장음표시 사용
501쪽
cente, eadem& secundum a primo, A saltem qualitatem, quae lationis in- sicque deinceps. Asserendum igitur, strumentum sit, nequeant corpo-Motricissa
potentiam motricem non alia rati ne actum suum exercere, quam prinducta prius in re mobili impulsoria
qualitate; tanquam necessario in-nrumento , eis aliquando non sequatur motus, veluti, cum quis in Parietem, aut arboris truncum humeris nil itur,aut cum elemen ta a licino detinentur loco, exiliente, scilicet, maiore resistentia, quam sit ini. pressa qualitatis effcacitas . Itaque, etsi potent a motrix in communi varias admodum species complecti. tui alia enim vitalis est, I in cognoscunt bus, alia non vitali S, veluti occulta illa, adeoque sine n mi. ne,' n magnete, electro,& fimilibus; quales item elementorum , quae poculiari nomii te grauitas, leuitasque nuncupantur. denique etiam illa pa-
ribus ingenerates alioquin, cum ipsa etiam latio nonnihil sit corpori in h. aerens, ab ijsdeni quoque edi non poterit, quod est absurdum.
nimirum, eius tantum generis seminas producere nequeunt, quae aut ad generationem ordinentur, aut etiam consequantur iii tensionales non raro, eliciunt enim ex seipsis B conceptus, ac sertasse habitus, nec non & in alterum inici lectum separatum sui specient , alent imprimere. Ad primam vero confirma- Solui. I.rationem dicit O , potentiam moti- tionis. uam immediatum ordinem ad motum non ita re, sed ad in piri sum, saltem physice loquendo . cui non obstat, quominus Dcus abique ulla et ulmodi qualitate rem mobilam cieat. Ad secundam ; neganda est Solum .
rum nota, cunetisque corporibus co C miror ; impullus enim ille spirimunis, replendique vacui gratia do- tualis qualita* erit , nata zattamen,quaecunque illa sit, prius quam reni loco moueat,quali- Latem exerit impulsivam, quae si maior erit, quam corporis mouendi 1es stentia, procedet motus ; simu Iis,aut mitror, i on procedet. Eadem porro vis impulsoria, de cognato sibi motu, si naturalis sit,augetur; non multo aliter,ac habitu S ex actu, que diuisibili subiecto contentus . Ad Solut .s. tertiam; potentiam motivam corpoream ad impulsum corporeum determinatam esse,spiritualem veris.' u lis in anima reperitur. dc spiritua-iem,& corporeum impetum posse
Secunda dubitatio est; An in am- Σ. Dubita-ma sepalata admittendat sint illae ve tio.
elicit, incremeta capit, Nablente O D luti species motionis Iocalis ab Ari-tetitia successive minuitur, ita ipsius stotele in l)hysicis numeratae s scili- conditione pollulante, cum solius motus ergo, qui essenti alii ci succel- suus est,instituta fuerit; quapropter simul ac particularis causa.id est,p tentia motrix ,abit in et ab impellendo, illico caula prima successive a
conseruatione relicti impulsus desiliit: neque enim ratio alia succurrit pio successu a illa imminutiones e . quam experimur, cum sine contra- E caul 1 iupy licia. Quod vero his limi rio sensim evanescat, ut haud dubie lia legantur apud Poetas, parti placet, pulsio. vect:o, tractio, volui tio, que is addi potest oppostio, d tensio ; legimus si quidem partim in Vari a m diuinis literis , partim in Sancto- t specica. rum hominum annalibus, vehi illorum animas , holioratio, scilicet, apparaim impiorum autem rapi,irahique.&a bonarum contubernio repelli,nec non & alligari, ac detineri
celo accidet,si ab Angelo deseratur, cum tamen ibi nulla sit qualitas , quae impulsui motui ve active resistatai Ad fundamentum igitur.quo contrariae sententiae Auctores nituntur, dicendum , substantias separatas non ita insincundas esse , ut eam sulit Catholicae veritatis multo i- Enorationis fumo ad gentes deuo- Iutae, non merae nugae. Ergo,'u'd adpulsionem attinet , ex proxime diuctis liquet responsio; ad eam enim sitis eli virtualis contactus, qui per qualitatis i inpulsivae impressionem peragitur,quo etiam fortasse modo,
502쪽
ad motum necessarius. Quo antisma fortior detineat minus potentem.
non verb sola voluntatum dissensio- Αne, traiis acta pugna est inter Ange-Ios. A pocaI.i 1 At veto ceterae num rarae species includere prorsus vid tur contactum molis,qui in praesentia locum non habet. Etenim, quod
vehitur .aut trahitur, notu agitur a
lieno, sicque impulsu sibi peculiariter indito non eget, sed i l ludeli satis,si coniunctum sit ei, quod per semotum subit, nec se sinat penetrari, ut attendeti fiet apertum. Iam,quod Bvolutatur, partibus eget,quatam Iiae deprimantur,tollantur aliae. D nique ad detentionem, relegationiave praedictum contactum omnino requiri,nemo no videt. Statuendum igitur, eas motionis species per an
logiam quandam admitti posse in animis separatis; re autem vera o
nes impressione impulsus exhiberi: cum enim anima animae alteri, vel externo corpori impetum indiderit, C seque pariter mouerit, vectio erit, aut etiam tractio, si mobi te forte restiterita rursumque detentio,siue re
ligatio appellabitur, si adeo per i Petum corpus mobi Ie ad aliud affigatur, ut in partem aliam se nequeat Prori pere, qua ratione stipula dei ea vento ad parietem, immobilis adhaerescit, aut lignum, quod fluuii impetus ad saxum allisit. De ipsiusvem animae detention assiua ma- Dior est dubitatio,cum amigi nequeat ad corpus,aut quasi comprimi. Dicendum tamen, potentioris animae
impetum hebetare cotrarium nitum minus potentis sicque illam detin re, quo fere modo virtus remote imis petum nauis hebetat, eamque sillit. Est tamen alius detinendus modus
soli Deo competens, subducto generali concursu admotum; qua de re Valles ius de sacra Philosophia; ca- Epite quadragesimoprimo, quo loco sentit, ita factum fuisse, Tobiae 8. &
Iam veto aliae motus species naturalis, violenti, ac praeter naturam, non dissicile huc accommodantur Ξprior enim dabitur, quoties anima ieipsam mouerit, altera, cum mouebitur a potentiori vi,quo nolleti Ieristia,cum se si uerit deferri. Tertia dubitatio est, utrum animς definitam habeant potentiam. in mouendo , solet enim circumserri, illas a corporibus exolutas sine mora in destinata loca recipi promeritis a potest tamen dubitatio quoad res mouendas etiam Procedet es iraque quaeri, an quantalibet celeriis tale, quantumlibetque mobilectere vaIeant. Sed respondendum, potentiam Mnimae motricem utroa; modo de nitam esse, cum naturalis sit, abesse tutaque finita proueniens. Et confirmatur, quia,ut animae partis natura sunt, ita di efficacitate potentiarupares esse oportet,id est,intellectu , voluntate, Sce. Non enim ulla interuenire possunt impedimeta, quominus aeque perseetae pullulent, ut accidit potenti js organicis, ratione materialium dispositionum, quarum aliae aliis ob id inaequales elle solet.
Iam ergo mouere non poterunt animae alia aliam, nisi se sinant mouerieuod maiori iure de ijsdem animisicendum eli, si cum Angelis comparentur, qui multo sunt potenti res. Vnde fiteriam,vi non quantalibet celeritate mouere possint , sed prout anima mouenda, Angeliisve permiserat. De morali motione,quae imperio fit, illud talitu obseruare oportet, si naturae dignitas spectetur, nulla anima in aliam imperi habere, cum sint aequales, neq; in Angelos,cum sint superiores; sed neq; Angeli superiores in animas dominari
videtur, cum externo regimine non
egeant naniq; uniuerso administrando soli Angeli deputaturiquare,& Sivcrogi aliae dignitas attendatur,
nulla certa regula prsscribi pote it , sed generatim illud asseredum, qualibet subsilantiam separatain alicri Obedire, prout earum Auctor Deus peculiaribus in euentis decreuit; sicque verisimile esse, religari, dctinerique malos Daemones, vel anumas a bonis. Maior est de motione corporum dubitatio. Verum quia neque ipsis Angelis concessum est, quantumlibet corpus mouere, non
solum 3. Dubit. Potentia anitri mγtrix definita est. Nulla anima in alia naturali-
503쪽
solitin Deo prohibente in bonum Auniuersi, sed etiam naturae ipsius legibus,queis Angeli quoque subduntur hac enim ratione Aristoteles orbium inferiorum motrices intelligentias ciere superiores orbes non posse existimauit, quod earum vis non suppetat, de quo tamen quaestio esse posset planum fit, animas limi oratius obiectum sortiri debere. Qia in vero Abulensis ini . cap. Matth. q.
I 24.non solum non putat, ascriben- Bdum esse animae separatς certum temininum in mouendis corpori bus,sed etiam multo minora pondera m uet quam,dum informati eo,quod robustior sit, ac magis secundum naturalem modum in hoc statu, quam in illo, qua tamen in re non placet, vita potentiae separatae applicatio
absque spirituum dispendio per
Aduersus superiora sic opponat Ca Iiquis; tentia motrix animae, iuxta probabilem sententiam,a voluntate non distinguitur,haec autem nulIum in volendo terminum sibi vendicat;ergo neque in mouendo. Secundo. Si mobile aliquod esset, quod potetiam animae separatae vinceret , iam ei contingere posset fatigatio, si sorte sese illi mobili applicaret; hoc autem est absurdum; ergo&id,ex quo sequitur. . DTertio. Anima non minus, quam Angelus se, atque adeo rem aliquam non enim maior est dissicultas transferre potest in remotum locu ,
absque interiecti spatij decursu in
momento temporis s ergo non tam velocitet mouebit in tempore. quin
possit mouere veIocius: consecutio plana videtur,quia, quod momento fit, tempore quoque , quantumuis breui, fieri potest . si tempore sit fa- Eetibile, qualis est in cui iis liber traflatio. Assumptum, praeterqtra quod assertio est D. Thom. dum tractat de Angelis, I. p. I. 3. ari. Σ & in I. d.37. q. art. I. & tuorum, quibus accessit Marsilius eadem dist. Σ. par. quaeli 7.art.3. ita ostenditur.quoniam,etsi localis motio decurso spatio. non pos.
Et no esse temporanea eo ae res nutila creata, utpote definitae essentis in pluribus locis simul possit existere;
iam enim&in infinitis posset,ituis mensaque soret; attamen, si absque
spatii decursione hic esse desinat, fiatqite praesens loco alteri, id porro non est a substantia spiritali alienu,
praesertim, quia ea praesentia naturalis est, atque adeo naturali mutatione comparabilis;& confirmatur, o uia, sicuti anima in locum imm diatum exilire potest in momento, ita nihil mirum, si in remotum va- Ieat momento transferri, sine ulla tamen intermedij spatii decursione.
At ea motio inquies ) productioni Obiecti
aequi pollebit, siquidem, vires,ant quam fiat, nullum determinat sibi locum, in eoque apparet . in quem a suis causis amittitur,ut si anima, ubi volet, subito c*mpareat, ac veluti emergat, sine ullo transitu per mediu, perinde erit, ac si se ipsa producat: quo nihil est impossibilius. Reselle- soluta. ris tamen , quia eiusmodi delativa mutatio , non ad existentiam animae terminabitur, sicuti creatio, sed ad praesentiam existentiae, huic illive loco, quae non magis temporaneam. quam momentaneam mutationem terminare capax est, ut patet in ea,
qua Christi Domini corpus ad Eucharistiae species praesentiam obtinet , etsi ali7s capitibus naturae vim Ionge superet, quia,scilicet,plurium simu I praesentiarum, ac sine locali dimensione acquisitiua sit. Atque hanc sententiam de subita animae separatae iranslatione in quemvis locum, speciatim amplectitur Maior ε. dist. 69q. 3. sub initium,nec a D. August. alienam credit. Ad primam nilii Iominus obie- Solui. r. ctionem dic, cum D. Thom. q. I 6. de Malo, artic.9. ad 7. & artic. I o. ad 9. . quem sequitur Molina, r.p. q. q. ar. s. etsi substantia separata volendo moueat, distini tum tamen habere modum volendi motionem I quem cognitio determinat. Adde, proba- 'bilius sensisse nos, potentiam mou di distinctam esse a vo Iuntate. Ad secundam dic , fatigationem Solui. prouenire in animantita: sex des cla
504쪽
spirituum, qui in operando albis sumulatur, esseque dolorem,aetumve appetitus, id inatum auersantis. Cum ergo in anima separata spiritus non sint neque oroana, quae illis egeant, consequens fit, ut neque s tigatio locum habeanpoterit tamens mile quippilam animae contingeretvt,videlicet, tristetur, quod molem aliquam loco mouere non possit. Vbi aduerte , potentiam motricem subitantiarum separatarum, aut omnino posse rem mouere, aut omnino non p ὸsse,neque ulla ratione dicet dum , illam mouere quidem posse, sed tamen ςgreatque dii lauiter. Ad secundain obiectionem nega dum est totum assumptum, nimiru. possibi Iem esse naturali ter actionem aranslatitiam in locum remotum,
relictis intermedi alic'uin procliue erit,illam iis poribus etiam admittere non quod praesentia, ad
quam terminatur, sit supernatur Iis,sed quia nulla est ratio, cur pra icta aetio acquisitiua sit praesentiae ad locum remotum, δέ non ad pro-atimum , cum ille huic naturaliter sibordinetur. Ad confirmationem respondeto, ideo substantiam sep natam immediatum sibi locum et a divisibilem polle coparare moin El. to,qui partibus caret, quae Ioci pa tibus ordinatim debeant imponi,cuius oppositum visitur in corporibus quia enim partibus constant in loco etiam proximo, alia ab alija di stant. Ecq. rempore egent,ut quisue suam loci portionem assequatur. Qu. arta dubitatio est de termitis exteria notus, id est, loco :q ua inae, etsi idem videbitur censendunt de anima separata, ac de Angelo, hoc est.illa tum ad individuum, putiualemve locum se posse colligere, P sit*iritualis, tum ad diuiduum punctu alique maximum,ultra quem no possit existere,& infra posiit , eo sititae sit, mininaeque immensae ei-lantiae; atram quia, ut ipsa insit co poti . seque illi accommodet, certa quadam figura praeditum requirit, unde in capite globosam esse opo
ter,i n brach iis tcretetmi la tam i n p A et ore.in digitis multifidam, incipillis tenuem,qualem demum pingi videmus: sortasse dixerit quispiam, eam ad loca diuidua similem consormationem amare, cum est separata, nee pro libito cuiuis figurae te Ioc liter applicare posse , praesertim , quia, si certa figura locum no poscat; in longum porrigi valebit sine termino,cum ex lato, crassoq. Ioco se possit colligere, quod nec ipsi Angelo
B conces Iu inest a Theologis. Et confirmatur; quia in eo momento,quo anima a toto corpore sorte di sibi uitur, toti corpori adhuc localitet assistit. cum itide momento eodem recedere nequeat,ut ad aliam figuram se coi sermet: atque adeo eandem appliacationem teruat erga corpuS , quam cum in rinabat; ergo eandem, d nee separata lamserit, retinebit, ci non sit maior ratio. C Dicendum tamen prim6,animamnu Ilatenus fingendam esse configuratam intrinsece; sed per denominationem a corpore, ad eum sere modum . quo lux in Sole rotunda dici poterit, in igne pyramidalis , S cet. Namque incultis libet figi irae pudio
lota est animaullaqile externa den minatio in vacuo etiam procedit, lBibidem exiliati non ita de Deo philosophadum quod tamen viderata D qui illum in solo orbe nunc esse tum , quia definitam essentiam non
habet, atque adeo neque per extrinsecam applicationem ad corpora figurabilem. Dicendum secundo,aniam ama corpore ditatutam term4num trinsecum habere magnitudinis in loco, rtasse non maiorem,quam sit terminus maximus speciei humanae , quod ea coniectura suadetur, quia non est, cur, si forma ulterius a diffundi poteth, a corpore coerce turin quidem hoc multo melius operabitur,quo maius fuerit, si et gubernando suppetat Armae, neque haec ab illo, im ab hac illud determinetur . Cuin ergo videamus, hominem nullis positis impeditnentis,& abi danti aliarento ; non excrescere sine termino. signum est,animam porrigi amplius non valere. Dicendum
figurata iarinsece . Aia se in rata haber
505쪽
nimasm tertio. Ium ad terminum paruitatis A pho, quem profitemur, de utrisque varata po- attinet,posila usque ad purdum con tradenda fuisse . Habet ille non pania erit se po- cludi animam, ac spatio cuiusuis fi- ca sui tantum iuris, quae ad Angelo inere in pu gurae applicari,etiam lineari. uod rum conditionem in gratia periti
Go. autem inferebatur superius;posu in nent,quae ad meritum,lapsumque in lineam infinite longam piotendi. si culpam. Multa de pugna in coelo, se contrahat ex crasso, latoque loco, de hominum tutela in terris, de ii negandum; no enim spiritualis tu, pugnatione monum, obstinati stantia, ex latitudinis, crassitudinis'. ne,ac poenis, de ordinibus, de misi localis contractione ,in longitudo solae, atque illuminatione. Hanc eris nem potest exci escere, quia id in cor go diuitem supellectilem sibi seruet,poribus ratione paritum usu venit, euoluatque theologus, quae reliqua quibus eat substantiae rarent. B sunt, bene in animam corpore ex Erit fortasse , qui tractationem tam putet collocata, cui, ut par est, hanc iusto longiorem esse calum. excolendae nihil est nimium,nietur , petitis e Theologia pluri- plura sunt millima,donec mis, quae in Angelos proprie qua- eum,quem hactenus
X Ggiusticiarent. Rerum tamen aequus aesti- conati sumus Iue tracta- mator hos reprehensionis aculeos explicare, tinnis r continebit,statuetque,non plurima, sta-eio, Neon sed cuncta,quae de Angelis conside- tum adepta , in lapis elusi . rantur naturali lumine, pari iure ani mana coopteturmam separatam postulare:eaquei' sthcitate .
sa non a Theologo, sed a Philo
506쪽
PER SEX SECTIONES DISTRIBUTA.s L C Τ I o I. Solutio problematum ad videndi facultatem oectantium.
Ost tradiationem A firmat Aristoteles. litic naturς pmsi ligulorum sen- gressui attestatur, quod eius Auctorsiau,aliquot pro- Deus, in maiori mundo ita se gesse-blemata ad eos risivi coeli Iumina longe post eor- spectantia, ut in mauerit, eademque sit ante ipsius
aliis nostrorum mundi occasum extincturus. commentarioru Estne oculus natura igneae Re- 1 locis, ubi opus erat, fecimus, breuia spons Esse igneae naturae censuit Pla . Probi. ter exponemus. Atque, ut ab aspe- - to in Timso, Chalcidius inconamen tu ordiamur,quaerimus; Qit idnam tariis ad eundem librum, Ficinus causae sit , eur oculi omnium parti u lib.de voltiprate.cap. . Galenus lib. vltimi in foetu perficiantur Respon io. de usu pare. Quod ex eo ollendisio. Solet quidem natura membroru B potest, quia oculus participat lucem, quasi lineamenta primo ducere, et- quod est coelestis,igneaeque naturae. si non omnium sinu I, ut in Lbris de Contraria tamcn sententia,quae ita- ortu.& interitu ex professo disserui- tuit,oculum eue naturae aqueae, non mus) postea vero singula distincte igneae, Peripatetica est, ut ex locis,
conformare ; sicuti pictores lineis quae mox afferemus,constar, testanis primum adumbrant, quae deinde co- turque eius veritatem humores, ex lolibus distinguunt, ac perficiunt. quibus coalescit, ad aquae ingenium pormari Docet vero Aristoteles tib x.de G prope accedentes; Iacrymarum d oculos tar neratione anim. cap. 4. oculos ulti- fluxus, humidum, ac frigidum temdissime,& mo loco absolui. Eius autem rei cat C peramentum, de quo postea. Neemori pri- sa,quam in qii aestionem adduximus, que obstat ingenita luciditas , ac mu docet est; qu a oculorum organum initio pespicuitas. Non enim haec igneae Plin. lib. praehu in iduni, frigiduinque existit; tantum naturs comes est, ut patet inal. c.37. nec nisi longo tempore concoqui- crystallo,&quibusdam aliis. Legetur .coagna tatur, ac lubsid. t. Vnde etiam Arist. seel. 3 . probi. atque de& Octili init:o pro ratione futurae hoc problemate latius Scaliger excr
niagnitudi ιν smaiores sunt; deinde et t. 297 .nu 3.
paulatim sese contrahunt in pede- Cur pupilla est aqueae naturae, sstii, natatilin volatili genere, tu- cum vi Aatur potius acriae esse deis iste, Diuili l)v CO 'li
507쪽
buisse, siquidem aer magis pelluci -
dus es magisque ad visilium species recipi edas idoneus Respons. Aqueae naturae esse docet Aristoteles in li-hro de sensu, SI sensili, cap. 2.& libro
alae partibus alii m. capi t. Io.& librox. deIenerati one anim. cap. 6. atque ita este oportuit. Nam cum aer facilius dissipetur, nec tamen apte coalescat, atque adeo nec ad species con seruandas idoneus sit; non aeria,sedaquea potius esse debuit pupilla, ut non difficilia reciperet, de apte reti
4 Qriamobrem humori erystallino e pollarioli parte obiecta est v v ea cornea λ R. quia haec opaca est , &densa, & dum opacae,obseruit, non solum retinendis imaginibus , sed etiam reddendis moderato repercussu. Nam quod hae ab oculo resiliant, planum est, cum se quisque in
alterius oculo, ut in speculo, con-
3 Quare humor erystallinus non habet figuram persecte sphaericam sed qua pupulam speetat , pressi
rem, ac planiorem R. Ne violentis plagis , aut ictibus facile exturbetura vitreo, ut animaduertit Galenus,lib is. dc usu partium. Nexus enim,
sedesque in absolute rotundis , fallis ciores sunt,quam in iis, quae plani
vi Cur piscibus saltem magna ex
parte immoti oculi; RACernere est,& admirari varietatem oculorum, seriemque a visus priuatione,quae in ostreis est,ad oculos Aquilae In qui busdam enim detecti sunt, ut in ca-ctis: in alijs nunc clausi, nunc aperti, ut in hominibus. In quibusdam duri, ut In Iocustis. In aliis molles, ut inplerisque. In quibuidam volubi-Ies, ut in plurimis: in alias intra orbes immoti, ut in piscibus. Videlicet, procu rara eii haec varietas ab Aueto. re naturq ad mundi pulchritudinem: is qua tamen nihil sine cura, & prinuidentia. Non fuit aurem necelsum
piscibus,oculos mouere in eici telo,
3bi minus sunt ostensonibus obnO-ail. Nec oportuit etiam omnibus a-Maialitibus adura inuinia obeunda parem conserri commoditatem . Quamobrem album oculi in fan- γguitie praeditis pingue est , &cra Dium R. Ut possit inquit Aristoteles in lib.de selisu, & sensili,cap. 2. seruari in concretile. Eaque etiam causa est, cur oculus inter omnes corpori Spartes maxime sit a frigore alienus , ut etiam expressit sech. 3 I. probi. 23. nam lentor ille prohibet aeris percutientis ingressum . Animalia vero γxanguia duriorem habent in oculis, pellem,qua se ab inittriis tuentur. Estne oculorum gratia caput in saltissimis parii bus collocatum R. Assirmativam parte secutus est Galenus 8. lib. de usu partium, cuiuS Opinionis fundamentum est,quia sutan mitas capitis ad nullum alium vissum videtur necessaria, nisi ut in ea oculi constituti, omnia despectent.
Contrariam sentetiam tuetur Auer-
roes libr. a. Colleci. alij quem titti; quae ex eo ostendi potest, quia cuin cerebri praestantia tanta sit, ut dedignitate cum corde contendat 3 imodi eo fit nobilius , fi potentiarum sensitivarum , quas in se continet, ratio habeatur , ut in libris de Or- tu , Ninteritu ostendimus : absumdum videtur existimare, caput pro pter oculos potius,quain propter cerebrum, eo pacto fui si e conditum. Haec controuersia ita videtur decidenda, ut dicamus, si spectetur commoditas sublimiotis situs praeciae quo ad membri usum, &operationum, eam mazis requiri; atque adeo magis este propter oculos , qua 'OPter cerebrum; quia, licet cer
brum non esset in altissimo loco, I ed in thorace . posset inde apte influet et a cum tamen oporteat ocu
los ad intuendum in specula residere . Si tamen habeatur ratio nota commoditatis ad operandum , sed dignitatis ipsius membri: tunc, cum cerebrum si praestanti iis oculis , Schocus editior in animali sit nobilior, ut locus coeli in mundo: stat liendum
erit, capitis altitudinem non tam es sσpropter oculos, quam propter c rzbrum. Quare ad rationem prioris
scatentiae negandum est , sublim
508쪽
tatem capitis ad nihil aliud consera Are . stiam ad longiorem intuitum. Confert enim plurimum ad dignitatem , quae in corporis humani fabrica cerebro debetur. Posterioris vero opinionis argumentum Pr bat, spectata membri excellentia, altiorem capitis situm magis cerebri, quam oculorum gratia est e,quod asseruimus.s Oculi quare gemini γ R. Comm nis causa est , cur& geminae aures, BN ci videlicet,ut altera sensiterij paru. te amissa, altera supersit incolumis . Sed in oculis peculiarem esse ratio. nem, au Galenus lib. Io. de usu pa tiumJ t,Quia ea tantum viden quae
ipsis per lineam rectam Opponuntur, saetit circuinactu videre possitit omnia. Quod autem de Cyclopibus
unum tantummodo oculum in media fronte habentibus quidam scripsere, fabula est; cuius reconditum C sensum explicat interpres Hesiodi in Theogonia. Fabula item;esse Aethiopes , qui ternos, aut quaternoSoculos gerant in pectore. De quibus Plinius lib. s. cap. 8. &lib. 6. cap. 3O. N libro septimo,cap. a. Et Strabo libro I. & item libro I. Et Aul. Gell. li. 9. cap. q. Quin etiam D. Anselmus lib. I. de Imagine mundi, capit. l O.& D. Aug. in opere sermonum adsta- tres, Serm.37.& alibi, id est, libro i6- Dde Ciuitate Dei,capite 8. hoc refellit tanquam fabulosum . Adde, quod O. pus illud sermonum ad fratres, non est authenticum , aut genuinum D.
Aug. ut vulgo credi tur. I. Ocularum temperamentum cuiusmodi est R. Galenus lib. I. de placitis,c. II. au,esse igneum, idemque visum suit Elnpedocli,&Τιm F. Aristoteles tamen,cuna ex propria loquitur sententia, c nam tum alibi, Etiam sect 3 s. probi. vltimo visum ex igne auditum ex aere constare populari ter scribit νt in libro de sensu,&fensili c. 2. affirmat, esse aqueum; &recte; siquidem donimatur in eis ει- nidum,& humidum, utpote qui ma- sescunt ex membranis , adipe , &humoribus , quae omnia frigidaiunt.
Cur mobiles admodum sunt ocu- xt Ii,cum eorum temperamentum figidum sit λ R Duplex causa est: altera, copia spirituum ad eos e cerebro deis
fluentium. Altera,multi tu domuscu-Iorum; qui eis admotum Obserit ut . oeulorum tamen mob: litas non omnibus conuelaitati imatibus,cuin plurima eos immotos habeant,ut ex dictis constat.
Cur ii maxime,qui pupit Ias binas irin singulis oculis gerunt,affascinanis. di vim obtinet R. inessere vera quibusdam hominibus hanc vitri,ollet dimus in Physicis. Sed quemadmodum geminatae pupillae, naturae vitio accidunt,& hoc ita alterum malum, id eis, virus,quod fascinantes eiaculantur, vitio naturae obuenit. Ratio vero huiusce coniunctionis est quia saepe causa noxia illius qualitatis, quam malefico afflatu ex se mi it ut, coit cum ea, quae geminatam pupillam inducit. Cur oculi indices ani mi dicuntur. IIadeb, ut in eis animus inhabitare perhibeaturi R. Nulla pars corporis ea, quae in animo Iatent, magi S Pr dit, quam oculi, ut qui ad exhibenda iudicia contuitu multiformes existunt. truces, torui flagrantes,graue S submissi, blandi. Ardent intendu ur,
conmuerat, arrident,derident, patinet, irascuntur,cominantur,prommunt ..
Sic in alijs mode illa,clementia, man Galen. suetudo, hilaritas, misericordia, a- Epide θ. mor: in aliis contra fastus, arrogan- . tia,versutia, tristitia, dium, & indignatio sese oculis proferunt. VI vero docet Aristoteles lib. cit. cap. 9 && to. qui oculos parvos , aut valde nigros habent.e signo timidi, S. Pusillanimi habetur: qii rad riuum declinantes,boni animi:qui concauoS malefici: qui eminentes; fatui qui igneOS,Imierecundi. Eos autem, qui mediocriter coliniuent, notam esse ait moru laudabilium, lib. I de init. anim cap. IO. Esse quoque in oculis magnam vim non tantum ad animi
ingenium,& sensa indicanda, sed Gliam adatactus permovendos,satis constat. Unde Athenienses iudicia de caed: bas habituri ad Ariopagum
509쪽
Martis vIcum ire nom eon meum A lumine obscuratur, Si absconiliciar. ranis videlicetine miserabilium pera Dibuit vero natura eam lucem ijs sonarum intuitu a iustitia disceaere animantibus, ut illius iaculatu prae- cogerentur. Nec ab his alienum est dam cernerent nocturno tempore. illud senecae de remediis futuit Vbi etiam aduertes,quaedam este cotrum; Non intelligis partem innocen pora, quae noctu videmur qua luci- . tiae esse caecitatem Hinc oculi adul- da, interdiu qua colorata: quia e inium monstrant, hine incestum, rum lux non sat est ad prodeodos hine domu,quam concupiscant,hinc noctu colores, interdiu autem nec se urbem,& mala omnia. Certe oculi ipsam prodit vehementioli lumine sunt irritamenta viti 1rum,ducesque abscondi ta . sceleriam. B Quaenam in oculis est optima lim is x Cur oculi ad praesagiendum prμ morum secundum molem constitumum habent locum apud Medicos, tio R. Ea,ut docet Aristoteles lib. s.
In imo Praesag. I 3.λR. mia, ut docet de Generatione anim .cap. . quae in. Aristotelm in probi. seel. 7. probi. 71 ter multu, parumq. humoris mode- maxime inter membra mutantur, ta rata constat. Tunc enim hinnor,nec ab externo agente,quam ab interno,
videlicet, cum sit praehumidum, ac mundum faciti reeipit impressi
nem,eamque exhibet. 13 Multorum animalium , veluti s liu, cur in tenebris fiat geunt radiantque oculi R.Generatim, cur corpora quaedam apud nos in tenebris luceant, exposuit Sosi genes Alexandri De Iumi- preceptor 3.volumine de visu. Flamis ne oculis mulenta, inquit, hac quadan tenus insito A- naturam aetheris, & quinti elementi uermes in participant, ea cognat ione fieri ,.ut paraphra- admotum sibi aerem, aut pei spicuus, de sens aliud corpus illuminent. Quod aut .sens tem id maxime noctibus faciant, ta-- tionem esse, quia tunc maius Iumen absit. Alioqui euenire interdiu, ut exiguum eorum lumen quasi exolo. scat, de offundatur in magno . N ctu ergo, cum refulgent, aetem pm-ximum, & circumfusum leuiter sib, lustrant: non ita,ut alia item possint videri, sed ut sola se vendicent a tenebris . Atque hoc facit exilitas poristionis eius, e qua proficiscitur, m. natque lumen. Nam & ipse quoque ignis,quamuis splendorem suum s
eius,& dictustus mittat, adeo, ut asserat etiam alia: tamen ,si remotior sit, caligant oculi in cerer i pie ad con-d pectum sui vix sussicit. Ex his faci- le quiuis intelliget. cur oculi animantium . de qui diis agimus, noctu fulgeant:videlicet,quia innatam lucem obtinent, quae tamen, cum exigua sit, ut similibus accidit, diurno
per exiguitatem facile turbatur: nec ob nimietatem dissicile mouetur, si roges, utra e duabus magis commendetur,paruitasne,an magnitudo. R
spolidemus, si magnitudo comitem habeat pulchritudinem,pr ri m gnitudine r nec solum, quia pulchriat udo per se laudem habet; quia
magnitudo pulchra testatur prςstam tiam virtutis forma tricis, qua di multum materiae attrahere, di concinne efformare potuit. Hippocrates lib. de moribus populat ibus , secl. 6. disputans de indiciorum notione, ait, oculos magnos, & rauos , id est , praeditos medio colore inrer flauum, ιεe caesium , congiue adaptatos ii mini esse ; videlicet, quia ex Optuma qualitatum rem ratione nais scuntur. Magn. Alberi. ail , Oc :los magnos , nitentes, ac pelluci- .dos significare iusi um, docilem,prudentem, quales Socrat. Oxaculo sa-ientissimus iudicatus, habu isse peribetur.
Cur omnium puerorum uti sta- Insantium tim a partu cκsiusculi lutit; post oculi ca
vero immutantur in eam naturam, si ustuli. quae futura eii, quod in ceteris animantibus non euenit manifeste pResp. Causam reddit Aristot. lib. I. II
de Histor. Animal. cap. a dilib. s. de Generat ani . cap. I. alcns, ut ceterorum animantium oculi in suo
cuiusque genere unicolotes potius sunt, ut boum arri, ovium aquini, aliorum rufi toto genc C, aut
510쪽
v sit, aue eaprini, aut flauidi. sic a se A sigendam aciem in temo is, Vir ripsis non dissidere :ied quem et nortu addiscernenda minima. Item exa colorem praeferunt, eundem postea sectione tunicae, quae pupillae o
seruare. Secus verbaccidere homini- tenditur , quam oportet esse niti- ,hus: nam, 'uemadmodum eoru ocu- dam, ac tenuem. Nitidam,quia oli versicolores sunt, alij caesi j, alij grum traira lucidiim esse non polestet. flauidi. alii rus.&e. ita decursu aet, ideoque, ut laremae possint Iucere,
iis colorem mutant. Docet autem ex eiusmodi conficiuntur membr
Arist. infantes habere caesium, quod nula . Tenuem iptompte incide ita se habeat humoroculorum,atque tes rerum imagines recipiat. Deliis fluminum: qui si multus sit, opaca- sigillatim quaerendum. tur, Si nigrescit, quia transpici ne- B Fieri nepotest,ut,quemadmodum atouit; si paucus, caesius apparet: si me. defectu spirituum, visus minuitur, Giocris, medium alium exhibet colo- ita eorum multitudine obtundatur rem . sic ergo, quia infantium oculi R. Pertractat hanc quaest. Thom. a ob paruitatem parum continent hu- Velga,in comment. ad lib. . Galeni moris,caesium in eis colonem elucere de locis affectis, statu:tque partem inquit. Et ob eandem cautan hunc ip . negatiuam, quam elicit ex Galeno, sum senum oculis inesse colorem, in qui nulli bi spirituum abundantiam quibus ut cetera metribra, ita di ocu- prauae visionis causam fecit,1ed ino-lorum humores inarescunt. Alias piam: & ex Avicenna, qui in lib. huius rei causas lege,s piaret,apud de Medi c. cord. cap. n. ait, visum
Auer. .c ecl. 3. & Auic.3. traii.3. C 'eo esse vehementiorem, quo spiri- cap. 4. R Uesal. lib. s. cap.I . tus magis increuerit. Videlicet, spias cur ex animantibus Nonnulli, ritus usque adeo tenues sunt, & tam praecipue homines altero tantum benefica eorum vis, ut neque ultraculo caesii sunt R. Quia,cum natura modum congerantur, neque n humorem, quem e s color comiis ceant. Nobis tante nidordinarie in is ratur, in utroq; oculo perfecte con- telligendum videtur. Cur enim ali- coquit, fit transitus ad alium colo- quando transpiratione impedita ψrem: cum in uno tantum , caesius in non ita coaceruari poterunt, ut ocu-
altero seruarire. Ii ultra modum incalescant, ac imas cur uni fere animantium homini dantur. contingat esse limis oculis λ Res p. D cur magna ex parte nocturna ais αλAliis etiam animantibus continge- nimalia profundos habent oculos Ere,licet non ita frequenter,quoniam R. Vt ita internum lumen,quod ocumi nus patent incommodis, nee tam Iis insitum habrat, Tectius progre- facile in eis limitas deprehenditur, diens, magis illustret medium. sicuti in homine, qui pro sua mo- Cur, qui ocul emissilicis,ac pro- Σ3le propinquos admodum oculos ha- minentes habent,obtuse vident; qui Caut ocubet. cauos,& profundos,acute ρ R. Quia li aeuievi.2o Quaenam oculorum compositio istis, praeterquam quod species ab dent. Quae ocu- ad videndum magis idonea elle Resp. obiecti sentissae minus uniuntur; ipsi
lotu com dijudicatur id in primis ex colore: etiam spiritus magis effluunt: his
filio ad vi- optimus autem , docente Aristoti A vero species magis coeunt, atque dendu ma- lib. I . de Hiit. anim. cap. io. habetur 4piritus conglobati,& coacti diutiussis idonea. caprinus, id est, qui cernitiari nocu- conseruantur , visionemque intentis caprarum, meaius inter glaucum. sus administrant. Quod similiter ει&nigrum. Item,ex sitar. Nam ocu- uenit ijs, qui, ut aciem intendant,li in orbes magis reconditi, ac pro- oculos aliquantulum claudunt. Nec Dndi exactius vident longinqua . Ob d:ssimilem rationem uno oculo Item ex constitutione spirituum, id, clauso acutius intuemur, conflue
est, ex eorum quantitate, & qualita- tibus ad una sede spiritibus, qui per te. Nam mul rus spiritus iuuat ad viramq; dispertiendi erant,etsi alio.