendorem, acquisiverunt. Sic Athenienses eum Piraeum & Munychiam haberent, domi nio maris, ac magna Graeciae & Asiae pam te, facile potiti sunt. Notum est Venet rum Rempubl. huic maxime incremen-- ta sua debere. Sic Embdam superioribus annis & Ant Uerpiam portuum bonitate, excelsissime floruisse, novimus.. 8. Princeps quidem navigationis pomtuumque finis, commercia sunt. At non

deest & alius, qui res bellicas spectat.Maritimae Resp. sua nec defendere absque classibus queunt, nec alios oppugnare. Bellum igitur illis terra marique gerendum, & quod mari geritur, terrostri, pro

83쪽

σε GEORGTI HORNII pter graves causas, praeserendum cense

s. Proximum a maritimis locum illae habent civitates, quae fluvio navigabili fruuntur. Idque eo magis si utroque fruantur, & fluvii alieujus, & vicini maris, commodo. Qualis olim Memphis, hodie Alcahira, Londinum, Se vilia. Flumina quo ampliora, eo commodiora, ut Danubius, Rhenus. Nec tamen ex aequo omnia, onerum seracia. Causa ex aqua.

rum diversitate. Quae quo viscosior, eo serendis oneribus aptior; quo subtilior, eo minus. Sic Sequanam flumen mediocre, tanta sustinere onera, ut sere incredibile sit, tradunt, cujus aquae, sere instar smegmatis, vile sae. ro. Quanquam vero summa navigationis portuumque ad augendam Remis pubi . utilitas sit ue sola tamen non siisscit. Sic portus maritimus Messanae multo praestat Neapolitano. Duplo tamen major Neapolis si multitudinem spectes. Ita portus Carthagenae longe superior Getanuensi. Genua tamen immane quantum praestat. Igitur praeter mare flumen, portus . solum sertile , alia adhuc ad augendam & illustrandam Rempubl. requirun rur. Quae illa sint, alio tempore edissere

mus.

84쪽

De Tramisalanta in universum, ct specialita Vrbe Zmolla.

i. Λ B Isaia Rheni alveo, TRANs Is Ain I A LANIA appellatur , regio inter Gelros, Frisios, estphalosque polita. Primi Francorum reges, ad Christianismum conversi, cum pasti m Episcopatus fundarent, vacuas Dominis regiones Episcopis, non tam dominio Politico quam Ecclesiastico,regendas assignarunt. Sed cum tempore crevit fastus Episcopalis, quideserta Pastorali cura , Principes se Duces que constituerunt, quod imprimis circa A. Christi IIce factum est. Ea oecasione ad Frisios convertendos , qui obstin tillime cum vicinis Saxonibus pagani Lmo adhaerebant, constitutus est Episcopatus Trajectinus. Cumque post obitum Sancti Willebrordi, Frisones ad pagani Lmum relaberentur, Winfridus sive Boni- facius Anglus, cum multis piis vitis eo profestus , Trajectensem Episcopen in Archiepiscopatum evectam Moguntinae

sedi circa Annum II CCx L. conjunxit.

Sed post ipsius a Frisiis Doccum ensibus, caedem, Ad albertus Angluq S. Suiberti consanguineus Trajectensi, non Archiepist

85쪽

68 Ggo RGII HORNII episcopus, sed Episcopus factus, sub Dioecesi sua universam Transi laniam habuit.

x. Sedes Episcopalis Trajectum fuit; sed aliquoties , sive bello , sive schismate,

Daventriam translata. Nam cum sub

Radbodo Epistopo, qui ab Adalberto undecimus, Dani Trajectum vastassent, sedes aliquandiu Daventriae suit. Deinde cum Canonici in Episcopo eligendo dic sentirent,Transi salani Rudolphum Diem holdium, Ultrajectini Wallamum ΝΙCeris sanum Comitem Episcopum acceperunt. cui Suederus Culemburgius successit, qui& ipse paulo post Ultrajecto pulsus Dor

draci sedem Episcopalem collocavit i donee Die oldius, remoto aemulo, solus iterum Episcopatu potiret . l3. Post obitum Philippi a Burgundia. eum Henricus Comes Palatinus succeia silet, perpetuis a Carolo Getriae Duce bellis exagitatus , publiei boni eausa, ditionem totam civilem Carolo V. Imp. tanquam Burgundiae Duci, tradidit, servata sibi & successoribus integra Iurisdictione Ecclesiastica; quam transactionem Pontifex Romanus Clemens VII. confimmavit. Ita A. Ch. cIo In xxv ID. ditiones Ultrajectina, Translatania, Trentia,

T entia , Provinciis Belgicis insertae

senis

86쪽

DissERT. ΗIsTOR. POLIT. cssunt, & Transtulania cum Trentia & . Tvientia, unam ex septendecim constituit. . In hae Henrici eum Carolo V. transactione observandum est, eam assensu Ordinum factam. Princeps enim vendere vel abalienare Rempublicam propria authoritate non potest, nec eandem

potestatem, quam privatus in suas posseLsiones, habet. Unde inter Tyrannidis notas ponitur, si princeps Rempublicam ipsi commissam, sine consensu ordinum. abalienet & in alium transferat. Deinde, . diversam esse jurisdictionem Ecclesiasti- eam a Civili, & non separabilem tantum

in casu necessitatis , verum etiam sua natura separatam. Nihil magis a Christiana proaessione alienum quam eosdem &Episcopos esse & Principes ; duplicem

gladium Canonitarum gerere; exereitus dueere & Euangelium praedicare, claves

Petri simul ae gladium Pauli habere. Quod opilio ille, Archiepiscopo Coloniensi armato obvius, recte observavit. s. Inter primas Manseaticarum urabium locum habuere ex Transisalanis, Daventria, Campi, Z olla. Illa tot u bium Societas sere Achaeorum Rempubl. refert; & instituta fuit ad Benandam vicinorum Principum Regumque ambitionems

87쪽

το GEORGII HORNI Itionem, imprimis qui tum libertati Balticae sermidabilis erat, Waldemari III.

Danorum Regis. s. Bellum Transi salanum A. cIIII xx. inter Campenses& Zwollanos exortum fuit. Causa ejus, controversia de telonio in Isaia flumine. Zwollani, quibus universa propemodum adversabatur nobilitas, ut ultionem de hoste suo caperent, Carolum Getriae Ducem evocarunt. Defendebant autem Zωollani causam suam his verbis rSe Episcopo jusjurandum dedisse ut pa-

. trono is protectori, non ut oppressori is hosti, in salutem Reip. , non perniζiem. Qui si inimicus ex amico factin , civIta- . tem destruat, non. tueatur, eum fide,' vero sacramento solutos esse. Eventus is fuit. Transi salani bello exhaust pacem cum Carolo secere , rati qualemcunque civili bello praeferendam. Inter alias conis ditiones liaet quoque fuit: Se a morte Philippi neminem E secopum admissuros, nisi

qui pacem cum Gebis sponderet. .'Sed Z vollanis pax hara vehementer displicuit: unde etiam in Carolum alieno esse animo coepere. Urbs ipsa factionibus scissa; plures pacem velle : Senatus cum paucis Gelrum tueri. Hi succubuere; & nonnullis ex senatu in carcerem conjectis, Gelricum praesidium ejectum

88쪽

flum fuit. Ipse Carolus urbe primo exclusus, mox intromissus quidem , sed custodia cinctus, gravem auctoritatis suae jacturam secit. Oblidio hinc , sed in irritum, secuta. Zwollani& caeteri Transi sa-Lisi, agnito errore suo , & dum civilibus contendant armis, exteris sese praedae e si evidentes politis simultatibus, foedus Ramicitiam inter se instaurant. Quod gravius Carolum irritavit. Qui Transi alalaiae occupandae studio, ut Principatum quam latissime, a Rheno ad Amisiam extendetet, bellum varia fortuna continuavit. Pacem quidem daturus Transis alanis, sed hac imprimis conditione: Ut Ge rorum Principes in semuernum Dioecessis Vltrajectina tutores essent. Agnovere obtentum Transi salani, & titulo tutelae dominationem quaeri non ignorabant. Ita

bellum acrius resumtum, quo coactus Henricus Praesul tandem summo cum. Caroli detrimento , universam ditionem suam Burgundis transcripsit , ut supra relatum . in Carolo id reprehenditur , quod nimis duras Transiti lanis conditione ς praeseripserit. Carolus culpam in legatos suos contulit qui superdius in conventu Daventriensi egerant, RTransi sala nos ad desperatum illud atque extremum Burgundicae dominationis

conis

89쪽

1 Ggo RoII HORNI reonsilium, impulerant. Nimirum duobus infirmioribus de praeda litigantibus, tertius plerumque potentior eam utrique eripit. - 8. Campi, Daventria, Zwolla, o scinas monetarias, tanquam Imperii oppida, jam olim habuere. Id privilegium eum Carolus Caesar An. cIIII LIII. inafractum iret,Transisdani aeriter, sed frustra, se opposuerunt. Jus monetae cudendae inter regalia non minimum obtinet locum. Certe in Oriente solus Imperator summus eo utitur. Hinc in Saracenorum Historiis duo haec fere sola Majestatis jura sunt: Vr Principis nomine in frigesu oretur: ct moneta eodem insi

gniatur.'

n RANs Is ALANi AE Campi accen-1 sentur, quanqu*m cis Isaiam & in Uelaviae solo. Urbs vetus, splendida, dives , prope vetera Romanorum navalia. Originem & incrementa ab eo tempore

coepit, quo fides Christiana sub Carolingis per Ultrajectinos Episcopos his oris

introducta.

Nomen Hanraaticae societati iam olim

90쪽

DIssERT. HIs T R. POLIT. Is olim suum quoque adscripsit. Cujus confederationis prima origo Balticis sive Vandalicis urbibus debetur, quae pro mutua contra Walde marum Daniae Regem de sentione, sese obstrinxerunt, imitatI v terem Achaeorum Rempublicam. Ut quae singulis hostibus suis impares erant, conjunctis viribus eorum impetum facile sustinerent. Postea accesserunt aliae quoque urbes longius dissitae magis pro commerciorum usu,quam belli gerendi ergo. Unde quatuor civitatum Hanzeaticarum metropoles constitutae, Brugae in Flandria , Londinum in Anglia, Novogardia, Rustiae& Berga in NorWegia. 3. Novum decus Campensibus A cII CCCC XCIV. accesi t, titulus ac privilegium liberae & Imperialis civitatis. Cum enim Maximilianus I. in Wormatiensibus Comitiis conquestus de Imperii infirmitate fuisset, consultum visum plures urbes Imperio adscribere , maxime in limitibus , praesidio ac tutela contra hostes. Ac tum praeter Z ollam ac Da ventriam, Campenses quoque illam dignitatem, quae in Imperio singularis momenti, obtinue unt.

4. Status sub Episcopis Ultrajectinis frequenter turbatus fuit. Quippe inquieti Praesules potiorem semper temporalium

D quam