장음표시 사용
51쪽
scatores tanquam ingratum reiicere let. Lactes quoque hale carum,scombrorum,luciorum, carpionum,c terorumque fere omnisi ovis praestare dicuntur , ut lacteis ouales omnes ante serant: proinde minus bene coquutur, neque succu optimum generant scombroru capita,aut spin prunis torrefactae, quemadmodum nec carpionum oua,atque intestina frixa, caepis condita.
Rustatorum ac testaceorsi coctu faciles cancri,ex profluetibus ac rapidis amnibus,prς sertim luna media collecti, quales sunt Sta-pani: atq; ab his marini longe maiores: ex concharu marinarui coquillas pro cochyliis nostri, capas Itali nominant genere,quae sanctae appel. tantur: post quas in deliciis apud eos venitit, quFab exterioris operculi consistentia rotundae aut longae,eiusdemque colore rubrae,aut rubellidi cuntur:item etia vaginatae. Atqui ut AEgyptiorum cochleas , ac buccinos praetermittamus' sunt qui pinnarum squillam interiorem , non si ne aliqua ratione plurimum approbent. Horum equidem piscium magis sunt in alubres, qui Locustarum nomen retinent, Venetisque ranci dicti sunt item quicunque antiquis paguri, Vulgo etiam granciporri nominantur, xammari, quos ambaros corrupta voce dicut non omnino inutilis esse succi existimantur: quibus ni
52쪽
tulos vel molas nostri Itali molecas vocant. Ne
que vero praetermittendi sunt patuli atquς auri P. Tiues.
t pectines,C5postellensi littore,ac diut Michae lis promontorio frequetissimi, si perne quidem rotundi ac striati: quorum usus quemadmodum osDein Mostreorum omnis sere generis' plane est insalubris ostreis enim siquid suavitatis inesse dici potest: id quidem est ob aliquibus gratam,quam
continent salsuginem,aluum,plerunque subducentem,atque appetentiam excitantem: alioqui, neque cocta,neque cruda unquam profuerunt.
Mphybiorum genere,continetur Erycius et 'pis' marinus, vulgo erytanius dictus, castanea
crassiore colore ac magnitudine reserens marinia.
cuius ova interiora paruula in ordinem disposita alsugine non ingrata consperia,'nonnulli. Iubria esse putantur. Verum ipsorum quidem bonitatem longo interuallo antecellunt testudines memorales,ob carnis viscosam substantiam plu- η ineriristium probatae , sic in praeparatione apparatae, ut ablatis pedibus, caudis ac capitibus, pullos gallinaceos dixeris Aquaticis porrd testudini bus,non ita fauere solemus quanquam ad veneris illecebras quidam etiam his uti soleant Ca- cochymae sunt testudines marin q,omniti amplissim ,ite limaces omnis generis .atq; adeo ranaruD. iii.
53쪽
nora quicquid editur: angitium denique fluuialium ae memoralium caro,etsi quibusdam elephanticum metuentibus in deliciis haberi solita sit.
Asta concluis pisces,& delicatioribus aro malis bene conspersos, plerisque iucundos esse video: atque hos praesertim qui carnes Iidiore praediti,haud ita facile liquescunt. Quorum magis coctu faciles , quicunque Auratam, Scombrum, Rubellione Trumbum, Grunotu, atque ex fluuialibus Trutam, Sturionem recipiunt. Minus salubres sunt,carpionum sul- monum recentium maris autem suum omnium quidem minime,quemadmodum: ostreorum&anguillarum.
Vin etiam piscium quorudam fluviatilium carnes illis infarctas nonnulli habent in deliciis uti sunt carpionis aut lucii Sequanici, vel Ararini,quorum alterius caro gallinaceam alterius ouillam ementiri interdum 3blet. Malorum autem piscium carnes in more salsidiarum,aut cervellatorum,alioru intestinis incluta atque in farctae, mihi videntur insalubres: βρ et 'o bolargas test nominat, quibus quadragesim ii, vice lucanicarum utuntur. Nec his quidem ma-caviarii: gis salubrem dixerim ipsorum caularium, quod
54쪽
Iicet ex Graecia in maximos panes, multoru piscium ouis conditos adferatur, atque a salgamariis Venetis maximo pretio aeneat, mihi tamen minime probatur Sunt qui rutas,carpiones,ac Iucios exenteratos herbis bene olentibus, sile, butyro,aceto, omatis optime conspersos inferciant: quibus addui castaneas,passulas, pruna, id genus optimi saporis fructuum, quod in farctum modὼ recte quide fiat laud improbarim.
s Vllus est propemodum piscis recens, qui
non ob humiditatem condimentis aromatis opus habeat, uisque, omphacio, aceto,ac sale varie emendari expostulet. Quamobrem haec in usu quotidiano iampridem recepta,quc d ad ventriculi coctionem multum T-ciant,minime reiicienda esse videtur.Nam antiquorum garu aut oxygarui quo etiamnu hodie Oxagari. Lotharingi uti c5sueueru0hoc loco minime moror, quemadmodum neque caeparum aut synapi Germanorum in suismerlusis apparatum Itaque quum aromata,sat,vinum,acetum, Ompha cium, adde etiam butyrum,n5 solum ad piscium apparandorum gratiam, verum etiam ad gustus delicias plurimum facere iudicentur,inter concoctu hac in re facilia coprehendere non est alienum . Condimentorum autem inter caetera lon-
se delicatisiimum est, quod etia antiquis appro-D. iiii.
55쪽
Iu albηm bari solebat, ius album, obsonium, vel edulium album nostri vocant. Quinetiam petroselini ,rorismarini, thymi,origant,atque interdum hyssopi condimcta, aeque per aestate coctionem pisciuadiuuat,at que aromata per hyemem meque verὼ parum his accedit ex vitellis otiorum adiumenti. dasamota Omnis autem generis salsamenta ad gulae depf lietas excogitata, concoctu difficiles pisces em-ciunt, quales sunt halecae utriusque speciei, hoc
anguillae marin q,ωhuiusmodii teri pisces,operariorum cibis vulgaribus magis destinati,aut iis
accommodi, quorum calor innatus ex prima costitutione, vel ob assuetu laborem atque exercitatione durissima quaeq; nullo negotio conficit.
οἰ- Leris prisca dictio,a fragratia&beneOlentia nomen habens , eas herbulas comprehendere videtur , quas herbeias hali, nos francasin finas , hoc est generosiores appellare consuevimus Reliquae autem magis vulgares, Mobsonium tamen edules, peculiari quod obsonii vocabulo,a Graecis translato,vocabatur quibus pauperiores,aut ad rem magis auidi uti solebant.Tandem autem usu diuturniore factum est, ut etiam ipsa brassica,oleris nomen assumpserit,ac dein
56쪽
eeps omnia, quae codiendis iustulis, qta aeque primis mensarum acetariis , accommodata sunt, de quibus nunc opus est ut dicamus. Horum igitur coctu facilia sunt, quaecunquς olisas ruis teneriore substatia praedita, decliui tractu, ori et bria. soli obiecto , mediocriter riguo, ac bene exculto succrescunt . in rum iniusculis per aetatem ac gae comoda lactuca,Oxalis,borago,bu glossum, portulaca,blitu. quae a seminis natura spinatia dicuntur. hyeme ver i,petroselinum, saluta, hysso' brevisapus, satureia, thymus, origanum, maiorana,an rubria. thos: quibus siccis, medi6que Sept ebri collectis, iusculis condiendis utuntur: quorum etiam percoctorii succus, potius quam substantia ipsis c5- mixta coctione adiuuare potest: ac praeterea interdu humectare, refrigerare, e calfacere aut si opus est)exiccare,quapropter delicatioribus,atque ad ed aegrotantibus ab offa distrahi solent. Quin etiam quasda radices inter olera hic con dis numerare oportet,quaru magis succosissunt pastinacae 'anacis agri campani, aut petroselini, ite napiluniadis sabuloso loco succrescetis, extrorsum nigri quale esse dixeris san germanicu, Napommvalgerardium, alberuillarium, masionensem, vina. vulgi Parrhisini delicias, haud secus ac Lemovicis atq; Allobrogibus rapς,quae apud nos minus utiles ac delicatae esse percipiuntur. At quae ventris emolliendi causa antiquis ex olera med colebatur malua, albucum nunc quide ab usu --ρμ
57쪽
18 DE N v TRIMENT Isrecessisse comperiuntur:quorum loco interdum
violariete,calendulae, buglossae, boraginis, lactucae, portulacae, o xalidis, &hyppolapathi seliis,
quemadmodum ad calculi renum obstruct vh rum vitia, petroselini, rhaphani tenerioribus soliis nonulli uti lent He pati autem per vehementissimos aestus refrigerando percommoda
. a ia sunt Itilis atque Hispanis acetaria, quibus insertas ista uiunt lactucae pusillae, tenerrimae,crispulae,capi- Naralis latae , aut pomatae folia Loxalis idem communis,
vel quae minuta, Britannica, rotunda, & rubella dicta est: item semperuiuum minus, aut Vermicularis hortensis, atque adeo portulaca ad quorum frigiditatis emendatione,quidam adduicosti, nasturtii hortesis cressionis Alenoici nomen habet origani, aut Franci, vel generosi balsami aliquot solia:item bipinnellam,ac trago,vel tar-gon aromata redolens: ad gratiam rosarum, hyssopi, salutae, calendulae,ormini,bu glossi,boraginis, ac rorismarini flores . Versim haec olera quantuuis bene macerata,atque oleo ,sale, Maceto temperata, succum tamen qui nutriat nullum propemodum adserui tantum enim refrigerare possunt. Quamobrem delicatioribus naturis, seruente prius aqua,antequa condiantur,emendari debent. Per hyemem autem salubria sunt acetaria ex cichorio, endi uia terra obrutis, ita canescentibus: crethino, foeniculi umbellis,melle aceto ac sale coditis. Item quae ex cinnarae te
58쪽
nerioribus costis radici proximis, terraq; etiam obrutis apparantur cardas appellare solent, quae ex lappicauliculis instruuntur. Olerum ve-rd natura, locis ea producentibus diuersa esse,ac sto a
coctionem in ventriculo longiorem expostulare selet. Etenim quae palustribus, aquaticis,limosis, male insolatis locis crescunt,pr te ingratum quem exhibent succum, haud ita facile consumuntur: tarditisque per aluum secedunt. Ab his vel ipsa natura cotumacia sunt,blitum, triplex, brassica, vel capitata,aut alba,vel viridis, crispula, Romana,ac rubra, quantumuis tenera Postquam inutilis sunt succi carpae,allia, porri, & quibulbi ascalonitae dictituri quorum coctio vel hoc argumento dura ac dissicilis est, qudd ructus frequentissimos excitet, ac saepissime ad os redeat, ut post crastas vapores sursum elatos, maximos capitis dolores pariant. Mis quidem adiungemus rapam vel crudam, vel etiam coctam , item rapunculum, vernis 'uadragesimalibus acetariis cum cressione herula offerri solitu caeterasq; radices,vel in acetariis, vel in iusculis propinari solitas: cuius generis sunt, pastinacarum, carui, panacis, petroselini radices, quae quanuis multa caliditate polleant, ventriculo tamen negoti facessunt, longamque coctione expostulant. Omnino quicquid crudarum herbarum in acetariis assumitur, id corpori plurimum nocet, neque verd quotidiano nutrimento sanguinem
59쪽
probum generant: unde illud cuiusda cur moreretur admiratis,cu crudi nihil unci assumpssset: quo quantu ventriculus assiciatur,dici no potest. condim Olerum praeterea condiuntur,mbella foeni- - culi, etsisque turiones recetes,satibus discutien dis idonei. Item origantibalsamu fracum nomi-i . ahat nano folia,ac cauliculi teneriores,quibus advens iuri triculi robur brutubalsam uaddemus,crethmon ad calculum deturbandum, S pastinaciradicem frustulatim conscissam , ad urinas prouocandas, quae omnia saccaro condita,atque in usum asseruata plurimum iuuare solent.
Fructi. tantum olerum sed &fructuum,is est habendus delectus ut solu in quo crescat, quoad fieri poterit, consideres: qu6que pacto flores per vernum tempus se habuerint: hoc est , nunquid erucis , aut vermibus tacti suerint, nam inde fructus postea vitium contrahunt. Horum autem permulti quidem cocti,ac multd minus crudi dissicillime coficititur alii cotra, viro que modo praeparati, hoc adserunt adiumenti, qudd defatigatum ventriculum , ac solidioribus
cibis nauseantem interdum reparat caloremque hepatis acriorem bene apparata,atque emendata commoderantur, ac plerunque refrigerat: alios
que cibos postremis mensis assumpta suo pon-r Aule, de re deorsum impellunt. Aionis Dei Fructuum igitur minus incomoda, coctuque
60쪽
faciliora sunt armeniaca mala, quae nos aprico Ammi
Iinos Itali nominat quorum salubriora sunt in sita,bene matura, sole collecta, vino ac siccaro p. rum incocta: Secundum locum tenent Persica pes jua allo omnium minima, quς Albergica,aut Allobrogica,& Troiana nominatur . Ex pomis autem omnium prima praeter paradisiana facile coquuntur ea, quae quod statim fugiant, neque diu asi seruari possint, vel quod caetera omnia bonitate excedat, passi poma dicsitur quibus tamen post pay ponere nolim curtipendula gallica, Italicis,ca curtipendistimantis,ac Neu stricis pqrstantiora,quq annoti
na, maculata, ac rugosi caeteros omnes fructus
longo interuallo antecediit a quibus ratelliana, Edi
quae Romanis melapia dictitur,aliis melimela .lii . optimi sunt succi Ex crassioribus autem quae-eunque lento igni super tegula incoquutur Iomacho placere solent: huius generis sunt rambu umbi ra. ra,castinia, quae francetura dicuntur:quorum opergrata quaedam aciditas dulcedini commixta, mirum in modum probatur His acidiora sunt, Malisisti sicciora malacria: dulciora rubelliana,renetia,& huius notae quaecuque insitione mansueta, gu fluique amoeniora reddita sunt. Exoticorum autem gratissima esse nouimus punica, quibus gra Pisui . natis nomen est: ea nempe ventriculu defessum,&vomitibus tentatu cofirmant ac roborat, Vt inbuta. imbecillusouent limonia,ac multo magis citria citria.