장음표시 사용
251쪽
promiscue et sine delectu arriperent: tum porro ut Occurreret Cu A-EII aduersariis, qui quando eius sententiam minus tortassis probabilem repererint, eam dicendo scribendoque insectati sint, diuimulantes , quod alibi meliorem protulisset a ), et quae sunt huius generis alia. STECKIVΜ igitur apertum dixeris CV ACil omnisque elegantioris iurisprudentiae hostem , hunc male amicum C v IACIO , cui in ea-thedra 1uccesserat. Vti Themistoclem Miltiadis trophaea, ita MERIL-
Ll VH Cui ACH monimenta somnum capere non patiebantur, eo tamen
discrimine , quo ille Miltiadis trophaeis ad eamdem laudem consequendam excitaretur, hic de Cu IACIANAE gloriae monimentis euertendis consilium non adeo laudabile caperet. Sed non defuere , qui CuIACI uri ab utriusque impetu, quamuis non iisdem viribus, dcsenderent. ST K vri enim I AC. GOTHOFREDvs b ) ita repressit , ut ne hi iacere quidem ausus sit, MERILLIo Dispunctorem suum opposuit AvREL. Os Ius se , vel vero nomine FRANCiscvs ORY . Doctor regens Aurelianensis , quem HADR. VALEsi us d 9 doctum , sed minimi modu- si , fuisse, refert, ceu haec aliaque, ad libellum hunc, olim paullo rariorem, pertinentia, collegit V. C. et numquam nobis line honoris praefatione nominandus, Ev. OTTo e). Ex stat inter Cui ACH opera f eiusdem pro Ioanne Monlucis, se scopo , et Comite Valentino mens praescriptio , aduersus libelluM quemdam, nuper editum, ZACHARIAE FvRNEsTERI subdititio nomine. Sed ZACHA Bias ille FuRNEsTERus nullo suo merito inter Cul ACH aduersarios refertur. Non eni in ille aduersus Cul AC IvΜ strinxerat calamum , sed aduersus Io. Monluctum , Episcopum , cuius defensioni Ianienae Parisiensis, editae anno ΜDLxx H. et Polonis distributae, insequente anno
aliam defensionem satis virulentam opposuerat, anno Μ DLXXVIII. m-cusam. Ea quum Monlucii nomen et pudorem admodum sugillaret rIA C. Cul AC ius anno post Lugduni publicauit praescriptionem illam pro Monlucio , suppresso tamen nomine g , utpote quem Monlucio magis , quam caussae ab eo defensae , fauis te nouimus. Auctorem libri istius aduersus Monlucium editi, esse Gallum quemdam, religionis caussa profugum, recte scripssit THvANus 2 at verus auctor illi non magis compertus suisse videtur, quam ipsi Cul ACIO , quem
252쪽
OBTRECTATORIBUS ET ADVERSARIIS.
tamen postea detexerunt alii, et Hu G. DONEL Luri sub isto ZAcΗ.FvRNEsTERi I subdititio nomine latitare, perspicue ostenderunt a . Sed quum haec controuersia, uti iam diximus, ad CVIACI v Μ, eiusque doctrinaS non pertineat: non sane est, quod illi iam diutius immo
Sed defessus iam calamus ad id properat, cuius caussa hanc se taptionem suscepi. Nouo ac multo cleganti Ore, quam umquam, habia tu denuo in lucem prodeunt incomparabiles illae I AC. Cui ACII obse Mationes et emendationes, quae , a tot aduersariis variis libellis impugnatae , eruditis tamen numquam in deliciis esse desierunt, et toties licet typis exscriptae, rarius tamen in tabernis librariis reperiuntur. Et sane nullum est huius operis caput . quod non aliquid praeclarum et minus vulsare nos doceat: nullum, quod non igniculos quosdam subiiciat erudito lectori, ut tanti viri diligentiam imitari velit: nullum denique , in quo non statim agnoscas auctorem Cu IACIvΜ, id est, virum , cui nec ingenii acumine , nec incredibili doctrinae copia , ullus nostri ordinis hominum ulla ex parte est aequiparandus. De BAsi LIo olim dixit GREGORIvs NAZIA NEENvs bin: ηρκεσε αdὶ πω σν τωι σπουδαί νοις ώς πήδευσιν. Sufficit unus loco omnium ad eruditionem. Idem de Cui AClo, et maxime de hoc eximio opere dici posse, ne MERIL-Livs. e) quidem, CUI AC, O alioquin parum aequus , negiit. Quin nos adfirinare non dubitamus, eum eruditissimum merito haberi, qui Cui AC ivri intelligat, non minimam vero eruditionis viam confectile, cui placeat CvIAClus. Itaque quum semper optauerim , ut liber tam praeclarus diurna nocturnaque studiosorum manu teratur e non potui non magnam inde capere voluptatem , quod doctissimus iuuenis , Io.LvDov. VHLIvS nouam hanc editionem curare coni lituit. In ea quidem nullae meae partes fuerunt, nec mihi tantum fuit ocii vi ipse. quid fieri oporteret, curare possem. Attamen hanc editionem id habere prae aliis eximium animaduerti, quod pleraque auctorum veterum testimonia quibus Cul AClVs usus est, adscriptis libris eorumque capitibus, indicantur , quod Graeca , quibus frequentissime usus est
Cui Actus , Latine simul legantur, quod plura sphalmata, quae inminereii Opust. S,I. III. Hh alias
253쪽
alias editiones irrepserant, sublata, denique ab alio quodam viro clarissimo nouus rerum verborumque index adiectus sit. Omnia haec d hes curae viri mihi amicissimi, qui hihli cilici Orphanotrophei praest, HENR. ZOPF ii, qui. quo flagrare s det quaevis honesta studia iuuandi desiderio , nullis pepercit sumtibus, ut tam pulcrum tanti viri opus quam
pulcherrimam praelo exiret. Tu vrro. I RUDi TE Ll Cro , utererm re h. e dei: s. et μου animi tui sententia vale. IIalae A. D. 1I1. Kal. Mai. χDCCXXx VII. . . . . . . . . . .
DE CONTEM TU GRAECAE LATINAEQUE ELOQUENTIAE.
QVamuis aetas nostra in ea inciderit tempora , quibus omnes paene artes ac scientias non modo diligentius excultas, sed et ad ium- main, quae ab ingenio humano sperari potuit, persectionem selici industria prouectas , vidimus t tamen nescio quo fato , contigit, ut Graeca illa Latinaque eloquentia , cui maiores nostri tantum pretii sta tuerant , paullatim obmutesceret , et vix tralatitio studio , nedum vigiliis quibusdam digna iudicaretur. Memini sane, hanc rerum con uersionem grauiter tuli ite viros doctissimos, eosque male ominatos esse rei publicae litterariae, quae . hoc insigni Orbata ornamento , in pristi nam illam barbariem certissime esset paullatim recasura sed et fur dis narrari hanc fabulam, nec ex querelis illis iustissimis fructum ullum cultiores litteras cepisse . memini. Prodibant enim quotidie libri, tam inficeto atque incomto stilo seripti, ut veteris alicuius glossatoris aut scholastici opusculum cum illis comparatum, tersum atque elegantissimum videretur : et, si quando Latine loquendi necessitatem viris d ctissimis imeoneret officii ratio, res eo reciterat, ut te non VirOS d ctrina ornatissimos, sed Iros. Perlinos, ortu inos Gratios . Eitet narrabianos Pesseneckios, Herbordos Misuaderios . et similes Heroas, das-
254쪽
GRAECAE LATINAEQUE ELOQUENTIAE. 3
serentes audire credidisses. Quid, quod ad eas sorsses iam ruerat saeculum, ut frons periret de rebus , iique , qui tam horrido dicendi genere utebantur, adeo non erubescerent, ut potius de illo vel maxime floriarentur, miseramque illam ae superstitio atri in loquendo scrubeiicioque diligentiam paedotribis et luda magi siris relinquendam, non a viris doctis, quorum omne studium in rebus politum lit, reqHirc dam esse censerent. Quo argumento ad persuadendum quam maxime idoneo id efficiebant, ut non modo iuuenes iis purioris dicendi se neris gratiam facile facerent, sed et ipsi se ad praeceptorum suorum
EXemplum totos componerent, quin et operam darent, ut illos longo
post se interuallo relinquere viderentur. Quumque ea sit studiolae iuuentutis indoles , ut apud eam plus , quam ratio . valeat praeiudicata opinio: seri non potest , quin et ii, quos minus crudos atque impolitos schola dimiserat, tam magnis exemplis a cultiorum litterarum studio auerterentur, nec impetrare a se possent, ut se perpoliendos d rent viris doctiismis, Graecas Latinasque litteras cum laude prosesiis,
veriti nimium , ne a commilitonibus tamquam pedantae, quos V cabant, traducerentur. Soli ergo in scholis relinquebantur eloquentiae magistra, et tamquam piscatores escam pisciculis ingratam hamis imponentes , sine spe praedae in scopulo.morabantur. Ego vero , quamuis eo tempore adhuc paene adolescens, facile animaduertebam . non modo ignominiosam saeculo nostro , sed et cum summo rei publicae litterariae detrimento coniunctarn esse illam soco diam, maxime quum ultro ea abiici ac contemni intelligerem, quae maiores nobis non sine innumeris vigiliis peperissent. Hinc non modo
me ipsum , quantum per ingenii imbecillitatem possem ab illis sordibus vindicare, sed et alios ad eloquentiae studia excolenda, si non viam ostendere , at excitare saltim atque inflammare pro virili conatus sum , quin quum prima veluti stipendia in illustri hac academia iacere decreuissem , nulla in re me iuueniles viros honestius utiliusque periclitari posse existimaui , quam si ex diuturno veluti sopore excitarem adolescentes, iisque studium aliquod elegantioris litteraturae, si qua fieri posset, iniicerem. Quo coiit illo non
modo eloquentiae praecepta quotannis tradere selectioribus ingeniis , verum etiam illa cultioris sui fundamenta, quae ex eo tempore saepius praela exercuerunt, commoda auditoribus methodo adornare coepi . ut ea ad manum semper haberent auditores, tempusque, quod
deseribendis praeceptis impendendum esset, ipsi exercendo stilo ianto utilius insumerent. Quo quidem consilio atque instituto meo me
255쪽
adhue magnopere delectari fateor. Quamuis enim initio paucis , ut fit persuaderem, ut bellum hoc pulcherrimum mecum militarent , nec deessent, qui hoc elegantiorum litterarum studium gliscere aegre se rent ; paullo poli tamen non sine voluptate animaduerti , laudabilia paucorum, sed erectiorum ingeniorum, exempla reliquis veluti igni culos quosdam subiicere, ut ad eamdem laudem incredibili animi contentione conniterentur. Sunt sane et hodie viri docti, quos ego tum honestissimi laboris industriaeque meae socios habui , cdiique qualicumque institutioni meae non parum se debere grato animo profitentur, et maius omnino hoc stadium non sine quadam animi alacritate deincurrentem facturum me operae pretium sperabam, nisi me rerum omnium arbiter, Deus, signum receptui dare, aliique studiorum generi totum me consecrare iussisset. Interim aliis distentum laboribus, et maxime iuris docendi dicundique Spartam ornare pro virili conatum duae potissimum 'res me mirifice recrearunt, puta utilitas non mediocris, quam plures ex libello meo de fili cultioris fundamentis capere se posse professi sunt, et studium incitatissimum quo iuuenes in academiis ad comparandam sibi maiorem utriusque linguae facultatem ferri, animaduerti. Quod enim ad prius attinet, non potui non voluptatem incredibilem capere, dum libellum istum soli olim auditorio destinatum in plerisque acad natis non modo probari, sed et docentibus alleui usui esse intellexi rno se quod eximiam aliquam huius libri praestantiam esse existimem , sed quod me, cuius nullum est acumen ingenii, tamen, tamquam cotem, alios exacuisse gaudeam. Quod quidem ego non alii caussae tribuendum esse umquam arbitratus sum, quam insigni benignitati diuinae, quae libellum hunc non infaustis plane auspiciis in lucem prodire voluit. At multo effusior fuit, qua exsultaui, laetitia. dum elegantioris litteraturae studia magis magisque indies in academiis plerisque eissor scere intellexi. Qua in re , nelcio , an palmam reliquis omnibus ab ali quot annis praeripuerit Ienensis, in qua viri docti complures, qui eo consilio in societatem coaluerunt, statis diebus non modo sua exe cent ingenia, sed et in medium considunt, quid ad prouehendas has litteras factu opus esse videatur. Et sane quam permultas communes , tum et proprias quasdam habere mihi videor rationes, cur hoc institutum vehementer probem , illudque collegium huic illustri academiae ex animo gratuler: primum, quod illa patria est academia, in qua olim pater fraterque νυν ἐν α γὼις omnis generis doctrinae cultum acceperunt et deinde quod qui id ibi agunt, ut elegantioris L
256쪽
GRAECAE LATINAEQUE ELOQUENTIAE. a s
tinitatis studia exornent, me quoque nuper in honestissimum collegium suum verbis honorificentillimis cooptarunt: quo nomine iis hic publice gratias, quas concipere possum , ago maximas , limulque nihil me, quod ad prouehendum laudabile eorum institutum pertinere videatur, praetermii Iurum polliceor: quamuis , aliis districtus laboribus, vix mediocria promittere possim, et potius societatem istam adloqui cogar verbis auctoris, cuius de oratoribus dialogus inter Cornelii I citi opera legitur: vos vero, disertist mi, ut potestis . ut facitis , ill frate saeculum nostrum pulcherrimo genere dicendi e Me enim et decliuior aetas, et alieniora a mansuetioribus Musis studia spes vetant inchoare longas. Denique vel maxime animum meum percellit spes pulcherrima, quam ex tam praeclaro instituto concepi, quum praesagiat animus, fore, ut neglecta adhuc ac paene in exsilium acta elegantio rum litterarum studia pristinum florem paullatim recipiant, ac Germaniae nostrae veluti postliminio restituantur. Et video sane iam alios tam illustri exemplo excitari ad viam eamdem ingrediendam , idque itistitutum laudibus , quas meretur , dignum iudicarem, si illae rei litterariae partes ab iis, qui pares illis essent . ubique occuparentur. At
saepe euenit , ut omnis litteraturae elegantioris expertes magna tamen maximo promittant hiatu, et temerario conatu non .loquentiae, sed infantiae, specimina in lucem protrudant, ludibriumque hac obscura ditisentia debeant aliis , aliis hilem moueant ac fastidium. Quid noli sibi adrogat ingenium audax, suique Unum ' Quid non iactat Syren Graeculus apud IuvENALEM :Ede, quid illum
se putes ' quemuis hominem secum attulit ad non
Grammaticus, rhetor, geometer , pictor, at tes , Augur , schoenobates, medicus maenus e omnia nauit.
Graecurus esuriens in caelum, isseris , ibit. Enimuero quemadmodum qui primus ad ardua viam munit, non ideo minore lauὸe dignus habetur. quod alii eum passibus non aequis se fluuii praecipites per decliuia ruunt : ita quamuis alii maiora , quam in iis est, de se sperantes, male consulunt litteris elegantioribus , sem-Ier tamen gratiam solidam a posteris inibunt viri docti, qui primienae haec lacra cassis tractare manibus , rectamque viam, qua ad eloquentiam itur, et ipsi insistere, et aliis monstrare conati sunt.
257쪽
Huius insignis instituti fructus aliquos iam cum re publica litteraria communicat vir clarissimus , Io. CHRiSTIAN. Fl SCHERus, editis his politioris humanitatis miscelianeis, seu stili Romani speciminibus, partim a se conscriptis, partim aliunde collectis et in lucem reuocatis. Nihil ergo umquam feci lubentius, quam ut hanc illis praelatiunculam praemitterem, quum omnia, quae hic legimus sint tersa , elegantia , et talia , quae naturali sua pulchritudine lectorem sua sponte adliciant, et voluptate incredibili persundant. Id unum subuereor, ne veluti erubescere cogatur hoc exordium cum opusculis ipsis com- earatum. Sed sicuti naeuus aliquis vel macula tanto magis formosam faciem commendat , et tanto facilius candor ex vicino atro re perspicitur: ego saltim id mea praefatione lucrabor, vi lector . comparata illius siccitate, ipsorum opusculorum elegantiam tanto facilius perspiciat, mecumque, prout decet, admiretur. Praeterea ex mea quidem sentetitia hedera hac non indiguisset vinum vendibile , quum ipsa illa specimina sine ullius commendatione lectorum non modo sustragia, sed et adplausum procul dubio sint latura. Quandoquidem tamen placuit Harissimo auctori, ut hac promulside lectorem suum exciperet : malui rem mei periculi suscipere, et in hominis si non infantis, saltim parum facundi opinionem venire, quam quidquam amico , quod in mea potestate esset, denegare. Ceterum Deum O. M. precor, Ut et magis magisque indies cum alias artes, tum et has, quibus ad humanitatem formamur, litteras efflorescere iubeat, et clarissimo auctori eas suffciat animi corporisque vires, ut et in posterum praeclare de his litteris, omnique re publica litteraria mereatur. Vale, lector, et his deliciis feliciter fruere. Halae VII. M. Maii ITIT.
258쪽
DE LEGE SALICA, E Ι V S Q V EORIGINE, AUCTORITATE, ET USU.
ΡRoditum memoriae est a Romanos, urbe sua ex Gallicariis ruinis feliciter restituta, nihil prius, nihilque antiquius habuit te.
quim ut leges et foedera, et duodecim in primis tabulae, ubicumque comparerent. diligenter conquirerentur. Neque enim ignorare poterat populus ille sapientillimus , se tecta et urbem e cineribus nec quid quam sulcitasse , nisi simul restitutas videret patrias leges , ac praeci Θra ista maiorum instituta. de quibus multo post gloriabatur EN.
uressus antiquis sat res Romana , virisque. Vtinam Vero et Germani nostri in legibus, quas a maioribus veluti per manuS traditas acceperant, non dicam instaurandis, sed conseruandis tantum , et ab interitu vindicandis, eamdem adhibuissent diligentiam i Vtinam maturius et maiore cum cura id egi sient. ne tot praestantissima veterum Germanorum prudentiae monimenta interirenti Quam multa haberent hodie, quae omnium reliquarum gentium, ain forumque Romanorum laudibus iure opponerent i Enimuero gentem nostram , ceteroquin prudentissimam, aliquot abhinc saeculis nescio suis morbus inuasit, ut abiurata illa morum simplicitate . qua maiores nostri incredibilem sibi gloriam pepererunt , totam sese ad ex terorum exemplum componere, suique adeo dissimilis esse coeperit , ut quidam antiqui moris priscaeque integritatis viri iam pridem conquesti sint, maiores nostros, si in vitam redirent, Germanos in ipsa
259쪽
Germania quaesituros. Sordet enim plerisque, quidquid est Germanicum. Non vestes, non cibi, non suppellex placent, si eamdem cum ipsis patriam agnoscant, ut mirum sit, hos nomines non et linguae suae, ipliusque Germanici nominis pudere dudum coepisse. Eamdem insaniam olim in Romanis risit IuvEMALIs s a): sed in feminis tantum , quibus corruptissimo illo saeculo nihil satis elegans ac urbanum videbatur, nisi quod Graecum quid redoleret. I ii quarum νωιγω λίαν
inuectus piaeta PN- quid, inquit raneidius , quam quod se non putat ulla Formosam , nisi quae de Tusca Graecula facta es 'De Sulmone is mera Cecropis I Omnia Graece, Quum fit turpe magis nosris , nescire Latine. iHoe sermone pavent, hoc iram , gaudia , curas, Hoc euneta effundunt animi secreta. Quid virea p
Apud nos vero non solae mulierculae , sed ipsi viri , ita denseunte nee istud moris patrii fastidium tantum ad externa instituta , verum etiam ad ipsas virtutes, quibus maiores nostri excelluerunt, veluti ad frugalitatem , fidem , et candorem , pertingit, quippe quae hodie a multis stupiditatis atque insipientiae nomine traducuntur . ex quo sibi improbitas et astutia prudentiae laudem mira impudentia adrogare coepit. Quo minus mitandum , ipsas etiam leges Germanicas, quas olim , teste GxoTio b , uniuersa fere Europa adoptauerat, apud post ros, recepto semel iure peregrino, ita euiluille, ut eas facerent nihili , et in angulos sordidissimos . ubi conquiniscerent, proiicere non dubitarent. Tantum sane abest, ut ab eo tempore umquam publicis auspiciis, quod Romae factum esse diximus, conquisitae sint, ut ne priuati quidem illi, qui patriae amore inflammati illas in lucem protraxerunt, gratiam a ciuibus suis iniisse videantur. Immo potius AHEB BACIllus , HEROLDus , SICHARDVS , L NDEN BROGIVs , quibus Romani, si sibi hanc nauassent operam , istatuas perinde ac olim Hermodoro exsuli e ), procul dubio decreuissent , Germanis magno conata maximas nugas agere Visi sunt , Ut parum abfuerit, quin praeclara
260쪽
ORIGINE, AUCTORITATE , ET VS V.
eorum opera ad piper et tus, et quidquid chartis amicitur ineptis. damnarentur. Quum BAst Llvs IOANNES HEROLDus anno saeculi dedimi sexti quinquagesimo septimo leges veterum Germanorum ex codice Ful-dens, cui parem hodie non habet Europa, edidisset hunc thesaurum Germaniae mirifice gratulabatur HER M. PlNClEnus , nec dubitabat, quin ille Germanos ad iuris prudentiam patriam in posterum diligentius excolendam sit excitaturus. Hinc elegans eius carmen, operi pulcherriamo praefixum, et haec habet. I nunc, et nosrae spernas primordia gentis, quod toruat laudis non monimenta suae. Roma, tuae laudes pereunt: Germania struit, Vanescit fucus e gloria pro a viget. Maete igitur virtute tua. Germanica pubes , Aso, nec a patribus degenerato tuis. At et sesellit bonum virum augurium, et ipse surdis, quod in pro- Derbio est, fabulam narrauit. Adeo enim nullius pretii Germanis visus est hie HEROLDI liber, ut, qui tum ex instituto prostebantur honorum librorum notitiam, eius ne verbo quidem meminerint. Sane annis iam septemdecim in tabernis librariis venum prostiterant HEROLDi origines, quum OLFG. FREYNONlI Henchus auctorum ad ius pertinentium et Iosi AE SlHLEBl Bibliotheca et nitie alis uno eodemque anno in lucem prodirent: et tamen uter ue id HEROLDI OPus sicco pede praeterit , quum tamen posterior aliarum eius lucubrationum , quae cum illo nulla ex parte sunt comparandae, longum satis
instituerit recensum a λ Vnde vero hoc silentium . nisi quod hic liber eius saeculi hominibus, et iureconsultis maxime, qui . tum solis Aecursit deliciis pascebantur , non publici saporis esse videretur IQuid' quod censores Romani cb omnes in uniuersum libros auctoris istius, quem ipsi ridiculo errore HEROLEL vocant, in prohibitorum numerum 'referre non dubitarim. Quam sane notam innoxium saltim illud originum eι antiquitatum Germanicarum opus nullo alio crimine mereri potuit, quam quod Romanae iuris prudentiae luminibus ossicere videretur. Quum ergo HEBOLDus restituendo leges Gemmanicas tam parum gratiae a Germanis iniisset: non benigniora pr